مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی به ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی ( دوره سوم – جلسه 38 )
بسمه تعالی
مشروح مذاکرات مجلس شواری السلامی
دوره سوم - اجلاس اول
1367-1368
صورت مشروح مذاکرات جلسه علنی روز پنجشنبه بیست و یکم مهرماه 1367
فهرست مندرجات :
1- اعلام رسمیت جلسه وتلاوت آیاتی از کلام الله مجید .
2- بیانات قبل از دستور آقایان : سید محسن شفیعی ، سید محمود کاظمی دینان ، الیاس حضرتی و صادق خلخالی . .
3- گرامیداشت سالروز شهادت آیت الله اشرفی اصفهانی و تذکرات نمیاندگان به مسؤولان اجرائی به وسیله آقای رئیس .
4- ادامه بحث پیرامون کلیات لایحه برنامه اول توسعه اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران .
5- پایان جلسه و تاریخ تشکیل جلسه آینده .
جلسه ساعت هشت و پانزده دقیقه به ریاست آقای هاشمی رفسنجانی تشکیل شد
1- اعلام رسمیت جلسه و تلاوت آیاتی از کلام الله مجید .
رئیس – بسم الله الرحمن الرحیم . با حضور 183 نفر جلسه رسمی است ، دستور جلسه را اعلام کنید .
منشی – بسم الله الرحمن الرحیم . دستور جلسه سی وهشتم روز پنجشنبه بیست و یکم مهرماه سال 1367 هجری شمسی مطابق با اول ربیع الاول 1409 هجری قمری .
1- دنباله رسیدگی به گزارش شور اول کمیسیون برنامه و بودجه در خصوص برنامه لایحه اول توسعه اقتصادی اجتماعی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران .
2- گزارش شور اول کمیسیون شوراها و امور داخلی در خصوص لایحه اصلاح بند 6 ماده 48 و بند 8 ماده 52 قانون نظام صنفی مصوب 13/4/1359 شورای انقلاب .
3- گزارش شور اول کمیسیون فرهنگ و آموزش عالی در خصوص رد لایحه اساسنامه صندوق های رفاه دانشجویان .
رئیس – تلاوت کلام الله مجید .
(صدق الله العلی العظیم – حضار صلوات فرستادند)
(( سوره الحشر از آیه 6 تا 9 ))
2- بیانات قبل از دستور آقایان : سید محسن شفیعی ، سید محمود کاظمی دینان ،الیاس حضرتی و صادق خلخالی
رئیس – سخنرانان قبل از دستور را دعوت کنید .
منشی – آقای شفیعی درود وازنا ، آقای کاظمی آمل ، آقای الیاس حضرتی رشت .
دکتر شهرزاد – سلام علیکم . بسم الله الرحمن الرحیم .(( ))
باسلام به پیشگاه مقدس امام زمان (عج) ومقام معظم رهبری و به پاس احترام به ارواح طیبه شهدای اسلام در اولین ارتباطم از این جایگاه مقدس عرایضم را با بازگو کردن پیام یک بسته ایم که در این ره سقیفه ها را ویران سازیم و در ومعرکه جنگ فقر و غنا پرچم محرومان برافرازیم و اسباب نابودی چپاولگری را فراهم آوریم و باطل را که مجموعه ای است از استعمار دیپلماسی شرق و غرب ، دنیا پرستان زراندوز ، سرمایه داران چپاولگر و بدبینان بی دینان ارتجاع و هم چنان در شعاع دیدگان خشمگین خود به سمت مرصادی دیگر تعقیب تا در فرصت مناسب قهر و بغض محبوس در سینه هامان را همچمون آتشفشانی دامنگیر بساط ظلمشان نمائیم که خدا وعده فرموده به دست چنین قومی سلسله ظلم براندازد و با عطر ریحانه عدالت مشام خستگان در بستر زمان ستم آلود را بنوازد و این رسالت انقلاب اسلامی است و انقلاب بر محور اصولی استوار است که امام امت در پیام اخیرشان فرموند : عدول از این سیاست خیانت به اسلام ومسلمین و باعث زوال عزت و اعتبار و استقلال کشور و ملت قهرمان ایران خواهد بود . امروز در نبرد مستمر حق و باطل فقط یکی از ابزارها یعنی جنگ مسلحانه بظاهر متوقف شده لکن ماهیت اصلی ماجرا همچنان هست که بوده . از اینکه امپریالیزم جهانی با انقلاب ما کینه ای دیرینه دارد شکی نیست زیرا سیاست نه شرقی و نه غربی با ماهیت انقلاب و نظام جمهوری اسلامی همانند گوشت و خون در یک پیکر عجین گردیده و مطمئناً این سیاست از این ماهیت تفکیک ناپذیر است . لذا برای ادامه حرکت و تعقیب آرمانهای انقلاب هیچ شبهه و راه تردیدی وجود ندارد . همه ابهامات با رهنمودهای مکرر حضرت امام ، مقام معظم رهبری برطرف شده و همه میدانند که چکار باید کنند الا مغرضین و آنهائی که (( )) اند . بنابراین در این راستا خصوصاً در مرحله بازسازی مشغول کردن اذهان به اینکه جمهوری اسلامی به کدامین جبهه گرائیده امری بیهوده و آب در آسیاب دشمن ریختن است . خطر آنجا نیست که جمهوری اسلامی با دنیا مرتبط باشد . خطر این نیست که در عالم گسترده علم و تکنیک سیر و تفحص شود و در دریای بیکران علوم زمان غنایم و بهره ها جسته شود . خطر واقعی سر در گریبان تعصب فرو بردن و در مقابل سیل به پستوی خانه خزیدن است . در طول تاریخ دو طرزفکر و دوقالب همیشه موجود انحطاط مسلمین بوده و هر زمان این دیدگاه ها در جامعه اسلام رشد یابد فاجعه بار خواهد شد . یکی دیدگاهی که بدون توجه به واقعیت های زمان متعصبانه سنت های کهنه را بنام مذهب و اخلاق علیرغم زمان میخواهد تحمیل کند وبنا دارد جمود ماندن را با اینکه آگاه است نمی تواند و نشدنی است به نسل زمان بقبولاند و با تلقین و تسکین و تسلیت مردم را به حفظ آنچه ماندنی نیست معتقد کند و دیگر تیپی که به عنوان روشنفکری یا تجدد مابی درمقابل هجوم فرهنگ بیگانه بی تفاوت و نقش مترقی یک جسد جلو سیل بازی می کنند و جامعه را اغفال ودر حالت رکود و سکون وضعف و تسلیم نگه میدارند . این دو شیوه هر دو یک نتیجه دارد ، هیچ کدام به کنترل سیلی که از غرب به سوی خانمانشان تاختن آورده قادر نمی باشند . چون هر دو تیپ چشم بسته و بی دخالت اند . اگر جامعه ای به نگهبانان این چنین دلخوش کند سیل دامن می گسترد و همه بنیادها و دیوارها را خراب و همه چیز را می ریزد و خانه و کاشانه را به مردابی متعفن و مرگبار و تسلیم که تاریخ جوامع اسلامی شاهد آن بوده است بدل می سازند و یک بار بیدار می شوند که استعمار شناخته نشده که مرزها به رویش بسته شده بود بدون اطلاع و بی اجازه چنان از پرده های لطیف و ظریف و فرهنگی نفوذ کرده که در صحرای داغ جزیره العرب به مردم انواع بخاری های برقی می فروشد و در دیار یخ زده اسکیموها یخچال فریزر و وقتی مرزبانان می پرسند چه شده ما که چنین نمی خواستیم ؟ حافظ جواب شان میدهد :
چو قسمت ازلی بی حضور ما کردند
گرداندگی نه به وفق رضاست خرده مگیر.
بنابراین ، باید با دید وسیع و کیاست خاصی وارد میدان شد . باید به واقعیت ها اعتراف کرد، تعاریف را کنار گذاشت .امروز کسب وجهه به وسیله دفاع نیست و چرخیدن دور جملات محدودی که مد روز گردیده باشد به منزله پشت کردن به آرمانهای انقلاب است . باید ضمن حفظ اصول انقلاب در جهان قامتی راست کنیم و در کلیه امور و تحولات دنیا دخیل شویم اگر به بهانه ابراز کینه و خشم در حصار تنگ تعصب سکون یابیم خدای ناکرده مشابه به مثل تاریح است و سخن آن مرد بخارائی که درباره سپاهیان چنگیز می گوید: چون ایرانیان از آنان نفرت داشتند وکینه حتی نگاهشان نکردند . این بود که آمدند و ریختند و غارت کردند و کشتند و سوختند اما نرفتند یا به قول مرحوم ملا علی کنی : اگر ناظر معرکه کار و بار استعمار نباشیم و در صحنه جهانی حضور جدی پیدا نکنیم استعمار از پنجره کوچکی هم شده مانند بچه فیلی وارد میشود و بعد چنان رشد می یابد که از در هم خارج نمیگردد . اما اگر به موقع افسار به گردنشان بزنیم چنین نخواهد شد . گریختن از میکروب موجب تامین نمیشود چون نامرئی است از هر جائی خواهد رسید .اگر میکروب شناخته نشود هیچ طبیب حاذقی قادر به دفع آن نیست . لکن وقتی آزمایش شد از خود او نیز علیه او میشود بهره ها جست ،لذا باید دنیا را در نور دید نباید گریخت . باید به سراغشان رفت ، برسرشان افسارزد ، رامشان کرد و شمشیر از دست زنگی مست گرفت . واما مساله بازسازی که این مرحله را باید انقلاب بازسازی نامید . که وجه اساسی انقلاب شکوهمند ماباز سازی است . دنیا دنبال الگو می گردد باید این الگو به صورت ارائه شود . بی پرده بگویم اگر برق شمشیر های مسلمین در قلب اروپا نیز بتابد تا الگوهای داخلی جاذب نباشد کاری از پیش نبرده ایم ، مادامی که پاکت نامه می سازند ناقص و بی چسب ، استکان و نایلون و کیسه و همه اشیاء داخلی ناقص . مادامی که اتومبیل صفر کیلومتر ما که از شرکت محل تولید خارج و تا میدان آزادی نرسیده نقص فنی پیدا می کند و یا آب در شیارهای بدنه اش به داخل اطاق میریزد و یا چنان بی توجه رنگ‌آمیزی شده که گویا تازه از تعمیرگاه آورده اند قطعاً وجود یک وسیله نقلیه دقیق و پیشرفته که آن کافر بی مکتب و بی تعهد آلمانی که گویا در لحظه کار کردن همه صفات زیبا را از این مومن مکتبی متعهد ما به عبارت گرفته کافی است که فرهنگ ما را برای ورود نامرئی استعمار مساعد سازد . بازسازی که فقط شهرهای ویران را مرمت کردن نیست . خطوط کلی را رهبر کبیر انقلاب مشخص فرموده اند . دولت محترم در جهت رشد کیفی تولیدات داخلی بیشتر توجه و دقت کافی مبذول بدارد . از نمایندگان محترم و دولت صدیق میخواهم که مؤسسه استاندارد ها را بیشتر تقویت و مستقل نمایند . در این مملکت خیلی از هزینه های جاری بخاطر عدم استاندارد ابزار آلات متعدد هدر میرود . هر کس بدون توجه و احساس نیاز به علائم استاندارد تولید می کند . کالاهای نامرغوب از انواع کپسولهای پیک نیک گرفته تا انواع شامپو و خیلی موارد دیگر و برخی شرکتها و موسسه های دولتی نیز چون از نظارت خیال راحتی دارند بهر نحوی شده کارشان را تمام می کنند . فرهنگ بازار هم که می بینید چگونه شده . مشتری اولاً می پرسد جنس خارجی است یا ایرانی ؟ این خود فاجعه است چرا ایرانی بد میسازد که این فرهنگ در آنجا حاکم شود ؟!
نظام و کشور ما در جهان به عنوان یک قدرت نوین مطرح است . پیش از می تازد ، آهنگ تغییر نظام جهانی را کرده است . بنابراین بردست اندرکاران و مجریان است که به وضع موجود قانع نباشند این کشور باید در جهان سرمایه گذاری کند . زمینه های صدور انقلاب را فراهم نماید . اینجا مادر و کانون نهضت جهانی اسلام است . باید دارای ثروت کلان باشد . این کشور ثروت دارد ،منابع دارد . خداوند شعله انقلاب دین حق را در جایگاه خوبی برافروخته است .ایران سرزمین مستعدی است . بقول ریاست محترم مجلس که در یک محفل بیان فرموده اند ما امکانات یک قاره را داریم منتها باید تبدیل و جاری کرد . ما در درجه اول برای بهروزی وادامه کار در اقصی نقاط جهان باید دارای ثروت بالفعل باشیم .امروز ضرورت جدی دارد که منابع نهفته را تبدیل به ثروت های جاری و امکانات بالقوه را به فعل بدل سازیم . تبلیغات جهانی ما ، رادیوی جهانی ما ، سیمای بین المللی ما لزوم یاری رساندن به نهضت های آزادی بخش جهانی ، تقویت و آرایش وسیع و سریع نیروهای مسلح همگی مستلزم داشتن امکانات داخلی و ثروت ملی قابل بهره وری است . در خصوص شعارهای جاری قائم مقام معظم رهبری رهنمودها فرموده اند که اگر عملی نشود خسارت و زیان خواهیم دید . از جمله مقوله جنگ فقر و غنا . گرچه این آهنگ دامنه گسترده ای دارد و تاحکومت کفر و شرک در جهان باقی است ادامه خواهد داشت . لکن بنا نیست که در کشور خودمان قابل تا قیامت فقیر و غنی در جنگ باشند . لااقل میشود در سایه جمهوری اسلامی د رجنگ فقر و غنا پیروزی محرومان را جشن گرفت و عملاً محرومیت ها را زدود و چپاولگران را در جای خودش نشانید . والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته .
منشی – آقای کاظمی دینان بفرمائید .
کاظمی دینان – سلام علیکم . بسم الله الرحمن الرحیم . والصلوه و السلام علی سید الانبیاء و المرسلین حبیب اله العالمین الوالقاسم محمد ( حضار صلوات فرستادند ) .
باسلام و درود بیکران به امام رهبر مستضعفان و امت ایثارگر امام که شایسته این درود و سلام هستند و تبریک بر چنین امتی که برهمه زحمات انبیاء و اولیاء و 8 سال دفاع مقدس که دشمن تصمیم داشت به نابودی جمهوری اسلامی و یا حداقل پابرحلقوم جمهوری اسلامی که خوزستان است بگذارد و او را از هستی ساقط کند به اصلاح خودش ، ولی امت ایثارگر گوش به فرمان امام 8 سال تمام دفاع مقدس را به پیروزی عظیم رسانده اند و خدا این عنایت را برامام و امت ایثارگرش داشته است که به پیروزی جمهوری اسلامی . دشمنی که ابدا قبول نداشت جمهوری اسلامی را خود در جلسات بین المللی تصدیق می کند که جمهوری اسلامی که به عنوان یک قدرت ، به عنوان یک حکومت دردنیا ، دشمنی که برای براندازی او مامور شده بود به او دستور می دهد باید در مقابل او سر تعظیم فرود بیاورد و کنار میز بنشینی و به منطقش توجه کنی . این نیست مگر رهنمودهای پیامبر گونه امام و اطاعت امت ایثارگر که امروز مصداق بسیار خوبی پیش آمد و حسن اتفاق است که روز اول ربیع روز هجرت پیامبر بزرگوار اسلام و فراز بلندی ازتاریخ اسلام هست و به این حسن تصادف بنده عرض بکنم که به وحدتی که امروز پیش آمد علی (ع) برآن قولی که داده بود پای جبل النور به پیغمبر بزرگوار اسلام بر بستر پیغمبر آرمید و حال که میدانست دشمنان اسلام براین بستر حمله ورند و میخواهند آن پیامبری را که این دین خدا در رابطه با انسان عزیز دردانه خدا ارزنده است و خدا بخاطر این انسان این دین را این چنین بها برایش گذاشته است و علی المؤمنین (ع) در هجرت پیغمبر بر وحدت قرآنی آنچنان عمل کرد که آسمان و زمین متحیر ماندند و تبریک گفتند بر پسر ابوطالب به اطلاعت از امامش ،از پیغمبرش به وحدتی که قول داده بود و استاد تا محراب مسجد کوفه فرقش شکافته شد . فزت برب الکعبه . نشان این بود که بر قولش متحد با پیغمبر بود تا این چنین خدا در روز غدیر خم به پیغمبرش امضاء میدهد الیوم اکملت لکم دینکم . یعنی با این وحدت این دین تا روز قیامت تائید شد از جانب پروردگار و پیامبری دگیر بعد از او نخواهد آمد . وحدت دیگر در این فراز هجرت ، هجرت حسین (ع) به کربلا بودکه پسر امیرالمؤمنین ابوالفضل العباس براطاعت از امامش به عشقبازی در راه دین با آن وحدت توانست آنچنان صحنه دل انگیز تابلوی بدیع عاشورا را به همراهی امامش ترسیم کند که تا روز قیامت خط سرخ شهادت همراه دین مبین اسلام خواهد بود و آن قومی که براین خط سرخ می ایستند مسلماً برفراز عالم می درخشند و تا دامنه قیامت ادامه خواهند داشت . براین میزان یعنی حرکت برای دین خدا که حسین ( ع ) پیکرو این موجود مقدس که دین باشد در زمانش دچار شده بود به ضایعه ای به غده کشنده ای که بنی امیه بودند ، جراح بیمار را در کربلا می بیند و برای جراحی اش بدون وقفه ، بدون اینکه خط عادی را طی کند بلکه اضطراری حرکت کرد ، حالت غیر عادی به خود ش گرفت در دفاع از دین اسلام . آن شب را به منزل نرفت نیارمید ، آرامش را برخود حرام دانسبت به سمت آن جائی که باید بیمار جراحی شود بی وقفه حرکت کرد ، رسید ، جراحی را به پایان رساند ، همراه خود پرستاری قابل آورده بود که در آموزشگاه پرستاری حضرت صدیقه طاهره (س) تربیت شده بود. چون بیمار که جراحی شد جراح هر چه حاذق باشد باید پرستار و پزشک معالج بعد از عمل جراحی دقت کنند . امام بزرگوارمان در حرکتی که برانقلاب شروع شده بود فرمودند ، حرکت عاشورائی است نهضت حسینی است براین میزان ما باید تطبیق بدهیم که ما همچون زینب و حضرت امام زین العابدین (ع) بر پرستاری این بیمار جراحی شده به دست بهترین انسانها به عنوان شهداء قرار گرفته ایم . همانطوری که حضرت زینب (س) به عنوان یک پرستار قابل تحت نظر پزشک جراحی چون امام زین العابدین (ع) لحظه لحظه ها را حساب شده عمل کرد ، جلو بازار کوفه چه باید بگوید ، در مجلس عبید چه جوری باید دفاع بکند ؟ مثل پرستاری که لحظه ها را دقت میکند و چه مقدار دارو باید تزریق شود و چه مقدار سرم باید تزریق شود این کار را ادامه دادند تا به سرمنزل مقصود یعنی بیمار جراحی شده سالم را خبرش را به مدینه رساندند . الان ما براین میزان قرار گرفته ایم. به عنوان پرستاریم . از راس گرفته تا آخرین نفر به عنوان پرستار باید دقت براین بیمار داشته باشیم ، هشیاری داشته باشیم . طراحان ، مهندسین همه کارگزاران دولت ، آحاد ملت باید این هوشیاری را به خرج بدهند. آنهائی که در کنار میز بین المللی دفاع می کنند باید بدانند وظیفه سنگین دارند ، برترفند دشمن آگاه باشند. صهیونیزم جهانی فرمانده شرق و غرب است به انگلستان فرمانبری می کند وابلاغ ماموریت می دهد. اینهابرگذشته تاریخ مان که ما چقدر از اینها به زجر آمده ایم ، چقدر شکنجه ها عزیزمان را دادند ، چقدر خونهای ما را پایمال کردند تابر مقاصد شوم صهیونیزم صحه بگذارند هشیار باشند . در درون براتحاد و یگانگی به وحدت قرآنی علی و پیغمبر ، ابولفضل و حسین که عصر عاشورا خدا می فرماید یا حسین انادیتک . این نتیجه اتحاد بوده در اتحاد می توانیم پرستار خوبی بعد از جراحی که الان ما پرستاری می کنیم بتوانیم این بیمار را که جراحی شده است سالم به مقصد برسانیم و این دفاع از ماست . راس آن آموزش و پرورش . اعضای آموزش و پرورش بسیار مهم اند . اعضای آموزش و پرورش را باید دقت کنند مسؤولین دولتی ، انشاء الله و بعد کشاورزی در راس است ودر کشاورزی صنعت در رابطه با کشاروزی و من از مامورین آمارگیری کشاورزی که خوب عمل کردند در شهرستان آمل نهایت سپاسگزار و متشکرم . والسلام علیکم و رحمه الله وبرکاته.
یونس محمدی – چند دقیقه به من وقت داده اند .
رئیس – ندادند وقت به شما ! همه ده دقیقه شان را مصرف کردند . ایشان قرار بود 3 دقیقه از وقتشان را به آقای یونس محمدی بدهند که نگفتند چیزی .
یونس محمدی – مساله مهمی است که لازم بود بگویم .
رئیس – خوب ، حالا این جوری نمیشود باید یک فکری بکنیم ،سخنران بعدی .
منشی – آقای حضرتی .
الیاس حضرتی – بسم الله الرحمن الرحیم . احمدالله رب العالمین . بعد از گذشت 10 سال از عمر پربرکت انقلاب اسلامی مجلس سوم این افتخار را دارد که به مهمترین و اساسی ترین موضوع مبتلا به یک نظام و یک حکومت که همانا برنامه ریزی هست بپردازد . آنچه که لازم هست در حاشیه و در کنار بحث و مذاکرات مجلس محترم در حول و حوش این برنامه تذکر داده شود این است که برنامه 5 ساله ما باید این پیام را در متن خودش داشته باشد و دارای این روح باشد که میخواهد نظام وابسته ای را ، سیستم وابسته ای را به یک سیستم مستقل و یا حداقل زمینه های استقلال و ایجاد یک سیستم مستقل را در 5 سال آینده در بطن خودش ودر متن خودش داشته باشد . موضوع تغییر پیدا نکردن سیستم چه در بعد سیستم غول پیکر اداری اش که به تنهائی قادر است نظامی را و حکومتی را از پا درآورد و چه در بعد اقتصادی اش که ریشه ها و رشته های وابستگی یک مملکت را لحظه به لحظه زیادتر می کند . سیستم چه در بعد نظامی اش که با اهرمهای قوی کشوری را به طرف وابستگی روانه میکند ما باید بعد از ده سال از انقلاب این اعتراف تلخ را داشته باشیم که در تغییر و تحول سیستم کشور ما که از رژیم به یادگار مانده است موفق نبوده ایم و فشارها و موانع مختلفی را انقلاب ما و فرزندان انقلاب در ارتباط با تغییر پیدا نکردن این سیستم وابسته متحمل شده اند وانقلاب در پیچ و خمهای مختلفی گرفتار گشته است . اگر ما امروز می بینیم که در سیاست خارجی ما باید روش ویژه ای را اتخاذ کنیم ، اگر ما امروز شاهد این هستیم که در بعد داخلی در ادارات ما ، درسیستم های اقتصادی ما هنوز آن قدرت جذب برای نیروهای مخلص و حزب الله وجود ندارد و علیرغم بودن وزیرها و برادرانی مؤمن در راس ادارات ما همچنان نیروهای حزب الله را طرد می کند و میراند . اگر ما شاهد این مطلب هستیم علیرغم میل نداشتن در ارتباط و معامله کردن با کشوری عملاً ارتباط ما و معامله ما به چندین برابر رسیده است همه ریشه در مساله سیستم وابسته ایست که علاقه وسیع دارد که به هرشکلی شده و به هر عنوانی شده خودش را وصل کند به سیستم مادری که به هر شکلی شده و به هر عنوان شده خودش را وصل کند به سیستم مادری که به شدت احتیاج به تغذیه پیدا کردن ازآن سیستم مادر را دارد . اگر ما ریشه های این وابستگی سیستم را و ایجاد تغییر و تحول در سیستم را در این برنامه پنجساله نتوانیم پایه ریزی کنیم شاید در آینده گرفتاریها و مشکلات پیچیدگیهای بالاتری نسبت به اوضاع فعلی داشته باشیم .
لازمه موفقیت در ارتباط با تغییر این سیستم علاوه بر برنامه ریزی توسط برنامه ریزان یک مملکت و یک نظام احتیاج شدید به کادرهای مؤمن و قوی که فاصله شان با رهبری به مراتب کمتراز کادرهای موجود باشد در کشور احساس میشود و اینکه حضرت امام در پیام استقامتشان و در پیام به فرزندان شهداء
این مطلب را تاکید فرمودند با عنوان این مطلب که (( فرزندان عزیز و انقلابیم امروز باید در یک مبارزه و در یک سابقه علمی و عملی قرار گیرید )) اینست که کشور ما و تغییر بنیادی سیستم که میکشد و ما را می برد به طرف سیستم مادر احتیاج شدید به نیروهائی دارد که سالهای سال در جبهه های نبرد امتحانشان را داده اند و به پیشتازان و پیش کسوتان جهاد و شهادت معروف و ملقب گشته اند که در مسابقه و مبارزه علمی و برمسؤولین و دست اندر کاران و وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم و کمیسیونهای مربوطه است که زمینه رشد این مسابقه و رشد علمی و عملی را در این نیروها فراهم کنند تا کادرهای لازم که لیاقت و درک بیشتری از رهنمودهای امام کرده اند در آینده در پیشتاز بودن تغییرات این سیستم و مستقل کردنشان و به خود کفا رسیدن این سیستم مؤثر واقع شوند . ما چند دقیقه را به برادرمان آقای خلخالی داده ایم که انشاء الله از خدمت ایشان استفاده کنیم . والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته .
صادق خلخالی – بسم الله الرحمن الرحیم ، باتشکر از آقای حضرتی طشت رسوائی اقتصاد سوسیالیستی بعد از هفتاد سال و قربانی گرفتن از طبقات محروم در حدود سی میلیون نفر که متجاوز از ده میلیون با دست لنین و بیست میلیون با دست استالین کشته شدند از پشت بام کاخ کرملین افتاده که گوش آقای گورباچف را هم کر کرده است . ما بایذ افتخار کنیم که از اول انقلابمان از این تز و از این برنامه اجتناب می کردیم و حالا هم اگر کسانی بوده باشند که بخواهند ورشکستگی ها را با عنوان کردن اقتصاد سوسیالیزم در این کشور ما راه بیندازند آنها مطرود جامعه ها هستند . ما باید بیدار باشیم و هوشیار و از سرمایه های مردمی ، از اطمینان دادن به مردم استفاده بکنیم . بازسازی کشور در وضع فعلی ممکلت که اگر جنگ هم نبود ما این همه کمبود داشتیم . در زمینه آموزش و پرورش که در حدود 16 میلیون نفر بیسواد داریم که با انفجار جمعیت در ده سال آینده مشکل به مراتب بالاتر از این خواهد بود . در مساله مسکن ،د رمساله بهداری ، در مساله جهاد سازندگی ، در مساله نیرو شما ملاحظه می کنید دولت به تنهائی نمیتواند جواب این همه مشکلات را بدهد . باید با اطمینان دادن به مردم و خود کفائی مردم و سرمایه گذاری های مردمی بتوانیم این مساله را حل کنیم . کما اینکه قائم مقام رهبری در پیامشان به دانشجویان اینرا گفته اند که ما اگر اطمینان مردم را جلب کنیم هیچگاه احتیاج نداریم که بخواهیم از دیگران وام بگیریم ،یا قرض بخواهیم .
من تاسف می خورم از کسانی که دست اندر کار ورزش این مملکت هستند با عقده های ناخودآگاه کارهائی می کنند که ورزش مملکت سمبل سرشکستگی این مملکت میشود . پنجاه میلیون جمعیت احتیاج به ورزش دارد ،احتیاج به قهرمان دارد اما شما یک کارهائی می کنید وقتی که کار به آن جریان آخر میرسد در ردیف کشورهای کاستاریکا و کشورهای عقب افتاده و منحط یعنی در آخرین مرحله که همان مرحله سی و هفتم بوده باشد شما برنده شدید یعنی بازنده به تمام معنا . چرا از گذشته ها عبرت نمی گیرید ؟
من راجع به جریانی که در الجزایر اتفاق افتاده بی اندازه متاسفم . یک وقتی ژنرال سوستل و سالان با دستور دوگل سینه های مردم مسلمان الجزایر را هدف گلوله خود قرار میدادند . اما آقای شاذلی بن جدید چرا؟ شما در برنامه های اقتصادیتان همان جریان سوسیالیستی را به منصه بروز گذاشتید که حالا هم از کوپن مردم ناله می کنند کما اینکه در ایران ما وضع همینجوری است . شما باید برگردید به خواسته های مسلمانها در الجزایر جواب بدهید . الجزایر یک میلیون و چهارصد هزار نفر شهید داده برای انقلاب خودش ،انقلاب اسلامی خودش که از اسلام در آنجا در زمینه دولتی ها هیچ خبری نیست . باید تمام دنیا بداند که ما کارهائی را که در الجزایر به وسیله تفنگداران یعنی همان تفنگهای فرانسوی که با گلوله های ( رئیس – وقتتان تمام است ) خودشان سینه های قهرمانان الجزایری را هدف قرار میدهند شما باید یک قدری متوجه باشید ، بفهمید دردنیا چکار میکنید . در دنیا شما تنها میمانید . من با این وقت کمی که داشتم می خواستم مطالبی را عرض کنم در زمینه بهداشت و در زمینه محیط زیست که خدا میداند اگر این اداره و این سازمان را منحل می کردند به مراتب بالاتر از این بود که بخواهیم این وضع را ادامه بدهیم . من در خاتمه عرایضم یک حمله ای به صدا و سیما میگویم در وضع فعلی صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران به وسیله اشخاصی که خیلی خوش فکرند و واردند و عمیق اند و سیاسی اند از اینها استفاده کند . میزهای گردی را تشکیل بدهد و صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران را در انحصار چند نفر قرارندهند . والسلام علیکم ورحمه الله و برکاته .
3- گرامیداشت سالروز شهادت آیت الله اشرفی اصفهانی و تذکرات نمایندگان به مسؤولان اجرائی به وسیله آقای رئیس .
رئیس – قبل از تذکرات نمایندگان محترم یا شهید محراب آیت الله اشرفی والد همکار محترممان جناب آقای اشرفی را گرامی میداریم وبه بازماندگان ایشان تسلیت عرض میکنیم .
تذکرات نمایندگان مجلس به مسؤولان اجرائی کشور .
آقای فضائلی نماینده سمیرم ، به وزارت دادگستری درمورد اعزام بازرس برای رسیدگی به وضع دادگاه سیمرم ، به وزارت بهداشت در آغاز عملیات ساختمانی بیمارستان سیمرم . به وزارت آموزش و پرورش درمورد تعیین مسؤول برای شهرستان سیمرم ، به وزارت کشاورزی درمورد تامین کارتن برای سیب کاران و تامین لوازم تراکتور و کود شیمیائی برای کشاورزان .
نمایندگان اهواز به وزارت بهداشت درمورد تسریع در نصب و راه اندازی سیتی اسکن در بیمارستان گلستان ، به وزارت جهاد در مورد تسریع در راه اندازی پروژه آبرسانی 25 روستای منطقه .
آقای نجفی – نماینده خواف و رشتخوار به بنیاد مستضعفان در مورد واگذاری هفت حلقه چاه عمیق جنت آباد و جنگل رشتخوار به بی کاران منطقه ، به وزارت جهاد سازندگی در مورد برق رسانی روستاهای جنت آباد جنگل رشتخوار ، به وزارت اقتصاد و دارائی در مورد تاسیس بانک کشاورزی در رشتخوار ، توجه به کارمندان مجروح و جبهه رفته در بانک ملی استان خراسان .
آقای کاووسی نماینده تویسر کان به اداره کل ارشاد اسلامی در استان در مورد رسیدگی به وضع رستورانهای مسیر آوج همدان ، به سازمان ترمینالهای شهرداری در مورد رسیدگی به وضعیت ترمینال جنوب .
آقای کاظمی دینان نماینده آمل به وزارت راه در مورد تسریع در اجرای طرح دوراهی فیروز کوه هراز .
آقای بلوکیان نماینده کاشمر به وزارت کشاورزی در مورد رسیدگی به کمبود کود شیمیائی به وزارت نفت در مورد رسیدگی به کمبود گازوئیل مورد نیاز پمپ های کشاورزی .
آقای ضیائی و آقای اسدالله تابع نمایندگان میاندوآب به وزارت نفت در مورد تامین سوخت موردنیاز تکاب ، صائین دژ ، میاندوآب .
آقای آقائی نماینده فسا به وزارت خارجه در مورد اتعکاس اعدام مبارزان مسلمان در رژیم حجاز .
آقای کیائی نژاد نماینده ساوجبلاغ به وزارت راه در مورد اسفالت جاده قارپوز‌آباد و احداث جاده اورازان ، به سازمان تربیت بدنی در مورد توجه به تربیت بدنی هشتگرد ، به شورای قضائی در مورد رسیدگی به شکایات کارگران فخر ایران و باغات مقدم .
آقای حیدری مقدم نماینده سلسله و دلفان به وزارت راه در مورد آسفالت جادههای منطقه و تاسیس اداره راه ، به پست و تلگراف در مورد علت تاخیر راه اندازی ماکروویو الشتر و نورآباد ، به وزارت بهداشت در مورد بهداشتی نمودن آب روستاهای نورآباد و الشتر و فعال نمودن امر واکسیناسیون و خانه های بهداشت ، به وزارت کشاورزی در مورد تامین کود شیمیائی وسموم نباتی و داروهای دامی و تاسیس واحد خدمات کشاورزی و دامپزشکی ، به وزارت جهاد سازندگی در مورد رسیدگی به جاده ها و برق منطقه ، به وزارت آموزش و پرورش درمورد تاسیس مدارس و مسکن معلمان و امکانات ورزشی ، به وزارت نیرو در مورد سد رودخانه کهان الشتر و تامین آب نورآباد و برق رسانی روستاها تذکر داده اند .
4- ادامه بحث پیرامون کلیات لایحه برنامه اول توسعه اقتصادی اجتماعی ، فرهنگی ، جمهوری اسلامی ایران .
رئیس – دستور را آغاز کنید .
منشی – اولین دستور دنباله رسیدگی به گزارش کمیسیون برنامه و بودجه در مورد برنامه اول توسعه اقتصادی اجتماعی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است . مخالف آقای اصغر زاده .
اصغر زاده – بسم الله الرحمن الرحیم ، البته من به دلیل اینکه نکات زیادی .
هست که می خواهم مطرح کنم سریع صحبت می کنم و خلاصه .
در رابطه با لایحه توسعه ای که مطرح شده در مجلس متاسفانه اشکالات مبنائی زیادی وجود دارد ومن اول اشکالات مبنائی واصولی را مطرح می کنم و بعد به بن بست هائی که در خود مواد این لایحه هست اشاره می کنم. چیزیکه مشهود است در این لایحه عدم تحلیل صحیحی است که برادرهای نوسینده آن از ساختار اقتصادی و اجتماعی جامعه ما داشته اند . یعنی اینکه نتوانستند آنرا تحلیل کنند و به همین دلیل نتوانسته اند رای را برای بهم ریختن آن و راه یافتن به یک ساختار اقتصادی سالم تر و صحیح تر و انقلابی تر به دست بیاورند و شاید بهترین نکته یا ظریف ترین نکته ای که من اشاره می کنم و شمامتوجه بشوید نقشی است که سرمایه در اقتصاد میتواند داشته باشد و در جامعه ما متاسفانه تا حالا این نقش هم نقش تخریبی داشته و هم نقشی که بازدارندگی از توسعه میشود آنرا شمرد . در این برنامه ، در این لایحه هیچ به سابقه و هویت نهادها و بنیانهای اقتصادی اشاره نشده . ما ده سال از انقلابمان گذشته و در صحنه عمل به هر حال ناظر این بوده ایم که بخش های مختلف اقتصادی چه عملکردی داشتند . متاسفانه این لایحه به گونه ای برخورد می کند که این سابقه تاریخی را کنار میگذارد و انگار که ما در 23 بهمن 57 هستیم حتی قبل از قانون اساسی و می خواهیم لایحه را بنویسیم . در صورتی که در مملکت ما بخش های مختلف اقتصادی به هر حال عملکردی داشته اند و این عملکرد باید مورد نقادی قرار بگیرد تا ما بتوانیم لایحه توسعه خودمان را بنویسیم . برداشت این لایحه از خود توسعه هم متاسفانه برداشت ضعیفی است . یعنی مقوله توسعه را بسیار محدود دیده در صورتی که توسعه در یک جامعه ابعاد مختلف جامعه را در برمیگیرد،از ابعاد سیاسی گرفته تا ابعاد اقتصادی ،حتی قضائی شما نمیتوانید در یک جامعه مدعی توسعه یافتگی بشوید وبه یک جامعه توسعه یافته دست پیدا کنید در صورتی که قوه قضائیه تان اصلاً اینطوری باشد ، یا قانونگذاری فرضاً این ضعف ها را داشته باشد . یا در سیاست این بحثها مثلاً مطرح باشد و یا نظامی که به هر حال برای سیستم اقتصادی باید مورد قبول باشد یک نظام مشکوکی باشد یا به یک اصولی در آن ما نرسیده باشیم . حتی برنامه نویسی توسعه هم یک فرهنگ خاص خودش را می خواهد و یک توانائی هائی که متاسفانه در این لایحه آن برنامه نویسی توسعه به کار برده نشده است . عوامل اجتماعی ، عوامل اقتصادی مثل جمعیت ، مثل سرمایه ،مثل مباحث مختلفی که در اقتصاد هست اینجا با یک دید اقتصاد کلان اصلاً‌به آن نگاه نشده . یکی از اشکالات اساسی که در این لایحه هست اینست که اصلاً تصور صحیحی نسبت به مبادلات بین المللی ندارد شما با این لایحه می خواهید بروید به کام اژدها می خواید بروید به کام شیر، با این لایحه می خواهید ده سال بیست سال طراحی اقتصاد مملکت تان را بکنید که این مملکت می خواهد در آینده با سرمایه داری غرب رابطه داشته باشد . چه تصور صحیحی از سرمایه داری غرب و اثرات ناگوار سلطه آن سیستم اقتصادی برکشورهای جهان سوم در این لایحه شما می بینید ؟ نمیتواند یک کشور جهان سومی مثل کشور ایران به خصوص که سرمایه داری غرب رویش سرمایه گذاری کرده و در این کشور چیزی را به اسم بخش خصوصی بوجود آورده که این بخش خصوصی مهمترین عامل و رکن وابستگی این کشور به غرب خواهد بود چه تحلیل صحیی در این لایحه وجود دارد ؟ من قبول دارم بخش خصوصی را تا ما صحبت میکنیم ، یا بخش سرمایه گذاری ،یا سرمایه های دردست مردم را یک احساسی به آدم دست میدهد ، عده ای را می بینید که اینها به جنگ خدمت کرده اند آدمهای مومنی هستند ، بخش خصوصی بخش های عمده ای دارد که اینها کسبه جزء هستند صنعتگران هستند اما بخش خصوصی که مورد نظر بنده هست ودراین لایحه مورد توجه قرار نگرفته وتاریخ عملکرد ده ساله آن هم به هیچوجه مورد عنایت قرار نگرفته آن بخش خصوصی وسرمایه داری وابسته به غرب است که بدترین نوع سرمایه داری در یک کشور جهان سوم که آن تجارت است را انتخاب کرده برای خودش سرمایه داری وابسته ما که تجارت را محورکار خودش قرارداده خشن ترین ، بی رحم ترین نوع سرمایه داری ممکنش است ومتاسفانه دراین لایحه نه به آن توجه شده ونه ازآن به عنوان یک عامل مخرب در سیستم اقتصادی ما بهره برداری شده و یا با آن برخورد شده . شما وقتی می بینید که رهبر انقلاب می خواهد صحبت کند پیام بدهد دهساب بعد از این انقلاب در تمامی پیامهایش با یک نوع نگرش بسیار انتقاد آمیز که من حتی می خواهم کلمه (( نفرت )) را بجایش بکار ببرم با این برخورد می کند با آن طبقات مرفه ، مرفهین بی درد و کسانی که اینها سرمایه داران و سرمایه اندوزانی هستند که حتی برای خودشان هم اسلام درست می کنند و حتی می خواهند مثلاً بیایند و ارگانهای سیاسی را هم به درست بگیرند . این لحن گزنده ای که رهبرانقلاب بعد از ده سال نسبت به این بخش اقتصادی دارد کجای این لایحه مطرح میشود ؟ من نمی خواهم بگویم که حالا ما بیائیم یک لایحه ای درست کنیم که همه اش فحش بدهیم به بخش سرمایه داری می خواهیم بگویم که عامل وابستگی که توسعه ما را خراب خواهد کرد و آن بخش سرمایه داری تجارت است کجامورد نقادی در این لایحه قرار گرفته ؟ شمایک بحث کلی را مطرح کرده اید به اسم مردم . همین چیزی که آقایان میگویند متاسفانه نطق پیش از دستور امروز هم می گویند مردم ، مردم ، مردم یعنی چه ؟ آیا مردم یعنی اینکه کسانی که پول دارند ؟ آیا واقعاً منظور ما از مردم در این لایحه همان مردمی است که خیلی از جاها در محافل گفته میشود ؟ آیا برداشت رهبر انقلاب به عنوان بالاترین اندیشه این است ؟من بند 7 مواد منشور توسعه حضرت امام را که شاید به آن بگویم منشور استراتژیک توسعه جمهوری اسلامی ، این بند 7 یکی از والاترین بندهای این پیام هست برایتان می خوانم . آیا واقعاً منظور امام از حرکت مردم این هست ؟ امام میفرمایند . ((استفاده از نیروهای عظیم مردمی در بازسازی و سازندگی بهادادن به مؤمنین انقلاب خصوصاً جبهه رفته ها وتوسعه حضور مردم در کشاورزی ،صنعت ، تجارت ، بازسازی شهرها تخریب شده )). خیلی خوب این حرف تا اینجا خوب است همه میگویند مردم کار بکنند . مردم، وقتی ما این برخورد باز رامی کنیم یعنی کسانی که پول دارند ، کسانی که ارز دارند ، کسانی که سرمایه دارند و این مردم نیستند . این بخش هائی است که به خاطر اجحافاتی که در طول جنگ روا داشتند به این مردم ، این پولها را به دست آورند یا این پول نامشروع است و در زمان جنگ برگرده این طبقات محروم تحمیل شده و این ثروت انتقال پیدا کرده واز طبقات محروم در دست طبقات ثروتمند ، با این پول نمیشود بازسازی کرد . این منظور مورد نظر امام نیست . بخاطر همین است که امام این جمله تکمیلی را میفرمایند (( شکستن طلسم انحصار در تجارت داخل و خارج )) ببینید بحثی که ما مطرح می کنم این هست که آیا عدالت اجتماعی بحث اصلی بحث اصلی یافتگی در نظام یافتگی در نظام جمهوری اسلامی هست یا نه ؟ من اگر مبنای لایحه توسعه یافتگی خودم را رونق اقتصادی بگذارم که متاسفانه این روزها در بعضی خطبه های نماز جمعه اینطرف ، آنطرف هم مطرح میشود بحث بنده هیچ فرقی نخواهد کرد با آن بحث های اقتصادی که در کشورهای جهان سوم مطرح میشود و اول انقلاب خود ما می کوبیدیم ، می گفتیم امکان دارد رونق اقتصادی باعث اعتلای اقتصادی بشود اما باعث کاهش این فاصله طبقاتی بین طبقات محروم و مستضعف نمیشود . رفاه اقتصادی ، توسعه اقتصادی ، رونق اقتصادی شاید باعث بشود مقداری رفاه نسبی در جامعه ایجاد بشود ، اما در یک جامعه ای که ساختار اقتصادی ناسالمی مثل ما دارد قطعاً منجر به افزایش فاصله طبقاتی میشود . طبقات محروم ، محرومتر و طبقات ثروتمند ، ثروتمند تر میشود . ساختار اقتصادی ما الان به ما می گوید که 50 درصد مردم جامعه ما ده درصد ملی و درآمد کل را به خودشان اختصاص میدهند و برعکس بیست درصد ، یک پنجم جمعیت جامعه ما بیش از نیمی از درآمد کل جامعه را به خودشان اختصاص میدهند . ما برای اینکه عدالت اجتماعی را مطرح بکنیم و از آرمانهای آن دفاع کنیم نمیتوانیم بیائیم لایحه توسعه را بنویسیم ، بعد در جنب آن بگذاریم عدالت اجتماعی ، بگوئیم اول رونق اقتصادی به دست می آید . خوب طبعاً در رونق اقتصادی مقداری هم اجحاف میشود به طبقات مستضعف ، بعد ما به عدالت اجتماعی میرسیم . این صحیح نیست . این تصوری که در لایحه حاکم هست از عدالت اجتماعی به عنوان یک توصیه اخلاقی و به عنوان یک جنبه فرعی برای اینکه توجیه بکند و بگوید که این لایحه برای کشور مثلاً نیه صنعتی مثل کره جنوبی نوشته نشده ، بلکه در جمهوری اسلامی نوشته شده اینرا هم میایند کنارش میگذارند . برای ما عدالت اجتماعی و رسیدن به اینکه توزیع درآمد سالم باشد و باید جلو این فاصله طبقاتی گرفته بشود اصل است و اگر آن اصل است شما قطعی بدانید نمیشود شعار داد و بگوئیم آقا به طبقات محروم باید رسید و توصیه اخلاقی کنیم خیر در این لایحه توسعه برای دهسال آینده ، برای بیست سال آینده اگر برخورد با طبقات مرفه جامعه و اگر برخورد با سرمایه های نا مشروعی که از سرمایه داری تجاری و واسطه گری به دست می آید نباشد امکان ندارد از طبقات محروم دفاع کرد ، امکان ندارد. ما نمیتوانیم بگوئیم خیلی
خوب پیست مسابقه ، مردم بروند همه سرمایه گذاری کنند در تجارت داخلی و خارجی ، در کشاورزی ، در صنعت . توصیه ای که این لایحه میکند فکر میکند خیلی هم مردمی شده . میگوید مردم بروند در کشاورزی کاربکنند . مردمی که پول ندارند ، توده مردمی که ثروت در اختیارش نیست ، سرمایه در دستش نیست چطوری میتواند در این پیست مسابقه رقابت کند باسرمایه دارهای گردن کلفت و مفت خوری که در این مملکت وجود دارند و متاسفانه تا اسمشان مطرح میشود یک عده آدمهای مؤمن در ذهنشان می آید که حالا در جبهه هم کمک کرده اند . من می گویم نمیشود دفاع کرد از عدالت اجتماعی و نمیشود دفاع کرد ا زتوسعه در جمهوری اسلامی مگر اینکه راه مبارزه با دو نهاد و دو تفکر در این لایحه گنجانده بشود .
اول سرمایه داری غرب به عنوان مهمترین عامل وابستگی در جامعه ما . چیزی که اصلاً نظام اقتصادی قبل از انقلاب ما را واژگون کرد و تبدیل کرد به یک کشور وابسته . همانطور که خدا رحمت کند مرحوم مطهری را در کتاب ارزشمندش صحبت از این می کند که فقهای ما باید مساله سرمایه داری غرب و امپریالیسم را به عنوان مساله مستحدثه قرن بررسی بکنند ، در این لایحه توسعه ای که ما در ده سال آینده با آن سرو کار داریم شما تا جایگاه سرمایه داری غرب را مشخص نکنید امکان ندارد واردش بشوید . طناب بسیار لرزانی است این طنابی که با آن می خواهیم برویم به چاه .
دوم – بخش خصوصی و سرمایه داری وابسته داخلی که اینها من نمی گویم جلویشان گرفته بشود به هر حال اینها باید به سر عقل بیایند. در تمام دنیا بخش های سرمایه داری در خدمت تولید ملی و در خدمت درآمد ملی ملی و در خدمت توسعه ملی بوده . متاسفانه و متاسفانه در جامعه ما شاید کسبه جزء یا صنعتگر جزء در فکر توسعه ملی باشد ، اما طبقات مرفه و آنهائی که این نقدینگی در اختیارشان هست و ولنگار و ول هست در جامعه اینها اصلاً به فکر توسعه ملی نسیتند . اینها حاضرند ممکلت را بفروشند اینها یک ذره به فکر این نیستند به خاطر آن انگیزه ای که در ذهنشان هست ،سود است و سود با این حکومت و یا این نظام مردمی در تعارض هست . ما یا باید این تکلیف را ….
رئیس – وقتتان تمام است .
اصغر زاده – ما باید این تکلیف را روشن کنیم در این قضیه این لایحه توسعه و البته بحث های دیگری هم هست که من مهمترین نکاتی را که بخواهم حالا اشاره بکنم همین است که تقسیم بندی درمراحل توسعه ، عوامل اقتصادی که به کار گرفته شده در این بسیار ابتدائی و بسیار ضعیف و کلی گوئی است. شما بالاخره با این لایحه اقتصادی نمیدانید که سرمایه گذاری خارجی خوب است یا نه ؟ آیا دلار نفتی خوب است یا نه ؟ بالاخره باید چکار بکنیم ؟این لایحه دور زده و مسائل مهم جامعه را و من بسیار متاسفم که اینجا علیرفم علاقه ای که به برنامه ریزی دارم و علیرغم علاقه ای که به دوستان خودم در این کمیسیون دارم باید بگویم که من بخاطر این کلی بافی و این گنده گوئی واز کنار مسائل اصلی جامعه گذر کردن باید رای منفی بدهم به این لایحه.
رئیس – موافق بعدی صحبت کند .
منشی – آقای مجید انصاری موافق که در جلسه نیستند موافق بعدی آقای داودی شمسی صحبت کنند.
داودی شمسی – بسم الله الرحمن الرحیم ، با اینکه سابقه این برنامه و مراحل تهیه آن توسط مخبر کمیسیون توضیح داده شد، بنده لازم میدانم که توجه نمایندگان محترم را به یک نکته ای جلب کنم چون بعضی از مخالفین مرتباً میفرمایند که اینها کلی گوئی و گنده گوئی است . در دوره گذشته هم موقعی که این برنامه در شور اول از تصویب گذشت و همه میگفتند که این برنامه نیست و مجموعه ایست از شعارها چرا؟ برای اینکه عدد و رقم ندارد و آرمانهای کلی و شعارها است و معلوم نیست که با استفاده از منابع موجود چگونه باید به این کلیات یا به این اهداف رسید ؟ در این دوره هم وقتی که لایحه به کمیسیون داده شد دوباره این بحث بالا گرفت . اول قرار بود اسم لایحه گذاشته بشود اهداف و استراتژی های برنامه اول . ما دیدیم که اگر بخواهیم اینکار را بکنیم اول لایحه ای که دولت داده اسمش برنامه است . ثانیاً همان اشکالاتی که گرفته شده دوباره مطرح خواهد شد و بالاخره بایستی هزینه های دولت دیده بشود درآمدهای سالهای آینده دیده بشود و سیاست هائی برای افزایش درآمد و کاهش هزینه ها مشخص بشود و واقعیتهای موجود هم دیده بشود و پیش بینی های صحیح بشود . این بود که این لایحه با توجه به این مسائل تدوین شده وهمینطور که در لایحه ملاحظه میشود بخش اولش هم که اهداف کلی است بسیار فشرده شده و تقریباً کلیه اهداف قانون اساسی و آنچه که در فرمایشات حضرت امام آمده در آنجا آمده .
