مصاحبه آیت الله هاشمی رفسنجانی با هفته‌نامه اقتصاد و مردم
امکان حضور آیت‌الله هاشمی رفسنجانی درنهمین دوره انتخابات ریاست جمهور بر حساسیت و جاذبه‌های این دوره افزوده و شاید این دوره را به استثنایی‌ترین انتخابات ریاست جمهوری دوران انقلاب تبدیل نماید. هاشمی از شاگردان و یاران حضرت امام و دوست و یاور رهبر انقلاب است و قطعاً با توجه به تجربیات گرانبهای قبل و مناصب بعد از انقلاب سرمایه ارزشمندی برای نظام و از پایه‌گذاران انقلاب محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت نظر ایشان در مسایل مهم داخلی و خارجی، مصاحبه‌ای با ایشان انجام دادیم که در ذیل می‌آید:
◯ جناب آقای هاشمی رفسنجانی، ضمن تشکر از وقتی که به هفته‌نامه اقتصاد و مردم دادید، اولین سؤال را این‌گونه مطرح کنیم که در حال حاضر جامعه پرسشگر حضور و یا عدم حضور جنابعالی در عرصه انتخابات است، نظر نهایی شما چیست؟
• بسم‌الله الرحمن الرحیم، همانگونه که بارها نیز متذکر شده‌ام، تمایلی به حضور در این عرصه نداشته‌ام و همواره امید داشته‌ام که نیروهای جوانتر بتوانند این مسئولیت خطیر را در این شرایط حساس داخلی و خارجی بر عهده بگیرند و همواره نیز بر این مهم تاکید نموده‌ام. تمام وجود و آرزوی من میل به پیشرفت و آبادانی کشور است و در هر سنگری که باشم، تمامی تلاشم را برای انجام این مهم به کار خواهم بست. ولی با توجه به شرایط خاص مملکتی و اعلام کاندیداهای مختلف، هنوز به تصمیم نهایی نرسیده‌ام. اما اعتقاد من برای حضور در انتخابات افزایش یافته است.
◯ برخی می‌گویند اعلام این موضوع از سوی شما مبنی بر اینکه درصورت عدم حضور چهره‌های توانا در عرصه انتخابات حضور پیدا خواهید کرد، نوعی تحقیر و کوچک شماری کاندیداهای دیگر است.
• هنوز دو جناح عمده کشور در حال بحث هستند که نامزد نهایی خود را معرفی کنند. بنابراین هنوز افراد مطرح حالت انتظار دارند و نظر من این است که در میان افراد مطرح افراد توانا وجود دارند و نکته دوم که گفته‌ام این است که قدرت جذب آرای قابل توجه مردم از شروط نامزدهاست که خود من هم مشمول آن هستم. حضور در عرصه انتخابات براساس ادای یک تکلیف الهی و ملی است و قطعاً هر شخصی که این توان را در خود احساس می‌کند، وارد عرصه می‌شود و به نوعی خود را از دیگران تواناتر در همه یا اکثر ابعاد می‌داند. ولی این به معنی تحقیر و تضعیف دیگران نیست. بلکه این مردم هستند که باید تشخیص دهند چه کسی می‌تواند مدیریت کشور را بهتر به انجام برساندو این رقابت خود باعث افزایش مشارکت مردم درعرصه انتخابات و پس ازآن کمک به توسعه کشور پس از مشخص شدن رییس جمهور خواهد شد و من فکر می‌کنم می‌بایست روشی را پیش بگیریم که در عرصه رقابت به هیچ وجه یکدیگر را تخریب نکنیم و سعی کنیم با ارایه راهکارها و برنامه‌های اجرایی و عملی، نکات مثبت و برنامه‌های خودمان را بیان کنیم.
◯ نظر شما در خصوص عملکرد دوران سازندگی و سیاست تعدیل اقتصادی و خصوصیسازی و انتقاداتی که بر آن می‌شود، چیست؟
• به نظر من دوران سازندگی پس از یک دوره هشت ساله جنگ تحمیلی و با توجه به فقدان زیرساخت‌های اقتصادی مناسب، عملکرد مثبتی داشته است، اگر به صورت واقع‌بینانه‌تر به این مساله نگاه کنیم، پی می‌بریم که در این دوره رشد اقتصادی منفی دوره جنگ به حدود 6 درصد رسید. بسیاری از امکانات زیربنایی نظیر نیروگاهها، پالایشگاهها و سدها ساخته شد، کوچک شدن حجم دولت و خصوصیسازی جدّی گرفته شد، جامعه تا حدّ زیادی متحوّل شد تا بتوانیم بر عقب‌افتادگی‌های ساختاری گذشته و خرابی‌های ناشی از جنگ تحمیلی فائق شویم.
