مصاحبه آیت الله هاشمی رفسنجانی با خبرگزاری فرانسه
○ خیلی تشکر می‌کنم که این وقت را با مشغله زیاد در اختیار خبرگزاری فرانسه قرار دادید. می‌دانیم فعالیت‌های بسیاری دارید و شاید در این برهه مصاحبه مطبوعاتی برای شما نتیجه‌ای نداشته باشد. افتخار بزرگی برای ماست که با کسی مصاحبه می‌کنیم که در 25 سال گذشته نقش بالایی در جمهوری اسلامی ایران داشته‌اید و احتمالاً در آینده نیز همین نقش را در ایران خواهید داشت. اولین سؤال من این است که آیا می‌دانید چه کسی رئیس‌جمهور آینده ایران است؟ آیا همان است که قبلاً بود؟
● نمی‌توان مطمئن بود. افکارسنجی‌ها چنین می‌گویند، اما قطعی نیست.
○ با این نظرسنجی‌ها امیدوار هستید که در مرحله اول انتخاب شوید؟
● چنین امیدی هست. ولی نتایج هر انتخاباتی به آرای مردم بستگی دارد.
○ در تحلیل‌های موجود رابطه با دنیای خارج به خصوص آمریکا برای انتخابات نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. نظر شما چیست؟
● در انتخابات فکر نمی‌کنم این‌قدر مهم باشد. ولی در آینده اگر مسایل آمریکا حل شود، تفاوتهای اساسی به وجود می‌آید.
○ کسانی که به شما نزدیک هستند، می‌گویند طرح آماده شده‌ای برای شروع گفت و گو با آمریکا دارید. آیا چنین است؟
● همان است که سابقاً هم به صورت تفکر مطرح کردم. اگر آمریکایی‌ها به خصومت خود پایان و علامتی برای حسن نیت بروز دهند، راه برای شروع مذاکرات باز می‌شود. این طرح نیست. یک نظریه است که از سالها پیش مطرح کردم.
○ شما می‌فرمایید آمریکا حرکتی کند که شرایط برای شروع مذاکره مهیا شود. آیا این اولین شرط است یا شروط دیگری هم دارید؟
● آن را علامت مهمی برای حسن نیت می‌دانم. نشان می‌دهد که برای همکاری با ایران جدّی هستند. آمریکا مهمترین کشور دنیا و ایران مهمترین کشور منطقه است. منطقی است که مشکل ایران و آمریکا حل شود.
○ شما در سخنان خود درباره بوش گفتید که مغز گنجشک در بدن دایناسور است و آمریکا ایران را محور شرارت می‌داند. آیا می‌توان با این دولت کار کرد؟
● از نظر من دولت‌های آمریکا از این جهت فرقی نمی‌کنند.
○ آمریکایی‌ها هم برای شروع مذاکره شرایطی دارند. آیا ایران حاضر است حسن نیتی از خود نشان دهد؟
● تا بحال شرطی از طرف آمریکا ندیدم.
○ آمریکا گفته ایران نقش مثبت‌تری در صلح خاورمیانه داشته باشد و برای مقابله با القاعده جدّی‌تر باشد.
● اینها شرط مذاکره نیست. از مباحث مذاکره است.
○ اگر دیپلماتها، اول گفت و گوهای بدون شرط داشته باشند، می‌توانند راه را برای مذاکره مشروط باز کنند. نظر جناب‌عالی چیست؟
● این، بحث جدیدی است. هنوز درباره آن فکری ندارم.
○ چرا باید پیش شرط باشد؟ بهتر نیست مذاکرات شروع شود و در عین مذاکره مسایل مطرح شود؟
● ما آنچه را گفتیم، قبول داریم. راه واقع‌بینی همان است که گفته‌ام.
○ چند تن از نامزدهای ریاست جمهوری مثل کروبی گفتند اکثر مردم خواهان روابط عادی با آمریکا هستند و آقای قالیباف می‌گویند مردم عادی مشکلات خود را به خاطر عدم رابطه با آمریکا می‌دانند. نظر شما چیست؟
● من کاری به موضع آنها ندارم. حرف خودم را می‌زنم.
○ آقای معین پیشنهاد کرده که مذاکرات دوجانبه و چند جانبه شروع شود، نظر شما چیست؟
● هرکس راه حل خود را دارد.
○ در مورد مسایل هسته‌ای آیا مطمئن هستید ایران و اتحادیه اروپا در مدتی کوتاه می‌توانند به توافق برسند؟
● فکر می‌کنم می‌توانند به توافق برسند. اینکه زمانش چقدر باشد، معلوم نیست.
○ ایران وارد مذاکره با اروپا شد و تعلیق را پذیرفت. اگر شما رئیس جمهور شوید، این تعلیق را می‌شکنید؟
● این تصمیم مخصوص رئیس جمهور نیست. یک تصمیم دسته‌جمعی است. موافق نیستم که مذاکرات بی‌دلیل طولانی باشد. اگر کار را شروع کنیم، می‌توانیم مذاکرات را هم ادامه دهیم.