ولی در بخش دوم که مرحله اول بازسازی و تجهیزات ما بایستی به منابع توجه بکنیم و با توجه به منابع هست و با توجه به وضع موجود هست که میتوانیم در 5 سال آینده کار بکنیم . در آن قسمت من فکر نمیکنم که دیگر شعار کلی داده باشد . و چیزهائی که گفته شده قابل دسترسی هست . یک بحث دیگر اینست که ، بعضی از برادران مخالف فکر میکنم به آن ادبیات و شیوه برنامه ریزی توجه نکردند ویک ایرادهایی گرفتند که خیلی دور بود از آنچه که در برنامه آمده . مثلاً یکی از برادران مخاف بین هدف و خط مشی تمیز قائل شدند بسیاری از مسائلی که در این لایحه آمده ایشان فرمودند که اینها بایستی در هدف ذکر شودمثل توسعه مراکز علمی و تحقیقاتی ، مشارکت مردم و سالم سازی اجتماع . در حالیکه همه اینها در خط مشی آمده مثلاً همین سالم سازی اجتماع هم در هدف کلی آمده به عنوان اعتلای فرهنگی باز طرق مختلفی ذکر شده در همان بخش اول ، مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی و چند طرق دیگر در ماده 3. باز در مرحله اول اهداف آمده ارتقاء کیفیت فرهنگی جامعه ولی اینها معین نمیکند که سالم سازی جامعه ضرورت دارد ، و در ماده سیزده ، در یازده مورد در سالم سازی جامعه ارائه طریق شده . در آنجا ما می بینیم که برنامه های آموزشی هست برنامه های پرورشی هست تربیت بدنی هست ، تحقیقات هست سازماندهی هست برنامه های سازنده برای پر کردن اوقات فراغت ، تعمیم تربیت بدنی و موارد دیگر وجود دارد مثلاً قسمتی از بند یازده اش را من می خوانم آقایان عنایت بفرمایند .(( برنامه ریزی و سازماندهی مناسب برای ریشه کنی مفاسد اجتماعی خصوصاً اعتیاد و چند مورد دیگر ….)) حالا اگر طریق دیگر هم باشد کمیسیونهای مختلف میتوانند در شور دوم اضافه بکنند، آنچه که مهم است این است که در همین کلیاتی که برادرانمان می گویند نباید باشد یک عباراتی از قانون اساسی و رهنمودهای حضرت امام آمده که راه را نشان داده و ما میتوانیم هر چیزی را به این اضافه بکنیم . یا اینکه گفتند که مطالب بهم پیوند نخورده در همین نمونه ای که ذکر شد ما می بینیم که مطالب بهم دیگر پیوند خورده یعنی آموزش وپرورش فنی حرفه ای ، آموزش عالی مسائل تحقیقاتی و علمی و فنی همه مسائل دراینجا وجود دارد پیوند بین بخشهای مختلف هم به همین ترتیب می بینیم که در لایحه وجود دارد .
یکی دیگر از برادران پیام اخیر حضرت امام را خواندند و گفتند که در مورد رسیدگی به امور خانواده شهدا مثلاً یا در مورد کشاورزی اشاره نشده . من متن بند 7 ماده پانزده را میخوانم :
(( اولویت دادن به تامین نیازمندیهای خانواده شهداء – مفقودین – اسراء ، جانبازان و رزمندگان حتی ما می بینیم که مساله رسیدگی به امور رزمندگان هم در اینجا آمده است و تامنی نیازمندیهای آنها خیلی هم جامع است در جاهای دیگر هم البته برای اینکه مشارکت آنها باشد آمده .
بازیکی دیگر از برادران در مخالفتشان فرمودند که بایستی اینطور می نوشتند : (( تلاش در مورد بهره مند نمودن خانواده شهداء خوب این که شما می فرمائید خیلی دقیق تر هست از آن چیزی که در لایجه آمده . یا در کشاورزی برادران فرمودند که به کشاورزی و خودکفائی در محصولات کشاورزی بها داده نشده ، ماده چهارده را اگر ببینید بندهای : ( 4-9-10-11-12-12-14-15-169-17-27-و28) و چند بند دیگر یعنی حدود سیزده مورد مستقیماً درباره کشاورزی گفته است و تقریباً مسائل مختلف را آنجا بیان کرده و سیاست و خط مشی در آنجا تعیین شده . در همین ماده حدود15 مورد دیگر بطور غیرمستقیم در جهت رشد بخشهای مختلف اقتصاد آمده از حمله کشاورزی مثلاً بند 5 میگوید : (( بکارگیری ارز حاصل از صادرات غیر نفتی هر بخش در داخل همان بخش )) ومامی بینیم که اگر این کار بشود آن صادرات بخش کشاورزی حاصل ارزی اش به خودش برگردد می بینیم که اصلاً یکی از مسائل مهم حل میشود و در برنامه ای هم که دولت قبلاً داده بود و وزیر کشاورزی هم اینرا بیان کردند . یا بند 18 (( عمران روستاها و مناطق محروم )) .
بند 24(( تولید کالاهای مصرفی حساس و ضروری ))
خوب این کالا بیشترش بایستی از طریق کشاورزی تولید بشود . وقتیکه ما آن هدف را گذاشتیم ،هدف رشد اقتصادی وقتیکه رشد اقتصادی می گوئیم بسیاری از این مطالبی که برادر مخالف فرمودند توی آن میاید . بایستی اینرا در کمیسیونها بحث کرد که اگر یک مطلبی نیامده آنجا اضافه کرد و قتی که ما این طریقه ها را ارائه میدهیم یا باز دوباره این یک جهتی بما میدهد که در برنامه های بخشی ، بخش کشاورزی مفصل ترین برنامه را در اینجا خواهد داشت . بند 30(( تجدید نظر در قیمت گذاری محصولات تولیدی )) خوب در محصولات تولیدی ، محصولات کشاورزی هم جزء اش هست ،و در هدف هم آمده همانطور که عرض کردم وقتیکه رشد اقتصادی منظور تمام بخشهاست کاهش وابستگی اقتصاد کشور وقتی که این را میگوید من فکر میکنم که این مطالبی که برادرمان الان فرمودند مسئله وابستگی به غرب یا مسئله سیاستهای غرب سیاستهای گذشته وقتی که ما تمام اینها را در هدف آوردیم باید نشست در برنامه های بعدی در مراحل بعدی برنامه آنها را تدوین کرد که به چه طریقی تحقق پیدا کند. هر چند که طرفش هم در اینجا گفته مثلاً خودکفائی در بخش کشاورزی و محصولات اساسی .
بعد من یک مطلب دیگر را میخواهم اشاره بکنم . اگر ما بیائیم و به این برنامه رای ندهیم چه میشود؟ ما می بینیم که در دهسال گذشته و قبل از آن هیچگاه با مسائلی که در کشور در بخش اقتصاد بوده برخورد صحیح و قاطع نشده یا برخورد به موقع نشده مثلاً در مورد وصول مالیات کاهش هزینه های جاری دولت ، کاهش کسر بودجه ،رعایت اولویت در کارهای عمرانی ، اولویت ها در مصرف ارز ، مسئله حقوق ودستمزد ،ضرورت افزایش سرمایه گذاری متناسب در بخشهای مثل تعاونی وهمین حل مسئله سرمایه گذاری، حذف یا کاهش سوبسید ها مسائل پولی ،حجم نقدینگی کاهش ارزی پول و مسائل دیگری هم که دارد ، اعمال محدودیت در بعضی بخشها مثل تجارت و همین مسائلی که برادر مخالف فرمودند . حالا ما اگر علاوه براینها مسائل حاد ومسائل فوری را ، ما یکسره مسائل حاد داریم که باید فوری حل بشود، از یک طرف ما با این وضعیت اقتصاد کشور باید اتخاذ تصمیمات صحیح بکنیم من نیازی نمی بینم عدد و رقم بدهم چون نمایندگان محترم همه از وضع مالی دولت وضع نیروی انسانی شاغل ، نوع مشاغل و بیکاری ایجاد اشتغال ،هم اینها را اطلاع دارند و همه روزه در تذکرات و پیشنهادات و نطقهای قبل از دستور ما می شنویم . بنابراین ما دیگر نمی توانیم مثل گذشته ادامه بدهیم و بایستی ما منابع ممکلت را با دقت و وسواس در جای خودش مصرف بکنیم اینطور نباشد که هرکس زودتر آمد یا هر که فشار بیشتری آورد یا هر کس گزارش های قشنگ تری داد، از منابع بیشتری استفاده بکند وما الویت ها را درنظر نگیریم ، بعد ما می بینیم که گاهی قوانین رعایت نمیشود مثلاً بودجه هرجا مصلحت تشخیص داده شد پرداختهایی انجام میشود بیشتر از آن چیزی که دربودجه پیش بینی شده انجام میشود. برای تحقق درآمدها ( رئیس – وقتتان تمام است ) تلاش کافی نمیشود علتش اینست که مابرنامه نداریم ، چشم الان عرایضم را تمام می کنم اگر ما برنامه داشته باشیم مسئولین نمیایند اینکار را بکنند اگر دورنمای آینده را ببینند ، این کارها انجام نمیشود مثل آن چیزهائی که در سالهای 62و63انجام شد وجمله آخر اینکه ما با این مسئله برنامه ریزی و نبایستی یک برخورد سیاسی بکنیم و یک جریان درست بکنیم . والسلام علیکم و رحمه الله برکاته .
منشی – آقای فدائی مخالف.
غلامرضا فدائی – بسم الله الرحمن الرحیم .
من تقاضا میکنم که نمایندگان محترم به عرایض من توجه بکنند و عنایت داشته باشند که اگر مخالفت میشود در چه بعدی با این برنامه پنجساله مخالفت میشود.
من قبلاً عرض کنم که بقدری علاقمند بودم وانتظار میکشیدم برای آمدن این برنامه که براستی وقتی دیدم که این برنامه در کازیو گذاشته شده پیش خودم اینطور تصور کردم که بالاخره انتظار به پایان رسید و آن چیزی که مدتها هم در مجلس اول و هم در مجلس دوم روی آن کار میکردند سرانجام به شکل قانونی درآمد ودر اختیار نمایندگان قرار گرفت وتصمیم هم داشتم که در واقع در موافقت صحبت کنم اما بعد یک مقدار مطالعه کردم و هر چه سعی کردم که خودم را متقاعد کنم برای اینکه موافق باشم دیدم واقعاً بدلیل مشکلاتی که وجوددارد نمیتوانم موافق باشم البته آنچه را که برادران عزیز در موافقت فرمودند آن چیزی آن چیزی است که بقول معروف میگوید (( جانا سخن از زبان ما میگوئی )) همه حرفهائی را که برادرانمان می گویند ما هم قبول داریم ، تمام مسائلی را که مطرح کردند از این که بی برنامه بودیم تا الان از اینکه همه مسائل مملکت بی درو پیکر بوده از این دهسال ما انقلاب را پشت سرگذرانده ایم ، بدون اینکه برنامه داشته باشیم در هر بخشی و درهر قسمتی خرجهای آنچنانی کردیم که حتی هیچ جوابگو و پاسخگو هم نیستیم ما حرفی نداریم ما قبول داریم . اینرا همه قبول دارند واینکه در بعد از انقلاب اسلامی شاید ما بیش از صدو ده صد و بیست میلیارد دلار درآمد ارزش داشتیم اما اگر سؤال بکنیم که چه شده ؟ کجا رفته ؟ در کجا خرج شده ؟ اینرا همه میدانند. در اینکه احیاناً در سیاست خارجی در سیاست داخلی در بخش کشاورزی در بخش آموزش ، در بخش آموزش عالی در هر کجا که اگر شما نگاه بکنید اگر کسی بخواهد درست حسابرسی بکند و بخواهد برنامه را سؤال بکند که براساس چه برنامه ای ؟ و همه میدانند که به هر حال ضعفهای عجیبی وجود داشته و همه هم ناشی از این بوده که به هر حال برنامه در ممکلت وجود نداشته . پس بنابراین اگر اندر فوائد برنامه صحبت میشود این چیزی است که همه قبول دارند چه کسی که در مخالفت صحبت می کند و چه کسی که در موافقت صحبت میکند. و برادران عزیزی هم که عموماً در موافقت صحبت کردند همه اش به قول معروف شعار بودیک سلسله شعارهائی دادند که آقا برنامه ریزی اینجور هست ، برنامه ریزی خوبست ، توسعه نمی دانم چنین و چنان ، ما باید به سمت برنامه ریزی پیش برویم و باید مملکت را از این بی برنامگی نجات بدهیم : این چیزی است که ما هم قبول داریم یعنی کسی که در مخالفت هم صحبت میکند این مسائل را کاملاً قبول دارد واعتقاد دارد که باید برنامه باشد و بالاخره من حتی از این بالاتر عرض کنم که اگر برنامه ناقصی باشد از بی برنامگی باز هم بهتر است.
اما آنچه را که من می خواهم اینجا خدمت شما عرض کنم این است که این برنامه بنظرم آن برنامه نیست که البته ممکن است یک اضافاتی داشته باشد که آن اضافات را ما ندیدیم اما آنچه را که در این چند صفحه در اختیار من و شما قرار گرفته به عنوان یک برنامه ای که آدم بتواند روی آن حساب بکند و بگوید برنامه پنجساله است و آدم مطوئن باشد که این برنامه کارساز خواهد بود بنظر من نخواهد بود. چرا؟ دلیلهایی که بنده خدمت شما عرض میکنم بطور اختصار اینست که :
اولاً این برنامه خیلی کلی است کلی گوئی شده همانطوریکه مطرح شدو این تعاریف واقعاً‌ندارد این کلی گوئی شده یعنی همانطوری که قانون اساسی به هر حال یکسری مسائل کلی را مطرح میکند یعنی درواقع اینجا هم همان مسائل را مطرح کرده البته همانطور که برادرمان گفت به عنوان استراتژی کلی یا اهداف و وظایف مثلاً‌احیاناً مطرح میکردیم شاید قابل قبول بود برای اینکه اهداف است دیگر دیگر یکسری مسائل کلی را از قانون اساسی گرفتند با چند تا تغییر عبارتی در اینجا آورده اند خوب به این صورت ، قبول داریم ،اما اگر که بخواهیم به عنوان یک برنامه رویش حساب بکنیم شمامیدانید برنامه نویسی دردنیا آن طوری که مطرح کردند فرهنگی دارد ، بالاخره آدابی دارد حسابی دارد ، کتابی دارد ، آمار و ارقامی میخواهد و برنامه به این معناست که ما از یک جایی از یک نقطه ای میخواهیم حرکت بکنیم تا نقطه ثانوی بالاخره این هم امکاناتمان است این هم مقدوراتمان است اینهم پرسنلمان است این هم توانمان است با احتساب همه اینها ما پیش بینی می کنیم که در آخر این مدت به آن نقطه ای که مورد نظرمان است برسیم آیا واقعاً اینطوری است ؟ آیا در این برنامه این طوری با این قضیه برخورد شده ؟ هرگز.
نکته دیگری که به عنوان نقطه ضعف بنظر من در این رابطه هست البته درهر بحثی آدم میتواند ارقام و آمار بدهد وخیلی داد سخن بدهد ولی من فکر میکنم که بقول معروف همین اشاره کفایت بکند .
نکته دیگری که باز در این برنامه هست علیرغم اینکه خوب با کلیات برخورد کرده و کلیات را گفته اما آن چیزهای اساسی و محوری را که در یک برنامه توسعه مورد توجه است هرگز با آن برخورد نکرده. همانطوری که اشاره هم شد و بنده برای تاکید عرض بکنم مسئله زیر بنا هرگز روشن نشده . مسئله حدود مالکیت هرگز روشن نشده ، حدود مالکیت در این مملکت یک مسئله اساسی است و این اصلاً در هر نظامی مطرح است به هر حال باید تا حدی بدانند
که اولاً تعریف مالکیت چه هست و چطور با این قضیه برخورد بشود، حدود فعالیتهای بخش دولتی و خصوصی و تعاونی باید دقیقاً مشخص بشود البته شاید به آن تعبیرات که در آن مطرح شد، بنده شاید نخواهم بگویم ولی به هر حال هم بخش خصوصی وهم بخش عمومی در این مملکت است و باید معلوم بشود که حد و حدودشان چیست ؟ و اگر مشخص باشد دیگر فردا ما میتوانیم مطمئن باشیم که براساس آن رهنمودهایی که این برنامه داده آن وزرای مربوطه کارشان را دارند انجام میدهند . اینکه همین الان مشاهده میکنیم که یک وزیری میاید و می گوید بخش خصوصی آزاد ودیگری محدود میکند و به هر حال مواجه با بعضی از تضاد و تناقض گویی ها حتی هم خود ما میشویم و هم دیگران بخاطر همین است که برنامه دقیقاً مشخص نیست یا مسئله سیاست خارجی یا مسئله استفاده ا زمنابع داخلی چقدر ما باید استفاده از منابع داخلی بکنیم ؟ این است که بعضی از وزراء احیاناً می آیند با کشورهای خارجی ارتباط برقرار می کنند و شرکتهای خارجی را دعوت می کنند بعضی از پروژه های عظیم خودشانرا به صورت قراردادهای تی – آر- تی نمیدانم اب یک و امثالهم به هر حال می خواهند اجرا بکنند تا چه حد اجازه دارد ؟ تا چه حد مجاز هستند ؟ آیا به این معنای نادیده گرفتن امکانات داخلی هست یا نسیت ؟ در خیلی از موارد ممکن است بگویند نه آقا ،ما رفتیم و گشتیم و بالاخره پیدا نکردیم میگوید آقا این صرف ادعا که نمیشود در خیلی از موارد هست که واقعاً امکانات داخلی فراوان است اما به محض اینکه می گویند آقا اینکار را چرا کردی میگوید آقا ما رفتیم اتفاقاً گشتیم و نشد . رفتیم با فلانی صحبت کردیم و دیدیم که نمی تواند این حواب است دیگر آیا واقعاً این درست است ؟ در حالی که با این قضیه باید با این قضیه برخورد جدی بشود اگر اینحا می بندید این قضیه را که احیاناً اگر استفاده از امکانات داخلی چنین و چنان همان باید اجرا بشود ولی در اینجا هیچ مشخص نشده . یا مسئله تجارت که برادرمان فرمودند که البته با آن تغییر من قبول ندارم که تجارت منفور است نه تجارت هم در حد خودش هست . اما اینکه نقدینگی جامعه که یکی از مسائل مهمش که فقط در بخش تجارت داخلی و یا در بخش تجارت خارجی بکار میافتد بخاطر اینکه ما برای آنها برنامه نداریم . بخاطر اینکه ما هدایت نمی کنیم بخاطر اینکه ما جهت نمیدهیم که در جهت تولید بیفتد بعد میشود تجارت منفور و بعد میشود سرمایه داری و بعد میشود چنین و چنان . ماباید اینرا دقیقاً مشخص بکنیم که متاسفانه مشخص نشده و بنظر من پیش فرض ها کاملاً معلوم نیست . نکته دیگری را که به عنوان انتقاد میخواهم عرض کنم این است که ابزار کار را مشخص نکرده اند حالا برفرض هم که این برنامه کامل باشد با چه ابزاری میخواهند این کار را اجرا بکنند ؟ من در یک بحث دیگری از آقای الویری سؤال کرده بودم که شما با چه ابزار کاری می خواهید برنامه را اجرا بکنید ؟ ایشان فرمودند که به هر حال تشکیلات مملکت باید اصلاح بشود خوب تشکیلات ممکلت که هنوز اصلاح نشده ما یک چیزی را می خواهیم معلق کنیم برای اینکه اگر آن تشکیلات اگر درست بشود بعد ما این را اجرا میکنیم پس میشود تعلیق برامر محال،این را می خواهیم به آن موکول کنیم در حالیکه آن هنوز اجرا نشده پس ما اول در آن زمینه اقدامی بکنیم یا اینکه لااقل هزمان یک جوری باید مقید بکنیم که اگر ماخواستیم این برنامه را انجام بدهیم ابزار کار برای اجرایش دارد .
نکته دیگری که باز باید مطرح بشود این است که ضمانت اجرائی باید داشته باشد ضمانت اجرائی که اگر ایاینکار انجام نشود اگر وزیری تخلف کرد اگر وزرایی تخلف کردند اگر اینرا اجرا نکردند اگر این سیاست را گفتند که ماقبول نداریم اگر در خفا رفتند یک کارهایی دیگر کردند که همان خلاف قانون هائی که بعضی از برادران اشاره میکنند اگر انجام شد چه برخوردی بااین قضیه باید بشود . این برخورد در کجا باید صورت بگیرد در اینجا به نظر من حتماً و حتماً بایدبه آن عنایت بشود . عنایت بفرمائید که مهمترین قسمتها به نظر من و مهمترین قسمتها فصل سوم این لایحه است . عنایت بفرمائید در فصل سوم ، حجم سرمایه گذاریها مشخص شد ، یعنی تنها قسمیت که آمار و ارقام دارد اینجاست ماده 18 میفرمایند : (( به منظور تحقق اهداف برنامه پنجساله مرحله اول توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشور از اویل فروردین ماه 68 شروع میشود دولت باید تسهیلات و امکانات لازم را در جهت انجام سرمایه گذاریه گذاری کل مورد لزوم برنامه در طی پنجسال حدود بیست و دو و هفتصد و سی و شش هزار میلیارد ریال فراهم کند که بقیه اش هم تا آخر دیگر … خوب سؤال من اینجاست که این چیزی که شما فرمودید از کجا معلوم است که تحصیل بشود ، براساس چه پیش فرضهایی تحصیل میشود ؟ آیا از پول نقد میخواهید اینرا تامین بکنید ، آیا از طریق صادرات مملکت می خواهید تامین بکنید آیا از ارزهای دیگر میخواهید تامین بکنید آیا از طریق مالیات می خواهید تامین بکنید ما وقتی می آئیم یک برنامه را تنظیم میکنیم و بعد برایش اینطور رقم می گذاریم ممکن است بگوییم حدودی و تقریبی و تازه همین حدودی و تقریبی باید به هر حال یک لوازمی داشته باشد ما چه طوری این را پیش بینی کرده ایم که با این مبلغ و با این مقدار بایدکار انجام بشود .
رئیس – وقتتان تمام است .
غلامرضا فدائی عراقی – من الان خلاصه میکنم . بنابراین من خلاصه عرض می کنم بعضی از برادران اینجا مطرح کردند و گفتند که آقا به هر حال حتماً باید این تصویب بشود که البته من هم واقعاً مخالف با تصویب شاید نباشم مشروط بر اینکه یکسری تضمینهایی در اینجا داده بشود مثلاً مطرح کردند که آقا بحث آمایش در اینجا بصورت کلی شده طرح جامع حمل و نقل چه و چه . انجام شده که اگر انجام شد . خوب باید حتماً ضمیمه می کردندیا لااقل اشاره می کردند کسانی که می خواهند به این رای بدهد .بروند بحث آمایش را بخوانند بروند طرح جامع فلان را ببینند که ما لااقل بدانیم که اگر ارقام و آماری وجود دارد این آمار و ارقام پیوست به این است و این طور نباشد که اینجا کلیاتش تصویب بشود و بعد فردا هیچی دیگر برود و به هیچکس هم توجهی نشود و هیچکدام از نمایندگان هم در جریان قضیه نباشند و بعد هم بگویند خوب شما شوراولش را هم تصویب کردید. به هر حال از هفتخوان هم به قول معروف گذشته .
و نکته آخر هم باید عرض کنم که بعضی از برادران اشاره کردند این است که فرمودندکه خدمت رؤسای سه قوه و آقای نخست وزیر بودند و آنها تائید کردند و گفتند که این اصول و اهداف را قبول دارند بنده هم حرفی نسبت به این قضیه ندارم اما می خواهم این را عرض کنم که آقایان قبول دارند از کجا معلوم قبول دارند درست است که ما حرف آقایان را قبول می کنیم ولی بالاخره مسئله قانون و قانونگذاری است و ضمانت اجرائی است اگر قبول دارند و اگر تائید کردند یا اگر اختیاری را به بعضی از آقایان تفویض کردند باید کتباً بنویسند و آنرا تکثیر کنند و در اختیار برادران بگذارند . چه بسا این لایحه از الان تا شور آخری که به حر حال میشود در مجلس می آید از اول تا آخر تغییر بکند بسیاری از اهدافش هم حتی ممکن است دگرگون بشود آیا در آن صورت هم باز قبول دارند؟ پس بنابراین ، این یک طوری بشود که اگر این را به مجلس وکمیسیون برنامه و کمیسیون خاصی محول کردند انشاء الله در شور دوم باید این دقیقاً مشخص شود و مسؤولین سه قوه این تفویض اختیار را در این رابطه کرده باشند . بنابراین من مخالفم با این وضع و با این شکلی که الان در هر حال حاضراست اما اگر که براستی آقای وزیر برنامه و بودجه یا مخبر کمیسیون و دیگران تضمینهای قوی واقعاً داده باشند که نه در شور دوم اصلاح میشود و ارقام و آمار در کنارش هست خوب جالا آن یک بحث دیگری است که اختیار هم با خود نمایندگان محترم است . والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته .
منشی – آقای قاضی زاده موافق .
قاضی زاده هاشمی – بسم الله الرحمن الرحیم . هم در این جلسه محترم و هم در پارلمان بنده که با کسانی که اظهار مخالفت داشتند نسبت به این لایحه صحبت کردم . عمدتاً اظهاراتشان در زمینه مخالف با کلیات نبود . در اینکه بعضی از برادرانیکه جدید ما توفیق پیدا کردیم خدمتشان رسیدیم در مجلس که در روند بحث جریانی که این لایحه دردوره اول و دوم گذرانده نبودند همین مسئله ای که این یک سری کلیات است و قانون اساسی خیلی به اصطلاح و زینتر و بهتر از این ، اینرا دارد ودیگر ما نیازی به این نداریم همه روی این تکیه می کردند که ما هم البته قبول داریم که این برنامه تنها به این اهداف و خط مشی ها ختم نمی شود ما هم می گوئیم که : (( برنامه به مجموعه چیزهائی اطلاق میگردد . که پس از تهیه و تدوین و بررسی و تصویب بلافاصله بتوان اجرای آن را شروع کرد و حتی المقدور طبق برنامه زمانبندی شده آن را پیش برد و به پایان رسانید و همچنین برنامه توسعه اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی ، مجموعه ای از اهداف کلی و کمی ، کیفی ، جهت گیریها ، سیاستها ، میزان رشد ، فعالیتها ، حجم سرمایه گذاریها واز این قبیل می باشد که خود داخل مجموعه ای از سایر نظامها و سیستمهای اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی ، اداری ، اجرایی تشکیلاتی و سازمانی مالی و بودجه ای در یک جامعه مطرح می باشد باید توجه داشت که بحث این لایحه
عمدتاً اهداف و خط مشی و سیاستهای کلی برنامه اول توسعه است . بدیهی است که پس از اهداف و خط مشی ، برنامه کمی و برنامه بخشی در مرحله اول توسعه به صورت یک مجموعه حجیم ومتنوع و چند بعدی و بهم پیچیده توسط دولت و کمیسیونهای محترم مجلس و خود برادران همکار عزیز نماینده تهیه و تدوین ودر نهایت درهمین جلسه محترم بحث و تصویب خواهد شد. همانطوری که گفتم مخالفین محترم عمدتاً به اعتقاد بنده در کلیات مخالفت کردند و انشاء الله بااکثریت قوی این لایحه رای میاورد . بنده معتقدم که انشاء الله موافقینی که ثبت نام کرده اند که عمدتاً از اعضای خود کمیسیون برنامه و بودجه هستند این اشکالات جزئی را که برادران توضیح خواهند داد و مراحل بعدی تنظیم وتدوین این برنامه را که عمدتاً مساله بخشی و کمی و مد نظر برادرانی که تکیه می کنند که اینها فقط یک کلیاتی است آنها را برایتان توضیح خواهندداد . من اعتقاد دارم که خیلی از برادرهایی که هنوز هم در مخالفتشان پاییند هستند در کلیات انشاء الله موافق خواهند شد .