به نظر من در دوره سازندگی چندین برابر سالهای قبل از پیروزی انقلاب کار و فعالیت انجام دادیم. ولی طبیعی بود در این کار عظیم و در اجرای سیاست تعدیل اقتصادی و خصوصیسازی که برای اولین بار تجربه آن را پیدا کردیم، اشکالاتی نیز بروز کند و ایراداتی داشته باشیم که به نظر می‌رسد اجتناب‌ناپذیر بوده باشد. بازسازی پالایشگاهها، ساخت نیروگاهها و سدها، رشد بخش صنعت، کشاورزی، افزایش تولید نفت، رشد جذب سرمایه خارجی و بهبود وضعیت صادرات، رشد وسیع آموزش و دهها موضوع دیگر از جمله حرکت‌هایی بود که در دوره سازندگی انجام گرفت. ولی قطعاً نمی‌توان گفت در این خصوص ایرادی وجود نداشته است. تمامی سعی ما در مبحث خصوصیسازی، افزایش نقش مردم در اداره امور اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بوده است. با یک بررسی اجمالی و مرور تحولات دوره مورد بررسی (1376- 1368) نشانگر موفقیت‌های قابل توجهی است. رشد تولید ناخالص داخلی به 4/6 درصد بالغ شده که در واقع میانگین رشد 11 درصدی سرمایه‌گذاری و بالا رفتن بهره‌وری نیروی کار از عوامل اصلی آن به شمار می‌آید.
کسری بودجه مزمن 50 درصدی سال 1367 به توازن بودجه تبدیل شدوترکیب هزینه‌های دولت به نفع هزینه‌های عمرانی تغییر کرد. تراز منفی بازرگانی خارجی کشور ثبت و سنگینی تعهدات و بدهی‌های خارجی سبک شد. نرخ رشد جمعیت به کمتر از نصف یعنی یک سوم درصد تقلیل یافت و امید به زندگی با بیش از 6 سال افزایش، به 5/69 سال رسید. درصد با سوادی از 9/68 درصد در سال 1368 به 5/79 درصد افزایش یافت و بیکاری طی دوره سازندگی دولت از 2/16درصد به 1/9 درصد کاهش یافت. شاخص فقر که در سال 1367 به 31 درصد می‌رسید، در سال 1376 به حدود 18 درصد کاهش یافت و ضریب‌جینی به نفع دو دهک پایین و به ضرر دودهک بالا اصلاح شد که نشان‌دهنده توزیع عادلانه‌تر ثروت بین اقشار مختلف مردم است. بیش از 60 سد مخزنی ساخته شد. ظرفیت نیروگاهها از 13 هزار مگاوات به 23 هزار مگاوات بالغ شد و محصولات فولادی و سیمان و پتروشیمی به ترتیب رشد متوسط سالانه، معادل 3/18،
3/5 و 21 درصد شدند و تعداد دانشجویان از 447 هزار نفر در سال 68 به 3/1 میلیون نفر در سال 76 بالغ شدند. زیر بناهای آموزش عالی تا 5 میلیون متر مربع گسترش یافت. بخش کشاورزی در این دوره همواره رشدی معادل 3 درصد داشته است و در مجموع در بخش صنعت نیز با رشدی 17 درصد روبرو بودیم. ضمن آنکه نکته مهم در این بخش تنها رشد کمی یا حجمی نبوده و نیست و آن چه دارای بالاترین اهمیت است، رشد داخلی و بومی شدن فن‌آوری و کاهش وابستگی - نه به معنی قطع ارتباط با خارج - است. کاهش ارزبری اغلب صنایع و احداث مجتمع‌های پتروشیمی از توفیقات صنعت کشور در دوره سازندگی می‌باشد.
