س- روز سه شنبه نیروگاه اتمی بوشهر دوبار مورد حمله هوایی هواپیماهای عراقی قرار گرفت که در نتیجه 10 نفر، از جمله یک نفر تبعه آلمان کشته شدند، در مورد این حمله چه فکر می کنید و وضعیت کنونی نشت تشعشعات اتمی آن چه می باشد؟
ج- از لحاظ نشت تشعشعات، نگرانی وجود ندارد. حملات عراق، آن چنان سطحی بوده که فقط به سطح فضای بیرونی مربوط بوده است. از لحاظ اصولی هم این نقض مقررات جهانی است. عراق عضو آژانس اتمی است و تعهد دارد که حمله نکند و این هم در ردیف جنایات دیگر عراق به حساب می آید.

س-آیا اعلام آمادگی سراسر در کشور، به معنای اجرای عملیات قاطع در آینده نزدیک می باشد؟
ج- آنچه که در حال حاضر برای آمادگی تهیه می شود، طبعآ وقتی که نتیجه  داد، بعد از آن عملیات آغاز می شود، ولی این بدان معنی نیست که ما منتظر نتیجه این آمادگی می مانیم. منظور از این آمادگی این است که ما بتوانیم، وقتی که تصمیم گرفتیم، به طور متوالی و مسلسل ضربه هایمان را وارد کنیم.
س- آیا شما به راه حل سیاسی شورای امنیت بدبین هستید؟
ج- ما در این بین فقط به آقای دبیرکل سازمان ملل تا حدودی اعتماد داریم. تجربه گذشته ما نشان می دهد که شورای امنیت حسن نیت کافی ندارد. در عین حال تا حدودی داریم همکاری می کنیم که اگر واقعآ حسن نیت داشته باشند، فرصت داشته باشند که نتیجه بگیرند.

س- آقای لاریجانی به زودی راهی سازمان ملل می شود، آیا می توان انتظار پیشرفتی را از سفر ایشان داشت؟
ج- این مثل همان سئوال سابق است. یعنی اگر واقعآ شورای امنیت حسن نیت نشان دهد و بخواهد عدالت تأمین شود، می توان امیدوار بود، ولی اگر آنها هدفشان نجات صدام باشد و نخواهند که حقوق ملت ایران را جدی بگیرند، طبعآ نتیجه ای نمی گیرند.

س- از نظر جنابعالی، کدام یک از مواد طرح 9 ماده ای دبیرکل سازمان ملل عادلانه نیست؟
ج- ترکیب مواد درست نیست والا اگر مجموعه این طرح به این صورت اجرا شود که اول متجاوز معرفی بشود و بعد دادگاهی برای کیفر متجاوز و حق مظلوم کار بکند، بقیه مواد هم قابل اجرا است.

س- در چه صورتی عقب نشینی نیروهایتان را به اجرا در می آورید؟
ج- در صورتی که عراق به عنوان متجاوز معرفی شود و دادگاه صالح تشکیل شده و کیفر متجاوز را مشخص کند و حق ما را هم مشخص نماید. آن وقت همه چیز تمام می شود.

س- به منظور پایان دادن به این جنگ، آیا هیچ امکانی برای معتدل کردن شرط ایران مبنی بر مجازات متجاوز وجود دارد؟
ج- شرط ما معتدل است، ما چیزهای زیادی نخواسته ایم، من فکر می کنم هر انسان منصفی قبول دارد که باید جنایتکار و متجاوز کیفر ببیند، این به صلاح دنیا و به صلاح صلح است و حق مظلوم نیز باید ادا شود. بیش از این ما چیزی نخواسته ایم.
س- در سال 1982 ایران رقم خسارات جنگی را 150 میلیارد دلار اعلام کرد، این رقم در حال حاضر تغییری کرده است؟
ج-آن موقع هم یک حساب دقیقی نبود، بلکه حدسی بود و ما این را به یک گروه کارشناس مورد قبول مراکز جهانی واگذار می کنیم.

س- این سازمانی که می فرمائید، آیا الان تشکیل شده است؟
ج- خیر، نشده است. این مرکز می تواند شورای امنیت باشد، می تواند همان دادگاهی که تشکیل می شود کارشناس را تعیین کند و سازمان ملل هم می تواند باشد و همچنین می تواند توافق دولت های مربوط باشد.