بنده هم در همین راستا و در جهت ارزشها و زیر بناهای اصلی انقلاب اسلامی پیشنهاداتی را مطرح می کنم یعنی بنده با کلیات موافق اما ممکن است در بعضی از مواردی را که برادران مخالف پیشنهاد اصلاحی داشتند منهم وافق آنها باشم چه بسا که در پیشنهاد من هم این را شما الان بشنوید اما بنده این را میگویم با این روندی که طی کرده جریان بحث بررسی برنامه توسعه در مجلس اول و دوم حالا سوم همه نیروهایی که قابلیت و شایستگی وهمه چی دارند بیایند در کمیسیون برنامه وبودجه جمع بشوند کمیسیون برنامه و بودجه که یک اعلان عموم کرد، اعلان برنامه اش را در تابلو زد بعد از این تعطیلات که ما وارد شدیم اولین برنامه ای که به چشممان خورد برنامه کمیسیون برنامه و بودجه بود.
پیشنهاد اول – نظام جمهوری اسلامی ایران مسلماً برای ارزشها ، خواسته ها و آرمانهای خود و همچنین عناصر و ارکان کلیدی داخل برنامه توسعه ، تعاریف و برداشتهای جدیدی ارائه میدهد لذا پیشنهاد میشود که در ابتدای برنامه ، فصلی تحت عنوان تعاریف و مفاهیم منظور گردد تا برای تهیه کنندگان برنامه ، خوانندگان ، بررسی کنندگان ، اجرا کنندگان وارزش یابی کنندگان ، برداشت ها ومفاهیم مشترک و واحدی حاصل شودو آنها را به عنوان معیار و پایه و زمینه اصلی قبول شده برای اینکار بپذیرند و همگی تکلیف خود را مشخصاً بدانند . به عنوان مثال می توان مفاهیمی از قبیل رشد ، توسعه ، تکامل ، عدالت اجتماعی ، قسط ، استضعاف و مستضعف ،استکبار و مستکبر ، فقر ، محرومیت ، رفاه ، برخورداری ، تکاثر وموارد دیگر را نام برد .
پیشنهاد دوم – چون نظام جمهوری اسلامی نظام شدن هاست نه بودن ها ،همانطوری که برادر عزیزمان آقای اصغر زاده هم در این زمینه کلیاتی را اشاره کردند ، آنهم شدن بسوی خدا یعنی رشد متعالی بسوی الله ضروری است کلمات تعالی و تکامل در عنوان برنامه گنجانده شود.
پیشنهاد سوم – با مرور در برنامه های توسعه اقتصادی ، اجتماعی فرهنگی کشورهائیکه انقلاب کرده اند ملاحظه خواهد شد که یکی از اهداف اساسی آنها دفاع از انقلاب و کشورشان است به عنوان نمونه برنامه توسعه کشور هندوستان پس از حمله چین به آن و دیگر برنامه توسعه کشور شوروی تحت عنوان دفاع د رمقابل تجاوز خارجی و اکثر کشورهای جهان سوم نیز که انقلاب نموده اند گرچه متکی به بلوک شرق و یا بلوک غرب شده اند . ولی اکثراً دفاع را جزو اهداف اولیه خود منظور میدارند .
انقلاب اسلامی ایران که نه شرقی و نه غربی است باید این موضوع را صریح و روشن دراهداف و خط مشی سیاستهای کلی منظور دارد. بدیهی است جزئیات امر و محتوای برنامه دفاع تا جائیکه محرمانه باشد در برنامه نخواهد بود .
پیشنهاد چهارم – نظام حمهوری اسلامی در نهایت نظام حکومتی مستضعفین است ، و انقلاب اسلامی نیز مقدمه ای بر وارث شدن آنها بر زمین و نائل شدن به حقوق حقه شان و نابودی مستکبرین توسط آنها میباشد و نریدان فمن علی الذین . این معنا لازم است به عنوان یکی از اساسی ترین اهداف جهت گیری ها ، سیاستهای برنامه مد نظر قرار گیرد ، و اصول ارکان اقدامات و فعالیتهایی را که این امر را تحقق میدهد دربرنامه بطور مشخص منظور شود.
پیشنها پنجم ، صدور انقلاب در اهداف و جهت گیری ها و سیاست کلی برنامه به روشنی منظور گردد . زیرا یکی از راههای محبوس نمودن انقلاب در کشورمان همین است که این معنا در اهداف برنامه پنجساله وبرنامه توسعه کشور منظور نگردد .
پیشنهاد ششم – خانواده های شهداء ، مفقودین ،و جانبازان و معلولین انقلاب جزو ارزشها و ذخائر معنوی و فرهنگی انقلابند که پیام و رسالت های انقلاب اسلامی را به نسلهای آینده و همچنین به سایر نقاط جهان انتقال خواهند داد. لازم است در مرکز بحث های برنامه یعنی اهداف ، جهت گیری ها و سیاست های کلی ، موقعیت معنوی و مقدس به آنها داده و سپس نقش آنها را در ادامه حرکت انقلاب و حفظ ارزشهای آن و بالاخره وظایف متقابل برنامه نسبت به آنها مشخص نمود.
پیشنهاد هفتم – در جهت توسعه اقتصادی و برنامه باید تلاش بشودتا اسکلت اصلی اقتصاد برای ایجاد یک اقتصاد مستقل ساخته شود و از پراکنده شدن امکانات بر روی کارهای متفرقه و غیر اساسی و غیر ضروری خود داری شود.
با توجه به اینکه تورم نقدینگی اضافی یکی از حادترین مسائل اقتصادی کشور ما است . همانطور که گفتم می بینید که پیشنهاد من با پیشنهاد برادرمان آقای فدائی هم مشترک است. اما همه ما باید بیائیم بنشیم و هرچه که دراین برنامه میتوانیم قوت ایجاد بکنیم ان شاء الله به کمک همدیگر ، ایجاد بکنیم .
یکی از هدف ها واولویت های کلی برنامه که بایستی منابع عمده کشور مصروف آن گردند مساله مهار تورم است. البته در کمیسیون محترم برنامه و بودجه به این معنا توجه داشته و در بند (د) ماده 10 لایحه تقدیمی یعنی در اهداف مرحله اول توسعه ، آن را گذرا منظور نموده ولی ضروری است که مهارم تورم به عنوان یکی از هدف های اصلی این برنامه منظور شود .
پیشنهاد هشتم – استراتژی و خط مشی های مشخص مربوط به تعدیل و توزیع درآمد و ثروت براساس مبانی اسلامی و نکات مطرح شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران باید قبل از پایان رسیدگی برنامه اول در مجلس بطور روشن مشخص گردد . ودر این زمینه باید آثار سرمایه گذاریها سیاست ها و خط مشی های پیشنهادی بخشهای مختلف اقتصادی ، اجتماعی در وضعیت توزیع ثروت درآمد مشخصاً مورد نظر قرار گیرد .
پیشنهاد نهم – رشد توسعه مناطق محروم و عقب نگهداشته شده در برنامه توسعه کشور ، جزو اهداف، خط مشی و سیاست های کلی منظور شود. و اساساً یکی از دلایل شروع نهضت در کشورمان ، وجود تبعیض ها و تفاوت ها و در برخورداریها بوده است . لذا به عنوان قدم اساسی اولیه لازم است توسعه مناطق و جوامع محروم و عقب نگهداشته شده جزو اهداف و سیاستهای کلی برنامه منظور بشود .
پیشنهاد آخر – برای اصلاح نهائی و تصویب برنامه و تصویب برنامه پنجساله باید پیش بینی در آمدهای دولت تعدیل گردد . در شرایط حاضر و با توجه به چشم اندازی که از چند سال آینده وجود دارد لازم است پیش بینی درآمدها به صورت چند گزینه تهیه گردد و قبل از رسیدگی برنامه به مجلس محترم ارائه تا گزینه مطلوب انتخاب و به تصویب کلیات پیشنهادهای دیگر را هم شما همکاران ارجمند و هم بنده اگر داشتم به کمیسیون تقدیم میکنم تا انشاء الله در بحث به آن توجه بشود.والسلام علیکم و رحمه الله .
رئیس – حالا پیش از اینکه نفر پنجم صحبت بکنند ، پیشنهاد تمدید وقت هست که بینیم اگر مجلس با تمدیدوقت موافقت میکند ، نفر پنجم هم باید 10دقیقه صحبت بکنند تابلو روشن بشود باید رای گیری از مجلس بشود .
شهرکی – آقای هاشمی میخواهید مدت صحبت را برای هر نماینده اضافه بکنید یاتعداد نفرات را ؟
رئیس – تعداد نفرات را میخواهیم اضافه بکنیم که هر نفر به مدت 10 دقیقه صحبت بکنند .
شهرکی – حاج آقا ! مدت صحبت را هم اضافه بکنید ، 10 دقیقه کم است . لطف بفرمائید که 15 دقیقه باشد .
رئیس – آخر تا به حال همه 10 دقیقه صحبت کرده اند . مابه بعدی ها بیائیم 15 دقیقه وقت بدهیم این بی عدالتی میشود( شهرکی – اینها با هم مغایرت ندارند) حالا ما عبارت را میخوانیم شما ببینید چطوری است .
شهرکی – حاج آقا ! بند ب ماده 76 در این خصوص هیچ ایرادی ندارد
رئیس – بلی ، آن بند ، متعرض این چیزها شده وقتی که وقت را که برای
لوایح می گوید در صفحه 47 آئین نامه این است (( درتمام موارد مذکور در بند الف در صورتی که ضرورت اقتضاء کند ممکن است استثنائاً بدون مذاکره و با پیشنهاد رئیس و تصویب مجلس ، مدت نطق وشور اضافه شود)) حدی را هم معین نکرده اند که چقدر اضافه بکنیم و چگونه اضافه بکنیم . فقط ما میتوانیم اضافه بکنیم . پیشنهاد هم باید از رئیس باشد من پیشنهاد میکنم که وقت را دو برابر بکنیم . یعنی ما 45 دقیقه وقت را به مخالف وموافق که داده بودیم این وقت را 90 دقیقه می کنیم . با همان صورتی که تا به حال انجام میدادیم یعنی هر مخالفی 10دقیقه و هر موافقی هم 10 دقیقه صحبت کنند تا 2 برابر وقت تمام بشود .
الویری – آقای هاشمی ! در بند 2 قسمت الف یعنی صفحه 46 بند 2 قسمت آخرش میگوید : (( در مورد لوایح مهم و مفصل میتوان اوقات فوق را با پیشنهاد رئیس و یا 10 نفر از نمایندگان و تصویب مجلس تا دو برابر افزایش داد . )) یعنی در این مورد به خصوص ، این را صریح بیان کردن .
رئیس – آنجا بلی ، ولی در اینجا میدان بیشتری داده . ما پیشنهادمان این است که وقت مذاکره دو برابر بشود .
شهرکی – حاج آقا ! مدت صحبت هر کس را هم 15 دقیقه بکنید .
رئیس – 15 دقیقه باشد ، چون قبلی ها که زودتر وقت گرفته بودند ما به آنها 10 دقیقه وقت دادیم واینهائی که بعداً آمدند وقت گرفتند 15 دقیقه وقت بدهیم خیلی عادلانه نیست .
شهرکی – تعداد آنها زیاد نیست اگر آنها رضایت بدهند میشود این کار را کرد.
رئیس – چرا زیاد هم اسم نوشته اند خوب بگذاریم که تعداد بیشتری از نمایندگان حرف بزنند .مااین بحث هائی که آقایان میکنند می بینیم که اگر آقایان خودشان مراعات اختصار بکنند میشود کوتاهتر کرد .یعنی 10 دقیقه ای که حرف میزنند ، در 5 دقیقه هم می گنجد اگر زواید اصطلاحات ادبی و اینها را بردارند همان مطلب را خلاصه بکنند . میشود .
شهرکی – آقای هاشمی ! برنامه پنجساله ممکلت است از بودجه ممکلت که مهمتر است.
سید علی عیوض زاده – آقای هاشمی ! 15 نفر مخالف و 15 نفر موافق صحبت بکنند.
رئیس – 15 نفر ، صحبت بکنند ، خوب ما الان برای دو برابر کردن وقت ، رای می گیریم اگر باز وقت را تمدید میکنیم 180نفر در جلسه حضور دارند ما از مجلس رای میگیریم چون تصویب مجلس میخواهد . از مجلس رای میگیریم وقت را برای مخالف وموافق دو برابر بکنیم و با همان شیوه ای که گفتم نمایندگانی که موافق هستند قیام بفرمایند.
با اکثریت قوی تصویب شد . بنابرایم نفر پنجم هم 10 دقیقه صحبت بکنند .
منشی – آقای یدالله اسلامی جای آقای مؤذن زاده صحبت میکنند .
یدالله اسلامی – بسم الله الرحمن الرحیم . در اول این نکته ضروری است که آنچه را که تحت عنوان مخالف اینجا ذکر میشود به معنای عدم توجه و ضرورت تدوین برنامه توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی نیست یک کاری است که بسیار با اهمیت و اصولی و همچنین کم ارج پنداشتن تلاش برادران سخت کوش در کمیسیون برنامه و بودجه . بلکه به عنوان یک نگاه نقادانه به این برنامه وانتظاری را که انسان از یک برنامه دارد ودر یک نگرش اجمالی آن را برآورده شده نمی بیند البته جای سخن هست که چرا هیئت رئیسه محترم مجلس این مهم را نه به کمیسیون خاص سپرده ونه سایر کمیسیونها ،حداقل به عنوان کمیسیون فرعی توفیق بحث ، پیرامون این قضیه را پیدا کردند .
اما دلایلی را که من به عنوان مخالفت عنوان میکنم علاوه بر تائید کلیه مطالبی که برادرمان ! آقای اصغر زاده عنوان کردند و همچنین بخش عمده ای از مطالبی که تاکنون در مخالفت عنوان شده در محورهای زیر خلاصه میشود :
یکی از اینها کلی گوئی در اهداف است که هم در اهداف کلی و بلند مدت و هم در اهداف و مرحله اول توسعه نمود پیدا کرده و نا گفته مشخص است . که کمال سخن در این مورد قانون اساسی است و آنچه که اینجا آمده برگرفته ای است ناقص از قانون اساسی و این ،آنطوری که یکی از موافقین میگفت دلیل براین نیست که ما نیاز را در ذکر اهداف و در برنامه توسعه نمی بینیم بلکه با توجه به آنچه که اینجا ذکر شده و آنچه که اینجا ذکر شده و آنچه که کلیت و کاملتر داریم ، این عنوان میشود :
دوم – عدم انسجام و هماهنگی در برنامه های بخشی ارائه شده از سوئی و ناهماهنگی در اهداف و خط مشی از دیگر سوی . از نقایصی که در یک نگرش سطحی انسان به آن دست پیدا میکند یکی از برادران میگفت که برداشت بعضی از مخالفین این است که فرق خط مشی و اهداف را نمیدانند . من میگویم خود برنامه نویسان و تنظیم کنندگان در خود بحث این اختلاط و امتزاج را بین اهداف و خط مشی ها پیش آورند در برنامه این کاملاً ملحوظ است که من نمونه هایش را ذکر نمیکنم . در خود بخش هم عدم توزان دیده میشود مثلاً در بخش سازماندهی فعالیت های فرهنگی از یک تمرکز سخن گفته میشود . بلافاصله موضوع آزادی واحدهای اجرائی دیده میشود بعد یک بررسی اجمالی که آدم میکند میبیند آن نگرش کلی که به فرهنگ دارند، مقوله آموزش و پرورش است . بعد خود برنامه ریزی فرهنگی و جهت گیری کلی فرهنگی نظام جمهوری اسلامی در این برنامه مشخص نیست . نادیده گرفتن این نهادهای فرهنگی ، عدم ارائه تصویر روشن از چشم اندازی که بتوانیم در پناه آن و آن هم بستگی اسلامی قبل از بحث ملی در آن خط مشی برنامه کلی ارائه شده خود این نگرش قابل بحث است . با توجه به مجموعه پراکندگی نهادهای مختلف فرهنگی وحدت رویه شان و مشکلاتی که از قبل این مجموعه ما در جامعه با آن روبرو هستیم .
سوم – عدم توجه به مسائل اجتماعی سیاسی و عدم سیاستگذاری در این مهم و ملموس جامعه . نه در اهداف برنامه اول توسعه ، نه در خط مشی این موضوع لحاظ شده با توجه به آگاهی سیاسی ، جوانی و شور انقلابی و گزارشهای مختلط ، این موضوع جای توجه جدی و در خور را دارد .
چهارم شعاری بودن و عدم توجه به واقعیات موجود که پرداختن به ذکر نمونه ها لازم نمی نماید. تصویر و تئوری ذهنی که در اینجا ارائه شده با تصویر واقعی جامعه بیگانگی دارد . برادرمان جناب آقای داودی شمسی فرمودند که در این برنامه همه چیز هست . ما هم میگوئیم همه چیز هست اما این همه شعاری بیش نیست .
پنجم – روح برنامه ،اصولاً برمصرف گرائی تکیه دارد . وقتی که از تولید کالاهای حساس و ضروری در حداقل نیاز جامعه سخن میرود انتظار طبیعی انسان تعیین الگوی مصرف متناسب با جامعه انقلابی در حال رشد است و سخن از تولید گفتن ، برنامه ریزی تولیدی بودن اینکه نیازهای واقعی جامعه را بشناسیم و زوائد را از زندگی مصرفی حذف بکنیم . چه خاصیتی میتواند داشته باشد ؟ با توجه به روند روبه رشد مصرف گرائی در جامعه ما تقریباً هر چیزی که تولید میشود ، مصرفی است و هر چیزی که واردمیشود ، آنهم مصرفی است واین با شرایط اقتصادی جامعه ما سخت ناسازگار است .
ششم – در عین حال این برنام تصویر روشن و عملی را از آنچه که باید در جهت رفاه متناسب با وضع عامه پدید بیاید ارائه نمیدهد . واین با لحاظ تصویر مصرفی که از جامعه ارائه میدهدخودش باعث به وجود آمدن مشکلات جدی است .
هفتم – عدم توجه به بخش کشاورزی ، در پیام امام آمده که توجه به بازسازی مراکز صنعتی نباید کوچکترین خللی بر ضرورت رسیدن به امر خودکفائی کشاورزی وارد کند . بلکه اولویت و تقدم این امر باید محفوظ بماند و خودکفائی در کشاورزی مقدم این خود کفائی در زمینه های دیگر است . کدام توجه داریم به این برنامه که بنیادی ترین برنامه هائی بایستی درنظام جمهوری اسلامی باشد به این بخش شده . و آیا ما باید همچنان سالهای سال برای بدست آوردن یک لقمه نان چشمان به آن سوی اقیانوسها دوخته شده باشد ؟ مجموعه ابتدائی از این لوازم دست به دامن غیر باشیم ؟ کدام سیاستگذاری ویژه در امر کشت محصولات اساسی ارائه شده ؟ و همیشه ما باید حوادث پیشاپیشمان حرکت بکنند و ما به دنبالشان باشیم .
هفتم – عدم توجه مناسب به بنیه دفاعی – هرجا دراین برنامه از بنیه دفاعی سخن میرود ، از تجهیز بازسازی سخن گفته میشود . در حالی که با توجه به شرایط جهانی نمی شود از تقویت بنیه دفاعی غفلت کرد واین در راس هر برنامه ریزی است که استقلال مملکت به این بستگی دارد . ما درخط مشی برنامه اول می بینیم تاکیدی بر بسیج نیروهای مردمی نیست ولی این دربرنامه کلی البته مورد توجه قرار گرفته است .
بخش سیاسی اش کاملاً‌گنگ نامفهوم و حاکی از یک بی توجهی عمیق است . برای اینکه آنجا از محو استبداد ، عینیت بخشیدن به سیاست نه شرقی و نه
غربی.طرد کامل استعمار سخن میروددراین برنامه برای جمهوری اسلامی که ما میگوئیم همه اینها هست الان تحصیل حاصل است وادعای ما این است وبحثمان این است که اینها انجام شده است دراین مرحله بجا بود که برسیاست نه شرقی ونه غربی تاًکید بشود. جلوگیری از هرگونه وابستگی،شناخت راههای جدید ورود استعمار،ارائه روش مناسب جهت رویا روئی با سیاست هایی مکارانه جهانخواران واین برنامه بایستی به نحوی تنظیم میشدکه بادقت لازم رهائی وابستگی را مسدود کند وامکان ورود الستعمار را به صفر برساند.
دربحث آموزش وپرورش 5 سا ل اول را برای فراهم آوردن مقدمات زمینه لازم برای تدوین نظام آموزشی لحاظ میکند که اقل انتظارورودبه مرحله اجرائی نظام نوین آموزشی کشور هست.بحث آموزش عالی هم اینطوری است که ما بحث میکنیم که گسترش آموزش عالی درسطح کارشناسی،ارشدودکتراالبته کیفیت رالحاظ میکنیم ولی تصویر روشن را از جهت گیری وتخصصی کشورارائه نمیدهیم که باز متوجه باسیاست های کلی نظام این جهت گیری چطور است همانطور که قبلا گفتیم هر برنامه ریزی تولیدی،نوع والگوی مصرف،مقدم بر مساًله ساخت وتولید است دراین مورد هم میتوانیم بر همان سیاق به بحث بنشینیم.
بحثی را که مربوط به بازسازی مراکز جمعیت یا آسیب دیده از جنگ،میگوید لازم است که قبل ازورود به این بحث.روی این امر کاروکارشناسی دقیق بشود.تعیین الویت ها بشود.در نظرگرفتن آسیب پذیری مناطق مدکور بشودوسیاست کلی نظام دراین باره یک موشکافانه تنظیم بشود.باتوجه به پیام امام که یک یا چند شهر هم به عنوان ترسیم علنی تجاوز دشمن باقی بماندوبعد این عدم توجه باز قابل دقت است.
در مجموعه این برنامه توجهی به دگرگونی سیتم اداری که میشود به جراًت کلمه فاسد را برایش اطلاق کرد،وجود ندارد.لزوم این تحول ودگرگونی از فرازهای مهم پیام امام به مجلس سوم بوده وبدون درهم ریختن وطرح نو افکندن برای نظام اداری،امکان دستیابی به بسیاری ازاهداف اساسی وجود ندارد.البته اگردربحث عبارتی موارد ذکر شده راهم نگاه بکنیم،می بینیم که تقدم وتاًخر عبارات به نحوی است هر کدام با مفاهیم خاصی را ازآن میشود برداشت کرد.مثلا ببینیم رعایت تقدم برتقدم تولید بر عدالت اجتماعی دراهداف مرحله بند های(د و ه)باتوجه به اینکه کلیه جهت گیری هایش را،برنامه رشد اقتصادی میگذارد،به عدالت اجتماعی کاملا بی توجهی میکند واز کنارش میگذرد.بادید بودجه ای که نسبت به قضیه دارد،آرمانها واصول انقلابی ما بسیار کمرنگ در آن جلوه میکند. تلفیق اهداف وامکانات به نحوی است که دردیدوسیع،امکان دستیابی به آنها محال جلوه میکند.خلاصه اینکه (رئیس- وقتتان تمام است)این برنامه با مبانی که حضرت امام فرمودند، همخوانی ندارد امام درآن پیامی که سیاست بازسازی مناطق آسیب از جنگ را به عهدهً سران مملکت گذاشتند،اصول بنیادی بازسازی را به نحوی روشن ترسیم کردندوما میتوانیم برنامهریزی وروش اجرائی برای دستیابی مان به آن قضیه ان شاءالله برنامه مناسبتر ودقیقتروواقعی تر ارائه بدهیم والسلام علیکم ورحمه الله.
رئیس- موافق صحبت کند.
منشی- آقای روحانی نیا بفرمائید.
روحانی نیا- بسم الله الرحمن الرحیم. حالا که جمع نمایندگان محترم متفقند براینکه چه موافق وچه مخالف اصل داشتن برنامه برای مملکت ضروری است واین قبل از هر چیز مسئوولیتش برعهده مجلس ونمایندگان محترم است که سیاستگذاری بکند وخط مشی را روشن بکند ومسئولین اجرائی را واداربه حرکت درآنجهت بکند.
اما آنچه که مورد بحث هست این است که آیااین لایحه ای که آمده است به راستی این آن چیزی هست که بتواند مملکت رادر یک جهت مشخصی در ابعاد مختلف جهت دهی بکند،یا نیست؟من عرض میکنم معتقدیم به اینکه این حداکثر کاری است که میشده است تا امروز بشود.زیرا اگر شما سابقهً این لایحه را در نظر بگیرید،می بینید که تقریباّ همان زمان بعد از پیروزی انقلاب مساًله برنامه داشتن مطرح میشود. برنامه کوتاه مدت ودراز مدت از همان زمان تقریباّ شکل میکیرد.زمان مرحوم شهید باهنر این حرف درآنجا شکل میگیردو حتی در دولت کوتاه مدت آقای مهدوی کنی مورد بحث قرار میگیرد.بعد همین لایحه به دولت فعلی منتقل میشود.جلسات بسیار فراوانی در هیاًت دولت وحتی دراستانداریها دراستانهای مختلف برای تحقق این برنامه تشکیل میشود.همه آن نظرات جمع بندی میشود جزوه حدود5هزار صفحه کتاب و اعدادوارقام که قسمت عمده اش حتی به مجلس اول منتقل میشود.بعد درمجلس اول کمیسیون ویژه روی آن بحث میکند.در مجلس دوم 30-40 جلسه متعدد کارشناسی روی این لایحه بحث شده است.وبالاخره سرانجام به مجلس سوم کشیده شده است وحالا این لایحه پس از طی این همه فراز ونشیب آمده است.کارکاشناسی اگر بنا بوده بشود،شده است .اگر نظر متخصصین امر لازم بوده مطرح بشود،شده است.بنابراین میتوان گفت حداکثر توانی که مظام ما تقریباّ بطور نسبی داشته است،رویاین لایحه کارشده است،اما آنچه که مخالفین محترم فرمودند:
فرمودند اینها کلی گوئی وشعار است خوب موافقین محترم هم درجواب فرمودند این را هم که شما میگو ئید این کلی گوئی وشعار است خود این هم کلی گوئی وشعار است.میفرمایند نظرات حضرت امام کمرنگ دیده شده است مردم دراین لایحه مشخص نشده است که منظور از مردم چیست؟من عرض میکنم به هر حال این لایحه دست شما است.تکیه بر مردم،اقتصادی مردم،تولیدات دست مردم،بها دادن به مردم دراین لایحه هست.