◯ آیا نظرات کارشناسان اقتصادی در عملکرد شما در دوره ریاست جمهور‌ی‌اش دخیل بوده یا نه؟
• ما همواره در خصوص بحث‌های اقتصادی از نظرات کارشناسان و اساتید اقتصادی استفاده کرده و می‌کنیم و در حال حاضر نیز در مجمع تشخیص مصلحت نظام در کمیته‌های اقتصادی موارد مهم از سوی کارشناسان و اساتید اقتصادی بررسی و مورد نقد قرار می‌گیرد.
◯ وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ فکر می‌کنید برای حلّ مشکلات آنان چه باید کرد؟
• باید واقعیت را بپذیریم که علی‌رغم اقدامات انجام شده در سالهای پس از جنگ تحمیلی و اجرای سه برنامه 5 ساله، هنوز بخشی از مردم بامشکلات اقتصادی روبرو هستند و در تأمین حداقل معاش خود با مشکل مواجه هستند. بخشی از آحاد جامعه زیر فقر زندگی می‌کنند. من فکر می‌کنم این فقر می‌بایست بیشتر از محل تولید ثروت رفع گردد. مبنای عدالت اجتماعی نیز بر این اساس استوار شود که تولید را افزایش دهیم و از طرف دیگر عدالت را در میزان مصرف و تعادل در آن جستجو کنیم. هر کس بیشتر مصرف می‌کند، باید هزینه بیشتری بپردازد. می‌بایست با اتخاذ تصمیمات مناسب، فقر و تشدید‌نابرابری اقتصادی را که موجب ناهنجاری‌های اقتصادی واجتماعی می‌شود، مرتفع نماییم. بنابراین باید توزیع عادلانه فرصت‌ها و امکانات ملی را مورد توجه قرار دهیم و از هرگونه سیاستی که به اختصاصی کردن امکانات می‌انجامد، پرهیز کنیم. اینکه امکانات اولیه کار و تلاش برای دیگران وجود نداشته باشد، بی‌عدالتی است. لذا بایدسعی نمود با اتخاذ یک مجموعه سیاست‌های مناسب اقتصادی، توسعه اشتغال و بسط عدالت اجتماعی و جلوگیری از تبعیض موجبات بهبود وضعیت معیشتی مردم را فراهم آورد و همه مردم حق دارند که در فعالیت‌های اقتصادی و سیاسی و در چارچوب قانون روابط خود را شکل دهند.
◯ نظر شما را در خصوص کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و اقدامات انجام شده در این خصوص چیست؟
• نفت یک سرمایه ملی است و نعمتی است که از سوی خداوند به ملت اهدا شده است و نسلهای آینده هم در آن سهم دارند. می‌تواند امکان رشد و توسعه اقتصادی را برای کشور فراهم آورد، ولی قطعاً در صورت ادامه وابستگی فعلی به درآمدهای نفتی، ساختارهای اقتصادی کشور در آینده دچار اختلال جدی خواهد شد. بنابراین درگذشته سعی کردیم این وابستگی را کاهش دهیم. در حال حاضر وابستگی‌مستقیم وغیرمستقیم به درآمدهای نفتی حدود 80% است که یک روند نزولی نسبت به دوران قبل از انقلاب دارد. در این جهت توسعه صنعت، رشد صادرات غیر نفتی، افزایش تولیدات پتروشیمی و گاز و فرآورده‌های نفتی نقش‌آفرین بوده است.
قطعاً کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی موجب تقویت فرهنگ کار وتولید خواهد شد و نهایتاً به بهبود ساختارهای اقتصادی کشور و استفاده بهتر از درآمدهای نفتی منجر خواهد شد. در مجمع تشخیص مصلحت سیاست کلی در مورد مصرف نفت تصویب شده که براساس آن باید در مدت ده سال از صرف درآمد نفت در امور جاری خودداری شود و درآمدهای نفت صرف سرمایه‌گذاری شود.