س- در صورتی که تحریم تسلیحاتی علیه ایران اجرا شود، چه خواهید کرد؟
ج-این تحریم از اول جنگ بوده است. ما اسلحه مان نوعآ غربی و آمریکایی بوده است. آنها هم چیزی به ما نمی فروخته اند و ما عمدتآ یا در داخل، خودمان سلاح می ساخته ایم، یا از عراقی ها غنیمت می گرفته ایم و یا در بازار آزاد به دست می آورده ایم و بعضی دولتها هم کم و بیش چیزهای غیر مهمی را به ما داده اند که اینها را من فکر می کنم همیشه هست.

س- احتمال بستن تنگه هرمز تا چه حد می باشد، آیا از نظر جنابعالی اجرای این طرح از نظر تکنیکی ساده است؟
ج-احتمال بستن آن از طرف ما خیلی ضعیف است. ما چنین میلی نداریم، ولی اگر از طرف مقابل یعنی آمریکایی ها شرارت زیادی در اینجا صورت گیرد، یا حوادث دیگری باشد و برای ما استفاده از دریا غیرممکن باشد، آن موقع احتمال جدی می شود. اگر به آن روز برسیم. بله، به نظر من بستن تنگه هرمز زیاد سخت نیست.

س- در آن صورت با مسأله صادرات نفت چه کار می کنید؟
ج - ما تا امکان داشته باشد نفت صادر کنیم، تنگه را نمی بندیم. بستن تنگه زمانی خواهد بود که به هر دلیل ما نتوانیم نفت صادر کنیم. ما از اول گفته ایم که اگر نتوانیم از دریا و تنگه استفاده کنیم آن موقع نمی گذاریم دیگران از تنگه استفاده کنند.

س- اخیرآ عراق مدعی شده است که جنگ، از آن تاریخ که ایران مدعی است، شروع نشده است. در این مورد چه فکر می کنید؟
ج- عراق همیشه این حرف را می زده است، به نظر هر کسی که کمی آشنا با تاریخ جنگ باشد، روشن است که عراق جنگ را در همین تاریخ که می گوییم شروع کرده است. ما آن موقع اصلا ارتشی نداشته ایم. نیروی مسلحی نداشته ایم که بخواهیم جنگ را شروع کنیم. این برای همه روشن است. طبیعی است که عراق به هر نحوی که شده است می خواهد خود را تبرئه کند.

س- ژاپن در حال حاضر ریاست شورای امنیت را به عهده دارد. در این مورد، جنابعالی از ژاپن چه انتظار دارید؟
ج- ما از ژاپن چیزی جز حق و عدالت نمی خواهیم. یعنی واقعآ اگر قبول دارید که عراق متجاوز است، تلاش نمایید و متجاوز را اعلام کنید. در این صورت ژاپن به عنوان یک پیشتاز صلح در دنیا و در تاریخ معرفی خواهد شد.

س- کنفرانس سران غرب ایران را به خاطر اشغال بخشی از خاک عراق و همچنین اتلاف وقت در قبول قطعنامه شورای امنیت، محکوم کرد. نظر جنابعالی چیست؟
ج- کشورهای ارتجاعی عرب از پیش هم ما را محکوم کرده بودند. آنها در کنفرانس سران عرب، اکثریت داشته اند. ما چیزی غیر از این انتظار نداشته ایم و این هم تغییر عمده ای در مسائل منطقه به وجود نمی آورد.

س- ولی در نتیجه این کنفرانس، مصر روابط دیپلماتیک خود را با عراق و کویت و چند کشور دیگر عربی از سر گرفته است. آیا فکر نمی کنید که این تأثیری در جنگ ایران و عراق می گذارد؟
ج-این روابط به طور غیررسمی قبلا هم بوده، مصر از اول جنگ به عراق کمک تسلیحاتی کرده است. ما در حال حاضر مقدار زیادی اسیر مصری داریم که در میدان جنگ اسیر شده اند. رژیم مصر کمک فنی هم به عراق کرده است. دیگر کشورهای مرتجع خلیج فارس هم همین طور بوده اند، در واقع چیزی که مخفی و غیررسمی بود حالا رسمی شده است. مورد بدی که الان اتفاق افتاده این است که عربها در مقابل فلسطین از خودشان ضعف نشان دادند.