اما بعضی میگویند منظور ازمردم یک قشر مرفه خاص است ما میآئیم درهمین جا تاًکید میکنیم ودر شور دوم بحث میکنیم که منظور ازمردم چنانکه دراین لایحه خدمت رسانی به آنها وبها دادن به آنها،اقتصاد وابسته کردن به آنها اقشار تودهً مستضعف است واین جای نگرانی برای آقای اصغر زاده نیست. جناب آقای فدائی فرمودند که حالا فرض میکنیم که این لایحه درست باشد،شما با چه ابزاری میخواهید این لایحه رادراین مملکت اجرا بکنید؟من عرض میکنم براساس خود همین لایحه،شما نگاه کنید مادهً13 این لایحه((ارتقاءکیفیت فرهنگی جامعه،خاصه نسل جوان وگسترش علوم وفنون،تربیت نیروهای انسانی صالح ومتخصص،سازماندهی فعالیت های فرهنگی برای تحقق وتتبع ونو آوری))
بند 4: ((پرورش روحیه احترام به قانون،نظم پذیری،تعاون وکار گروهی،مسئوولیت پذیری ومشارکت درامور سیاسی واجتماعی))همین ها ،محصول وثمرهً اینها ابزار اصلاح اجرای این لایحه است.
بند5 : ((فراهم آوردن مقدمات وزمینه لازم برای تدوین واجرای نظام جدیدآموزش وتدوین اجرای نظام آموزش عالی وتحقیقات آموزشهای فنی وحرفه ای متناسب وهما هنگ باآن.تعمیم وگترش آموزشهای فنی وحرفه ای گسترش آموزش عالی،خاصه درسطوح کارشناسی)) خوداین لایحه باتصویبش با حرکتش،این نیروهای متخصص را برای نیاز بیشتر در آینده تربیت میکند. بعضی از برادرها فرمودند که مسائل اقتصادی که بسیار اهمیت داردوبرای ما مهم است،برای انقلاب هست.در این لایحه کم مطرح شده است.من عرض میکنم اتفاقاّ دراین لایحه بیشترین سرمایه گذاری رادر بخش اقتصادی شده است.برای اینکه هیچ کدام ازاین ماده هایش 10-11تا بند بیشتر ندارددربعد کمی اش،تنها ماده ای که بیش از33بند برایش آورده اندو بیش از دوونیم صفحه این لایحه را به خودش اختصاص داده است همین مادهً14 است که دررابطه با رشد اقتصادی درجهت افزایش تولید سرانه،اشتغال مولد،کاهش وابستگی اقتصادی کشورومهار تورم از طرق ارائه شده است.بنابراین وقتی شما می بینید بیش از دو ونیم صفحه این لایحه ما ویک ماده با33 بندش روی مسائل اقتصادی بحث میکند،راه حل نشان میدهد چطور میتوانیم بگو ئیم اهمیت لازم داده نشده است.
برادران نگران مساًله کشاورزی بودند که مساًله کشاورزی را حضرت امام تاًکید فرمودند برای مملکت ضرورت دارد ما نباید حداقل به نانمان حداقل وابسته به خارج باشیم.این یک واقعیات صحیح وغیر قابل انکار است واتفاقاّ درهمینجا 5-6 بند روی مساًله کشاورزی تاًکید شده است بند9 مادهً14 تابند 17،این را ملاحظه بفرمائید همه اینها تاًکید دراجرای برنامه های نوسعه،منابع آب وخاک،تکمیل شبکه های آبیاری موجود،تاًمین به موقع نهاد ها،ادوات،ماشین الات،قطعات یدکی وسایر نیاز های مربوط به نولیدوتبدیل محصولات اساسی کشاورزی وبالاخره حمایت از سرمایه گذاری بخش تعاونی وخصوصی در تولیدات زراعی ودامی،صیادی بخش کشاورزی،تبدیلی وبسته بندی،افزایش تولید،اقلام اصلی،فرآورده های کشاورزی وایجاد تغییرات لازم در الگوی مصرف،متناسب با امکانات تولیدات داخلی که خود برادرها
لایحه در پیش روی دارند . این بندها را دقت کنند . می بینیم در اینها به مساله کشاورزی تا حدی که لازم بوده است . صحبت شده است .
اما خوب در شور دوم که می آید الان یک پیشنهاد هست شاید هم مجلس تصویب بکند که اصلاً این لایحه را ما به یک کمیسیون ویژه ای ببریم و تشکسل بدهیم از برادرهائی که در سایر کمیسیونها هم صاحب نظر هستند ، بتوانند در آن کمیسیون وپژه ان شاءالله شرکت کنند و هر چه بیشتر کارآرائی این را در شور دوم اشن شاء الله برای نظام جمهوری اسلامی بالا ببرند والسلام علیکم و رحمه الله .
منشی – آقای شهریاری به جای آقای رحیمی صحبت می کنند .
شهریاری – بسم الله الرحمن الرحیم . برادرانی که چه در بعد مخالفت و چه در بعد موافقت با این لایحه صحبت می کنند همگی این اتفاق نظر را دارند که یکی از بهترین و حساس ترین لوایحی که به این مجلس ،یا محالس سه دوره تقدیم شده ،لایحه برنامه پنجساله است و ما خوشحال هستیم که این توفیق نصیبمان شده امروز راجع به این لایحه در مجلس بحث بکنیم و شان مجلس را با بحث در رابطه با این لایحه مشخص کنیم .
برنامه دارای یک تعاریفی هست که این تعاریف به صورت اصولی در دنیا شناخته شده و چیزی نیست که ما اینجا با نظرات شخصی و سیلقه ای بخواهیم با آن اصول برخورد بکنیم . بنده به دلیل اهمیتی که این لایحه دارد وبه تصویب ویا عدم تصویب این لایحه ، سونوشت و خط مشی پنجساله دولت ،نظام و انقلاب را میخواهیم رقم بزنیم ،بهتر است که با حساسیت بیشتر و دقت روی این قضیه کار بکنیم . بنابراین بنده لازم میدانم که یک مقدار راجع به اصول برنامه ریزی و اینکه این برنامه پنجساله با این لایحه ای که الان تقدیم شده ،مطابقت دارد یا خیر ، صحبت کنیم . اصولاً برنامه ریزی عبارت است از :
1- انجام آگاهانه که به منظور دستیابی به اهداف معین ومشخص
2- انجام یک سلسله اقدامات و فعالیت های هماهنگ ومرتبط با یکدیگر را در چهارچوب امکانات و محدودیت های مشخص در زمان معینی در آینده پیش بینی میکند .
این تعریف برنامه هست ،برنامه ریزی معمولاً دارای سه سطح است ،برنامه بلند مدت یا استراژیک میان مدت و کوتاه مدت . در برنامه بلند مدت و استراتژیک که فاصله زمانب و مدت آن بین پانزده تا بیست و پنج سال پیش بینی میشود ، معمولاً اهداف به صورت کیفی مطرح میشود و درآن صحبتی از کمیت به میان نمی آید . منتهای مراتب در لایحه ای که امروز در دست ما است و به نام برنامه پنجساله مطرح است واین برنامه یک برنامه میان مدت هست ما باید ببینیم که چه ابزار و چه عواملی در این برنامه مشخص باشد اصولاً فلسفه اینکه چرا یک برنامه میان مدت در مملکت ما پنجساله انتخاب میکنند ،به دلیل این است که استادان علوم اقتصاد و برنامه ریزی اعتقاد به این دارند که بعضی از پارامترهای جامعه و ثابت و لایتغیر است یعنی به این دلیل ما مدت برنامه پنجساله می کنیم که الگوی مصرف در این پنجسال ثابت است ،روند رشد جمعیت ثابت است . تکنولوژی ثابت است ،اگر روی این اصول ما در این لایحه بخواهیم بازی کنیم و مانور کنیم یعنی داریم با اصول برنامه میان مدت بازی می کنیم . تازه با ثابت نگهداشتن آن الگوی تکنولوژی رشد جمعیت خودش معلوم نیست که این برنامه به نتیجه برسد یا نرسد؟ تا چه برسیم به آنجائی که ما بیائیم با اصول یک برنامه میان مدت بازی کنیم و ما می بینیم که در خط مشی های این لایحه ، صحبت از تغییر الگوی مصرف که یک برنامه استراتژیک پانزده تا بیست و پنج ساله هست آمده ،این یعنی هیچوقت به نتیجه نرسیدن ! است . ما می بینیم که در اینجا انتخاب تکنولوژی مناسب مطرح شده . این یعنی هیچوقت در برنامه میان مدت به نتیجه نرسیدن ! چرا باید در برنامه پنج ساله مان ما اینقدر اهداف و خط مشی های بیست و پنج ساله را بگنجانیم ؟ ما که می دانیم در پنج سال نمیشود الگوی مصرف را عوض کرد، پس چرا این را بیائیم جزو خط مشی بگذاریم و با آن بازی بکنیم ، بعد همان برنامه ای پیش ببیاید که الان در این ده ساله انقلاب باز باعث توزیع ناعادلانه درآمد بین جمعیت شده . یعنی از یک طرف روز به روز سرمایه عده ای دارد افزایش پیدا میکند واز طرف دیگر روز به روز قدر خرید بعضی دیگر پائین میرود البته علتش این است که ما خواسته ایم به طور کیفی و به طور شعاری با الگوی مصرف بازی کنیم ،مساله دیگر این است که در برنامه ریزی میان مدت وقتی صحیت می کنیم و پنج ساله است ارقام و اعداد مطرح باید باشد . از کیفیت به کمیت برسیم اهداف کیفی دیگر اینجا نباید مطرح باشد . باید دقیقاً کمیات با عدد ،رقم ،درصد اینجا مشخص باشد . برای مثال اینجا در بند 6 ماده 14 صحبت از انتخاب تکنولوژی مناسب شده . این را به عنوان خط مشی مطرح کرده اند برای برنامه میان مدت پنجساله در صورتیکه انتخاب تکنولوژی مناسب ،این خودش یک استراتژی است . یا اینکه صحبت شده از تغییرات لازم با الگوی مصرف . این را به عنوان یک خط کشی در برنامه پنجساله یا میانه مطرح کرده اند در صورتیکه خود این یک هدف است ،هدف دراز مدت استراتژیک . صحبت کردن از تغییرات تکنولوژی با الگوی مصرف یعنی درهم ریختنت اصول برنامه میانه . یعنی ما با اصول خود برنامه میانه ، داریم مخالفت م بکنیم و آن را در هم میریم . که به برنامه میانه برسیم ،به اهداف برسیم ،در برنامه ریزی میانه ، باید همیشه دو عامل ، مشخص باشد . ما چه داریم و به چه میخواهیم برسیم ؟ آ“ هم با کیفیت نه کمیت . یعنی داده و ستانده باید داشته باشیم . داده های این برنامه چه هست و. این برنامه چه ستانده ای دارد ؟به این برنامه چه میدیهم و چه داریم که از آن بگیریم ؟و اینها باید ارقام و اعداد مشخص باشد در برنامه باید هر بخش سهم خودش را از امکانات مملکت دریافت بکند نه تنها سهم هربخش مشخص باشد بلکه در برنامه میان مدت و پنجساله باید سهم زیر بخش ها هم باشد وقتیکه ما در یک خط مشی صحبت از پیشزفت در امر کشاورزی یا افزایش تولید کالاهای اساسی و افزایش تولید کالاهای استراتژیک برای صدور می کنیم ، این باید دقیقاً مشخص باشد که خوب سهم شکاورزی از امکانات چیست ؟تازه خود ب خش های کشاتورزی کدامبک سهم بیشتری میبرد ؟کدامیک کمتر ؟ما در بخش کشاورزی به زیر بخش زراعت میخواهیم چه بدهیم ؟ به دامداری میخواهیم چه بدهیم ؟ به شیلات میخواهیم چه بدهیم ؟ با نجنگلها میخواهیم چه بکنیم ؟ مراتع را چه باید بکنیم ؟ چند درصد ، چند ریال ،چه مقدار ؟در صرتیکه در این خط مشی ها و اهدافی کهدر اینجا مطرح شده به جز کیفیات چیز دیگری ما نمی بینیم . برادران صحبت می کنند که دردوره اول ، دوم روی این برنامه کارشده است خوب نتایج آن کار را بیاورند ما ببینیم . اینکه در ان دوره ها کار شده والان آن کارها ابتر مانده و الان فقط چند صفحه به عنوان لایحه به ما دداده اند ،این را نمیشود به آن ارتباط داد. اگر کار شده خوب بیاورند ببینند . بله اگر صحبت از افزایش تولید کالای استراتژیک شده ، خوب بیائیم ببینیم که سهم هر بخش چیست ؟اگر در زمینه کشاورزی برای افزایش تولید می خواهیم برنامه ریزی بکنیم ، خوب سهم آموزش عالی را معین کرده اند ؟مگر برای رسیدن به افزایش تولید در بخش کشاورزی آموزش عالی سهم ندارد ؟ مگر بخش صنایع سهم ندارد ؟وظیفه بخش نیرو چیست ؟ شما توجه بفرمائید اگر که فقط یک رقم را بخواهید در این پنجسال بالا ببرید ( رئیس – وقتتان تمام است ) یک دقیقه دیگر اجازه بفرمائید اگر بخواهید فی المثل گندم را بگوئید که آقا مادر این پنجساله میخواهیم سی درصد افزایش تولید به آن بدهیم . بیائید حسا ببکنید ، در بخش نیرو که تولید آب لازم است همکاری بکند چیست ؟ چند سد باید ساخته بشود ، چهکار باید بکنیم ؟
مساله دیگر که اجازه جناب ریاست بنده در یک دقیقه میگویم این است که در بعدئ تمام این صفحات که همه اهداف و خط مشی ها به صورت کیفی مطرح شده اعتبار ریالی سنواتی هم در نظر گرفته شده . من تعجب می کنم به جمع این اعتبارات کلی از کدام ریزها و آنالیزها رسیده اند ؟ ما کگه الان در پیش بینی و محاسبه بودجه سالانه مان با سیدرصد کسر درآمد مواجه میشویم ، چطور ما برای سال 72 بودجه تعیین کرده ایم ؟ ! آن موقع اگر این با صد درصد اختلاف برخورد کرد چه کار می کنیم ؟ بنده عنایت و توجه نمایندگان را به این مساله جلب می کنم که ما برنامه مخالف نیستیم منتها این برنامه نیست ، این برنامه میان مدت نیست . برنامه میان مدت بیاورند با اتمام الحاقاتش ، وظیفه بخش ها ، نقش بخشها معین بشود ،بحث بشود ،صحبت بشود ، رای بیاورد والسلام علیکم ورحمه الله و برکاته .
منشی – آقای دکتر نوربخش موافق هستند ، بفرمائید .
محسن نور بخش – بسم الله الرحمن الرحیم . در رابطه با برنامه پنجساله و بحث های موافق و مخالف ، در واقع میشود از روشهای مختلفی استفاده کرد و مطلب رااز ابعاد مختلفی باز کرد . یا وارد ریز مطالب بشویم که بندهای مختلف چگونه تهیه شده ودر این برنامه گنجانده شده یا بپردازیم به کلیات . به هر حال با در نظر گرفتن وقت محدودی کههست وبا توجه به وضعیت خاص اقتصادی کهما درآن قرار گرفته ایم و به خصوص برادرانی که جلسه سه شنبه عصر اینجا
حضور داشتند بحثی را که در ابعادبا وضعیتهای مختلف مملکت مطرح شد شنیدند ،توجه به نمایندگان محترم را به چند نکته جلب میکنم و لزوم اینکه چرا باد هر چه سریعتر وارد بحث بخش های مختلف برنامه بشویم و در واقع برنامه ای را برای کار کمیسونهای مختلف تهیه بکنیم ، چون اگر دقت کنیم آنچه که فعلاً به عنوان دستور کار مجلس و کمیسیونهای مختلف قرار گرفته بر اساس یک روش انتخابی خود مجلس نیست . یا براساس پیشنهادهائی است که دولت میاورد یا اینکه جمعی از نمایندگان در اینجا به قانون و لایح ه ای برسند و آن را پیشنهاد بدهند . اینکه آیا این مجموعه و آنچه که ما هر روز اینجا داریم وقت میگذاریم در یک جهت مشخصی دارد حرکت می کند که براساس آن مملکت ما د رجهت و مسیر مشخصی حرکت بکند یا نه من فکر می کنم همه خواهران و برادران این را قبول داشته باشند که فعلاً مجلس شورای اسلامی فاقد این مطلب هست و از این بایت است که لزوم توجه بیشتر به این قضیه برنامه پنجساله و حرکت دادن تصمیمات و اصولاً چرخ اقتصادی مملکت در یک مسیر مشخص را هر چه زودتر و سریعتر ایجاب میکند . اما در این رابطه من لازم میدانم که توجه خواهران و برادران را به این نکته جلب بکنم که وضعیت خاصی که ما در آن قرار گرفتهایم ، به هر حال متاثر از وضعیت اقتصادی جهانی است و توجه بکنیم که در طول گذشت زمان ، نیاز جهان را به عامل مهعمی که مبنای درآمد ما است یعنی نفت که روز به روز و سال به سال دارد کمتر میشود ! من اینجا آماری را ذکر می کنم از سال 1973تا سال 1986 که سهم نفت در کل مصرف انرژی از 54 ذرصد به 45 درصد رسیده با توجه به تغییراتی که در شرایط فعلی در بازار نفت می بینیم اینکه ما فکر کنیم این شرایط موقتی است و در ظرف ماه آینده یا ماههای آینده یا سال آینده در آن تغییراتی حاصل خواهدشد ،من به این نکته توجه میدهم که ما روند را یک مقداری ، روند بلند مدت تری ببینیم و با توجه به این ، به ضرورت و مساله برنامه ریزی بپردازیم . در این رابطه با این قضیه تغییرات نفت و انرژی نکته دیگری که قابل توجه است ، تغییرات سریعی هست که در تکنولوژی و اصولاً در پیشرفت تکنولوژی پیش میاید ونیازی که کلاً کشورهای مختلف به مواد خام دارند . خوب ما به عنوان یکی از کشورهائی کهدارنده مواد خام و از این جهت غنی هستیم همیشه یکی از نقاط اتکاؤ ما بوده که به هر حال اگر روزی نفت تمام بشود مواد معدنی دیگری داریم که بتواند پشتوانه کار ما رقرا بگیرد . من توجه برادران وخواهران را به این نکته جلب میکنم که گذشت زمان نشان داده که د رهر ماده ای که ساخته میشود ، بار ووزن موادخام در آن کمتر میشود ،بار و وزن تکنولوژی در آن بیشتر . شما فرض بکنید یک کالای مصرفی مثل جاروی برقی را در جندسال پیش ساخته شده آن را با امروز از نظر وزن مقایسه کنید خواهید دید که وزن آن چیزی که در سالهای جدید ساخته شده ، به مراتب کمتر و کوچک ولی با کارآیی بیشتر هست . یعنی در واقع تکنولوژی و علم جایگزین مواد خام میشود پس توجه بکنیم که دو مطلب که مساله انرژی باشد و مساله مواد خام باشد در گذشت زمان دارد به اینصورت تغیییر می کند. یهنی در کشورهای صنعتی غرب در رابطه با کشورهای در حال توسعه ای که در هر هر حال ما هم در این بلوک قرار گرفتهایم موقعیت خودشان را اینگونه دارنند تغییر میدهندسؤالی که مطرح میشود این است که این گذشت زمان ما چه می کنیم یعنی نیاز کشورهای صنعتی روز به روز کمتر میشودذ ، در مقابل نیاز کشورهای در حال توسعه با توجه به رشد جمعیت و با توجه به افزایش مصرفشان روز به روز بیشتر میشود این مساله یعنی تقابل ایندو ، این نکته را به ما میرساندکه اگر هر چه سریعتر به آن توجه بکنیم که در هر حال این گذشت زمان ما کجا میخواهیم قرار بگیریم ؟ چه برنامهای برای اداره این مملکت داریم ؟ و در این راستا برچه منابعی میخواهیم اتکاء بکنیم ؟ گذشت زمان شاید شررایط سخت تری را برای ما ایجاب بکند که آن فرصت ها وامکاناتی راکه الان داریم در آنیده افسوس آن را بخوریم که دیگر در اختیار ندایرم . حالا در این گذشت زمان توجه بکنیم که تصمیماتی که ما میگیریم چگونه است ؟ شمکا تصمیمات ارگانهای مختلف مملکتی را از مدیر عامل سک شرکت ( حالا چه خصوصی ، چه دولتی ) از یک رئیس ، یک وزیر و مجموعه ارکگانهای تصمیم گیر را همانطور کهدر مقدمه هم ذکر کردم توجه بکنیم که آیا این تصمیمات در یک راستا ، در یک جهت ،در مسیر مشخصی هست که با توجه به این خطری که آینده به هر حال وضعیت ما را از نظر اقتصاد بین الملل تهدید می کند که موضع ما را تقویت نمکند که یا نیاز ما به کشورهای مقابل کم بشود، یا بتوانیم از امکانات داخلی در چجهتی حرکت کنیم که اتکاء کمتری باشد واز منابع داخلی خودمان استفاده بکنیم . می بینیم که مجموعه اینهااست که به هر حال اصل برنامهریزی و بنرامه اقتصادی به خژصوص در رابطه با توسعه اقتصاذی کشور را یک امر اجتناب ناپذیری کند . البته در اینجا از صحبته های هر دو گروه مخالف و موافق معلوم شد کهمساله برنامه ریزی را قبول داشتند فقط اشکالات در رابطه با نحوه ارجاع لایحه دیده نشده است که به هر حال به نظر من میشود در شور دوم به آن مسائل پرداخت ممن فقط این نکته را باز تاکید میکنم کهبه اصل قضیه ما توجه بکنیم که گذشت زمان ( از نظر وضعیت خاصی که هست ) عامل مهمی است که ما هر چه سریعتر وارد یک برنامه و دستور کار بشویم کمیسیونهای مختلف مجلس برنامه و دستور کار داشته باشند .
شما توجه بکنید وقتیکه این لایحه در شور اول تصویب بشود هر کمیسیونی میداندکه برنامه کارش چه هست ؟ کمیسیون کشاورزی الان تصمیماتی که دراد میگیرد در چه راستا ئی است ؟ ، کمیسیون صنایع تصمیماتی که دارد میگیرد در چه راستائی است و همینطور کمیسیونهای مختلف ، برنامه کمیسیون آموزش عالی از نظر تامین نیروی انسانی مورد نیاز مملکت چیست ؟ آیا این برنامه با آن برنامه اقتصاد کلان مملکت مطاتبقت میکند؟ الان می بینم که این جزیره های مجزا به طور انفرادی دراند تصمیم میگیرند و در یک راستا نیست ودر شور دوم اگکر ایم برنامه مورد تصویب قرار بگیرد ،در واقع ما دستورکار کمیسیون های مختلف را تعیین کرده ایم که رد یک جهت ودر یک مسیر مشخص حرکت یکنند .
اما راجع به ویژگیهای خود برنامه . من توجه خواهران وبرادران را جلب میکنم به آنچه در پیام حضرت امام به عنوان اهداف در این مرحله تعیین شده بود که من به صورت تیتروار میخوانم : تقویت بنیه دفاعی ، خودکفائی کشاورزی ،توسعه مراکز علمی و تحقیقاتی ، رفاه متناسب با وضع عامه مردم ، رعایت اصئل ایمنی ، استفاده از نیروهای مردمی در باز سازی و حفظ ارزشهای و شؤون اخلاقی و اجتماعی . شما این را مقایسه کنید با اهدافی که در این برنامه آمده . ممکن است یکی ،دو تا کم و زیاد داشته باشد ولی واقعاً انصاف نیست که ما بگویئم بکلی بیگانه است از آنچه که حضرت امام در پیامش تعیین کرده اند .
در رابطه با نحوه تدوین برنامه هم توجه بفرمائید . اعدادی که در پایان این برنامه گذاشته شده که احتمالاً خود وزیر محترم برنامه و بودجه توضیح میدهندبه اینصورت است کهبراساس پیش فرض هائی که شده کهدر خود برنامه و بودجه اینم پیش فرض ها صورت گرفته در کمیسیون ما دقیقاً بررسی کرده ایم براساس روشهای شناخته شده اقتصادی که اقتصاد سنجی باشد، تخمین هائی زده شده براساس روندها . براساس این پیش فرضها و تعادلی که در واقع در مدل خودشان فرض شده رسیدن به یک سری سرمایه گذاریها . حالا مکن است با سیاستهای خاصی که پیشنهادمیشود ( رئیس –0 وقتتان تمام است ) این اعدادتغییر بکنند که درآنجا مطمئناً مورد توجه قرار خواهدگرفت و قابل تغییر خواهد بود وبه هرحال نکاتی که در نظر گرفته شده ،ؤ براساس اصول علمی است.
من یک نکته را هم در رابطه با انتقاداتی که جنبه کلی داشت ! اینجا عرض بکنمو صحبتم را تمام بکنم و آن اینکه گفته میشد یا حدود بخش های مختلف دیده نشده یا اینکه با سرمایه داری چه برخوردی میخواهیم بکنیم ؟ ببینید اگر ما میخواهیم با مطرح کردن یک سری شعار روش اجرائی کار را بگذاریم کنار بسیار خوب یک مطلب .ولی اینکه من بیایم در این برنامه بگویم مثلاً بخش خصوصی از نظر مالکیت این قدر می تواندداشته باشد ،و شمروع است یا بخش نمیدانم دولتی فلان بکند ، یا در رابطه با سرمایه گذاری یک برخورد را مشخص کنیم ،انصاف بدهید که جای چنین بحث هائی در بنرامه توسعه اقتصادی نیست و من این نکته را عرض بکنم که برادرمان جنب آقای اصغر زاده در صحبتشان گفتند که بخش خصوصی و سرمایه داری داخلی باید سرعقل بیاید و در خدمت تولید قرار بگیرد . اتفاقاً صحبت ما هم در همین برنامه است .و یعنی اگر شما جهت های کلی را مشخص بکنید . و جهت بدهید میتوانید آن نقدینگی 15 عزار میلیارد ریالی را که درسال 67 ما با آن روبرو خواهیم بود در تولید جهت بدهیم اگر این مشخص نشود ، آن موقع است که همان چیزی که شما در بخش تجارت از آن نگران هستید ،در آنجا پیچیدگی بیشتری ایجاد بکند و مشکلات اقتصادی مملکت را روز به روز بیشتر بکند .عرضی نیست .
رئیس – ما دیکر تنفس نمیدهیم و همینطور بحث ادامه خواهد داشت ، رای گیری هم چون نیست ، بعضی از نمایندگان اگر ضرورتی بود میتواند بروند بیرون .
منشی – آقای شهرکی مخالف بفرمائید .
