رییس جمهور آماده ایم سؤال بفرمائید.

خبرنگار : خیلی مفتخر هستیم از اینکه از بین این همه خبرنگاری که امروز صبح با شما مصاحبه مطبوعاتی داشتند و خواستار مصاحبه خصوصی با شما بودند من را انتخاب کردید و شما من را نمی شناسید احتمالا" نظر و لطف شما نسبت به روابط ایران و هند هست که من را انتخاب کردید . ممنونم .

س : من توجیه توانستم بکنم ؟ ج : بله همینطور است .

س : در روابط ایران و هند شما چه نقشی را از هند پیش بینی می کنید در روابط با ایران ؟

ج : ما فکر می کنیم هندوستان می تواند برای ما همکار خوبی باشد در مسایل سیاسی در منطقه و جهان و هم در مسایل فنی با استفاده از تجاربی که بعد از انقلاب داشتند هند و هم مخصوصا" در مسایل کشاورزی و امور مبادلات و بازرگانی . س : این لطفی که به من داشتید اگر در قبال مؤسسات خصوصی که در هند هستند در مسایل باز سازی کشورتان بخواهند کمک بکنند این کمک زیادی به گسترش روابط ما با هند خواهد کرد ؟

ج : ما هم آمادگی داریم اگر مؤسسات خصوصی بخواهند ، منتها باید دو دولت در کمیسیون مشترکی که دارند ترتیب این وضع را بدهند . ما مخصوصا" در آنجا از پارسیانی که داریم و سایر مؤسسات هندی که می دانیم در سطح وسیعی می توانند کار بکنند مایلیم استفاده بکنیم .

س : پس از اینکه شما به ریاست جمهوری انتخاب شدید از شوروی ملاقاتی داشتید در آنجا که ظاهرا" سفر موفقیت آمیزی بود . نظر شما در این مورد چیست ؟ و شما ظاهرا" آقای گورباچف را باید دعوت کرده باشید که به ایران بیایند آیا ایشان قبول کردند ؟ و تاریخ اش کی هست ؟

ج : ایشان قبول کردند ولی تاریخ تعیین نشده باید در یک شرایطی باشد که هم ما آمادگی اش را داشته باشیم و هم ایشان فرصتش را داشته باشند . انتظار داریم خیلی طول نکشد این مسأله .

س : در بین صحبتهای که با آقای گور باچف داشتید ظاهرا" مسأله این که رهبران شوروی را شما تشویق به ایجاد یک صحبتهای با مجاهدین افغانی کرده باشید را پیشنهاد دادید و با توجه به اینکه سفر موفقیت آمیزی بوده این موضوع را آیا رهبران شوروی قبول کردند ؟ که به اصطلاح با مجاهدین افغانی مصاحبه ای ، صحبتی داشته باشند ؟

ج : مخالفتی ندارند آنها با مذاکره با مجاهدین و از این طرف هم مجاهدین هم با ما صحبت کردند آنها هم بخش شان این آمادگی را دارند من فکر می کنم . ایران می تواند مرکزی باشد برای اینکه مجاهدین و شورویها با هم با حضور ایران صحبت بکنند .

س : پیشنهاد ایران مبنی بر اینکه کنفرانسی از کشورهای منطقه از قبیل ایران ، پاکستان ، و شوروی برای حل مشکلات افغانستان ایجاد بشود و افغانستان پیشنهاد کنفرانس بزرگتری را متشکل از کشورهای از قبیل هند و غیره داده نظر شما در این مورد چیست ؟

ج : مخالفتی نداریم همسایه های افغانستان در جریان شریک باشند .

س : در هند هم می تواند باشد ؟  ج : حرفی نیست . این بستگی دارد به آن طرفهای اصلی که خود افغانها باشند که آنها باید موافقت کنند اگر آنها موافق باشند از نظر ما اشکالی ندارد .