س- براثر فشارهای سیاسی و اقتصادی عربستان و کویت، سوریه به تدریج به سمت عراق متمایل می شود. نظر جنابعالی چیست؟
ج- مسائل را ما این طوری تفسیر نمی کنیم، تا به حال ما از سوریه سیاست عاقلانه ای دیده ایم، الان هم به نظر ما او عاقلانه عمل می کند. الان سوریه ماهیت ضدصهیونیستی دارد. ضداسرائیلی است. اگر بخواهد با اینها بسازد، تنها افتخاری که سوریه داشته آن را هم از دست می دهد. ما بعید می دانیم که رهبران سوریه به این آسانی افتخارات گذشته خود را فدای مسائل کم ارزشی بکنند. همکاری ما با سوریه بیشتر از بعد ضدصهیونیستی دو کشور است و برای فلسطین است. در جنگ ایران و عراق هیچ وقت سوریه به ما کمک مؤثری نمی کرده است.

س- آیا جنابعالی با رئیس جمهور سوریه تماس نزدیکی دارید؟
ج-بله نزدیک است.

س- ولی به نظر می رسد که عربستان و کویت و چند کشور دیگر عرب، نگران مداخله ایران در امور داخلی خودشان می باشند. آیا شما طرحی در مورد امضاء یک قرارداد عدم مداخله بین کشورها در نظر نگرفته اید؟
ج- من بعید می دانم که آنها نگران باشند، چون آنها در این چند سال ما را آزمایش کرده اند. ما اگر می خواستیم دخالت بکنیم، تا به حال این کار را کرده بودیم. بنابراین به نظر ما حرکات اینها تحت تأثیر فشار آمریکا است. آمریکا به اینها فشار می آورد و از لحاظ قرارداد عدم دخالت در امور دیگری، ما آمادگی داریم. البته طرحی در دست نیست، اما اگر آنها مایل باشند، ما حرفی نداریم، حاضریم قرارداد ببندیم.

س- مسأله عدم اعتماد بین ایران و آمریکا، این روزها حادتر شده است. آیا فکر می کنید زمینه ای برای برقراری ارتباط دو کشور هنوز باقی است؟
ج- ما از پیش هم گفته ایم که آمریکا عامل این تیرگی است. آمریکا غیر از جنایاتی که در زمان شاه نسبت به ملت ما کرده و مسئول جنایات رژیم پهلوی است. بعد از انقلاب هم سفارتخانه آنها تبدیل به جاسوس خانه شده بود. به علاوه شاه را بردند آمریکایی ها برای اینکه او را آماده کنند برای توطئه مجدد که همان باعث جرقه انقلاب دوم شد. بعد از آن هم آمریکا دارد به جنایات خود ادامه می دهد. اموال ما را در آنجا بایکوت کرده و روی اموال ما دست گذاشته است. ما همیشه اعلام کرده ایم که آمریکایی ها به عنوان حسن نیت که مدعی آن هستند اول کاری که باید بکنند، این است که اموال ما را آزاد کنند، این نشان حسن نیت آنها می شود. وقتی که حسن نیت نشان دادند، آن موقع این بحث شروع می شود که می توانیم رابطه داشته باشیم یا نه؟ قبل از آنکه حسن نیت شان را اعلام بکنند به نظر من هیچ چیز نمی شود. حتی در جریان قضیه رسوایی « مک فارلین » هم آنها از خودشان شرارت نشان دادند. اولا تقلب کردند. ثانیآ پاسپورت های دیگران را حمل کردند. ثالثآ جنس را تقلبی و گران دادند و نشان دادند که حسن نیت ندارند. اگر ما واقعآ روزی بفهمیم که آمریکایی ها در ادعای تمایل به رابطه با ایران صادق هستند، آن موقع این سئوال ایشان باید مطرح شود.

س- آیا فکر می کنید که ژاپن برای این موضوع می تواند میانجی گری بکند؟
ج-در گذشته آقای ناکازونه خواستند میانجی گری بکنند، نامه هم نوشتند. سفیر شما چند بار به اینجا آمدند و معلوم شد کاری از آنان برنمی آید.

س- پس از حملات آمریکا به واحدهای شناور و همچنین به سکوی نفتی ایران، اعلام شد که این عمل بی جواب نخواهد ماند. آیا این جواب تاکنون به طور کامل داده شده است، یا هنوز موضوع از طرف ایران خاتمه نیافته است؟
ج- عملا جواب داده شده است. سکوی الاحمدی کویت جواب سکوی رشادت ما بود ولی البته ما مسئولیت این جواب را به عهده نگرفتیم. ما معمولا در خلیج فارس مدعی هستیم که جواب داده می شود، اما کی جواب می دهد؟ این را هنوز کسی درست نمی داند، ما فکر می کنیم جواب قایق های ما و کشتی «ایران - اجر » که آمریکا زد، با موشک خوردن کشتی های آمریکایی داده شده و جواب سکوی رشادت هم داده شده است. اصولا حیثیت آمریکا مطرح بود که آمده بود برای امنیت و بعد معلوم شد که نمی تواند کاری بکند، البته ما هنوز حق جواب را برای خودمان محفوظ نگه می داریم. چون ما مسئولیت آن جواب های قبلی را به عهده نگرفته ایم.

