مصاحبه آیت الله هاشمی رفسنجانی با روزنامه جمهوری اسلامی

خبرنگار : محاکمه واقعی صدام در اصل به منزله محاکمه حامیانش است . چرا آنها یک همچین پیشنهادی را مطرح می کنند ؟

ریاست جمهوری : آنها محاکمه اگر بخواهند بکنند دست خودشان است . حامیانشان را محاکمه نمی کنند . برگهایی که به خودشان مربوط می شود نمی آورند در پرونده . می آیند برگهایی که در مقابل خودشان بوده آنها را بررسی می کنند .

خبرنگار : موضوع دریافت غرامت از عراق به نظر می رسد که تدریجا" دارد جدی می شود . هیأتی از سازمان ملل قرار است روز پنجشنبه به تهران بیاید و مسئله را از نزدیک پیگیری کند . به نظر شما این غرامت ممکن است چگونه پرداخت بشود ؟ با توجه به اینکه عراق حتی در حال حاضر برای اداره خودش هم ارز در اختیار ندارد !

ریاست جمهوری : این دو مسئله است . یک مسئله تشخیص متجاوز است و یک مسئله تعیین غرامت . دو تا بند ، بند 6 و 7 قطعنامه . یک هیأتی باید تشکیل بدهد سازمان ملل متجاوز را معرفی کند . هنوز نکردند این کار را . گویا این هیأتی که می آید برای تعیین خسارتها است . این بعد از آن باید انجام بشود . حال من نمیدانم چرا این را می خواهند جلو بیندازند . در جاهایی که ما فشار آوردیم چرا آن هیأت را تشکیل نمی دهید گفتند آن یک کار سیاسی است به خود شما مربوط است . مثل اینکه یک کسانی باید مؤافقت کنند با تشکیل آن هیأت تعیین متجاوز که باید آن را حل بکنیم .

خبرنگار : اخیرا" برخی رهبران کل به توافق با رژیم دست یافتند . البته آنچه بدست آوردند فقط بازگشت به شرایط گذشته بود . تلقی شما در مورد این توافق چیست ؟ آیا به ضرر معارضین تمام نشد . که صدام در جبهه یشان جدایی انداخت . کردها سود کردند ؟ به اختیار خودشان جلو رفتند ؟ یا فشاری در کار بود ؟

ریاست جمهوری : آنچه که آدم می تواند بفهمد . آنها فکر کردند صدام الان زمانی است که آمادگی این را دارد که امتیاز بدهد به خاطر ضعفش . خواستند از این موقعیت استفاده کنند امتیاز بگیرند و قطعا" هم می دانند که این امتیازهایی که صدام بدهد اگر خودش باشد اجرا نخواهد شد اگر هم نباشد بعدیها نمی پذیرند . بنابراین به نظرم چیز حسابی بدست نیاوردند در این میدان . و همان ضررهایی هم که شما اشاره کردید کما بیش دارد ولی بهر حال آنها یک مردمی هستند اختیار خودشان را دارند و تشخیصان را دارند .

خبرنگار : در باب کشتار زائرین خانه خدا آیا عربستان غرامتی به ایران پرداخته یا تعهدی کرده ؟

ریاست جمهوری : نه . درباره آنها چیزی نبوده آن که ما گفتیم که در مقابل ما تعهد کردند همین بود که عدد را از آن 45000 بردند بالا تا صد و پانزده هزار و اجازه دادن یک متینگ ، اجتماع و اظهار برائت در همان محیط بدون راهپیمایی در خیابان دادند .

خبرنگار : در مورد این مسأله بحثی نیست ؟

آیت الله هاشمی رفسنجانی : در آن مسأله بحث بوده حالا به تصمیمی نرسیدیم سر این مسأله .

خبرنگار : در مورد کشتار دویست و نود مسافر ایرانی که توسط آمریکا کشته شدند . آیا مسأله به جایی رسیده احتمال طرحش در دیوان داوری لاحه است ؟

ریاست جمهوری : حتما" هست . ما آنجا شکایت کردیم آن پرونده در جریان است باید زمان خودش که رسید باید چیز بشود .

خبرنگار : در جریان سفرتان به سوریه و مذاکرات فیما بین در مورد ادامه حضور پاسداران انقلاب در لبنان صحبتی شد؟

ریاست جمهوری : گفتند مشکلی نداریم با حضور پاسداران .

خبرنگار : توافق کردند بدون ما ؟

آیت الله هاشمی رفسنجانی : بله . گفتند مشکلی نداریم آنها مسأله ای ندارند .