غلامعلی شهرکی – بسم الله الرحمن الرحیم . مخالفت من دربرنامه از این جهت نیست کهدر مملکت مانیازی به برنامه نداریم ! بلکه تاکید دارم بر اینکه به برنامهریزی و حرکت در جهت نظم و ترتیب و یک روالی نیاز داریم واز برادران کمیسیون برنامه وبودجه هم که دراین برنامه کار کرده اند تشکر می کنم واقعاً زحمتشان در قسمت هائی از برنامه هم قابل تقدیر و سپاس است اما خود موافقین محترم هم در موافقت هایشان فرمودند که این قسمتی از برنامه پنج ساله ممکلت است ، یعنی اهداف و استراتژی های برنامه هسات ،کل برنامه مملکت نیست و تعریفی هم که خودشان در موافقت هایسژشان از برنامه کردند به نوعی مخالفت با این برنامه بود ! به این دلیل که ما اهداف مشخص کردیم ،خط مشی ها را مشخص کردیم .ابزاری که بایستی به این اهداف برسیم در این برنامه مشخص نیست اکثر برادرها در صحبت هایشان فرمودند که آن را ما در شور دوم تهیه می کنیم و چون زمان کم بوده وآن مطلب اصلی برنامه که اهداف کمی برنامه است که مثلاُ در بخش کشاورزی ما بعد از پنجسال که برنامه پنج ساله اجراء می شود ،به کجا میرسیم . آن اهداف کمی را در این برنامه نیاورده اند . مقایسه کردندبا لایحه ای که قبلاً در مجلس دومن .تصویب شده بود در آن لایحه ما یک ماده ای داشتیم که دولت را موظف کرده بود ( ماده 24 آن لایحه است برادران عنایت کنند بخوانند ) اهداف کمی برنامه را ظرف سه ماه در بخش های مختلف تهیه کند وبرای تصویب مجلس بیاورد .الان این قضیه گنگ است . یعنی برادران میایند میگویند آقا ما بیائیم بگوئیم در بخش کشاورزی رشد چیست ؟ برنامه چیست ؟ پس از تصویب ،تدوین و تصویب مسؤل اجرائی بتواند اجراء بکند که اینها نیمتواند باشد . با این مسائلی که در قانونی اساسی است چه کسی مخالف است ؟ همه ما موافق هستیم . اهداف بسیار خوب است ، خط مشی ها بسیار خوب است . اما کمیت هائی که نشان بدهد پنج سال بعد کشاورزی ما چه وضعیتی خواهد داشت ، پنج سال بعد وضعیت صنعت ما چه خواهد بود؟ پنج سال بعد وضعیت بیسوادی ما چه خواهد بود ، با سواد کردن مردم در چه سطحی ، رشد ما چه خواهد بود ؟ آن برنامه کجا است ؟ این برنامه رادر مرحله اول در مجلس آوردند ولی متاسفانه مشکل همین اختلاف سلیقه ها بود . من این برنامه را اینجا آوردن ، اگر آن برنامه درست بوده که خود وزارت برنامه و بودجه داده که این یک قسمت از آن برنامه است و چهار جلدش را هم اینجا پائین گذاشته است .اگر این برنامه درست بوده این است برنامه که تمام بخش ها و بخش های مختلف را مشخص کرده ، میگوید که سرمایه گذاری در بخش کشاورزی چقدر باشد ،براساس همین هدفهائی که شما فرمودید . هدفها بسیار خوب است خیلی ممنون ، تشکر میکنم . اما برای رسیدن به این اهداف چه میزان سرمایه گذاری در بخش کشاورزی میخواهیم بکنیم ؟ این را باید مجلس بداند یانداند ؟ شما یک ارقامی آورده ایئ ، یک جدولی دادید که دولت اینقدر سرمایه گذاری عمرانی بکند ، اینقدرش هم بخش غیر دولتی بکند . خوب خیلی خوب ،کجای این کشاورزی دیده شده ؟ کجای این صنعت دیده شده ؟ کجای این برنامه هست این چیزها ؟ (( ارائه طریق )) که برنامه نمیشود ، ارائه طریق به عنوان مقدمه وبه عنوان اهداف ،به عنوان این چیزها میتواند مطرح باشد ، اما شما برنامه کلاس پنج ابتدائی را ببینید چه هست ؟ یک مواد درسی بایستی به این بچه مردم آموزش داده بشود، از یک جائی از یک طفری شروع میشود تا به یک سطحی میرسد این برنامه آموزش داده بشود ، در نهایت مشخص میشود این بچه توانسته درسش را خوب بخواند معلم توانسته است درس را خوب بگوید ؟ زیرا که برنامه داشته است . اما این برنامه اینجا نیست برادران ! این قسمت کوچکی از برنامه پنجساله مملکت است . ما برای اینکه قدرت برخورد با مسائل را نداریم . خدای ناکرده با گریز از مسائل و مهار نکردن مسائل نکند به صورت انفعالی عمل میکنیم کشاورزی خودش حرکتش را ه رجور میخواهد بکند ، صنعت خودش هر جور حرکت میکند، بکند ساختار پولی و مالی مملکت هرجور میخواهد باشد ،باشد !من از جناب آقای دکتر نوربخش سؤال میکنم جنابعالی در این برنامه چه طرحی برای ساختار پولی و مالی مملکت داده اید که من نماینده بدانم این امتیازی دارد نسبت به وضع فعلی که من به آن رای بدهم ؟ من موافق برنامه هستم و صد در صد بایستی فعلی که من به آن رای بدهم ؟ من موافق برنامه هستم و صد درصد بایستی مملکت برنامه داشته باشد ولی کو؟ اینها اهداف است . اینها خط مشی است . برنامه زمان بندی شده بایستی داشته باشیم . در پایان پنجسال اگر ما آمدیم 100 میلیارد تومان در بخش کشاورزی خرج کردیم . در پایان پنج سال بدانیم وزارت کشاورزی با مسؤلینی که در بخش کشاورزی بایستی کار میکرد ، چه کار کرده اند ؟ چند درصد رشد در کشاورزی داشتیم ؟من در کمیسیون برنامه و بودحه ناظر بودم که آقایان میگویند در کمیسیونها کار می کنیم ،دستگاههائی آمدند هر سال گفتند آقا طرح فلان وفلان را پیاده می کنم . پانصد هزار تن امسال به تولید گندم مملکت اضافه میشد ( شش سال است من این حرف را از گوش خودم شنیده ام حساب کردم از آن سال تا حالا باید سه میلیون تنگندم به تولید ممکلت اضافه میشد،این کجا سات ؟ برنامه باید این چیزها را روشن کند برادران ! این برنامه نیست ، شما خودتان میدانید اکثبراً اشاره کردید کهما آنها را بعد میرویم کارشناسی می کنیم میاوریم . اینها کارشناسی شده است ،پنجس ال رویشان کارشده . استادهای دانشگاه روی آن کار کرده اند . اکثریت همین کارشناسان محترم سازمان برنامه و بودجه روی این برنامه کار کرده ا ند و عدد و رقم به ما داده اند ،اینها را باید بیاوریم در مجلس نمایندگان ببینند و مطرح کنند و تصمیم بگیرند . من باید ببینم وضعیت برق ممکلت پنج سال بعد چه میشود ، من باید تصمیم بگیرند . من باید ببینم وضعیت برق مملکت پنج سال بعد چه میشود، من باید بدانم میلیاردها متر مکعب آبی که الان هدر میرود و ما میتوانیم از آب مثل نفت و بالاتر از نفت استفاده کنیم ، وضعش چه میشود .برنامه پنج ساله یعنی این .الان شما اگر دو شیشه آب را ببرید در خارج بفروشید میشودیک دلار . دوشیشه آب همین تهران را ، حساب کنید ببینید یک بشکه آب چند شیشه میشود ؟ ببینید پنج برابر قیمت نفت ما از همین آب میتوانیم پول در بیاوریم یا نه ؟ برنامه باید این چیزها را بدهد. برنامه باید مهار کند این آبهائی که به کشورهای خارج میرود و زمینهای کشاورزی خود ما این جوری لم یزرع مانده همینطوری کسی نیست اینها را آباد کند . آب نیست ؟ آب هست ما چند تا سد ساختیم در این برنامه ؟ چند سد ساخته میشود ؟ این را به من بگوئید که اگر ما در زمینه آب سرمایه گذاری میکنیم . در پنج سال بعد چند میلیارد متر مکعب از این آبها را میتوانیم مهار کنیم . این را من میخواهم ، رای هم به آن میدهم . ولی واقعاً این چیزها در قانون اساسی خیلی جالب تر است . یک کمی الفاظ تغییر کرده خیلی ممنون ، رحمت هم کشیده اند . مراحل توسعه گفته شد ه : تجهیز باز سازی مرحجله اول است ،استفاده از حداکثر ظرفیت های موجود در مرحله دوم است . مرحله سوم نوآوری و چیزهای جدید است . خیلی خوب ، خیلی ممنون امااین تجهیز و بازسازی مرحله اول در چه زمینه هائی است و میزانش چقدر است ؟ این کجا داده شده ؟ دانشگاههای ما در پنج سال بعد چقدر نیروی متخصص به ما تحویل میدهند ؟ این مهندس و پزشک و تکنسین اینها کجا دیده شده ؟ بازده اینها کجا دیده شده ؟ خوب در این برنامه خیلی دیده شده بود . همه این چیزها بود.نیروی انسانی که ما برای بخش کشاورزی مثلاً میخواهیم ، نیروی مهمندسی که میخواهیم چند هزار تا است ؟ واینها کجا دیده شده ؟برنامه یعنی اهداف کمی . نه الفاظ واهداف اولیه . اینها را که ما داریم خیلی هم خوب به آن معتقدیم کسی اعتقاد ندارد که قسط و عدل اسلامی در این مملکت پیاده بشود ؟ولی راه پیاده کردن آن را ، این برنامه باید به ما بدهد کجایش داده شده ؟ اگر میگوئید مسؤلین اجرائی میروند خودشان این کار را میکنند که تا حالا باید در این چند ساله انجام میدادند ، نتوانسته اند . من اعتقادم این است ابن برنامه را بیاورید در مجلس بگذارید یک عده جمع بشوند ،برادرانی که دلسوزندواطلاعات لازم درمورد برنامه دارندویک کمیسیون خاصی تشکیل بشود بر خورد کنیم بااین مسائل بعضی جاها ممکن است بد بگویند،آقا این طرفدار سرمایه دا یاطرفدار سوسیالیست یا طرفدار کمونیست است! ما که به این حرفها نباید اعتنایی بکنیم ما نبایستی این برنامه را بیاوریم که بررسی کنیم،فقط شعارهای بسیار خوب را بیاوریم،الفاظ را تغییر بدهیم.من قصد این ندارم که زحمت برادرانمان را ندیده بگیریم.همه آنها هم تاکید کردند که ما این برنامه های کمی را بعد میاوریم . خوب در شور اول من نماینده ای کهمیخواهم به کالیاتش رای بدهم از کجا مطمئن بشود که شور دوم که دیگر اختیارات من سلب میشود شما همین برنامه را با یک تغییرات جزئی باز نیاورید به من بدهید ؟ شما اگر یک چیزهائی گفته بودید که آقا ما وضعیت کشاورزی ما فعلاً این است پنج سال بعد در بخش کشاورزی ماده درصد رشد داریم . من رای میدادم . این کجا گفته شده ؟ در
صنعت وضعیت منابع ما این است ،پنج سال بعد صنایع ما بازسازی میشود ، اینطور میشود . تولیداتمان اینقدر رشد خواهد داشت این کجا دیده شده در مساله برق این خاموشی ها اینها از بین خواهد رفت . چه میشود . من و امثال من با علاقه به این برنامه رای بدهیم جناب آقای دکتر! جنابعالی خودتان بهتر می دانید که درهمان برنامه قبلی که خود دولت داده بود یک ماده گذاشته بود برای این کار و گفته بود که این اهداف را ما می آوریم یا اجازه بدهید کمیسیونهای مجلس تصویب بکنند. ( رئیس – وقتتان تمام است .) من یک دقیقه با اجازه وقت میخواهم . ( رئیس – بفرمائید ) اما برنامه ای که اهداف را بصورت ارائه طریق دارد اما کمیت ندارد برنامه نیست انصافاً . برنامه رابرای ما تعریف کنید . این جدولی که آخرش آورده اید هیچ چیزی را نشان نمیدهد . این جدول خودش برای من نماینده یک سر گردانی هست که می گویند سال فلان دوئلت این قدر سرمایه گذاری کند ،سال فلان اینقدر هم بخش غیردولتی سرمایه گذاری کنند . بخش دولتی چه کسانی هستند ؟ بانکها هستند ،مردم هستند ،تعاونی های هستند ،چه وچه هستند. بخشهای عامل اقتصادی حدود فعالیتشان در این برنامه چه هست ؟ اصولاً رشد بخشهای اقتصادی ما چه خواهد بود؟ تحقیقات ما چه جایگاهی خواهد داشت ؟و تمام این مسائل که مطرح است در نهایت من میخواهم عرض کنم که ما معتقد هستیم این مجلس با توان کارشناسی و فنی که دارد ومیتواند برنامه بسیار خوبی تدوین کند . از ریاست مجلس تقاضا می کنم سه ماه زمان بگذارند مثل دوره های قبل نشود برنامه بیاید سه سال بماند و آخرش هم از رده خارج بشود . زمان بگذارد بمدت سه ماه یک کمیسیون خاص تشکیل بشود نیروهایی که میتوانند کار بکنند شبانه روزی کار کنند وبرنامه ای بدهند برای مملکت که برنامه ای باشد در نهایت بدانیم این مملکت به کجا دارد می رود ؟گفتن این مسائل درچهارچوب قانون اساسی مخالفتی ندارد که من متشکر هستم. من برنامه مخالف نیستم ولی این برنامه برنامه نیست خود برادرها هم اذعان دارند واگر بگویند در شوردوم هم تکمیلش می کنیم من یکی الان ضامن اجرایی نمی بینم مگر اینکه این ضامن اجرائی اینجا در مجلس گفته بشود و داده بشود که ما در شور دوم این اهداف کمی رامی آوریم و نماینده مجلس بداند به چه چیز رای داده است . متشکرم .
رئیس – خیلی خوب حالا بیش از اینکه نماینده بعدی صحبت کنند من یکی دوتا تذکر هست بدهم که نماینده ها داده اند ولی ما توضیح ندادیم . بعضی از آقایان تاکید می کنند که این را به کمیسیون خاص بدهیم همانطوری که در دوره قبل کرده بودیم ، سر این را بررسی کردیم و چه آئین نامه ای برایش نمی بینیم حالا آن موقع چطور داده بودیم ، مجلس خواسته بود که دادیم ، نمی دانم ؟ چون موقعی به کمیسیون خاص میتوانیم بدهیم که ارتباط یک لایجه به کمیسیون معینی روشن نباشد . خوب برای ما روشن است که این مربوط به کمیسیون برنامه و بودجه است وبه کمیسیونهای دیگر بصورت فرعی بایستی می رفت که نرفته این اشکال وارد است ، یعنی بایستی به کمیسیونهای دیگر داده میشد که حالا مایک نامه ای تنظیم کرده ایم که در شور دوم کمیسیونها با وزارتخانه ای خودشان کار بکنند هر کسی در بخش خودش ،کمیسیونها تقویت کنند این بخشی که بخودشان مربوط میشود .این اشکالی هم که آقای شهرکی کردند که بخش اساسی این برنامه که چیزهای کمی برنامه هست در حقیقت برنامه آنهاست و تا اینجا سیاستها واهداف ، آن نیست . البته این نقص در شور اول هست ، منهم قبول میکنم ،این نقص وجود دارد ولی این بخش کمی یعنی برنامه به کمیسیونها داده خواهد شد کمیسیونها هم فرصت خواهند داشت که کار بکنند دو سه ماهی هم که شما می گوئید حق شماست یعنی ما بنا نداریم که فوری تا آمد آنجا بگوئیم برگردانید. یک ماه که بطور طبیعی شما حق داریدبعد هم دوماه میتوانیم تمدید بکنیم ، سه ماهی که شما میفرمائید ما این کار را می کنیم . در کمیسیون خاص ما یک اشکالی داشتیم آن دفعه که سیزده ماه طول کشید تا کمیسیون آن چیزیکه حالا دست ما است آماده کنند ، آنهم چاپ شد ، منتشر شد ، آماده کردند . کمیسیون خاص یعنی ترکیب کمیسیونها افرادی انتخاب بشوند بیایند آنجا. اولاً آدم نمیداند از تو کمیسیونها کی انتخاب میشود؟ آیا واقعاً قدرت برنامه ریزی این کار مهم را دارد یا ندارد ؟ و ثانیاً جمع کردن اینها در کمیسیون کار بسیارد دشواری است . از کمیسیونهای مختلف هستند کمیسیونها با اینها کاردارند خودشان جلسه دارند ،نماینده ها نمی رسند در کمیسیون برنامه و بودجه دائماً کار بکنند این آقایان یک ماهی که کار کردند پنجاه ، شصت جلسه گذاشتند در این مدتی که کار کرده اند وکمیسیون خاص ما تجربه مان این است که این کار را نمی تواند بکند عملاً برنامه می افتد برای یکسال دوسال دیگر مثل آن دفعه که اینطور شد . بنابراین طبق آئین نامه و به مقتضای تجربه ای که داریم کمیسیون ، کمیسیون برنامه و بودجه خواهد بود در شور دوم همه چیز به همه کمیسیونها داده میشود وقت هم داده میشود کمیسیونها خوب کار بکنند دیگر ،با وزارتخانه های مربوطه شان با ارگانهای مربوطشان همکاری بکنند کارشناس بخواهند کار بکنند که انشاء الله برنامه تقویت بشود .
شهرکی – اجازه بفرمائید توضیح بدهم .
رئیس – نمی خواهیم که دیگر در این مورد بحثی بکنیم .
شهرکی – مختصر توضیحی میخواهم بدهم .
رئیس – بنویسید بدهید .
منشی – آقای مجدآرا موافق هستند .
صفائی پور زمانی – طبق ماده 37 تبصره (1) آئین نامه داخلی تذکر دارم .
رئیس – آقای صفائی تذکر آئین نامه ای دارند بفرمائید .
ارسلان صفائی – بسم الله الرحمن الرحیم . ماده 47 آئین نامه داخلی مجلس تبصره 1 همین مسئله ای که حضرتعالی اشاره فرمودید که این لایحه به کمیسیونهای فرعی ارجاع نشده به این نحوی که حضرتعالی میفرمایید درست است میشود کار را انجام داد اما حق مجلس و حق کمیسیونها تضییع شده در اینجا پیش بینی شده که در تبصره 2 اش که وقتیکه این لایحه به کمیسیونهای فرعی مجلس میرود در آنجا کمیسیونها بررسی می کنند هر کدام قسمت تخصصی خودشان را . کمیسیون صنایع ،مسایلی که به بخش صنعت مربوط است ،کمیسیون کشاورزی ، مسایلی که به بخش کشاورزی مربوط است وهمینطور هر کمیسیونی مسایلی که مربوط به بخش خودش است این را بررسی میکند. اگر با کمیسیون اصلی اختلاف نظر داشتند طبق تبصره 2همین ماده 47 می آید در اینجا مخبر کمیسیون فرعی که اختلاف نظر با کمیسیون اصلی دارد در اینجا گزارش میدهد وموافق و مخالف صحبت می کنند دراینجا آقای هاشمی قضیه این است که روی این مساله اولاً به کمیسیونها نیامده از دیدگاه و نظرشان خودشان در کمیسیون اصلی ( رئیس – نظرتان را فهمیدم ) صحبت بکنید وحق کمیسیون تضییع شده در اینکه قضیه پخته بشود و جا بیافتد ودر حالیکه در این لایحه ای که اصلاً اینها تصویر کلی از نظام هست در بخشهای مختلف مشخص نشده وبا این عجله و بدون رعایت نظر کمیسیونهای فرعی و مجلس آورده اند و مخصوصاً این مسؤلیتی که حضرت اما به مسؤلین محترم قوای مختلف مملکت داده که امر بازسازی ودوبازه سازی وبرنامه ریزی مملکت به عهده داشته باشند واین را به پیش ببرند این لطمة کلی به مملکت ما میزند و به نظام ما میزند . این را بایستی مورد توجه قرار بدهند.
رئیس – خیلی خوب حالا ایشان دومطلب فرمودند : یکی از آن همان بود که من قبلاً جواب دادم من قبول کردم که در شور اول به کمیسیونهای فرعی که داده نشده این اشکال است وآن مطلبی را که جنابعالی میفرمائید در شور دوم داده میشود وپیشنهاد کمیسیونها هم به اینجا می آید و مورد بحث قرار می گیرد اتفاقاً پیشنهادهای کمیسیونها در شور دوم بحث میشود در شور اول که بحث نمیشود البته در پخته شدن لایحه مؤثر است این را ما قبول داریم به هر حال حالاداده نشده . داده نشدن این لایحه موجب ابطال شور نمی شود ما در طول این هشت سال دیدید موارد زیادی اتفاق افتاده یک کمیسیون در مجلس به ما گفته بایداین را به ما هم میدادید ما هم متوجه شدیم که بایستی می دادیم گفتیم شور دوم می دهیم و شور اول دادیم کارکردند تقریباً همیشه ما این مسئله را داشته ایم این اشکال آقای صفائی دارد است دیگران هم قبلاً گفته اند که این داده نشده این را من قبول دارم باید داده میشد حالا در شور دوم تقویت میکنیم که داده بشود .
اما آن که امام به سران قوا اجازه داده اند که سیاست گذاری بکنند این را ما آنجا بحث کردیم این را کمیسیون برنامه فرستاد ما سیاستهایی که تاکنون در اینجا آمد وبا سیاست های مورد نظر آن جلسه ما اختلاف چندانی ندارد قرار شد ما هر مرحله ای کمیسیون پیش می رود ما هم نظراتمان را بگوئیم که به هر حال
نقش مجلس راما بنا ندرایم در مورد این طور مسائل مهمی که برنامه های پنجسالة بازسازی است ، ندیده بگیریم از کارشناسی مجلس استفاده بکنیم واز ما هم خواسته اند که از کارشناسان استفاده کنیم خوب کارشناسان ما یا در وزارت برنامه وبودجه هستند یا در کمیسیون برنامه است یا شما نماینده ها هستید یااز وزارت اقتصاد ودارائی وبانک استفاده می کنیم که همه اینها دراین لایحه در نظر گرفته میشود که یک هماهنگی به وجود خواهد آمد . نظراتی هم ما داشتیم در این لایحه بعداً میگوئیم .
منشی- آقای مجدارا موافق .
مجدآراء – بسم الله الرحمن الرحیم . من عذر می خواهم از نمایندکان که مطالبی که آماده کرده ام باید خیلی سریع در این وقت دهدقیقه عرض بکنم ، ببخید مارا ، مطلبی که تهیه شده یک مقداری پاسخ به بعضی از برادرانی است که انتقاد به این لایحه داشته اند و کمیسیون برنامه و بودجه که اعداد را کلان آورده و مبتنی بریکسری کلان گویی هست . من یک مقداری هم در این متنی که تهیه کرده ام میخواهم پاسخ بدهم به این معنا که اینطوری هم نیست . پیش فرضهایی را ما داشتیم و با کراشناسان سازمان برنامه وبودجه مشورهایی را داشتیم و اینها را آوردیم که من خیلی سریع وگذار به استحضار عزیزان نماینده میرسانم .
نکتهای که برای ما مهم است این است الان برای برنامه ریزی خودمان ما حتماً باید یک پیش فرضهایی را داشته باشیم که بر اساس آن بتوانیم برنامهریزی بکنیم . هر کسی وگروهی که بخواهد در قالب کلیات خارج بشود برآورد اولیه را نایز دارد که براساس سنوات قبل که به کجا خواهیم رفت پیش بینی نماید . والا اگر بصورت کنونی و بی برنامه پیش برویم بودجه 68 را چند ماه دیگر از طرف ددولت می آورید ما مجبوریم که بودجه را جدای از برنامه ریزی پنجساله آینده تصویب کنیم چه بخواهیم و چه نخواهیم این روند در پیش روی ما هست . پیش فرضهایی که شده قابل بررسی است . اینطور نیست که همین است و غیر از این نخواهد بود این اشاره به این هم هست که در شور دوم در این فاصله ای که هست هر یک از کمیسیونهای مجلس و وزارتخانه هایی که در اتباط با این پیش فرضها نظر دارند میتوانند این پیش فرضها را کم و زاید بکنند واین نتیجه کار کمیسیون ویژه 22 نفری که در مجلس دوم در تاریخ 7/8/63 الی 4/9/64 درمدت 13 ماه انجام دادند واشاره آقای شهرکی هم بر این مبنا بود این را میتوانیم بگوئیم که کمیسیون برنامه وبودجه دیده ولی خود ایشان بهتر میدانند که در کلیات این لایحه الان ما میبایستی بحث بکنیم . در ریز اقلام وپیوست رقم اعتباری اش را می بایستی بعد از اینکه نظر این مجلس را گرفتیم بعد از شور بگذاریم وگرنه نمی توانیم ارقام وآمار دوره قبل مجلس را که ایشان با کتاب قطور نشان دادند ،همان راارئه مجلس دوره سوم بدهیم این حق این مجلس هست که در رابطه با اعداد ورقمهاو اعتبارها براساس پیش فرضهای مورد قبول خودش مورد بحث و بررسی قرار بدهد روی این جهت خود کمیسیونها الان کمیسیونبرنامه و بودجه روی مصارف برنامه ، فروضی را مشخص کرده اند مثلاً رشد جمعیت را 7/3% که هست حداقل رشد تولید را گفتند بای 4% باشد .ودر پاسخ به بعضی از برادران هست که رقم و آمار فقط در فصل سوم آمده و پیش فرضهائی نیست .دارم اینها را عرض میکنم . نرخ رشد تولید بیشتر از نرخ مصرف باید باشد که اگر این رشد اقتصادی حاصل نشود . یعنی فاصله رشد تولید ورشد جمعیت را ما نتوانیم پرکنیم درواقع همان اختلاف عمیق طبقاتی که بعضی از برادران گذرا و یا صریحاً به آن شااره داشتند ما به آن خواهیم رسید والا باید راه حلی که ما دادیم در کمیسیون برنامه وبودجه پیش بینی فرضش هست این است که ما باید در مقابل 7/3% رشد جمعیت ،حداقل رشد تولید را تا 4% بگیریم تا پاسخگوی این نکته واین نگرانی برادر عزیزی که در مخالفت صحبت کردند باشد .