س- آیا ایران قصد دارد که با آمریکا وارد جنگ شود؟
ج- خیر، ما چنین قصدی نداریم. مایل هم نیستیم، ولی آماده هستیم که اگر آمریکا وارد معرکه بشود، جواب بدهیم.

س- گفته می شود که آمریکا سعی می کند به وسیله فشار نظامی، ایران را مجبور به سازش کند، نظر شما در مورد این تحلیل چیست و چه سیاستی را برای مقابله با آن به کار می برید؟
ج- این حرف صحیح است، یعنی واقعآ آمریکایی ها دارند چنین تلاش می کنند. اما این توطئه ها ناموفق خواهد بود. چون ما برای هر مرحله ای برنامه دفاعی داریم و تا حقمان را از حزب بعث عراق نگیریم و عدالت را اجرا نکنیم، هیچ کس نمی تواند ما را وادار به سازش کند.

س- این طرحهایی که در مورد مقابله با آمریکا می فرمائید، آیا تا به حال انجام شده است؟
ج-به هر اندازه ای که آمریکایی ها پیش رفته اند انجام شده است.

س- بعضی از ناظران سیاسی معتقدند که ایران اساسآ ضدکمونیست است و لذا به طرف غرب نزدیک خواهد شد، در این مورد چه فکر می کنید؟
ج- ایران از لحاظ ایدئولوژیکی هم ضدکمونیست است و هم ضدامپریالیسم. یعنی ما به همان اندازه که از لحاظ عقیده مارکسیست و کمونیست را قبول نداریم، امپریالیسم و آن تز استعماری و سلطه غرب را هم قبول نداریم. کاپیتالیسم هم برای ما مردود است. این از لحاظ عقیده، اما از لحاظ عمل و روابط این مانع نمی شود که ما با هر دو بلوک بتوانیم همکاری بکنیم در صورتی که آنها بخواهند با ما همکاری کنند. همان مقدار که شانس همکاری ما با دنیای غرب هست، همان مقدار هم با دنیای شرق است. این بستگی به روش برخورد آنها دارد.
س- آیا ممکن است سیاست ایران را در رابطه با شوروی، با در نظر گرفتن شرایط بحرانی خلیج فارس ترسیم فرمائید؟
ج- شوروی ها در این مقطع عاقلانه عمل کردند. هم در مورد حضور ناتو در خلیج فارس موضع خوبی گرفتند و هم در شورای امنیت بهتر از آمریکا موضع گرفتند. در تبلیغات خودشان هم صحیح تر حرکت کردند. ما فکر می کنیم در این مقطع، برد سیاسی در رابطه با منطقه خلیج فارس را شوروی ها دارند و باخت متوجه غربی ها است. البته در درجه اول آمریکا ضرر کرده است.

س- آیا در چهارچوب استراتژی دفاعی ایران، طرحی در مورد مذاکرات برای یک قرارداد دفاعی بین ایران و شوروی تحت بررسی است؟
ج- البته هنوز به صورت جدی نیست، ولی در محافل مورد بحث است.

س- آیا متن قرارداد دفاعی جدید چیزی شبیه همان طرح قبلی است که شورای انقلاب یک بار آن را رد کرده است؟
ج- نه آنکه رد شده، ما آن را یک طرفه فسخ کردیم. منظور من این است که قرارداد جدیدی بسته شود وگرنه آن قرارداد قبلی بد بوده و به این معنا بوده که اگر ایران از یک طرف دیگری مورد تعرض قرار گیرد، طبق آن قرارداد، شوروی حق داشته باشد وارد خاک ایران شود که ما آن را فسخ کردیم.

