مصاحبه آیت الله هاشمی رفسنجانی با خبرنگاران داخلی وخارجی پیرامون گروگانها، انتخاب وزیر امور خارجه، جنگ و شورای عالی دفاع

س ـ با توجه به شرایطی که مجلس شورای اسلامی برای آزادی گروگانها تعیین کرده است، کیفیت عمل بهاین شرایط چگونه است؟ در صورتی که دولت آمریکا این شرایط را نپذیرد، چه خواهد شد؟

ج - کیفیت اجرای شرایط به عهده دولت است. آنچه مجلس میخواهد این است که چهار شرطی که تصویب شده است، به نتیجه برسد. اگر دولت آمریکا بپذیرد، دیگر بحثی نیست و فقط صحبت بر سر کیفیت اجراست که دولت باید انجام دهد و به اطلاع مجلس نیز برساند. اگر آمریکا نپذیرد، در همان تصویب نامه پیشبینی شده است که قوه قضائیه خودش را آماده محاکمه کند و محاکمه تصریح شده است.

س - آیا اقداماتی در جهت تعیین وزیر خارجه انجام گرفته است؟

ج - بله، همین امروز در مجلس سؤال بود و نخستوزیر را به مجلس خواسته بودند که توضیح بدهد چرا وزیر امور خارجه تعیین نشده است؟ تا آنجا که اطلاع دارم آقای رجایی چند نفر را یکجا به آقای رئیس جمهور معرفی کردهاند که دست ایشان در انتخاب یک نفر از آنها باز باشد.

س - شورای عالی دفاع در طول مدتی که از فعالیتش میگذرد، تاکنون چه نقشی داشته است و تا چه حد مؤثر بوده است؟

ج - متأسفانه شورای عالی دفاع به خاطر شرایط موجود نتوانست بعد از آنکه امام شکل آن را تعیین کردند، وارد جریان بشود. برای اینکه اولین شبی که اولین جلسه را تشکیل دادیم، بلافاصله فردا صبح آقای بنیصدر و فرماندهان نظامی به جنوب رفتند. عدهای از دوستان که در مرکز بودند، گرفتاریهایی داشتند و یکی دو روز بعد آقای رجایی به خارج رفتند. البته ما هم بلافاصله به جنوب رفتیم و در آنجا یک جلسه تشکیل دادیم. اما به خاطر کارهای روزمره معلوم گردید که شورا در آنجا نمیتواند، فعال باشد. زیرا اولا از مسائل کلی کشور منزوی بودیم و اطلاعات کافی نبود و امکانات مرکز در آنجا نبود. ناچار به تهران برگشتیم. یکبار دیگر ما به جبهه رفتیم و قرار گذاشتیم که ایشان به تهران بیایند و در اینجا جلسه داشته باشیم. آقای بنیصدر به تهران آمدند و یک جلسه کوتاه در محضر امام داشتیم. سپس قرار شد یک جلسه طولانی در تهران داشته باشیم که عمیقآ در جریان مسائل جنگ قرار بگیریم. باز ایشان و فرماندهان به جنوب رفتند. واقعیت این است که شورای عالی دفاع در تشکیل جدیدش هنوز به مسائل جدی نرسیده که عمیقآ دخالت کند و نظر بدهد، ولی در فکر هستیم که قضیه را قدری بیشتر تعقیب کنیم که بدانیم در همه جا چه میگذرد.

س - با وجود اینکه اعلامیههای ستاد مشترک هر روز خبر از سقوط و نابودی تجهیزات دشمن میدهد، اما در عمل چنین نیست و روز به روز پیشروی دشمن دیده میشود. اگر از عهده جلوگیری از پیشروی برمیآیید، چرا قاطعانه عمل نمیکنید؟ اگر نمیتوانید، چرا صریحآ با مردم در میان نمیگذارید؟

ج - اعلامیههای ستاد مشترک ارتش و سپاه پاسداران تا آنجا که من اطلاع دارم، کاملا صحیح است. یعنی همان عملیاتی را که انجام میدهند، منعکس میکنند. نقطه ضعف جبهههای ما الان در آبادان است که آنجا فشار دشمن بیشتر است. البته ما از فرماندهان نظامی در شورای عالی دفاع و در محضر امام خواستیم و آنها هم قبول کردهاند که آبادان را کاملا تقویت کنند که این مشکل در آبادان نباشد و ما این موضوع را پیگیری میکنیم. فکر میکنم اگر فرماندهان به آن تعهدی که در محضر امام کردهاند، عمل بکنند، در همه جبههها ابتکار عمل دست نیروهای جمهوری اسلامی خواهد بود.