○ اگر در طرحی که قرار است اروپا در اواخر ماه ژولای یا اوایل اوت ارائه دهد، اهداف ایران محقق نشود، ایران به مذاکرات ادامه می‌دهد؟
● به آنها گفتیم که غنی‌سازی باید در توافقات باشد. آقای بوش هم گفته که ایران می‌تواند در سطحی به مسایل غنی‌سازی ادامه دهد.
○ با توجه به سخنان شما و تشبیه مغز گنجشک در بدن دایناسور درباره آقای بوش، فکر نمی‌کنید اشتباه کرده باشد؟
● من آن حرف را درباره دولت آمریکا گفتم. بعید می‌دانم در مسئله‌ای به این مهمی اشتباه کرده باشد. اخیراً دو سه کار آمریکایی‌ها نشان از رفتار عقلانی آنهاست. یکی همین حرف بوش است. دوم بحث تجارت جهانی است که قفل چندین ساله را شکستند. سوم با دادن قعطات یدکی هواپیماهای ایران موافقت کردند. اینها علائم مثبت است.
○ با این علائم فکر نمی‌کنید توافق با اروپا راحت‌تر است؟
● با این روند راحت‌تر است.
○ یعنی مستقیماً در مذاکرات شرکت می‌کنید؟
● اگر اظهارات آقای بوش واقعی و تصمیم درستی باشد، به مذاکرات کمک می‌کند.
○ فکر می‌کنید شرکت در مذاکرات، نتیجه مذاکرات را تسهیل کند؟
● اگر همین موضع را داشته باشد، بله. چون در این فصل خیلی اختلاف نیست. ما هم هیچ میل نداریم غنی‌سازی را از حد سوخت هسته‌ای بالاتر ببریم.آقای بوش درست گفته که اگر غنی‌سازی به سطح مصرف نظامی نرسد، اشکالی ندارد. ما همین را می‌خواهیم که در سطح 5/3 درصد باشد.
○ آیا می‌توان تعبیر کرد که توافق با اروپا بدون شرکت آمریکا امکان‌پذیر نیست؟
● برای ما امکان‌پذیر است. ولی این مسئله برای آمریکا و اروپا مهم است.
○ فروش قطعات هواپیماها به ایران که گفتید، به صورت رسمی اعلام شد؟
● امروز در اخبار شنیدم.
○ اگر تعهدات اروپا کافی باشد و قبول کنند ایران 10 نیروگاه اتمی بسازد یا سوخت را به ایران بدهند، ایران قبول می‌کند تعلیق را ادامه دهد؟
● دلیلی ندارد که تعلیق را بپذیریم. طولانی شدن تعلیق را قبول نداریم.
○ در صورتی که آمریکا و دیگر کشورها، برنامه‌های هسته‌ای ایران را زیر سؤال می‌برند، چرا در زمان ریاست جمهوری خود شروع کردید؟ واقعاً چه هدفی داشتید؟
● این کار پیش از ریاست جمهوری من شروع شد. حرفهای آن توجیهی ندارد. یک ضرورت است و حق ملت خود می‌دانیم و هدف آن هم استفاده از مواهب صلح‌آمیز هسته‌ای است.
○ در بعضی از سایت‌های اینترنتی به نقل از مخالفین شما می‌گویند در زمان جنگ گفتید ایران باید سلاح کشتار جمعی داشته باشد. درست است؟
● دروغ گفتن که سخت نیست. همیشه مخالف تولید سلاح اتمی بودیم و هستیم و تلاش ما این است که دیگران هم خلع سلاح شوند. راه درست همین است.
○ برخی از مقامات ایران تأکید دارند که مقام رهبری فتوایی برای ممنوعیت استفاده از سلاح اتمی صادر کردند، آیا درست است؟
● وقتی حرفی از رهبری نقل می‌شود و تکذیب نمی‌شود، نشان از اعلان آن نظر است.
○ برای اینکه به سؤال دیگر بپردازیم، می‌پرسم آیا در مورد مسایل هسته‌ای و مسایل دیگر بین شما و رهبری اتفاق‌نظر است؟ در چه حدّی است؟
● کاملاً با هم هم‌نظر هستیم.
○ گفته شده که مقام رهبری موافق نامزدی شما نبودند که خواستند در نامزدی آقایان معین و مهرعلیزاده تجدید نظر شود.
● من و مقام معظم رهبری در ایران از 45 سال پیش نزدیکترین فرد به هم هستیم. در اکثر مسایل نظر مشترک داریم. در مورد نامزدی هم اگر ایشان موافق نبودند، مطمئناً نامزد نمی‌شدم. این تفاسیر که می‌شود، خیالی است. ما خیلی با هم صریح هستیم. شاید برای شما جالب باشد که قبل از اینکه نظر رهبری درباره آقایان معین و مهرعلیزاده اعلام شود، به شورای نگهبان گفتم که نظر رهبری را برای حضور حداکثری مردم فراهم کنید و آن سخن من قبل از نظر رهبری در اخبار آمده بود.