◯ آیا طی سالهای گذشته در جلب و جذب سرمایه‌گذاری خارجی موفق بوده‌ایم یا خیر؟
• جذب سرمایه‌گذاری خارجی عمدتاً به دو صورت امکان‌پذیر است: یکی جذب سرمایه صرفاً مالی و دیگری جذب سرمایه همراه با انتقال دانش فنی و تکنولوژی که فکر می‌کنم در حال حاضر استفاده از نوع دوم که همراه با مدیریت طرحها و بر انتقال دانش فنی و تکنولوژی استوار است، مناسب‌تر به نظر می‌رسد. ما باید با کشورهای مختلف جهان به یک تعامل مثبت و مناسب برسیم و ضمن جذب سرمایه و تکنولوژی و استفاده از آن در توسعه صنعتی خود به تولیدمشترک و صادر کردن آن به بازارهای جهانی بیاندیشیم وکشور را به سمت پیشرفت و توسعه حرکت دهیم و در کشور تولید ثروت نماییم. اگر مردم بتوانند به جای دولت با سپردن وثیقه‌های لازم در بخش‌های مختلف از سرمایه‌گذاری استفاده کنند، می‌توانند نقش اساسی در توسعه اقتصادی کشور داشته باشند. در حال حاضر نیز زمینه‌های قانونی مناسبی جهت جذب سرمایه خارجی در کشور وجود دارد و امیدواریم روند جذب سرمایه خارجی در کشور روزبه روز افزایش یابد. منتهی در این خصوص می‌بایست زمینه‌های جذب سرمایه‌های خارجی بیشتر مشخص شود تا بتوان در کوتاهترین زمان ممکن به توسعه مورد انتظار دست یافت.البته جذب سرمایه‌ها و نیروهای انسانی ایرانیان مقیم خارج از کشور جای بحث بیشتری دارد.
◯ مهم‌ترین اولویت کشور در حال حاضر در چه زمینه‌ای است؟
• همه موارد همزمان می‌بایست مورد توجه قرار گیرند و رسیدگی به هیچ مشکل ملی قابل تأخیر نیست. تمامی مسایل اقتصادی،سیاسی،اجتماعی وفرهنگی در اولویت است. ولی در شرایط فعلی سهم موضوعات متفاوت است. بنظر می‌رسد مشکلات معیشتی مردم از اهمیت زیادی برخوردار است.
◯ از بحث‌های اقتصادی قدری فاصله می‌گیریم و تا حدودی وارد بحث‌های سیاسی می‌شویم. نظرتان راجع به تنش‌های موجود در بین جناح‌ها واحزاب مختلف چیست ؟ راهکار حل این تنش‌ها را چه می‌دانید؟
• تفاوت سلیقه و اختلاف عقیده یک امر طبیعی است و وجود دارد و می‌تواند با نقد اقدامات حکومت مایه رشد و تکامل باشد. ولی نباید منافع شخصی، جناحی و حزبی بر منافع ملی و اسلامی ترجیح داده شود. یکی از محورهای اصلی توسعه و عمران و آبادانی کشور وفاق است. باید ظرفیت جناح‌های مختلف را بالا برد تا بتوان سطح مشارکت مردم در عرصه‌های مختلف خصوصاً انتخابات را افزایش داد. ضمن آنکه طرح اختلافات و سوءتفاهمات در جامعه موجبات سوءاستفاده دشمنان خارجی را فراهم خواهد ساخت.
◯ برخی از اقوام در کشور از مشارکت کمتری در حکومت برخوردارند. برای مثال می‌توان به عرب‌ها و اکراد اشاره داشت. برای جلب مشارکت آنها چه باید کرد؟
• باید وفاق ملی و عدالت اجتماعی در کلیه سطوح و همه نقاط کشور گسترش و توسعه یابد .
این انقلاب عظیم متعلق به مردم است و اکثر قریب به اتفاق ایرانیان در پیروزی آن نقش داشته‌اند. وفاق ایجاب می‌کند که حفظ اسلام و منافع ملی مقدم بر هر چیز دیگر باشد. قطعاً باید در اداره امورکشور از آحاد جامعه و همه قومیت‌ها به صورت مناسب استفاده شود. تا به حال کسانی که به دنبال ایجاد اختلاف و تفرقه بوده‌اند، بحث تفاوت قومیت‌ها و مشارکت آنها را مطرح کرده‌اند. ولی خوشبختانه ما در سالهای گذشته در تمامی رده‌های مدیریتی و اجرایی از قومیت‌های مختلف استفاده کردیم و بعداً هم استفاده خواهیم کرد و در حال حاضر از لحاظ قانونی برای احراز یک پست در حکومت صرفاً تخصیص و تعهد تجربه، ملاک است و قومیت‌ها موجب تفاوتی در واگذاری کار به افراد نیست. نبایـد ایـن ذهنیت در قـومیت‌های مختلف ایجاد شود که حضور کمرنگ‌تر و یا پررنگ‌تر ناشی از تبعات قومی است، همگی قومیت‌ها در مقابل قانون مورد احترام هستند.
