س– جناب آقای هاشمی، حضرتعالی در اجتماع مردم و هموطنان آسیبدیده در زلزله اردبیل اعلام کردید که مراحل اولیه امدادرسانی تمام شده و کار برنامه بازسازی اجرا میشود و اهمیت این برنامه را هم بازگو کردید. بفرمایید، این برنامه چه ویژگیهایی دارد؟
ج– بسم الله الرحمن الرحیم، مردم ما میدانندکه ما در مدت کوتاهی دو زلزله بسیار سنگین شبیه به هم در بجنورد* و اینجا داشتیم. در آنجا به خاطر اینکه زلزله، زلزلههای خفیفی در پیش داشت، آسیب جانی کمتر داشتیم، ولی اینجا موقعی بود که مردم در خانهها بودند و آسیب زیادی دیدیم و گفتند بیش از 200 نفر جان باختند. البته بعداً موارد تکراری اصلاح شد و گمشدهها پیدا شدند. فکر کردیم تقریباً 80 نفر در اینجا جانباخته داریم که ما به همه خانوادههای آنها تسلیت میگوییم. من در جریان کمکها بودم، ولی امروز توفیق پیدا کردم که بیایم و از نزدیک بررسی کنم. انشاءالله به بجنورد هم خواهم رفت. عین همین برنامهها را در آنجا هم تکرار میکنیم. در اینجا آنچه که به چشم میخورد، گویای این است که در مرحله نجات مردم و اسکان موقت، بسیار خوب عمل شده است. نقطه ضعفی به چشم ما نمیخورد. با مردم صحبت کردم. در خیمهها و چادرها همه رفتم و از مردم پرسیدم که راضی بودند. اولاً خوب برخورد کردند، متانت و صبرشان را حفظ کردند، آرامششان به مسئولین کمک کرده است که بر اعصابشان مسلط باشند و کار را خوب انجام بدهند. مردم اردبیل در لحظات اول بسیار خوب کمک کردند که باید از آنها تشکر کنیم. نمونه خوب تعاون اسلامی را ارائه دادند. علمای منطقه، به خصوص شخص آیتالله مروّج* در تسکین آلام مردم بسیار مؤثر بودند و کمک کردند. استانداری و سایر ارگانهای استان هلال احمر، بنیاد مسکن، جهاد، سپاه، بسیج و بهزیستی همه به صورت جدّی کار کردند که این وضع به وجود آمده است. کمتر از دو روز طول کشیده تا آنهایی که بایست نجات پیدا میکردند و زنده بودند، به کلی نجات پیدا کردند. ظرف دو سه روز اسکان موقت را به خوبی انجام دادند. الان مردم در خانهها هستند. در جاهایی که هنوز مردم زیر چادرها هستند، در حدی که به هر حال مقدور است، کمکهای اولیه به سرعت رسیده است. بیماران و مصدومها را به بیمارستانها بردند و اکثرشان مرخص شدند و تعداد کمی ماندند. این مرحله بحمدالله رضایتبخش است.
حضور من اینجا برای اطمینان از برنامه آینده بود. به دو روستا – گلستان و شیران- رفتم و اوضاع را نزدیک دیدم. شهر سرعین را هم که آسیبدیده است، از نزدیک دیدیم. اینگونه که معلوم شد، بیش از 110 روستا باید به کلی بازسازی شوند. یعنی چیزی از آنها نمانده یا چیز کمی مانده است که ترمیم آنها گران است. براساس آماری که آقایان گفتند حدود 13 هزار واحد آسیبدیده است و حداقل خسارتی را که باید جبران کنیم، حدود 22 میلیارد تومان است که قسمتی را با وام به مردم میپردازیم تا مردم خودشان خانههایشان را بسازند. مبلغی را هم بلاعوض خواهیم داد. در همین سفر تصمیم گرفتم که به هر واحدی که به کلی تخریب شده است، دویست هزار تومان بلاعوض به مردم کمک کنیم. 800 هزار تومان وام 15 ساله قرضالحسنه برای ساختمانشان، 300 هزار تومان برای محل دامشان و 100 هزار تومان برای وسایل زندگی درنظر گرفتیم. مصالح ساختمانی را هم باید پای کار برای آنها تأمین کنیم. نقشهها و برنامهها آماده است و به آنها میدهیم. کارهای عمومی و نیاز منطقه مثل آب، برق، راه، مدرسه، مسجد، حمام و آنچه را که خراب شده است، به سرعت میسازیم. امیدواریم تابستان آینده همه مردم بتوانند سرپناهی داشته و در خانههایشان باشند. اگر نازککاریها انجام نمیشود، لااقل اسکلت خانهها ساخته شود که مردم بتوانند پناهگاهی در سرمای زمستان آینده داشته باشند. برای آن موقع هم چادر در اختیارشان گذاشتیم. اهالی هیچ نگران نباشند چون وعدههایی که داده میشود، به جدیّت پیگیری و عمل میشود. با همت و همکاری خودشان امیدواریم که بتوانیم زندگی آنها را بهتر از گذشته بسازیم. باید کارهای اشتغالزا را هم اضافه کنیم و برای دامها که از دست رفتهاند، مساعدتهایی خواهیم کرد که بتوانند جایگزین کنند. در زندگی مردم آن قسمتی که میتوانیم از مصیبتها کم کنیم، دریغ نخواهیم کرد.