س - سرانجام پس از گذشت یک سال از اشغال لانه جاسوسی، مجلس شورای اسلامی، شرایط آزادی گروگانها را اعلام نمود. با تعمق در شرایط اعلام شده و شرایط آقای بنیصدر موقعی که وزیر امور خارجه بود، میبینیم تقریبآ شرایط یکسان است با این تفاوت که آن موقع موضع ما قویتر بود. به نظر شما دلیل طولانی شدن حلّ این بحران چیست؟

ج - روزنامه انقلاب اسلامی، حتمآ باید یادش باشد و بداند که امام پیش از تشکیل مجلس شورای اسلامی، حلّ مسأله گروگانها را فقط به عهده مجلس گذاشتند و مجلس در اولین روزهایی که آماده کار شد، مسأله گروگانها را مطرح کرد و روال عادی این مسأله باید طبق موازینی در مجلس مطرح باشد که امام تعیین کردهاند. یعنی درست همان شرایط امام باشد. منتها بازتر و صریحتر به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. پس تأخیر به خاطر روال عادی کار مجلس بود که مجلس اولا شکل بگیرد و کارش را شروع کند. بعد در همان روال کار را انجام بدهند. البته شاید چند جلسهای صرف بحث و گفتگو درباره جنگ شد و تأخیر فقط به همان دلیل بود. موضع ما هم امروز اگر قویتر از موضع سال گذشته نباشد، ضعیفتر نیست. یعنی از موضع قوی صحبت کردیم و تنزّلی در کار نبوده است.

س - خبرگزاریها گزارش میدهند که لوازم یدکی مورد نیاز ایران از آمریکا ابتدا به هلند و سپس به ترکیه فرستاده شده است. آیا این نقل و انتقالات براثر یک سلسله نقل و انتقالات پشت پرده بوده است؟

ج - اصل مطلب دروغ است. ما به طورکلی لوازم یدکی را از هلند، ترکیه و جایی دیگر وارد نکردهایم و مذاکرهای نبوده است. دروغی است که کسی گفته و دیگران تکرار میکنند.

س - رادیو عراق، اخیرآ مقالهای را از روزنامه میزان خوانده است، شما که عضو شورای عالی دفاع هستید، در اینباره چه تصمیم گرفتهاید؟

ج - نمیدانم منظور شما کدام مقاله است. اما اگر قرار باشد روزنامهها این روزها تخریب کنند و به خاطر شرایط جنگ کارهای مضر و مفسدهانگیز انجام دهند، باید بررسی شوند و مسؤول این کار شورای تبلیغات شورای عالی دفاع میباشد.

س - آقای رئیس جمهور اعلام کرده است تا زمانی که صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران اصلاح نشود، حاضر به مصاحبه با آن نخواهند بود. به نظر شما چه نقصی در رادیو و تلویزیون وجود دارد که فرمانده کل قوا را ناراحت نموده است و او را به مبارزه منفی وادار کرده است؟

ج - نواقصی که در صدا وسیما وجود دارد، خود فرمانده کل قوا اگر بخواهند بیشتر از همه میتوانند در رفعش مفید باشند.

س - بعضی از مقامات آگاه از جمله آقای عباس شیبانی که در جبهه جنوب و در شهر آبادان هست، بارها اظهار داشتند که در آبادان و خرمشهر پارهای از وسایل وجود ندارد، با توجه به اینکه ایران دارای این گونه سلاحهای سنگین میباشد، چرا آنها به منطقه ارسال نمیگردد؟

ج - در خدمت امام که بودیم فرماندهان نظامی قول دادند بهاندازه کافی ارسال کنند.

س - خبرگزاری پارس گفته است که آقای رجایی پیامی از کارتر دریافت کرده است. آیا ممکن است در مورد متن نامه توضیحاتی بیان کنید؟

ج - آقای رجایی گفتند که نامه را دادهاند تا ترجمه و بعد بررسی کنند. من اطلاعی از متن نامه ندارم.

س - به عنوان رئیس مجلس شورای اسلامی، فکر میکنید پذیرفتن چهار شرط ایران برای آمریکا مشکل باشد؟

ج - برای آمریکا، پذیرفتن یک شرط هم مشکل است، چون آنها عادت کردهاند که همیشه زور بگویند و دیگران زور بشنوند. اما فکر میکنیم شرایط ما حق است و باید اجرا شود.

س ـ اگر آمریکا سه شرط را بپذیرد، ولی پذیرش شرط استرداد اموال شاه، زمانی بطول انجامد، چه تأثیری در حل قضیه خواهد داشت؟

ج - در متن تصویب نامه مجلس شورای اسلامی هم پیشبینی شده و گفته شده است اگر بعضی شرایط نیاز به زمان دارد، تعدادی از گروگانها خواهند ماند تا آن شرط به تحقق بپیوندد.