◯ دولت پاسخگو باید چه مشخصه‌هایی داشته باشد؟
• قانون اساسی با صراحت جواب این سؤال را داده است. باید حقـوق شهروندی و حقوق اجتماعی مـردم را بـه رسمیت بشناسد و یک تعامل عملی و منطقی بین مردم و حکومت برقرار باشد که در این راستا نقش نهادهای نظارتی و نهادهای مدنی قابل توجه است. لازم است دولت در این خصوص طرح داشته و در مورد برنامه‌های خود با توجه به قانون و اختیارات پاسخگو باشد.
◯ جنابعالی در دوره ریاست جمهوری‌خود باکشورهای مختلف جهان، از کشورهای همسایه گرفته تا کشورهای آسیایی، آفریقایی، آمریکای لاتین و اروپایی، روابط خوب و دوستانه‌ای داشتید. در آینده این روابط به چه صورت ادامه خواهد داشت؟
• من به موازنه مثبت در روابط بین‌المللی اعتقاد دارم که باید به منافع متقابل اندیشید. باید در چارچوب منافع و احترام متقابل با کشورهای مختلف جهان ارتباط برقرار کرد. ما به توسعه روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی با همه کشورها علاقمند و نیازمندیم و نمی‌توانیم از منافع ملی خود بگذریم یا از کشورهای دیگر بخواهیم که بخاطر ما از منافع ملی خود بگذرند. به ایجاد همدلی ودوستی بیشتر باکشورهای مختلف جهان می‌اندیشیم، بجز اسراییل که یک رژیم نامشروع است و آمریکا هم باید با اثبات حسن نیت خود، راه را برای مذاکره هموار کند.
◯ در برخی از شایعات عنوان می‌شود که در صورت احراز پست ریاست جمهوری توسط شما به دلیل محکومیت در دادگاه میکونوس نمی‌توانید به سفرهای خارجی بروید، آیا اینطور است؟
• دادگاه میکونوس هیچ حکمی در مورد من صادر نکرد. ضمن آنکه این دادگاه یک دادگاه محلی بوده و حتی در خود آلمان نیز حکم‌های آن قابل استناد نیست و از همه مهمتر اینکه اصلاً بحث‌های مطرح شده در دادگاه میکونوس هیچ ارتباطی با ما نداشته و ایجاد این شبهه یک جنگ روانی از سوی مخالفین نظام بوده است و از نمونه‌های مشخص شانتاژ است.
◯ در دوره ریاست جمهوری احتمالی شما، امنیت مخالفین چگونه تأمین می‌شود؟
• قطعاً ما بحث امنیت را در چارچوب قانون اساسی و قوانین مصوّب مجلس شورای اسلامی تعریف می‌کنیم. مخالف با هر موضوعی در چارچوب قانونی اساسی می‌تواند به راحتی مواضع خود را اعلام نماید و شیوه‌های آن را قانون مشخص کرده است. اما برخورد کسانی که دست به اسلحه می‌برند و با نظام اسلامی درگیر می‌شوند، متقاوت است. اصولاً گفت و گوی ما با مخالفین باید گفت و گوی جذب کننده و اصلاحی باشد و باید سعی کنیم مخالفین خود را به موافق تبدیل کنیم. رعایت حقوق مخالفین قانونمدار به پویایی نظام اسلامی کمک خواهد کرد.