باید از وزارت کشور و ستاد کل حوادث و به خصوص ستاد حوادث استان به خاطر برنامههای خوبی که اجرا کردند و برای آینده برنامهریزی کردند، تشکر کنم. از بنیاد مسکن هم تشکر میکنیم که تا این لحظه خیلی سریع عمل کرده و آماده شده که کارهای سازندگی را از همین امروز شروع کنند که دیدم شروع شده است. امیدواریم با همتی که برادرانمان دارند و ظرف چند ماه نشان دادند و در شرایطی که مصالح ساختمانی و امکانات هم در کشور هست، به زودی مردم را به مسکن برسانند.
س– متشکرم.
ج– موفق باشید.
* در ساعت 14 و 7 دقیقه و 49 ثانیه روز شانزدهم بهمن 1375زمینلرزه گرمخان در گستره لرزهخیز شمال خراسان روی داد که از دیرگاه شاهد زمینلرزههای مخرب و ویرانگری بوده است. زمینلرزه گرمخان توسط بیش از 14 دستگاه شتابنگار مستقر در منطقه ثبت شد. بیشینه شتاب افقی حاصل از این زمینلرزه در بجنورد، رباط، گیفان ثبت شده که به ترتیب حدود 0.019g ؛ 0.015g و 0.017g است. بررسی ساختمانهای موجود در منطقه کلان لرزهای نشاندهنده تخریب وسیع سازههای روستایی موجود در این منطقه بوده است. اکثر ویرانیها مشاهده شده مربوط به ساختمانهای خشت و گلی بوده که به وفور در روستاها قابل مشاهدهاند. شمار اندکی ساختمان آجری در روستاهای منطقه زلزلهزده وجود داشت که مربوط به مدرسهها و مساجد و ساختمانهای عمومی بود. ساختمانهای آجری با آنکه حداقل معیارهای ایمنی در مورد آنها رعایت شده بود، کمترین آسیب را نسبت به ساختمانهای مشابه متحمل شدند. با وجود این استفاده صرف از آجر در ساختمان بدون شناژ، خرابی قابل توجهی بر جای گذاشته بود. ساختمانهای نیمهآجری نظیر ساختمانهای آجری – فلزی یا ساختمانهای آجری با شناژ بتنی در منطقه وجود داشت که به علت رعایت حداقل ضوابط، مقاومت بهتری از خود نشان داده بودند.
* آیتالله مروج (بیوک خلیل زاده) در 27 شهریور ماه 1309 هجری شمسی، مقارن با 16 صفر 1349 هجری قمری در شهر اردبیل در یک خانواده مذهبی و متشرع چشم به جهان گشود که او را بیوک نامیدند. مرحوم مروج، چه در دوران مبارزه با رژیم شاهنشاهی همراه تنی چند از روحانیون بزرگ منطقه، چه در دوران انقلاب و تثبیت نظام جمهوری اسلامی ایران و چه در دوران جنگ تحمیلی نقش مؤثری ایفا می کرد. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به امامت جمعه اردبیل منصوب، و سه دوره به نمایندگی مجلس خبرگان انتخاب گردید. او در سمت امامت جمعه، شخصیتی محبوب، خدمتگزار، مردمی و موفق بود و تا هنگام درگذشت، این مسؤولیت را به عهده داشت و خدمات ارزنده سیاسی، فرهنگی و اجتماعی متعددی انجام داد .او در سن 71 سالگی در تاریخ 27 فروردین ماه 1380 مطابق با 21 محرم الحرام 1422 به دیدار معبود شتافت. (پایگاه اطلاعرسانی حوزه)