مصاحبه آیت الله هاشمی رفسنجانی با مطبوعات پیرامون مسائل جنگ

س ـ آیا جنگ بهمنظور دفع تجاوز عراق صورت میگیرد؟ پس از شکست صدام، دامنه این جنگ بهکجا خواهد کشید؟

ج - همان طور که مکرر گفتهایم به طورکلی خواهان جنگ نیستیم. هیچ وقت به فکر توسعه کارمان از طریق جنگ نبودهایم. هر وقت که صحبت از صدور انقلاب شد، توضیح دادهایم که با جنگ و نبرد در این فکر نبودهایم. جنگ را آنها بر ما تحمیل کردند. پیداست که دقیقآ برای جلوگیری از صدور انقلاب است. مناسبترین نقطه شروع همین کشور عراق است. اینها جنگ را درست از همان نقطهای آغاز کردند که آسیبپذیرترین نقاط همجوار ما بود. اوضاع عراق از جهات زیادی مشابه رژیم گذشته ایران است. چرا که حکومت آنها هیچ پایگاه مردمی ندارد، حکومت با فشار، خفقان، پول و نفت پابرجاست. هماهنگیهایی که اخیرآ بین شیعیان و سنیها بوجود آمده است، همچنین مبارزه کردها و قرارگرفتن آنها در جهت ساقط کردن رژیم بعث، عراق را آسیبپذیر ساخته است. بنابراین فکر کردند که باید به پشتیبانی مردم، در خارج از کشور ضربه بزنند و بدین جهت اولین هدف خود را انقلاب ایران قرار دادند. آمریکا و ضدانقلاب در ایران هم هدف مشترک پیدا کردند. همکاری وسیعی بین فراریها و ضدانقلابیون در ایران و امپریالیسم غرب و ارتجاع منطقه که دولتهای ارتجاعی منطقه خودشان را بعد از عراق هدف دوم دیدند، شروع شد و این جنگ را بر ما تحمیل کردند.میخواستیم جنگ کنیم و هنوز هم از جنگ متنفریم. اما این جنگ برای ما ثمرات خوبی به بار آورد. یعنی بیشتر از آنچه که ضدانقلاب و یا دشمن خارجی فکر میکردند، فکر آنها شکست خورد. به عنوان مثال آنها ارتش را مزاحم انقلاب میدانستند و فکر میکردند اولین فرصتی که ارتش بدست آورد، علیه جمهوری اسلامی استفاده میکند. البته ما این جور معتقد نبودیم. ما ارتشمان را شناخته بودیم که اکثریت نزدیک به تمام ارتش به ایران و اسلام وفادارند. علی رغم بعضی از نقاطی که احتمالا برای آنها جالب نبود، اکثر دستاوردهای انقلاب برای نظامیان خوب بود. آنها از نظام استبدادی نجات پیدا کردند و در ارتش نسبتآ آزادی بوجود آمد و داریم به طرفی میرویم که کاملا یک ارتش مردمی داشته باشیم. ارتش برای اولین بار در تاریخ احساس میکند که مردم در کنار ارتشیها و با آنها رفیق هستند. این جنگ تز مخالفین ما را شکست و نشان داد که از این جهت آسیبپذیر نیستیم. نکته دوم خیلی مهم است. آنها فکر میکردند که در ایران آن قدر تضاد و درگیریهای داخلی هست که در اولین فرصت بروز تضادها، همه ما به جان هم میافتیم. باز این جنگ نشان داد که اختلافات آن چنانی نیست که اینها فکر میکردند. به طورکّلی در اکثریت مردم اختلافی وجود ندارد و مردم یکپارچه هستند. اگر گروههای کوچکی در گوشه و کنار باشند، چندان مهم نیست و اختلافات سطحی هم که در بعضی از مسؤولان وجود دارد، در هر لحظه قابل فراموش شدن است و قابل ذکر نیست.

از نظر ما نقطه جالبی که تصادفآ پیش آمد، راهپیمایی بود که دانش آموزان در اول مهر به دعوت آیتاللّه منتظری کردند. این مانور نه برای جنگ که برای تحصیل بود. شرکت عظیم طبقه جوان ضربه روحی سختی به ضدانقلاب داخلی و خارجی زد. این عوامل باعث شد که احساس امنیت بیشتری پیدا کنیم و دشمن ما هم ضربه روحی بخورد. امیدواریم نبردی که شروع شد با پایان خوبی روبرو شود.

س ـ در جلسه علنی دیروز مجلس شما در مورد جنگ ایران و عراق گفتید که تصمیم در مورد سرنوشت جنگ اعم از ادامه جنگ یا صلح با مجلس شورای اسلامی است. در حالی که مطابق بند سوم از اصل 110 قانون اساسی، اعلان جنگ و صلح و بسیج نیروها آن هم به پیشنهاد شورای عالی دفاع، از اختیارات ولایت فقیه است و مجلس نمیتواند در این خصوص تصمیمی بگیرد. نظر خود را در این مورد بفرمایید.