در بخش کشاورزی شاخص تغذیه را که نسبت مصرف موادغذائی که حداقل استاندارد مصرفی هست و 75% هست ما گفتیم این رشد به یک برسد و خود رشد کلان کشاورزی تا 5/5% برسد .مثلاً آقای شهرکی فرمودند که اگر به ما یک رقم میدادند شاید من قبول می کردم . این پیش فرضها را ما نمی توانستیم در شور اول بیاوریم تا به بعضی از برادران کمیسیون کشاورزی ، وزارت کشاورزی این پیش فرضها را ممکن است نقد داشته باشند که حق هم هست و ما این جای نقد را گذاشتیم امایک رقم که می خواستیم برسین مجبور بودیم یک پیش فرضهایی را داشته باشیم ومحاسباتش را بکنیم تا به این نتیجه برسد والا مثلاً در بند ده ماده 14 و صفحه 9 بند 27 در رابطه با کلیات ، پشتیبانی بخش کشاورزی در قالب روند رشد و روندتوسعه کاملاً ما انگشت گذاشتیم و گفتیم باید اینطور بشود . خط مشی ها را هم در این رشدهایی که مشخص کردیم در ریز اقلامی که باز باید از کمیسیونهای مربوطه نظر بخواهیم باید بیاوریم .
در تولید بخش صنایع ، صنایع مصرفی کشور که الان وضع موجود ما هست و ترسیم مجسم هست 75% از کل صنایع ما را تشکیل میدهد . صنایع وابسته یا سرمایه ای 25% در طول برنامه اگر ما بتوانیم حداقل میاز جمعه 70% صنایع مصرفی و به 30% صنایع سرمایه ای برسیم این روند را یعنی ابتدای کار تا انتهای پنجساله را ما در این کلان گوئی که در قسمت آخر این برنامه آمده ما گفتیم .الان قابل توجه است که در حال حاضر پنجاه درصد تولید صنایع مصرفی که الان ما داریم در واقع نیازهایی است که جامعه به آن دارد و می بایستی اینها در خدمت خدمات جامعه باشند الان در رابطه با وارداتی که داریم حدود 93تا 95 % واردات ما را واردات بخش صنعت تشکیل میدهند یعنی وارداتی است که فعالیت صنعتی روی آنها انجام گرفته . اگر ما بحث استقلال داشته باشیم به هر حال در این بحث استقلال بایست ارز برای اقتصاد کشور را کم کنیم یا باید صادرات را آنقدر بالا ببریم که جبران آن واردات بکند . وگر نه اگر بخواهیم فقط شعار بدهیم و در قالب شعار گفتن کلی گوئی بسنده بکنیم این شاید در کنار همین مشکلاتی که داریم تا آخر هم بمانیم واین راه را با همین مشکلات ادامه بدهیم بنابراین پیش بینی بر این است که نسبت صادرات به تولید بخش صنعت که الان 3 درصد هست در این 5 سال یک حالت کلی گوئی وایده آل را هم در نظر نگرفتیم برمبنای منابع داخلی ومنابعی که مورد نیاز باشد گفتیم باید به دو درصد برسد ارتباط بین صنعت و معدن الان بسیار گسسته است . اولویت ما در برنامه برای معادن تامین نیازهای صنعت داخلی است نه صادرات ونسبت صادرات معدن به تولید معدن که دو درصد الان هست مامیخواهیم تا پنج سال آتی بااین پیش فرض تا 4% برسد . حالا اگر کمیسیونهای تخصصی نظری دارند که این پیش فرض را تغییر بدهند اشکالی ندارد باز در این دوماهی که بعداً درخدمتشان خواهیم بود این پیش فرضها را میتوانند عوض بکنند وحتماً هم نظر آنها صائب خواهد بود .ولی ما نمی توانستیم بدون پیش فرض یک لایحه ای بدهیم بقول بعضی از برادرها که میشد قانون اساسی واز کلی گوئی ما باید در می آوردیم وبه کلانش وبه رقمش می رساندیم .
در بخش ساختمان لازم است که من اینحا عرض بکم که حدود 250 هزار واحد مسکونی تفکیک شده تا آخر سال 65 داریم در برنامه پنجساله برای هرسال 50 هزار واحد پیش بینی شده که این کار را انجام بشود .البته مسکن ومردم سالانه که /200 هزار واحد هست به این رقم اضافه بشود حدود 250 هزار واحد خواهد بود .البته در رابطه با تامین مصالح وصنعت وابسته به مصالح مورد نیاز در این رقمها در بطنش دیده شده . قطعی است که باز می بایستی در این رابطه من تکرار می کنم که این برای ما مهم هست واین پیش فرضه اصلاح بشود ورقمهای صحیح را از برادرها ما بعداً بگیریم.
در رابطه با انرژی هم همینطور . خود برادرها میدانند که انرژی که دیگر وارداتی نیست ما حتماً بایدسرمایه گذاری در داخل کشور بکنیم و بعداز زمان شروع سرمایه گذرای تازه پنج سال میکشد که این انرژی حاصل بشود وگرنه نمی توانیم برق را از جاهای دیگر داخل مملکت بیاوریم و برق هم نباشد صنایع ما خواهد بود .
در رابطه با این قضیه کسربودجه را هم دیدیم اما نه بصورت ایده آل بگوئیم که آقا بعد از این پنجسال دیگر کسر بودجه نخواهیم داشت خیر بلکه بسوی صفر مایل میکند .که من بخاطر اینکه یک سری ارقامش را نباید در پشت تریبون مجلس بگویم عرض نمی کنم .
در رابطه با پرسنل دولت نسبتی که باید تقلیل پیدا کند در این پیش فرضها دیده شده مثلاً گفته شده که دراین پنجسال اگر 20% پرسنل دولت تقلیل پیدا کند واین بدان معنا باشد که مقداری از وظایف اجرائی نه نظارتی دولت به بخش غیردولتی هم واگذار بشود.
در این رابطه ما راجع به بخش نفت هم تیتروار یک اعداد ورقمی را آوردیم وآن این است که اگر بتوانیم با سرمایه گذاری در بخش نفت به این معنا که تولیدات و فروش نفت را به یک نسبتی بالاببریم وافزایش بدهیم با همین نوسانات
عجیب و غریبی که در بازار الان هست وبرادران در جریان هستند بتوانیم 7/57 درصد در 5 سال آتی مایک رشدی در این رابطه داشته باشیم با حفظ به اینکه در این قسمت و در این صنعت مهم می بایستی سرمایه گذاری بشود مثلاً در پتروشیمی ، روغن سازی اصفهان ،پالایشگاه آبادان و غیر ذالک … البته فکر و ذکر فروشگاه نفت را که مابه میان می آوریم به این معنا نیست که تمام ارقام و اعداد ودرآمدهایش حتماً در بخش مصرف باشد خیر بلکه ما نظرمان این هست که می بایستی در امر تولید بکار گرفته بشود.
صادرات غیر نفتی را در هر بخشی که سیاست گذاری می کنیم میزان آن را 2/1 میلیارد دلار در سالجاری به حداقل 5/3 میلیارد دلار در 5 سال آتی برسد . من این رقمها را که می گویم بعد از آن بحث کلی که آقای دکتر نوربخش داشتند شابد برادرها لازم باشد که به استحضارشان رسانده بشود .
ودر این رابطه در رابطه با فرش ،صادرات فرش از 36 میلیارد ریال در سال 66 به خداق 55 میلیارد ریال در سال 72 افزایش پیدا کند در همین رابطه با توجه به نظر حضرت امام با نظارت کامل دولت یک مقداری هم میدان به بخشهای مردمی داده بشود ،با همان کیفیتی که ممکن است شما بعداً‌قید بزنید که این مردم واین قشری که ما مدنظرمان هست ، محرومین وپابرهنه ها هستند و باید این امتیاز دست آنهاسپرده بشود واین انحصار بسیار شومی که الان در اختیار بعضی ها ممکن است باشد مثلاً آن شکسته بشود همه اینها دیده شده .
نایب رئیس – وقتتان تمام است .
مجدآرا – حاج آقا اجازه بفرمائید چند نکته ای هم هست آنها را هم خدمتتان عرض بکنم .
نایب رئیس – بفرمائید .
مجدآرا – در قسمت آخر در رابطه با بخش دفاع ،آموزشو پرورش ،اعداد وارقام کاملاً پیش بینی شده و پیش فرضها در این رابطه هست ومبتنی بر منایع داخلی است که می بایستی ما بتوانیم تا این 5 سال ، یک روندی و یک خیزی را برای سالهای آتی باهمین اهدافی که آمده،میخواهیم بر داریم حالا من ذکرش را اینجا نمی کنم،بتوانیم یک رشد را داشته باشیم.خلاصه سرمایه گذاری که الان68تا72 پنج سا ل به/22736 میلیارد ریال باتقسیم بندی که درلایحه آمده با استفاده از منابع مورد نیاز هست که دولت در تحقق هد فهای برنامه ریزی وفعالیتهای پیش بینی شده مکلف است که درهمین راستا کار بکند وگرنه نمی تواند چند ماه دیگر یک بودجه 68 را به این مجلس تحویل بدهدوخارج ازاین برنامهً پنجساله اول باشد.من خواهشم از این برادرهای عزیزاین هست که واقعاّ کمیسیونها ووزارتخانه ها یا به عبارتی زیر بخشهای این برنامهً کلان می بایستی دست بدست هم بدهندووقت بگذارند همینطوری که کمیسیون برنامه وبودجه حدود 30-40 جلسه درهمین مدتی که مجلس تعطیل بود، داشت.اگر شما هم وقت نگذارید من مطمئنم که دو ماه دیگر مواجه خواهید شد با همان بخشهایی که الان شما سنگش را به سینه می زنید به یک سری کلی گوئی مواجه خواهید شد باید برادرهای عزیز کمیسیونهای دیگر با وزارتخانه ها وقت بگذارند تا بتوانند این رقمها واین پیش فرضهای مارا درست بکنند.وخواهش ما این است که بعد از اینکه این لایحه راًی آورد انشاءالله کمیسیون برنامه وبودجه درخدمت همه عزیزان هست تا بتواند این کاررا به نهایت برساند.والسلام علیکم ورحمه الله وبرکاته.
نایب رئیس- متشکرم. جلسه الان برای ادامه مذاکرات رسمی نیست یعنی آقایان درحدی بیرون تشریف برده اندوبرنمی گردند که الان بحث ما طبق آئین نامه غیر قانونی است./135نفر حداقل باید باشند که نیستند.لطفاّ آقایان به داخل جلسه تشریف بیاورند که مذاکرات ما طبق آئین نامه اشکال پیدا نکند.
مخالف بعدی صحبت بکند.
منشی- آقای شرعی به جای آقای یوسف پور به عنوان مخالف صحبت میکنند.
محمد علی شرعی- بسم الله الرحمن الرحیم. دررابطه با اصل ضرورت برنامه ریزی همه دوستان استدلالهای بسیار قوی را فرمودندواین یک مساًله غیر قابل انکاری است که برای اداره کشور بالخصوص دراین مقطع باز سازی ما احتیاج به برنامهریزی داریم.ما چه بخواهیم چه نخواهیم مملکت چرخش داردوبودجه هایش هزینه میشود،چه برنامه داشته باشیم وچه برنامه نداشته باشیم.واگر برنامه نداشته باشیم پیامد های نا گواری راخواهد داشت.واز آن طرف محدودیت های سیاسی واقتصادی ما ایجاب می کند که ما ارتباط ومبادلاتی با خارج داشته باشیم باتوجه به این حتماّنیاز به برنامه داریم. باتوجه به اینکه راجع به اصل برنامه ریزی نمی خواهیم صحبت بکنیم واین جهت محقق است.راجع به اینکه یک برنامهًقوی یکبرنامهً رهگشا چه سبک باید باشد آنچه که مسلم است این است که باید یک برنامه حداقل دارای پنج اصل باشد :
اصل اول اینکه اهداف روشن داشته باشد،اهداف روشن بلند مدت،اهداف روشن مقطعی،اهداف روشن بخشی.
اصل دوم یک برنامه جامع باید مدل دسته بندی داشته باشد.مدلی باشد که ما ببینیم با این مدل چه سبک زیر بخشها دسته بندی میشوند.اهداف دسته بندی میشوند.
اصل سوم. خط مشیها وسیاستگذاریهایی که اهداف برنامه را محقق میسازد
اصل چهارم.محورهای پذیرفته شده ومورد اتکا به استنادی که برنامه به او متکی باشد.
اصل پنجم- تعیین اولویتها بدلیل محدودیت هایی که داریم.
باتوجه به این پنج اصل یک مرور مختصری در بخش اول ویک مرور مختصری در بخش دوم می کنیم. محورهایی که در بخش اول اینجا ذکر شده ملاحظه بفرمائید شش محوراست:
الف- اعتلای فرهنگی.
ب- تاًمین همبستگی اسلامی ووحدت ملی تاًمین استقلال همه جانبه کشور،بالندگی وچه وچه …وتاًمین نیازهای انسانی.
1- این شش محوری که اینجا ذکر شده آنچه مسلم است این است که این شش محور بمنزله استراتژی برنامه هست محوری است که باید دربرنامه ریزی درازمدت،میان مدت،کوتاه مدت لحاظ بشود.خوب وقتی که به عنوان استراتژی هست باید اساس تنظیم برنامه باشد.باید جامع ومانع باشد در صورتیکه ما می بینیم این شش موضوع از مرتبت واحد برخودار نیست.این شش موضوع درعرض هم نمی توانند باشند.بعضی اش میتواند زیر مجموعه دیگری باشد.مثلا الف میتواند بخشی از ((ج))باشد،یا بخشی از ((و))باشد یا بخشی از ((ه)) باشد.بعلاوه موضوعات دیگری را میتوانیم دراین ردیف قرار بدهیم. خلاصه معیار دسته بندی دراین موضوعات محوری روشن نیست.در نتیجه یک قسمت ازموضوعات رها شده ویک قسمت از موضوعات تکرار شده.
2- خط مشیها بصورت کلی،بعضاّ شعاری مطرح شده که جا رابرای طرحهای اجرائی متضاد باز می کند این در قسمت بخش اول.
واما می آئیم درقسمت بخش دوم.درقسمت بخش دوم اهداف ذکر شده برای مرحاهً اول تقریباّ تمامی آرمانهای برنامه توسعه را نشان میدهد.معمولا ما مو قعی که می خواهیم برنامه اول را ذکر بکنیم یعنی برنامهً مقطعی این یک مقطع است.دراین برنامهً مقطعی باید قید اول بودن که همان علت تفکیک برنامه است،مشخص باشد.شما می آئید این رااول قرار می دهید.چرا اول قرار می دهید برای خاطر اینکه این را می خواهید اولویت بدهید.برای خاطر اینکه می خواهید از قسمت دوم واز قسمت سوم تفکیک کنید.خوب وقتی که ماقید اول بودن را اینجا دقت می کنیم می بینیم این اول بودن علتش مشخص نیست.تمامی آرمانهای برنامه توسعه همین جا آمده. شما آرمانهایی که در بخش دوم دارید، دربخش سوم هم دارید،همه اینجا آمده.
3-دربیان خط مشی ها،نوعاّ همان اهداف بصورت جزئی تر ذکر شده.سیا ست خاصی برای تحقیق اهداف معین نشده وباز اینهم اشکالش این است که جارابرای سیاستهای متضاد اجرائی باز می کند.شما فقط آمدید اینجا (دقت بفرمائید) فرمودید که مثلا بازسازی وتجهیز بنیهً دفاعی وتاًمین نیاز های ضروری آن برمبنای اهداف نظامی تعیین شده از طریق تعیین ماًموریتهای نیروها.انتخاب سیستم های سلاح وسازماندهی نیروهای مسلح برای رسیدن به حداکثر …و همچنین می بینید زیر بخش ها را آمدید1،2،3،4،کردید.درصورتی که باچه سیاستی باید اینها را انجام بدهیم؟این مشخص نشده است. هرکسی ممکن است ادعا بکند همین را من می خواهم بکنم،ولی یک سیاست خاص خودش را اتخاذ بکند.مگر تا به حال کشور مبتلای به چه بوده؟ آرمانهارا که همه می گو یند بلی،همین است.همه مدعی این آرمانها هستند.سیاستی که می خواهد این آرمانها را پیاده بکند چه سیاستی است؟ این را برنامه، باز گذاشته،برنامه روشن
نکرده است که چه سیاستی اتخاذ می شود برای پیاده شدن یک یک اینجا
3- بدلیل دسته بندی ناقص خط مشی وهدف،حاصل کار اجرای برنامه اول قابل پیش بینی نیست.شما دراینجا دسته بندی تان ناقص است.خط مشی شما ناقص است.سیاستگذاریتان ناقص است.چه جور می توانید پیش بینی کنید که برنامه اول چه نتیجه ای را به شما می دهد؟
4- درمجموعهً برنامه هیچ اشاره ای به اولویت ها نشده.درحالی که در نظر هر برنامه ریز، تحقق ریزبرنامه ازاولویتهای گوناگون بر خوداراست.وباتوجه به مضیقهً ما حتماّباید این مساًله مورد دقت وتوجه قرار بگیرد.
5- درمجموعهً برنامه، سیاستهایی که درعینیت وعمل بتواند مشخص کند اسلامی بودن برنامه را، مشخص نیست.شما فقط آمدید اسلامی شدن را بعنوان آرمان ذکر کردید چه کسی است که ازاین آرمان دم نزند؟سیاستی که می خواهددر بخش های مختلف،این آرمان را پیاده کند چیست؟سیاستی که میخواهد این مساًله را مشخص کند چیست؟وخلاصه این برنامه ازسایر برنامه های توسعه باید مشخص باشد که چه ویژگی دارد.آن ویژگی که می خواهد این برنامه رااز سایر برنامه های توسعه جدا بسازد بصورت روشن به چشم نمی خورد.من یک پیشنهاد دارم ازرئیس محترم مجلس واز نایب رئیس محتررم مجلس که الان درخدمتتان هستیم.درخواست میکنم اینکه ما الان وضع اقتصادیمان چه جوراست،ما اگرالان نرسیم فرصتهاراازدست میدهیم،این همان حرفی است که مارا مبتلای به وضع بدتری خواهد کرد.یعنی ما اگر با عجله شروع کنیم کاررااین سبکی جلو ببریم،ما مبتلای به یک بد بختی بد تری خواهیم شد. بنابراین برادران محترم بیایند واقعاّاز کسانی که اهل اندیشه وفکر هستند درمجلس (نایب رئیس- جناب آقای شرعی وقتتان تمام است) به من یک دقیقه دیگراجازه بفرمائید.از آنها بخواهند وبطور جدی هم بخواهند،هیچ مانعی هم ندارد که از کمیسیون های مختلف افرادی که اهل دقت دربرنامه هستند نام نویسی بشوند وبه آقایان داده بشود.آقایان یک عده ای را انتخاب کنند،واقعاّ آن عده همه کارشان را کنار بگذارند،بیایند داخل مجلس بیتوته کنند.این مساًله حیاتی را ظرف یک ماه،یک برنامه ریزی قوی درستی آماده کنند وبیاورند. واینکه گفته می شود نه،درمراحل بعد قابل جبران وترمیم است،با این بیانی که عرض کردم،با این بیان خیلی از موضوعاتش قابل جبران وترمیم نیست.والسلام علیکم
نایب رئیس- متشکرم،آقای الویری موافق بعدی هستند،بفرمائید.
مر تضی الویری-بسم الله الرحمن الرحیم.من به عنوان فردی که درمجلس اول یکی از اعضای آن کمیسیون22نفره بررسی لایحهً برنامهً پنج ساله بودم ودر چهار سال دوم هم به عنوان نمایندهً دولت درآن کمیسیون شرکت می کردم وبالاخره الان هم به عنوان عضوی از کمیسیون برنامه وبودجه،یک سری را درمورد آنچه که برسر این برنامه آمده است عرض می کنم.موقعی که دردورهً اول به مجلس آمده،برادرمان آقای شهرکی چند تا جزوه را نشان دادندوگفتند که به هر حال برنامه این است واین چه اشکالی داشته واین یک مجموعهً کاملی بوده،چرا این مجموعهً کا مل الان نیست؟من عرض بکنم که درست است که جزوات مختلفی تحت عنوان برنامه های بخشی به مجلس داده شد،درکمیسیون هم مفصل مورد بحث قرار گرفت ولی من سئوالم اینست که ماحصل زحمت یکسالهً کمیسیون چه شد؟ودلیل اینکه آن برنامهً اول توسعه که درسال 61 به مجلس داده شد وقرار بود که از سال62الی66 اجرابشود،یعنی فی الواقع پنج سالی که گذشت می بایستی که طبق برنامه پیش برودچرا ردشد؟وچرا به اصطلاح به نتیجه نرسید؟کسانی که عضو کمیسیون بودند یادشان هست که به هر حال دلایل مختلفی وجود داشت که فی الواقع این برنامه چفت ووصل نشده بود.از نظر اینکه آمار واطلاعات کافی درآن زمان وجود نداشت،از نظر نوسانات قیمتی که ما داشتیم،ازنظر اینکه فرهنگ برنامه ریزی در مملکت جا نیفتاده بود، ومذاکرات شورای اقتصاد وبحث هایی که خیلی از بزرگواران می کردند.و اصولا برنامه ریزی اینها یک مرحله تردید بود.بنابراین در یک چنین جوو شرایطی برنامه به نتیجه نرسید،رفت دا خل مجلس دورهً دوم .درمجلس دورهً دوم،وزارت برنامه وبودجه مجدداّ شروع کرد به بررسی کردن آن ویک اصلاحیه برنامه آورد به مجلس دورهً دوم. سیزده ماه مجلس دورهًدوم روی آن کار کرد تا اینکه این مجموعه گزارش شور اول را تقدیم مجلس کردند.وموقعی هم که تقدیم مجلس شد(همانطور که الان شمارهً چاپ سابقه آن44 است،که تکثیر شده وبه برادران داده اند اگر آن را نگاه بکنید)درآنجا هم خبری از عدد ورقم نیست.اهداف و استراتژی مرحلهً اول توسعه ذکر شده. وقرار براین بود که در شوردوم برنامه های بخشی واهداف کمی بیاید که به علت اینکه همانطور که آقای هاشمی اشاره کردند-کمیسیون به صورت خاص بودوازکمیسیونهای مختلفی می بایستی جمع بشود، جمع نمی شدند. جلسات بعضی موقع ها تشکیل نمی شد وبالاخره مجلس دورهًدوم تمام شد ولی گزارش آن به صحن مجلس نیامد.
آن چیزی که الان آمده، برادران واقعاّ توجه بکنند از اول مجلس تا به الان مطلبی که بحث کردیم من فهرست آن را گرمفتم از اول مجلس تاحالا اصلا کل مجلس روی چه طرحا ولوایحی صحبت می کرده؟من خواهش می کنم برای اینکه یک ارزیابی داشته باشیم،ببینیم این مجلس سوم که صحبت از اسلام پابر هنگان ومدافع محرومین بوده،ببینیم که این لوایحی که تا الان مطرح شده واقعاّچقدر از آن در جهت منافع محرومین ومستضعفین وپابرهنگان بوده. عرض من اینست که اگر ما بخواهیم برای پابرهنگان کاری بکنیم اساسی ترین وپایه ای ترین کار این است که ما بگئیم این مملکت به کجا می خواهد برود؟ جهت گیری آن کجا ست؟چه هدفی دارد؟وبرمبنای آن هدف،برنامه ریزی بکنیم. حا لا من توجه برادران را جلب می کنم. ممکن است کسانی باشند که بگویند این اصلا برنامه نیست.این ناقص است.این اهدافش مشخص نیست،که آن یک بحث دیگر است.ولی این را برادران وخواهران توجه بکنند که اساسی ترین ومبرم ترین کاری که مجلس سوم می تواند انجام بدهد وبایستی درست درهمین روزهایی که ما مرحلهً حساسی را داریم پشت سر می گذاریم انجام بدهد این است که تکلیف برنامه را روشن بکند.تکلیف برنامه ای که به هر حال به دولت بگوید که ظرف پنج سال چگونه می خواهد انجام بدهد این سرمایه گذاری های محدود،منابع محدودی که ما داریم،مصارف نا محدودی که در مقابلش هست،نیازهای زیادی که ماداریم،به هر حال چگونه می خواهد خرج بشود؟دیگر نشود آنچه که شد.شما می بینید دیروز رقم وعدد می دادند.صدوپنجاه میلیارد دلار بعد از انقلاب ما خرج کردیم.اگر ما برنامه داشتیم اینگونه خرج می کردیم؟آیا مابازهم می خواهیم این منابع را هدر یدهیم؟حالا فرض کنید که این مجموعه ای که کارشده سی وخده ای جلسه داخل کمیسیون برنامه وبودجه با حضور متخصصین وکارشناسان ذیربط ونمایندگی که تمایل داشتند،درهمین طبقهً همکف باخط درشت نوشته شده بود،برنامه اعلان شده بودوبعضی از برادران هم می آمدندشرکت می کردند واز حضورشان هم استقبال می شدوبنابراین با توجه به همهً این بحث ها وصحبت ها،این مجموعه الان به صحن مجلس برای شور اول آمده اینکه بحث کمی را اشاره کردند،محدودیت ما رابرادران توجه بکنند.ما تلاش می کنیم که بتوانیم قبل از بودجهً سا ل68 تکلیف لایحهً برنامه توسعه را مشخص بکنیم اگر ما یک خرده کند حرکت بکنیم وبگوئیم خوب،حالا منتظر باشیم که اقلام کمی آن هم در کنارش بیاید، که البته الان تا حدی یک مقدارش وجودداردولی کامل نشده.علت کامل شدنش هم یکی ضیق وقت هست که ما می خواهیم قبل از پنجم دیماه سال68 تکلیف این را روشن بکنیم یعنی درگیر بودجه سالیانه نشویم تا بتوانیم سال68 را ان شاءالله بحول وقوه برمبنای این برنامه پنج ساله حرکت بکنیم.این فشردگی زمان،خود به خود نتوانسته این مجموعه را در شور اول بطور کامل وجامع ارا ئه بدهدمن الان تردید ندارم اگر ما می توانستیم اقلام کمی را کامل ارائه بدهیم خوب بود.البته یک رفت وبرگشت نیاز داشت.برای اینکه وقتی که درمجلس مطرح می شود نمایندگان محترم نظراتی می دهند که ممکن است دراین خط مشی ها واهداف تغییراتی بوجود بیاورد.واین تغییرات متناسبشتغییراتی را در اعداد ورقم بوجود خواهد آورد.اماهمهً اینها را ما می توانیم جبران بکنیم به این ترتیبخوب برادران توجه بکنند)مهمترین مساًله ای که برای هر کمیسیون مطرح هست به اعتقاد من همین برنامهً توسعه است،به تناسب تخصصی که در آن کمیسیون هست.یعنی کمیسیون صنایع ومعادن طبیعتاّ بایستی در اهداف واستراتژی بخش صنعت ومعدن نظر بدهد، حرف بزندوموضع گیری بکند.وهمینطور اقتصاد ودارائی، نمی دانم کشاورزی وغیره. رهی که ما اندیشیدیم والان هم داریم خطوط آن را ترسیم می کنیم این هست که کمیسیونهای ذیربط،دستگاه اجرائی ذیربط، مودیریت ذیربط در وزارت برنامه وبودجه،این سه قسمت،ویکی هم استانها ب تناسب کارها ی استانی که می توانند داشته با شند وما از تمر کز بتوانیم رهائی
پیدا بکنیم.(در انجا هایی که می شود)ما برنامه ریزی داریم که ان شاء الله بتوانیم در شور دوم مدیرت ذیربط برنامه وبودجه،دستگاه اجرائی ذیربط،کمیسیون ذیربط مجلس وهمچنین درآن موارد که استانی ومنطقی می توان کرد، با کمک گرفتن از استانداریها بتوانیم این برنامه را دریک ظرف زمانی معغول،یعنی درعینی که دقت وصحت آن خدشه دار نشود،باسرعت هرچه بیشتر ان شاءالله ببپیش ببریم.حالا باتوجه به اینکه زمان خیلی محدود هست،مقوله های زیادی هست که من به هر میزانی که توانستم از این هفت،هشت ده مقوله ان شا ءالله اشاره ای می کنم و پاسخ مخالفین را ان شاءالله مخبر کمیسیون خواهند داد به استناد موادوبندهایی که در خود لایحه هست.که من دیدم بسیاری از مخالفت هایی که می شود خوشبختانه مواد آن وجوددارد.یاحتی من الان یادداشت کردم-باز فرصت نیست- یک نگاهی کردم مجدداّ به پیام حضرت امام در مورد بازسازی.تمام این بنده ها(به استثناءسه بنده که آن سه بند هم مقولهً عام هست)تمام این موارد می بینیم که دراینجا لحاظ شده وسیاستگذاری شده.