خبرنگار : سیستم امنیتی منطقه بعنوان یک نیاز اساسی تلقی می شود منطقا" این کشورهای دارای ساحل در منطقه هستند که باید امنیت را تأمین کنند . سیاست جمهوری اسلامی در این مورد چیست ؟

ریاست جمهوری : همین سیاست اعلام شده ما است . ما دخالت بیگانگان را نمی پذیریم و هیچ وجهی قبول نمی کنیم . خودمان با کشورهای همسایه مان باید با هم بسازیم . رفیق باشیم . امن است دیگر اینجا .

خبرنگار : اگر سوریه یا مصر یا کشورهای دیگری بخواهند در این سیستم مشارکت کنند یا بالاجبار در این لیست گنجانده بشوند نظر ایران چیست ؟

ریاست جمهوری : سوریه که دوست ما است . ما هر همکاری با سوریه را می پذیریم . به هر شکلی با سوریه ما الان در شرایطی هستیم که همکاری بکنیم .

خبرنگار : هدف طرح امنیتی منطقه آیا احیا شورای همکاری سابق با حضور ایران است ؟

ریاست جمهوری : هنوز روشن نیست که شکل کار چگونه است . پیشنهادی آنها دادند برای همکاری ، ما هم در شورای امنیتی ملی بحث کردیم داریم مذاکره می کنیم که کیفیت همکاری ما در مسایل منطقه از لحاظ امنیت ، اقتصاد ، سیاست ، فرهنگ چه خواهد بود . در مراحل ابتدایی مذاکره هستیم .

خبرنگار ، عراق اخیرا" از سازمان ملل خواستار آزادی بقیه اسرای خود شده . چه تعداد اسیر عراقی اینها در ایران دارند ؟ آیا ما هم اسیر در عراق داریم ؟

ریاست جمهوری : بله ما هنوز 4 ، 5 هزار اسم داریم که مشخصا" یک روزی در عراق بودند . سند داریم در عراق بودند بعنوان اسیر . و ما در حال حیات اینها را در عراق سند داریم . آنها را به ما ندادند . عراق هم تعدادی اسیر اینجا دارد که ما منتظریم جواب آنها را به ما بدهند تا اینها مبادله بشوند .

خبرنگار : شما در پرسش و پاسخ دانشگاه یک جمله ای فرمودید که ما به انگلیس احتیاج داریم و در آنجا دفتر کارهای لندن داریم و جملاتی از این قبیل . چند روز بعد وزیر خارجه انگلیس شرط بهبود و ارتقاء روابط با ایران را آزادی گروگانهای غربی اعلام کرد . فکر نمی کنید این جمله پاسخ اظهارات شما بوده ؟

ریاست جمهوری : چند روز قبلش بود یا بعدش بود من نمیدانم حالا ترتیب زمانیش چه بوده . آنچه من گفتم این است که ما از ارتباط با لندن می توانیم استفاده بکنیم از این ارتباط . دانشجو آنجا داریم ، کارهای تجاری داریم ، کارهای فرهنگی ، جهانی و این طور می توانیم داشته باشیم . مفید است برای ما . نه اینکه حالا احتیاج داریم که اگر نبود دیگر زندگیمان از بین می رود . مدتها هم نبود هیچ اتفاقی هم برای ما نمی افتاد . منتها این یک منافعی هم دارد . قطعا" انگلستان هم در ارتباط با ما منافعی دارد هیچکس نمی یاید بدون منافع خودش اقدام بکند . حرفی هم که او زده بود حرف بی ربطی بود ما هیچوقت دست پایین را نمی گیریم در این مسایل . ما از موضع غنا برخورد می کنیم . اگر در شرایط مساوی روابط بخواهد توسعه پیدا بکند می کنیم . اگر یک ذره بخواهد حالت عظمت و احترام انقلاب بخواهد خدشه پیدا بکند . ما زیر بار نمی رویم و از یک همچین منافعی هم صرف نظر می کنیم .

خبرنگار : اصلا" مسئله گروگانهای غربی چه ربطی به سیاست خارجی ما دارد . آنها خودشان بروند مسئله خودشان را حل کنند . وقتی لیاقت یک همچنین برخورد انسان دوستانه ای را ندارند قاعدتا" به یک حدی می رسد که ایران متوقف بشود در این زمینه .

ریاست جمهوری : آنها میدانند ما در لبنان نفوذی داریم . ما هم داریم منکر هم نیستیم . یعنی گاهی از حرفهای ما تبعیت می کنند یک چیزی را ما بخواهیم بعضی از گروگانهای لبنانی تبعیت می کنند . توقع دارند که ما به عنوان یک وظیفه انسانی وارد این ماجرا بشویم . لبنانیها از ما نمی پذیرند . وظیفه انسانی آنها هم مسایل انسانی دارند . می گویند ما در اسرائیل چهار صد پانصد اسیر داریم اگر مسایل انسانی است ، آنها هم اسرای ما را آزاد کنند . یک حرف درستی هم هست ، لبنانیها می زنند . ما داریم کمک می کنیم اگر بشود این مبادله انجام بشود .