س : اسلحه ها در جنگ خلیج فارس خاموش شده و ظاهرا" یک حالت نه جنگ و نه صلح را الان بوجود آورده نظر شما برای اینکه از این حالت نه جنگ نه صلح جلو برویم و ایجاد یک صلح پایدار در منطقه باشد و همکاری بیشتری در بین کشورهای خلیج فارس ایجاد بشود چیست ؟ و از این که نماینده سازمان ملل چند روز دیگر به ایران می آید که رابطه جدیدی را بین ایران و بغداد ایجاد بکند نظر شما در این باره چیست ؟ و چه انتظاراتی از ایشان دارید ؟

ج : ما نظر ما این است که قطعنامه محور حرکت باشد قطعنامه باید به ترتیب بندهایش اجرا بشوند اگر قطعنامه اجرا بشود ما به صلح پایدار در منطقه می رسیم نماینده سازمان ملل هم که بناست بیایند اینجا ظاهرا" بنایشان همین است که در محور قطعنامه کار بکنند نه کار دیگر ؟

س : چرا عراق پایش را از ایران عقب نمی کشد ؟ و هیچ پیشرفتی در مورد قطعنامه 598 دیده نمی شود ؟

ج : ما عراق را چیز نمی دانیم یعنی فکر نمی کنیم صادق باشد در ادعایش که صلح می خواهد در منطقه مگر اینکه مجبور بشود . عراق اول جنگ را با یک طمع های شروع کرد شکست خورد بعد در یک مرحله ای در خطر سقوط قرار گرفت با کمکهای بی دریغ آمریکا و شوروی و ارتجاع منطقه از آن خطر نجات پیدا کرد بعد هنوز طمع دارد که بهر حال از این آتش افروزی که کرده و این همه خسارت دیده یک دستاوردی داشته باشد و شاید هم می ترسد از این که پایان کار قطعنامه عراق را مکلّف بکند که خسارت جنگ را بپردازد و محکوم بشود و شاید هم کسانی از عراق می خواهند آنهایی که جنگ به نفع شان است که عراق تن به صلح ندهد و شاید هم ادله دیگری دارد که ما نمی دانیم بهر حال قطعا" عراقیها می دانند که در خاک ایران نمی توانند بمانند و هر روزی که بمانند این وضع را ادامه بدهند ضرر می کنند.

س : با توجه به این که انبوه زیادی از سئوالات امروز در رابطه با گروگانگیری بود در این مورد شما چرا یک دفعه خودتان را رحت نمی کنید با اینکه مثلا" بگوئید ما هیچ ارتباطی با جریان گروگانگیری نداریم ؟

ج : گفتیم ارتباطی نداریم . ولی آنها باز سئوال می کنند .  س : دیگر با مزاحمتهای امروز من تحت تأثیر واقع شدم من فقط می خواهم نظر شما را بدانم که آیا هیچ نظری دارید که تری ویت زنده هست یا نیست ؟

ج : من مدتی است که بی اطلاع ام واقعا" نمی دانم .  س : از شما به عنوان یک متفکر و نه به عنوان یک رییس جمهور یک سئوالی دارم که چرا مذهب رل و نقش بسیار مهمی را امروز در دنیا ایفا می کند و به عنوان مثال در آفریقای جنوبی یا در آمریکای لاتین کلیسا توانسته نقش مهمی را ایجاد بکند و یا اسلام که در این کشور شما منجر به انقلاب اسلامی شده ؟  ج : برای این که افرادی که در صحنه اجتماع فعالیت می کنند بیشتر بر اساس عقیده شان و ایمان شان کار می کنند مذهبی ها آنهائیکه فعالیت می کنند با دیدگاه مذهبی ناشی از ایمانشان هست و ایمان تأثیر زیادی دارد در زندگی انسان  . بهر حال یا پیرو کلیسا هستند یا پیرو مسجد هستند یا چیز دیگری آن نیرویی که مذهب به معتقدین خودش می دهد نیروی خیلی بالای است که احزاب در یک مقاطعی می خواهند با ایدئولوژی جایگزین مذهب بشوند و آن مقداری که بتوانند ایدئولوژیشان را در قلوب افرادشان وارد بکنند آنها هم نقشی شبیه مذهب بازی می کنند ولی نوعا" با حوادث عرض می شود و آن پایداری را ندارند نمی تواند پابه پای مذهب پیش برود . س : روند پروسترویکا و گلاسنوز را در شوروی شما چگونه ارزیابی می کنید ؟

ج : ما با مثبت ارزیابی می کنیم در مجموعه دراز مدت قطعا" به نفع مردم شوروی است مردم شرق را از زنجیر مارکیسم آزاد خواهد کرد ممکن است ابتدا" مشکلاتی برای شوروی بوجود بیاورد ولی قطعا" در آینده نه خیلی دوری مردم شوروی نتیجه این کارهای افکار آقای گورباچف را خواهند دید .