س- گفته می شود شوروی در ازای خواسته ایران، مبنی بر قطع حمایت تسلیحاتی به عراق، از ایران نیز متقابلا خواسته است که دست از حمایت مجاهدین افغانی بردارد، آیا این حقیقت دارد؟
ج- نه، چنین چیزی به صراحت پیش نیامده است. ولی طبیعی است که آنها چنین توقعی از ما داشته باشند. منتهی آنها می دانند که ما حاضر نیستیم روی سیاست اصولی مان معامله کنیم. ما معتقدیم که حضور شوروی در افغانستان غاصبانه است و صحیح نیست. ملت افغانستان این حضور را قبول ندارد. شوروی باید از افغانستان بیرون برود، البته یک بعد حرف شوروی ها را ما قبول داریم و آن اینکه کشورهای دیگر خارجی هم نباید در افغانستان دخالت کنند. ملت افغانستان باید آزاد باشند. چون در این بعد ما با روسها تفاهم داریم، فکر می کنیم که مسأله برایمان قابل حل است، بدون اینکه اصول خود را فدا کنیم.

س- ظاهرآ گفته می شود که یکی از دلائل نزدیکی شوروی به ایران، وجود مسلمانان در کشور شوروی است، آیا این حقیقت دارد؟
ج-این سئوال را باید از شوروی ها بکنید. اگر آنها قبول داشته باشند، ما حرفی نداریم که این طور باشد.

س- آیا ایران از شوروی اسلحه دریافت می کند؟
ج- ما بنا نداریم که منابع تهیه اسلحه مان را بگوییم. چون آمریکایی ها همه همتشان این است که منابع اسلحه ما را پیدا کرده و آن را قطع کنند.

س- در مورد چین هم همین معنی را پیدا می کند؟
ج- بله همین طور است.

س- آیا امسال بازدیدی از مسکو خواهید داشت؟
ج- ما اصل سفر را و دعوت رؤسای مجالس شوروی را پذیرفته ایم. زمان تعیین نکرده ایم چون بستگی به فرصت من دارد که چقدر فرصت داشته باشم.

س-احتمالا امسال خواهد بود؟
ج- بستگی به فرصت دارد.

س- ژاپن برای امنیت کشتیرانی در خلیج فارس، اقدام به نصب یک سیستم دقیق کمک های رادیویی کرده است. جنابعالی سیاست ژاپن را در مورد خلیج فارس چگونه می بینید؟
ج- من این طور می بینم که ژاپنی ها تحت فشار آمریکا دارند کمی مقاومت می کنند، کمی هم تسلیم می شوند. البته عقل ژاپنی ها انسان را می تواند مطمئن کند که آنها خودشان را در این مهلکه نیندازند، بالاخره در منطقه کسی که با جمهوری اسلامی سازگار نباشد آینده خوبی نخواهد داشت و ژاپن نمی خواهد آینده منافع خودش را در اینجا به تردید بیاندازد. البته نصب این دستگاه ها به خودی خود، چیزی نیست. ولی این در مسیر سیاست آمریکا است و شما نمی توانید مردم ایران را فریب دهید که ما کار فنی کرده ایم. این را آمریکایی ها خواسته اند، شما خود را آلوده نکنید، البته ما مایل هستیم که با ژاپنی ها همیشه دوست باشیم.

س- کابینه ژاپن به نخست وزیری آقای « ناکه شینا » آغاز به کار کرد. شما از دولت جدید ژاپن چه انتظاری دارید؟
ج- من با نخست وزیر جدید ژاپن آشنا نیستم. ولی در سفری که در آنجا بودم با شخصیت های ژاپن آشنا شده و صحبت کردم. رهبران ژاپن را مردان عملی دیدم. انتظار ما این است که حداقل روابط مان در همان حد گذشته بماند، بلکه اگر بشود بالاتر هم برود.

س- من می توانم از جواب شما درک کنم که در همین حد هم از روابط با ژاپن راضی هستید؟
ج- البته مایل هستیم که توسعه روابط داشته باشیم. ولی مشکلات شما را می فهمیم، شما به هرحال با طرفهای دیگر قضیه در منطقه هم رابطه دارید و منافع کشورتان ایجاب می کند که با هم باشید. ما هم بنا نداریم چیزی را بر شما تحمیل کنیم، بنابراین در همین سطح که باشد، ما مسأله ای با شما نداشته و بهتر از این هم می تواند باشد.