◯ برای دفاع از کشور نیازمند نیروی دفاعی و ارتش توانمند هستیم. بدیهی است در جنگ الکترونیک و پیشرفته امروز، به شیوه‌های گذشته نمی‌توان از تمامیت ارضی و هویت یک ملت دفاع کرد. به نظر شما چه باید کرد ؟
• من با مسایل و مشکلات دفاعی کشور و همچنین وضع ارتش و سپاه آشنا هستم و در دوران جنگ نیز در کنار این عزیزان بوده‌ام. درست است که می‌گویند مبانی قدرت به اقتصاد و دانش فنی میل کرده است، اما قدرت نظامی همچنان پراهمیت است. فکر می‌کنم دانش فنی و تکنولوژی دنیای امروز مشخصه‌های دفاعی را نیز تغییر داده است و خوشبختانه نیروهای انقلاب در سالهای اخیر از موفقیت بالایی در این زمینه برخوردار شده‌اند که امیدواریم در هیچ زمانی نیازمند به استفاده از آنان در جنگ نشویم. باید علاوه بر داشتن تجربه و تخصص، حمایت‌های لازم نیز ازقوای نظامی صورت بگیرد و آموزش‌ها وامکانات رفاهی لازم نیز دراختیار آنان قرار گیرد تا دیگر یک نظامی هیچ دغدغه‌ای به غیر از دفاع از کیان اسلامی و ملی و مرزهای کشور نداشته باشد. باید سعی شود به وسایل دفاعی پیشرفته‌تر دست یابیم. لذا به یک ارتش حرفه‌ای که قادر به مقابله با حملات در یک جنگ الکترونیک و یا یشرفته باشد، نیاز ضروری داریم. از طرف دیگرحضور پیوسته نیروهای بسیجی و سربازان و ارتش مردمی نیز لازم است و باید در جهت سازماندهی آنها همانگونه که تاکنون نیز اقدام شده، فعالیت انجام گیرد.دفاع مقدس ما ثابت کرد که نیروی ایمان و ایثار حرف اول و آخر را می‌زند.
◯ آیا اجرای قانون اساسی را در توان ریاست جمهوری می‌بینید؟ آیا اختیارات ریاست جمهوری در قانون اساسی کافی است؟
• قوانین عادی و اساسی و مقررات براساس معارف اسلام تصویب گردید و مورد پذیرش امت اسلامی و انسانی است و در دوران مسؤولیت اجرایی، خودم از جهت اجرای قانون اساسی و عادی به مشکل مهمی برخورد نکردم.
◯ بعضی از گروه‌های اجتماعی با رفتار اهانت‌آمیز خود مانع از حضور و اظهارنظر و مشارکت نخبگان می‌شوند. آثار آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
• نظام و مردم به آنان پاسخ خواهند داد. به زمانی نزدیک شده‌ایم که اهانت دیگر گوش شنوا نداشته باشد. به موقعیتی نزدیک می‌شویم که این روش منسوخ شده و افراد و گروهها دیگر این اجازه را به خود نخواهند داد. البته در حال حاضر نیز مردم هشیارتر و آگاه‌تر از گذشته نسبت به برخی اهانت‌ها و برخوردهای غیر منطقی تصمیم می‌گیرند. به سخنان شایعه پراکنان کمتر توجه می‌کنند و هدف کسانی که اهانت می‌کنند، بزرگ کردن خود در سایه تخریب دیگران است و این نشانه خودخواهی، ضعف و ناتوانی آنهاست که قطعاً این موارد در آینده به حداقل ممکن خواهد رسید.
◯ در خصوص رابطه با آمریکا و بحث‌هایی که در خصوص برقرای ارتباط با آن در جامعه اعلام شد، چیست؟
• آمریکا طی سالهای گذشته به انحاء مختلف برای کشور ما مشکل ایجاد کرده و هیچ اقدامی که نشان دهنده حسن نیت آن باشد، مشاهده نشده است. در صورتی که عملی که از سوی آنها در جهت بهبود روابط مشاهده گردد، می‌تواند در آینده شروع مذاکرات را فراهم کند.
◯ نظر شما درباره بحث مهم انرژی هسته‌ای و اقدامات اخیر اروپایی‌ها چیست؟
• ما تاکنون در شفاف‌سازی فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم صداقت خود را به اروپاییان نشان دادیم و بارها نیز اعلام کرده‌ایم که ما قصد استفاده از انرژی هسته‌ای را در تولید تسلیحات اتمی نداریم. ولی در صورتی که آمریکا و یا کشورهای مذاکره کننده اروپایی بخواهند از تهدید و ارعاب استفاده کنند، مسلماً نتیجه معکوس خواهند گرفت. ما هرگز جنگ طلب نبوده و نیستیم، ولی این حق را برای خود قائل هستیم که مانند بسیاری از کشورهای جهان امکان استفاده از دانش و انرژی هسته‌ای را برای مصارف غیر تسلیحاتی داشته باشیم و امیدواریم اروپاییان و آمریکا این پیام ما را جدّی بگیرند و زبان خود را از زبان تند به زبان دیپلماسی و دوستانه تغییر دهند.