○ در صورت پیروزی جناب‌عالی آیا افرادی که غربی‌ها آنها را زندانیان سیاسی می‌دانند، مثل گنجی، آزاد می‌شوند؟
● سعی می‌کنم قانون اجرا شود. اگر به ناحق زندانی باشند، تلاش می‌کنم و اگر جرمی هم داشته باشند، می‌توان از طریق عفو و راههای دیگر قانونی اقدام کرد. فرد برای من مهم نیست. می‌خواهم برای همه کشور کار کنم.
○ آیا درست است که یک فرد ایرانی به خاطر انتقاد از رهبری به زندان بیفتد؟
● فرض ما این است که قضات ایران براساس قانون حکم می‌کنند. انتقاد به هیچ‌وجه زندانی ندارد.
○ در دوران ریاست جمهوری آینده شما، خطوط قرمز عقب‌تر می‌روند؟ مثلاً می‌توان راحت‌تر از موقعیت رهبری انتقاد کرد؟
● خط قرمز ما قانون است که همه باید به آن عمل کنند.
○ آیا با در نظرگرفتن عقاید و احساسات مذهبی، محکومیت اعدام آقاجاری و دستگیری یکی از خبرنگاران اینترنتی که توهینی علیه پیامبر داشت که احتمالاً حکم اعدام دارد، درست است؟
● باید قوانین ما را بخوانید و ببینید شرایط ما چگونه است. این دو پرونده را هم نخواندم. در کل می‌گویم باید قانون را دید. اگر قانون اشکال دارد، باید عوض کرد.
○ آیا فکر می‌کنید دیه زنان باید با دیه مردها برابر باشد؟
● الان بحث است که قانون مدنی را که دهها سال پیش نوشته شده، بررسی و اصلاح کنیم.
○ نظر شما چیست؟
● هنوز بحث به ما نرسید. بحث دیه بین فقها مورد اختلاف است. یک حکم مسلم شرعی اجتماعی نیست.
○ حال که صحبت از تفسیر قانون شد، تفسیر شما از قانون اساسی درباره حضور زنان در ریاست جمهوری چیست؟
● من در اجلاس خبرگان برای قانون اساسی نبودم. ولی در آن اجلاس تعبیری بکار رفت که موافق و مخالف راضی باشند.
○ الان جامعه ایران به این حد رسید که زن رئیس جمهور شود؟
● حکم شرعی نیست که زن رئیس جمهور نشود. تفسیر قانون اساسی است.
○ شخص شما موافق هستید؟
● از نظر شرعی مخالفتی ندارم. ضمن اینکه معتقدم منظور از رجل مرتبت و جایگاه است و صرفاً مربوط به جنسیت نمی‌شود.
○ در صورت پیروزی آیا وزیری را از زنان انتخاب می‌کنید؟
● بله، کسانی هستند که قابلیت این کار را دارند.
○ در دوران جوانی به آمریکا سفر داشتید. دلتان میخواهد دوباره به آمریکا بروید، کجا رفتید و چه ماشینی داشتید؟
● 20 ایالت را با ماشین گشتم. برادرم که در آنجا تحصیل می‌کرد، همراهم بود. دکتر یزدی هم آن موقع در آمریکا بود. دیدن آمریکا برایم جالب بود. کشور نیرومندی بود. تعجب کردم که چرا با این همه امکانات، می‌خواهند منافع دیگر کشورها را هم داشته باشند.
○ آیا تصور می‌کردید روابط ایران و آمریکا به اینجا بکشد؟
● خیر
○ اگر یک خاطره را مهم بدانید، کدام است.
● خاطره وقت میخواهد که نداریم. ولی یکی را می‌گویم برای بازدید سازمان ملل در نیویورک رفته بودم. در کنار مجسمه آزادی، خبر آزادی آیت‌الله خامنه‌ای از زندان را شنیدم. کارت پستالی خریدم و پشت آن مطلبی نوشتم و برای ایشان ارسال کردم و آزادی ایشان را تبریک گفتم.
○ کارت پستال آن چه بود؟
● نشانی از زندان و آزادی داشت. زنجیری در تصویر آن بود.
○ هنوز آن کارت موجود است؟
● آیت‌الله خامنه‌ای دارند.
○ در دوران ریاست جمهوری گفتید مخالف ممنوعیت ماهواره هستید. اگر دوباره انتخاب شوید نظر شما درباره آزادی ماهواره، اینترنت و مطبوعات چیست؟
● الان مطبوعات ما وضع متینی دارند. فکر می‌کنم آزادی آنها تداوم دارد. با ماهواره و اینترنت نمی‌توان مبارزه کرد. از همه دیوارها عبور کردند. نیاز اطلاع‌رسانی دنیاست. ولی بدآموزی‌های جدّی دارد که همه، حتی اروپایی‌ها نگران هستند. یک کار جهانی میخواهد که این وسیله خوب باعث تخریب فرهنگها و ارزشهای ملت‌ها نشود. ولی اصل آن خوب و لازم است.
○ آیا مایل هستید دوباره به آمریکا بروید؟
● خیلی جاهای دنیا را ندیدم و مایلم ببینم. دوست دارم مناطقی از آسیا را بیشتر ببینم.
○ خیلی ممنون
● موفق باشید.