س :نوع  آمیخته ای که از روحانیت و سیاست در کشور شماهست و این حرف را در یک قالب شما الان اینجا می کنید آیا هیچ گونه جدایی در آن در آینده بوجود خواهد آمد یا خیر ؟  ج : آمیخته ای که ؟

س : یعنی در نقش روحانیت و سیاست را در هم در یک فرد مثل شما نوعا" می بینید آیا در آینده هیچ گونه تناقصی بوجود خواهد آورد ؟ ج : نه از این ناحیه مشکلی بوجود نمی آورد چون اسلام در حقیقت سیاسی است یعنی این اسلام مکتبی است که با مبانی اداره جامعه حسابی دارد در خودش . همه چیز را دارد . ما به عنوان روحانی مسئولیت اجتماعی داریم به عنوان یک اسلام شناسی فکر می کنیم وظیفه مان است که به مسایل جامعه برسیم و اسلام مدعی مدیریت جامعه است . حکومت دارد ، اقتصاد دارد ، سیاست خارجی دارد ، مسایل اخلاقی ، شخصی دارد . همه چیز اگر روزی اسلام در ایران نباشد آن روز می تواند روحانیت جدا بشود که چنین چیزی هم ما فکر نمی کنیم اتفاق بیافتد . س : همین که ایران الان پیشنهاد طرح 5 ساله ای که داده شد و رقم بسیار بالایی است سیصد میلیون دلاری که ایشان دولت پیشنهاد داد . ما از 5 سال تازه می رسیم به سال 1978 که انقلاب کردید و ایران چگونه می خواهد این عقب افتادگی را جبران بکند ؟

ج : ایران الان خیلی کارهایش را خودش انجام می دهد در گذشته ما عمده کارهایمان را با امکانات خارجیها انجام می دادیم در ایران خیلی ارز بر بود و مخارج ارزی زیاد بود الان بخش عظیمی از کارها را ما به دست خود مردم و با امکانات داخل انجام می دهیم و فکر می کنیم با این مقدار ارز خیلی بیشتر از زمان گذشته می توانیم کار ساز باشیم .

س : آقای جولیوسی غیره که از تانزانیا هستند شما با ایشان ملاقاتی داشتید ظاهرا" ؟ شما بهتر است اصلا" کشورهای مترقی را کنار بگذارید و کشورهای که جنوبی هستند ما می توانیم تکنولوژی را بین خودمان بوجود بیاوریم . اما علاقه تاریخی نشان می دهد که ایران به غرب متمایل بوده ، قبلا" تکنولوژی را از غرب می گرفته نظر شما در مورد این تناقص چه هست ؟ 

ج : ما آن جوری فکر نمی کنیم ما فکر می کنیم که تکنولوژی را می شود از جای دیگری هم گرفت و زمان آنقدر مهلت نمی دهد به ما که ما صبر کنیم تا همه چیز را خودمان از صفر انجام بدهیم . علم اصلا" مرز نمی شناسد منتهی وابستگی نباید باشد .  س : خیلی تشکر می کنم و معذرت می خواهم از اینکه وقت را از ده دقیقه به پانزده دقیقه رساندم یک مرد قاطع ای که به من گفته فقط ده دقیقه وقت دارم. ج : بهر حال حالا امیدوارم که ما موفق بشویم با کشور شما همکاریهایمان را توسعه بدهیم با حل مسأله بودای یک مانع از سر راه همکاریهای ما برداشته شده . مثبت برخورد کردن آقای گاندی نخست وزیر شما و حزب ایشان به نظر ما دارد راه را برای همکاری بیشتر ایران و هندوستان و در نتیجه ایجاد ثبات بیشتری در منطقه هموار می کند .

خبرنگار : من خیلی خوشحال هستم از اینکه توانستم این موقعیت را بدست بیاورم که با شما مصاحبه ای داشته باشم و خیلی خوب است که این تقاضا را از شما کردم . والدین من هم به زودی برای زیارت امام رضا می آیند به مشهد .

رییس جمهور : موفق باشید انشاءالله . خداحافظ .