ج - حرف کاملا درستی است. نظر من این است که طبق قانون اساسی هر قراردادی را که با خارج باید بسته شود، باید مجلس تصویب کند. قرارداد بدون تصویب مجلس اعتبار ندارد. پایان این جنگ بدون عقد یک قرارداد و روشن شدن حقوق و حدود همدیگر، پایان واقعی نیست و این با مجلس است. البته پیشنهاد صلح یا اعلان جنگ از اختیارات رهبری است.

س - سرنوشت گروگانها در صورت ادامه جنگ بهچه صورتی در خواهد آمد؟

ج - الان سرنوشت یک ملت، بلکه سرنوشت چند ملت در منطقه مطرح است و سایر مسائل در مقابل این موضوع اولویت کمتری دارند.

س - نظر شما نسبت به قطعنامه سازمان ملل در مورد درگیریهای ایران و عراق چیست؟

ج - ما که جنگ را شروع نکردهایم که میخواهند مسأله آتشبس را مطرح کنند. یک کشور خارجی به ما تجاوز و استعمار جهانی هم از آن حمایت کرد. آنچه ما کردهایم، دفاع و ضربه متقابل بود. آنها باید از کشور ما خارج شوند. حالا که آنها تجاوز کردهاند، باید تجاوز آنها را در هم شکست. پس از آن باید ببینیم که چگونه متجاوز را تنبیه کنیم و حقوقی که از ملت ایران تضییع شد، چگونه جبران شود.

س ـ به دنبال ادعای رادیوی بعث، حجتالاسلام خامنه‌ای بهمنظور نفی تبلیغات بعثیها عازم جبهه جنگ شد و ضمن سخنانی اعلام کرد اگر امام فرمان دهد، آماده شهادتیم. اینک با توجه به وظیفه خطیری که متوجه شما است، آیا حضور احتمالی شما در صحنههای جنگ، مقدم بر وظیفهای که هماکنون به عنوان رئیس قوه مقننه به عهده دارید، نیست؟

ج - اگر لازم باشد و تشخیص بدهیم که باید آنجا باشیم، خواهیم رفت. همه وجودمان در خدمت انقلاب اسلامی است. در حال حاضر آقای خامنه‌ای و آقای چمران رفته اند و اگر لازم بود، ما هم خواهیم رفت.

س ـ در ملاقاتی که با یاسرعرفات داشتید، چه مسائلی مطرح شد؟

ج - مطالب زیادی به میان آمد. در مورد اصل جنگ و اینکه جنگ از چه مبدایی شروع شد و چه هدفی را تعقیب میکند. موضعی که در مقابل این جنگ باید گرفت. دو طرف معتقد بودیم که این جنگ را در حقیقت آمریکا شروع کرده و عراق آلت دستی بیش نیست و آمریکا هنوز دارد، دامن میزند.

نظر مشترک ما این بود که برای انقلاب ایران هم سرنوشتساز است که این جنگ را با پیروزی تمام کند. برای ما کافی نیست که شکست نخوردیم. باید نشان بدهیم که انقلاب در منطقه بسیار قوی است. رسالت انقلاب این است که این جنگ را با پیروزی پایان دهیم.

س ـ نظر شما نسبت به مسافرت هیأتهای حسننیت به منظور میانجیگری چیست؟

ج - از اصل مسافرتها استقبال میکنیم. باید آنها بیایند و بروند و افکار ما را بدانند. اما حرف ما همان بود که منتشر شد. گفتیم که ما تجاوز نکردهایم و جنگ را هم شروع نکردهایم. همچنین با کسانی که با قیافه اسلامی با ما در این زمینه روبرو میشوند، طور دیگری برخورد میکنیم. دستور قرآن با صراحت این است اگر دو گروه مسلمان جنگ راه انداختند، وظیفه دیگران است که اول صلح ایجاد کنند. اما اگر یکی از طرفین برخورد، ظالم بود و تجاوز کرده بود، وظیفه مسلمانان این است با آن طرف ظالم بجنگند تا به سر جای خود بنشیند.

شما که به عنوان سفرای اسلامی به اینجا میآیید، وظیفه خود را انجام دهید و متجاوز را سرجای خود بنشانید. آنها به ملتی که دارد انقلاب خود را سامان میدهد، ظلم کردهاند. خواستند ما را از راه سازندگی باز دارند و ما داریم از انقلاب خود دفاع میکنیم. در مقابل این حرف، آنها چیزی جز مصلحت اندیشی منطقه ندارند که بگویند که باز هم ما میگوییم مصلحت اندیشی منطقه ایجاب میکند که بگذارید این انقلاب پیروز شود.

س - با توجه به وضعیت کنونی چه برنامههایی در دستور کار مجلس قرار دارد؟

ج - مجلس وضع عادی خود را ادامه میدهد. شرایط کشور با وجود اینکه در غرب کشور جنگ است، عادی است هر وقت نیاز باشد که مجلس حرکت فوقالعادهای داشته باشد، در دستور کار قرار خواهد داد.