س- گروهی از مردم ایران مخالف ادامه جنگ هستند و گروهی دیگر نه تنها مصر به ادامه جنگ، بلکه معتقدند که با آمریکا نیز باید جنگید. شما این دو ایده متفاوت را چگونه کنترل می کنید و چه بهایی به نظر مخالفان می دهید؟
ج- این دو گروه مساوی نیستند. یک اکثریت نزدیک به تمام مردم همراه نظام اند و معتقدند که جنگ باید تابرآورده شدن تمام خواسته هایمان ادامه پیدا بکند. یک اقلیتی هم هستند که اینها مخالفند. شاید کمی هم بی طرف و بی تفاوت داشته باشیم.
طبعآ ما باید تابع اکثریت باشیم. نسبت به مخالفین هم همین طور که می بینید،ما فشاری نداریم. اگر کسی داوطلبانه می خواهد در جنگ شرکت می کند یا در جنگ کمک می کند، آنهایی هم که شرکت نمی کنند و کارشکنی هم می کنند و حرف هم می زنند تحملشان می کنیم. البته در مسائلی مانند سربازی و یک چیزهایی که وظیفه قانونی شان است، مانند مالیات، خوب باید همه شرکت کنند.

س- شکی نیست که 7 سال جنگ مشکلات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی فراوانی را به کشور شما تحمیل کرده است. تحمل این بار سنگین تا چه وقت امکان پذیر است؟
ج- این طوری که ما می جنگیم، خیلی امکان پذیر است. چون ما عادت کرده ایم خودمان را با شرایط جنگ منطبق کنیم. البته اگر این جنگ نبود، خوب ما شرایط زندگی مان، رفاهیاتمان، توسعه صنعتی مان خیلی بهتر از این بود ولی چون مردم ما می دانند بدون رسیدن به اهداف دفاعی که داریم وضع بدتر از این خواهد شد، لذا ناچار این وضع را تحمل می کنیم، تا بتوانیم آینده بهتری برای کشورمان و منطقه فراهم کنیم.

س- آیا شما می توانید پیش بینی کنید که در آینده نزدیک جنگ به اتمام برسد؟
ج- اگر ما مصلحت بدانیم که نیروی زیادی را در جنگ به کار ببریم، بله قابل پیش بینی است.

س- آیت الله خامنه ای اخیرآ اشاره کردند که شما بهترین کاندید برای پست ریاست جمهوری آینده هستید، نظر خودتان چه می باشد؟
ج- هنوز زود است راجع به ریاست جمهوری حرف بزنیم. نسبت به این مسأله در همان زمان تصمیم می گیریم.

س- این روزها شایعات زیادی راجع به حضرت امام وجود دارد، ایشان در حال حاضر در سن 85 سالگی می باشند. ممکن است در مورد وضعیت جسمانی ایشان بفرمائید؟
ج- دکترهای ایشان از سلامتی ایشان راضی هستند. از لحاظ کاری هم ایشان خوشبختانه الان مثل 7 الی 8 سال پیش می توانند کار کنند، ما نگرانی از حال و سلامتی ایشان نداریم. شما می دانید که ایشان برادر بزرگتری دارند که 7 الی 8 سال از ایشان بزرگتر است و ایشان هم دارند به خوبی کار می کنند. امیدواریم تا زمانی که این انقلاب نیازمند به حضور امام هست، ما از نعمت حضور ایشان برخوردار باشیم.

س- این سئوالی که مطرح می کنم، از قلب من در می آید و آن این است که یک تضادی می بینم در مورد کشورهایی مثل آمریکا یا چین و یا دیگران که اینها در حالی که اسلحه به ایران می فروشند ولی در عین حال فشار می آورند که جنگ باید متوقف بشود. نظر جنابعالی در این مورد چیست؟
نظر من این است که این جنگ را همین ها شروع کرده اند. اینها خواهان ادامه جنگ هستند. اصلا دلشان می خواهد که این جنگ بماند. جنگ افروز اصلی همین کشورهای بزرگ هستند. البته من چین را متهم نمی کنم، چین این طور نیست.
این جنگ مانع وحدت نیروهای منطقه است. منتها آنها می خواهند جنگ بدون پیروزی بماند. حال که دیدند خطر شکست عراق جدی است و پیروزی ایران ممکن است، این را نمی خواهند. الان هم اگر مطمئن بشوند که ما پیروز نمی شویم، باز هم نمی گذارند که این جنگ تمام بشود، یعنی حتی اگر ایران در حال ضعف صلح را بپذیرد، آنها دوباره عراق را تحریک می کنند که در یک جای دیگر این جنگ را ادامه دهد.
اگر این جنگ به پیروزی ایران منتهی بشود و یا در سایه جنگ منافع جدی آنها مثل خلیج فارس و اینها تهدید بشود آن موقع با توقف جنگ موافق هستند، ولی مایل هستند که به جای جنگ یک نزاعی همیشگی در منطقه بماند. یک کانون چرکین اختلاف و رقابت تسلیحاتی و آتش زیر خاکستر همیشه باقی بماند که آنها از این وضع استفاده کنند.