خبرنگار : بعنوان آخرین سؤال یک مشکل اساسی که بسیار هم محسوس است عدم تناسب عملکرد مجموعه مدیریت سیاست خارجی ما با نیازهای پیچیده کنونی کشور و انقلاب است . در بعضی موارد حتی عدم تشخیص مسایل روزمره جهان ضربه های بزرگی به ما زده که چند موردش را من خدمت شما عرض می کنم . مثلا" چواشسکو به تهران دعوت شد در حالیکه کشورش در آشوب بود و تا برگشت اعدام شد . بعضی مواردش حتی برمی گردد به زمانی که رئیس جمهور قبل آیت الله خامنه ای ایشان به چین رفتند و حال آنکه چندین ساعت پشت راهبندانی که مربوط به تظاهرات عظیم آنجا بود هیأت متوقف ماند . یا بنا بود چند ساعت بعد به یمن برود و آن کودتای خونین با پانزده هزار کشته اتفاق افتاد . شما تصور بکنید که آقای خامنه ای در آن سفر می بودنند و این اتفاق می افتاد مشکل کار در کجا است ؟

ریاست جمهوری : از اشتباهات روزنامه جمهوری اسلامی همین است که با سیاست وزارت خارجه هماهنگ نیست من در این مسأله با علاقه ای که به روزنامه جمهوری اسلامی دارم ولی در عین حال تقصیر را به گردن شما می اندازم . من به نظرم وزارت خارجه ما در شرایطی که ما داریم یعنی شما مجموعه شرایط جهانی و سیاسی و این مسایل را ببینید خیلی عاقلانه کار می کند . این چیزی است که رهبر ما با اطلاعات زیادی که دارد قبول دارد . بنده خودم به عنوان یک نفر آدم که مطلع هستم از اوضاع دنیا و خودمان قبول دارم . و یک مواردی هم اینجور اتفاق می افتد حالا اینها که هیچ اشکالی ندارد حالا چواشسکو اینجا بود ، آنجا انقلاب شد به ما چه ضرری زد . ( خبرنگار : دفتر سفارت ما را در آنجا آتش زدند عکس امام را ) اینجور که نبود ما مردممان از بچه هایمان آنجا بودند ، همه آنها آمدند . ما با آنها روابط حسابی داشتیم . شما که ، ما که نمی توانستیم اینها را آنجور رو کنیم . آنها در آن زمان جنگ و در آن مقطع چه کمکهایی به ما می کردند و چه ارتباطاتی داشتیم . همان وقت صحبت بچه های سپاه ما بود که آنجا داشتند آموزش می دیدند . کسی که در آن زمان در آن سطح داشتند چیزهای حساسی هم بود . با ما همکاری می کردند وقتی که آنها می خواهند بیایند اینجا ، ایشان به جواب سفر رهبر ما داشت می آمد اینجا . آن پیش بینی که شما می گویید به این روشنی هم نبود ، قضایا . یک دفعه اتفاق افتاد . خودش اگر این طوری می دید که نمی آمد . او که بیشتر از ما کشورش را می شناخت . اگر یک چنین چیزی احساس می کرد پا می شد می آمد اینجا . بنابراین معلوم بود که زور دارید می گویید سر این قضیه . حالا فرض هم بکنیم یک مواردی اینطوری هم اتفاق می افتاد شما باید در این مسایل مجموعه را در نظر بگیرید و حمایت کنید از سیاستهای وزارت خارجه .

خبرنگار : ما در مورد سیاست خارجی هیچوقت نفی نقاط قوت را نکردیم ولی نقاط ضعف را احساس کردیم دوستانه و برادرانه تذکر بدهیم .

ریاست جمهوری : نه گنده می کنید من یک قدری من این انتقاد را به شما دارم چون من دلم می خواهد روزنامه آزاد باشد . شما خودتان هم در این فکر هستید تحمل می کنیم ، این آزادی را . باید تحمل کرد . ولی نصیحت می کنیم که واقع بینانه تر عمل کنید .

خبرنگار : از طرف خودم و برادران از این سعه صدر و صبری که نشان دادید و پاسخهای سؤال را دادید تشکر می کنم .

ریاست جمهوری : خیلی ممنون انشاء الله که موفق باشید ما دلمان می خواهد به روزنامه شما خدمت بکنیم .