◯ نظر شما راجع به شکاف نسل‌ها و نقش آموزش و پرورش و آموزش عالی در آن چیست؟
• ما باید به نسل جدید و نیازهای آن توجه کنیم و مقتضیات آن را دریابیم و بهترین راه ایجاد تعامل و گفت و گو با نسل جدید است. باید خواسته‌های منطقی و واقعی جوانان امروز را مورد توجه قرار دهیم و نیازهای آنان را درک کنیم و منطبق با واقعیت‌ها با جوانان و نسل جدید گفتگو کنیم. باید به همفکری و همسویی در جهت حل مشکلات و رفع نیازهای عدیده نسل جوان که استقلال و آبادانی و عمران و آینده کشور با سرنوشت آنان گره خورده است، پرداخت. تولید امید و نشاط علمی و اجتماعی لازمه همراهی جوانان با نظام است.
◯ نقش و جایگاه زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی و حقوق آنها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
• با نگاهی گذرا به تاریخ زندگی زن به این واقعیت پی می‌بریم که انقلاب اسلامی برای رشد و تعالی زنان اقدامات ارزشمندی کرده، اکنون خانمها به سرعت در جهت تحصیل دانش و فن و مدیریت و مسئولیت‌پذیری پیش می‌روند و در آینده وزنه آنها در اداره جامعه بالا می‌رود. نظر اسلام این است که خانمها از ثمره کارشان محروم نباشند، بر اموالشان مسلط باشند، در جامعه حضور داشته باشند، تحصیل کنند، مشاغل اجتماعی داشته باشند، در خانواده مظلوم نباشند و در جامعه‌صاحب رأی باشند. همه‌اینها درصدر اسلام تحقق پیدا کرده است.در زمان پیغمبراکرم(ص) این مسائل تقریباً در آن جامعه تحقق پیدا کرده است. فکر می‌کنم این‌گونه که مقام معظم رهبری گفته‌اند در شرایط جدید باید قانون مدنی در خصوص خانمها بار دیگر مورد بررسی قرار گیرد و اگر حقوق خانمها را براساس اصول اسلامی تنظیم کنیم و خانمها نقش یک خانم مسلمان را در خانواده و جامعه پیدا کنند، بهترین وسیله تبلیغ و الگویی برای صدور انقلاب خواهد شد. یکی از مشکلات امروز جهان اسلام که در مقابل فرهنگ غربی‌ها آسیب‌پذیر شده، برداشت‌های اشتباهی است که در جوامع اسلامی نسبت به مسایل زن وجود دارد. برداشت‌هایی که بخشی از عادات بت‌پرستی و بخشی از عادات قدیم است وبخشی از تفکر تحمیلی افراد و وسوسه‌ها و خیال‌های خام باعث شده که چهره زن در اسلام آن طور که باید باشد، در جهان اسلام دیده نشود.
◯ نظر شما درباره استفاده از ماهواره و اینترنت و استفاده از تکنولوژی روز و ارتباطات چیست؟
• نباید از واقعیت‌های روز دنیا وحشت زده باشیم و فاصله بگیریم. نباید آن را نادیده‌انگاشت. خواسته ما ترویج فرهنگ اسلام و دعوت جهانیان به اسلام است. باید مطلع و عالم ومجهز بود.باید سعی‌کرد ضمن شناسایی واقعیت‌ها، طرز استفاده صحیح از دانش فنی را پیدا کنیم و از بحث‌های غیرواقع‌بینانه و نشدنی خودداری کنیم. لازم است از این امکانات در جهت کتب دانش و اطلاعات و اطلاع‌رسانی و معرفی اسلام، نظام و انقلاب اسلامی استفاده کنیم.
◯ نظر جنابعالی در خصوص ترکیب کابینه احتمالی شما چیست؟
• من هنوز تصمیم نهایی خود را برای حضور و یا عدم حضور نگرفته‌ام. اما هر شخصی که رییس جمهور کشور شود، با توجه به موقعیت کشور و نیازهای‌ما در جهان امروز وضرورت پیشرفت وحرکت به‌سمت ایجاد جامعه پویا و روابط و اقتصاد پیشرو، می‌بایست از افرادی نخبه، توانمند، متخصص، متعهد نوآور و نواندیش استفاده کند‌تا بدین ترتیب ضمن استفاده‌از تجربیات و زیرساخت‌های گذشته،حرکتی جهشی به سمت آینده را آغاز کند.
◯ خیلی ممنون
• موفق باشید.