س ـ چنانچه جنگ ایران و عراق ادامه یابد، برای تأمین جنگافزار و لوازم و قطعات یدکی چه پیشبینیهایی صورت گرفته است؟

ج - اولا فکر نمیکنم بهاین زودی دچار کمبود قطعات بشویم. آنمقدار امکانات نظامی ما وسیع است که برای مدتهای طولانی میتوانیم، جنگ را ادامه بدهیم. ثانیآ بسیاری از قطعات را در خود ایران با ابتکار نیروهای داخلی تأمین میکنیم. ثالثآ میتوانیم از بازارهای جهانی تأمین کنیم که تا حالا هم کردهایم. یعنی دنیای امروز جوری نیست که یک کشور نیازمند، نتواند وسایلی را که میخواهد، بخرد. اکثر مؤسسات فنی و نظامی در دنیا نیاز به بازار دارند. اگر بازار نداشته باشند، ورشکسته میشوند.

رابعاً، کشورهای بیطرف و احیانآ دوست ما در دنیا وجود دارند که نیاز ما را تأمین میکنند و حتی همین روزها هم بعضی چیزها را که لازم داشتیم، به سرعت تأمین کردیم. این طور نیست که کمبودی احساس کنیم و مهمتر از همه اینها، ما به صورت بسیج عمومی و دفاع مردمی جنگ میکنیم. بسیاری از مردم فنون نظامی را یاد گرفته اند و در حال حاضر هم در خوزستان و غرب بخش عظیمی از جنگ را با نیروهای مردمی اداره میکنیم. هر جا مردم پا به میدان میگذارند، ارتش قویتر میشود.

بنابراین استراتژی کلی این است که جنگ را از سبک آن بیرون آوریم و به حرکات مردمی تبدیل کنیم. به اضافه با مقدوراتی که ارتش دارد، هیچ نگرانی نداریم که جنگ طولانی بشود.

س ـ با شروع جنگ ایران و عراق وحدت اقشار مختلف مردم مستحکمتر شده است و اکثریت مردم آمادگی خود را برای شرکت مستقیم در جنگ و ترمیم جنایات ناشی از این امر اعلام نمودهاند و در این رابطه افرادی که در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی مشمول پاکسازی شدهاند، به جبهه نبرد رفتند و با دشمن میجنگند. با توجه به اینکه در جریان پاکسازیها جمع زیادی از متخصصین این مملکت کنار گذاشته شدهاند، آیا امکان ادامه طرحی برای تجدید نظر در احکام این گونه افراد از طرف مجلس وجود دارد؟

ج - به طورکلی از اول وقتی پاکسازی انجام شد، احساس شد، کسانی هستند که نمیتوانند جذب سیستم اداری موجود پس از انقلاب بشوند. در گذشته کسانی نشان دادند که با صداقت و امانت حاضرند کار کنند که خیلی آسان میشد سوابق آنها را ندیده گرفت. در اکثر مواردی که پاکسازی شد، کمیسیون پاکسازی نظر خود را نداده است. اصل دیگری را در نظر داشتیم. به هرحال اینها هم که از ادارهها بیرون میروند، باید زندگی کنند، این طور نیست که اینها را باید از جامعه طرد کرد، افرادی تخصص دارند و آمادهاند به کشورشان خدمت کنند. هیچ دلیلی ندارد که آنها را برای همیشه مأیوس کنیم. البته بعضی چیزها قابل بخشش نبود. کسانی قاتل یا شکنجهگر یا عامل خارجی بودند. اینها باید تنبیه بشوند، اما بقیه افراد میتوانند در یک جای مطلوب بکار خود ادامه دهند. چیز دیگری که ما را تحت فشار قرار میداد، خواست خود مردم و ادارات بود.

س - اگر روسیه از عراق حمایت علنی کند، موضع ایران در مقابل این کشور چه خواهد بود؟

ج - اولا این اگر، خیلی بعید است. ثانیآ بر فرض محال اگر چنین روزی پیش آمد، که ما انقلاب را شروع کردیم، همیشه فکر نکردهایم که فاتح نظامی باشیم. ما انقلاب را یک راه طولانی میدانیم که آمریکا هم با ما طرف است.

س - دو هواپیمای روسی در اطراف تبریز دیده شدهاند. آیا صحت دارد؟

ج - چنین خبری صحت ندارد و تکذیب میگردد.

س - حمایت بعضی از کشورها از رژیم بعثی عراق ـ هر چند اسلامی باشند ـ چه تأثیری بر روابط ایران با آن کشورها خواهد گذاشت؟

ج - تأثیر خواهد گذاشت و ما دوست و دشمنان خود را خواهیم شناخت. حدود این تأثیر بستگی به حمایتی است که آنها میکنند و ما نسبت بهآن عکسالعمل نشان خواهیم داد.