حالا آن موارد خاصی که من می خواستم یک ذره به عنوان مسائل مهمی که اینجا مطرح هست بشکافم،یکی مسالهً افزایش تولید سرانه هست. که ما گفتیم رشد اقتصادی،بایستی درجهت افزایش تولید سرانه وجودداشته باشد افزایش تولید سرانه از دوراه ممکن هست.یکی اینکه مارشد اقتصادی بالائی داشته باشیم طبیعتاّتولید سرانه هم بالا میرود.ویکی این هست که رشد جمعیت را ما محدود بکنیم.در مورد رشد اقتصادی به هر حال با توجه به منابعی که ماداریم تا حدی می توانیم.این هم حالا محاسباتش هست ان شاءالله ارائه خواهیم داد.عامل دومی که برای مجلس محترم قابل توجه هست که درجریان باشداین هست که ما در زمینهًرشد جمعیت،بعد از انقلاب هیچگونه سیاست/ذاری نداشتیم وآنچه هم که بر روال گذشته عمل می شده یا در تبلیغات ما بوده درجهت افزایش رشد جمعیت بوده است.الان آماری که وجود دارد-به موجب آمار مرکز آمار-رشد جمعیت7/3% درصد است.بموجب آماری که ثبت احوال ارائه می دهد،چون بعضی از شناسنامه هایی که صاحبان آن می میرند باطل نم کنند برای استفاده کردن از کوپن،9/3% درصد نشان میدهد. که اگر این دومی درست باشد ما از نظر رشد جمعیت مقام دوم را دردنیا داریم.به هر حال رشد7/3% درصد باتوجه به منا بعی که ما داریم ورشد اقتصادی که می توانیم داشته باشیم رشدی هست درحد بالا که با یستی تعد یل بشوداین طبیعتاّ سیاستگذاری متناسب خودش را می طلبد.
مطلب دیگر درمورد نظام قیمت گذاری است که حالا گفتم این نکاتی هست که شما در این مجموعه خواهید دید. مسالًه رشد اقتصادی واینکه ما بخواهیم تعدیلی درجامعه از نظر تکاثر بکنیم وحمایت از تولید بکنیم،نظام قیمت گذاری یک مسالهً بسیار مهم ایت .الان سه روش می تواند وجود داشته باشد یکی قانون عرضه وتقا ضا.یعنی بگوئیم آقا! هر کس جنسی تولید می کند بریزد به بازار وبنابراین متناسب با آن قیمت تعیین بشود.یکی نحوهً قیمتگذاری این هست که به هر حال یک سیاست وروشی وجود داشته باشد طبق آنچه که به اصطلاح وجوددارد.ومرحلهً دیگر هم(که ما به این سومی داریم می اندیشیم) این هست که ما قیمت گذاری را چگونه متحول بکنیم که تولید کننده ومخصوصاّ تولید کنندگان کشاورزی تشویق بیشتری برای تولید بشود.مسالهًدیگر که در همین رابطه قرار می گیرد مساًله نرخ ارز هست،به عنوان یک اهرم مهم.که از بحث هایی هست که قبلا درکمیسیون شده وقرار براین هست که ان شاء الله در شوردوم هم جدی تری به آن پرداخته بشود.
اینکه دلار 67 ریال باشد،این از کجا آمده؟وبا چه منطقی سازگار هست؟آیا این عدد پائین باید برود،بالاباید بیاید؟آیا ما باید تسلیم همین روالی که قبلا بوده است بشویم؟این هم باز یکی از بحث های جدی است که تصمیم گیری در اینها می تواند حرکت مارا در پنج سا ل آینده تنظیم بکند.
موضوع دیگر،مساًله آموزش وپرورش وباتوجه به رشد جمعیتی که ما داریم پوشش دادن افراد لازم التعلیم است.وشما می بینید که در برنامهً پنج ساله (نایب رئیس – وقتتان تمام است)بسیار خوب،من خلاصه می کنم. دربرنامهً پنج ساله به عنوان یک هدف ذکر شده است که ما بایستی افراد لازم التعلیم رابتوانیم در سال 72 تحت پوشش کامل قراربدهیم.مساًلهً ریشه کنی اعتیاد به عنوان یک هدف ذکر شده است. یعنی یکی از استراتژی ها برای رسیدن به آن اعتلای فرهنگی.بلای اعتیاد را مستحضر هستید که چقدر درجامعه مادارد موجب متلاشی شدن خانواده ها،افزایش فسادومسائل دیگر می شود .بنابراین خوداین به عنوان رسیدن به این مرحله ای که مابتوانیم بایک برنامه ریزی مناسبی به رشه کنی اعتیاد بپردازیم،یک هدف قابل توجه هست.
مساًله دگرگونی نظام پرداخت مساًله سیاستگذاری در مصرف انرژی (نایب رئیس- وقتتان تمام است) که باز فرصت نیست من باز بکنم،وبالاخره دگرگون کردن مدیریت کشور، که به اعتقاد ما این تر کیب مدیریت نمی تواند مجری چنین برنامه ای باشد که باز متناسب در خوداین برنامه پیش بینی شده است.والسلام علیکم ورحمه الله.
نایب رئیس- ما بیست دقیقه به دوازده داریم دقیقاّیک موافق ویک مخالف دیگر.پس بنابراین آخرین مخالف هم صحبت می فرمایند، آخرین موافق هم.دولت وکمیسیون هم برای جلسهً بعدی می ماند.آخرین مخالف بفرمایند.
منشی- آقای صدقیانی بفرمائید.
مهرزاد صدقیانی- بسم الله الرحمن الرحیم. با توجه به تمام صحبتهایی که برادران مخالف وموافق در ارتباط بالایحهً برنامه اول توسعه اقتصادی ،اجتماعی اینجا انجام دادند بنده یک عرایض کوتاهی دراین رابطه به عنوان مخالف این لایحه ای که تهیه شده،نه مخالف برنامهً کوتاه مدت یا دراز مدت یا میان مدت این برنامه ای که اینجا تهیه شده وب عنوان یک قانون ما می خواهیم تصویب کنیم.
اولا باید ببینیم این،قابلیت اجرا دارد یانه؟هر قانونی باید هدف داشته باشد،خط مشی داشته باشد وقابلیت اجرا باشد.شما تمام قوانینی که تا کنون تصویب شده ببینید از اولین ماده اش نشان داده می شود کهاین قانون از چه طریقی باید به اجرا گذارده شود.واگر اجرا نکردند چه کسی باید باز خواست بشود؟دراین لایحه که به عنوان برنامه اول توسعه اقتصادی،اجتماعی تعیین وبه مجلس تقدیم شده است،هیچیک ازاین مسا ئل نیست. دربخش اول این لایحه اهداف وخط مشی کلی راآوردند در سه فصل. که اینها کلا درخود قانون اساسی و مقدمه قانون اساسی خیلی رساتر وبلیغ ترو منسجم تر از این ذکر شده،لازم نیست مادرنوشتن قانون دوباره قانون اساسی را بیاوریم وبه تمامی درآنجا ذکر کنیم که قانون اساسی چه گفته. به این چیزی که به عنوان اهدافوخط مشی هادر این لایحه آمده تمام مردم ایران قبلا راًی دادند.در قانون اساسی هیچ شکی نیست.آیا پرسیده می شود که لازم است دوباره در نوشتن قانون برای یک برنامهً عمرانی،یک برنامهً اجتماعی،این مواد قانون اسا سی آنجا به عینه ذکر بشود؟ اگر اینها بودند خوب،قانون اساسی اینها راذکر کرده بود،باید اجرا می شد ویا الان می توانیم اجرا کنیم.بعد ازاین ذکر مقدمه،اهداف وخط مشی که عیناّ از قانون اساسی گرفته شده،می رسیم به آن مراحلی که مثلا باید قابلیت اجرائی داشته باشد. یک مسائل کلی مطرح شده که ظاهراّ این مسائل هیچ عیبی ندارد مورد قبول هم هست. مثلا بازسازی وتجهیز بنیهً دفاعی وتاًمین نیازهای ضروری آن بر مبنای اهداف نظامی تعیین شده،چه جوری چگونه وبا چه مبلغی؟از کجا باید شروع کرد؟چگونه باید شروع کرد؟مشکلاتش چیست؟اصلا ذکری به میان نیا مده.آموزش وپرورش چکار باید بکنیم؟ برای اعتلاء آموزش وپرورش چقدر مدرسه باید بسازیم؟چقدر بایددانشگاه بسازیم؟با چه مبلغی ومبلغش از کجا تاًمین شده؟برای تاًمین بهداشت،خانهً بهداشت لازم داریم،درمانگاه لازم داریم،بیمارستان لازم داریم قانون دیگر جزئیات وکلیات نمی خواهد،ما دیدیم قانون که می آید جز ئیات وکلیاتش در خودش است.یکبار کلیات قانون را نمی آورند بعداّ جزئیاتش را بیاورند.قانون یکسالهً برنامه وبودجه که می آید تمام جزئیات وکلیات درآن هست، اهدافش درآن است.بعداّخط مشی درآنجا ذکر شده مبالغ جزء به جزء ذکر شده،کجا باید چکاری انجام بشود ذکر شده اینجوری کلی گویی، اعتلاء فرهنگ! به چه وسیله ای اعتلاء فرهنگ؟ مدرسه باید ساخت،دانشگاه باید ساخت،آیا در کشاورزی که از اولویت خاص بر خوردار است و حضرت امام دراین پیام اخیرش ایهمه تاًکید به کشاورزی داشته چه بهائی داده شده؟آیا دربخش نیرو ما چکار باید بکنیم؟الان در خود آذربایجان ما بااین پیش بینی که شرکت برق آذربایجان به دست داده،درسال71 ما53%درصد کسر نیروداریم. برای این مساًله برای تاًمین نیرو از چه راهی باید اقدام بشود؟باچه مبلغی؟برای سدسازی،اینهمه، آبهای ما هدر می رود،حتی اینهمه آبهای ما به خارج ازکشور سرازیر می شود،به کشور های همسایه میرود،به دریائی می ریزد که اصلا دیگر آبش برای ما قابل استفاده
نیست ،برای اینها فکری شده ؟ با چه مبلغی می شود این آبها را مهار کرد ؟ با چه مبلغی می شود صنعت را نیرو بخشید ؟ مگر صنعت با برق کار نمی کند ؟ ما برای برق چه فکر ی کرده ایم ؟ برای تولید نیرو چه فکر کرده ایم ؟با این نیرویی که الان هست ما می توانیم صنعت خود را بازسازی کنیم ؟ می توانیم بهداشت خود را بازسازی کنیم ؟ کشاورزی خود را می توانیم بازسازی کنیم ؟با آوردن این اهدافی که در مقدمه اینجا ذکر شده همه ما موافقیم . ولی چگونگی اجرا چیست ؟ این قانون پنج سال را اگر ما چنین قانونی را تصویب کردیم : قانون لایحه بازسازی و توسعه اقتصادی اجتماعی کشور – برنامه پنج سال اول در برنامه پنج سال اول این قطع نمی شود . این برنامه باید ادامه داشته باشد و برنامه های پنج ساله های بعدی ، این پایه است باید روی آن سوار بشود . آیا اگر ما پایه را به این سستی بگیریم ، برنامه های آینده را می توانیم روی این پایه سست بنا کنیم ؟ این مساله پنج ساله نیست بگوئید این پنج سال ما می رویم کار می کنیم اگر نشداین را همین جا رها می کنیم . می رویم یک برنامه منسجم تر ،قوی تر می نویسیم می آوریم آنوقت آن برنامه را اجرا می کنیم . حتی این برنامه های یکساله که هر سال در مجلس تصویب می شود در همان یکسال تمام نمی شود .این ادامه پیدا می کند .تسری پیدا می کند برای سالهای بعد . در سالهای بعد هم همیشه ما متذکر آنها در قانون هستیم . الان این پنج سال را که می نویسیم، مهمترین واساسی ترلایحه ای که از دوانقلاب به نظر این بنده در این مجلس می خواهد مطرح بشود این لایحه توسعه اقتصادی ، اجتماعی پنج ساله اول است . ما اگر این را به این کوچکی بگیریم و با این حجم و با این انشاء و با این شعارها که از قانون اساسی اخذ شده بیاوریم اینجا مطرح کنیم .خدا می داند سایر قوانین ما که همه باید بعد از این وابستگی به این قانون داشته باشد، تمام مملکت ،نیروی ما ،بهداشت ما ،کشاورزی ما ،آموزش و پرورش ما ، فرهنگ عالی ،همه باید توجه به این قانونی که الان می خواهیم تصویب بکنیم پیش برود والا این برنامه جدا از مملکت نیست . جدا از کار پیشرفت مملکت نیست . حدا از کار روزمره مملکت نیست مااگر توجه نکنیم واین را به ههمین صورتی که باید بگوئیم نه چندان قوی نیست بلکه اصلاً راهگشا نیست ،بلکه اصلاً نمی تواند به عنوان یک برنامه یکساله هم اجرا بشود .شما برنامه هایی که عرض کردم هر ساله می آئید تصویب می کنید مقایسه کنید ببینید آنها چه جامعیت دارد ،اینها چقدر نقص دارد . این لایحه ،کلی گوئی و اختصار را به پیش از حد تصور رسانده بطوری که حتی فهم آن که منظور از این قانون چه است ، معلوم نیست تا چه رسد به اجرا ،فهم این برای ما مشکل است . این شعارها این مسائل که در قانون اساسی هست واستراتژی جمهوری اسلامی را در قانون اساسی معلوم کرده برای همه قابل قبول است ولی الان تاکتیک ما چیست ؟اجرای ما چیست ؟چگونگی ما چیست ؟ کمیت های ما چیست ؟ در این قانون اصلاً ذکری از آنها به میان نیامده مرتب به شور دوم احاله می دهند . یک قانونی که مرحله اولش ،شور اولش ، چهارچوبش تصویب شد ،ما چقدر می توانیم روی این بکنیم ؟ این مبالغی که اینجا آوردخ شده در این جدولی که در آخر لایحه به ما نشان دادند . در این جدول این مبالغ کجا باید خرج بشود ؟ سهم آموزش و پرورش چقدر است سهم کشاورزی چقدر است؟ سهم نیرو چقدر است ؟ بهداشت و درمان چقدر است ؟ فرهنگ و آموزش عالی چقدر است ؟ و بقیه بخش ها در اینجا اصلاً ذکری از اینها به میان. یک کلی گوئی هایی گفته شده و بعداً یک جدول کلی آورده شده و از مجلس خواسته شده که به عنوان بلایحه برنامه اول توسعه اقتصادی ، اجتماعی این را تصویب برسانیم .
صادرات ما چه می شود ؟ بازرگانی خارجی ما چه می شود ؟ بازرگانی داخلی ما چه میشود ؟ واردات ما بر چه مبنا خو.اهد بود نفت در اینجا چه جایگاهی خواهد داشت ؟ (نایب رئیس – وقتتان تمام است ) صادرات غیر نفتی چه جایگاهی خواهد داشت اصلاً در اینجا صحبتی به میان نیامده و مسائل آنها ریز به ریز توجیخ نشده ، نمایندگان نمی دانند به چه چیزی رای بدهند. گفتند بقیه برادران عزیز هم فرمودند که ما به این رای داده ایم . به این اهداف در ده سال قبل از این در قانون اساسی رای داده ایم . همه با خون خودشان امضاء کردند . ولی باری نوشتن هر بند قانون اساسی یک کتاب می خواهد (نایب رئیس – وقتتان تمام شده است ) چشم . برای نوشتن ،برای توجیه و روشن کردن هر بند این ماده کهاینجا آمده یک کتاب می خواهد ،چندین ماده می خواهد ، بلکه چند صد ماده می خواهد ما چطور اینها را پیاده کنیم ؟ با این خلاصه گویی و کلی گویی من فکر نکنم بتوانم یک برنامه توسعه اقتصادی آنهم پنج ساله بنویسیم امیدوارم که این لایحه رد بشود ، یک لایحه خیلی قوی و منسجم و مشروح را مجلس تقدیم شود . والسلام علیکم و رحمه الله .
نایب رئیس – نفر آخر موافق ، بفرمائید .
منشی – آقای علاء موافق هستند ،بفرمائید .
علاء‌بسم الله الرحمن الرحیم . برادارن مخالف وموافق مطالبی را که لازم بود فرمودند . در سخنان مخالفین وموافقین محترم همه این بود که برنامه ریزی برای مملکت لازم است واین اصل را پذیرفتند . شاید فقط یک مورد و شاید هم هیچ . آن یک مورد هم تلویحاً فرمودند که برنامه گذاری برای مملکت لازم هست واین یک اصل مسلم است . چون مملکت اگر برنامه نداشته باشد . همه ما می دانیم که مثل کشتی بی سکان در یک دریای متلاطم هست . که رسیدن به ساحلش به صورت صحیح وسالم یک معجزه هست ویا تصادف در شرایط عدم برنامه ریزی، یا نداشتن برنامه مسلماً دارا ، داراتر و فقیر ،فقیرتر می شود . شکی در این نباید کرد و تمام شعارهائی هم که ما داریم برای تامین عدالت اجتماعی ،تعدیل درآمدها و ثروتها و مسائلی از این قبیل به هیچوجه به مرحله عمل نخواهد رسید . اما در میان سخنان برادران موافق هم این مطلب به گوش می خورد که بعضی از نکات را رعایت نکردند . خود بنده هم یکی از این افرادی هستم که به این لایحه در بعضی از این قسمتهایش با توجه به اولویت هایش اشکال دارم ولی این یک جزئی از اصل هست . و اینکه مخالفین محترم ایراد گرفتند که بسیاری از موارد در این لایحه گنجانده شده نیست دور از انصاف است . اگر ما تمام موارد خط مشی را در نظر بگیریم همه آنها نکاتی را که برادارن فرمودند که نیست ،در این لایحه وجود دارد. نکات مهم تقویت بنیه دفاعی ، تامین احتیاجات عمومی ، بها دادن به مردم در کارها و بازسازی همه جانبه اقتصادی و اولویت به کشاورزی . که این الویت به کشاورزی به زعم بنده کم رنگ است . ولی در میان مواد که نکاه بکنیم در بخش کشاورزی اش همین مساله به چشم می خورد و هست و آن نگرانی را ندارد . مساله ما این است که برنامه ریزی باید دارای یک تعریف معینی باشد که بتواند در همه هدفهائی که تحقق پذیر است ،قابل دستیابی هستند ،در مسیر توسعه و رشد اقتصادی اینها را مشخص بکند . این هدفهای می باید پیوست باشند ، همسو باشند و دارای تقدیم و تاخیر براساس اولویتشان باشند که اگر این تعریف رادر میان تعریفهای برنامه ریزی مدنظر بگیریم مقداری از کارهائی که در این لایحه شده بالا پائین باید بشود اما همه مسائل در دورن این لایحه وجود دارد . این لایحه ای نیست که برای 20سال باشد . جز آن قسمت اهداف و خط مشی اولی بقیه اش برنامه 5 ساله است اصولاً در برنامه 5 ساله در جاهای دیگر دنیا هم که مطرح بوده و داشتند ،یک سری مسائلی که دست و پاگیر مشکلات برسرراه تولید وترکیب عوامل تولید هست باید از میان برداشته بشود و مقدمات را فراهم بکند برای برنامه های بلند مدت تر و میان مدت تر . حتی برنامه 5 ساله را میان مدت نمیدانند . پس در نتیجه این که ما توقع داشته باشیم از برنامه 5 ساله یک سری کارهائی را که در 20 سال باید انجام بشود ، این توقع زیاد درستی نیست . و من برنامه 5 ساله هند را نگاه می کنم که موفق بوده از نظر اقتصاد دان ها ،آن هم در اهدافش یک سری مسائل را گفته .رفع کم یابی مواد غذائی ،مواد اولیه ضروری مثل کنف و پنبه ، تجدید سازمان وسایل حمل و نقل با اولویت دادن به کشاورزی و آبیاری .
بعضی از مخالفین محترم که فرمودند به عنوان مصال اعتلای فرهنگی را میشود در بخش (د) یا (ج) مثلاً تامین استقلال جابه جا کرد وگنجاند چرا دراول آوردیم ،می خواهیم عرض کنم که اصلاً همه موادش در همان تامین استقلال همه جانبه کشور گنجانده . اگر قرار این طور باشد . بگوئیم که در ((استقلال )) فرهنگی هست ، همبستگی ملی هست ،تولید هست که نیازی به خارج نداشته باشیم ، قسط و عدالت اجتماعی هست که مردم همبستگی داشته باشند ، و همه در همان مطلب وجود دارد . اما این که اعتلای فرهنگی را دراول قرار میدهند به خاطر این که یک اصل است برای ما از نظر ایدئدولژی و عقیدتی یک اصل است که فرهنگ در راس همه امور باید باشد و یک اسنجام خوبی هم درمیان این اهداف وجود دارد که با توجه به اعتلای فرهنگی ، همبستگی ملی به وجود می آید که بتواند استقلال را داشته باشد و این استقلال مستلزم این است که تولید داشته باشد و تولید هم مستلزم این است که قسط و عدالت
در تولید و توزیع وجود داشته باشد تا بتواند نیازهای مردم تامین بشود یک روندی را دارد .
اما اینکه شعار هست اینها ،اصولاً برنامه گذاری یک سری اهدافی را باید از آن تبعیت بکند. این اهداف شعار است .شکی درآن نیست که این شعاراست واین شعار ها کدام شعار ها باید باشد؟شعارهای مبتنی بر قانون اساسی باید باشند. شکی درآن نیست از میان اهداف وآن شعارهائی که در قانون اساسی است واصول قانون اساسی،هدفهائی را که ما باید در بلند مدت به سوی رشد وتوسعه اقتصادی برسیم،باید انتخاب کنیم وبگوئیم.وبعد برای رسیدن به این هدفهائی که ما از آن جا گرفتیم که خلاف قانون است نباید باشد ومبتنی بر آن باید باشد؟یک سری کارهائی را باید انجام بدهیم.یعنی رسیدن به اعتلای فرهنگی باید از طریق چی باشد؟ازطریق فلان،فلان،فلان،..که اینها در خط مشی هست.واینها هستند به جائی نرسیده که ما بگوئیم پس آب ما چه میشودوبرق ما چه میشود؟ راههای رسیدن را درخط مشی نشان میدهند.شما الان وزارتخانه هارا هم نگاه بکنید می بینید که یک هدف داردوزارتخانه،هدف وزارت فلان این است که بهه فلان جا برسد(دردوخط هست) بعد ازاین هدف ادارات مختلف را می آیندومی نویسندوبعد دستورالعمل رامی نویسند که چگونه به آن می رسند؟و افرادی که دروزارتخانه هستند هرکدام دارای چه شرح وظایفی هستند.باید آن کارراانجام بدهند تا به آن هدف برسند.این نیست که ما بگوئیم وزارتخانه وقتی هدفش را می نویسیم پس دیگر چطور می توانیم به آن برسیم وراه رسیدنش چیست؟خود به خود دستورالعملهای بعدی خواهد آمد که در مرحله سوم این قانون واین برنامه گنجانده شده است.الان آن چه را که ما اشکال داریم در میان سخنان برادران مخالف،ما این است که اولا گفته اندکه یک تعدادی شعار است.که بندهًعرض میکنم که اصولا از همین شعار با یستی برسیم.یعنی اول این را تبیین بکنیم.قبول بکنیم بعد به آن برسیم.دوم خط مشی که راههای رسیدن به این شعارها راروشن می کند با اولویت دادن حرکتهای اول تا آخر.
سوم،آنمرحله سوم است که مسائل کمی هست ومسائل بخشی هست که اشکال عمده بیشتر برادران ما همین مساًله است.که این را با توجه به آن توضیحاتی که برادران ما در کمیسیون برنامه وبودجه دادند مشکل رفع است.ودر ثانی در کمیسیونهای خود مجلس ودر شوردوم مشکل رفع میشود.الان هم همین جا اگر می بود باز آن طور نمی توانستیم ما رسیدگی بکنیم احتیاج داشت که این را بر رسی بکنیم ودقیقاّ زیر نظر بگیریم تا به آن چیزی که می خواهیم بر سیم.
مساًله دیگری که من می خواهم عرض بکنم، بسیاری از چیزهائی که این جا گفتیم تغییر الگوی مصرف ویامسائلی دیگر مثل انتقال تکنولژی وچیزهای دیگر،اولا در میان خود مواددر خط مشی ها آمده،منتها ممکن است که کم وزیادداشته باشد.این را در شوردوم در کمیسیونها کاملا میشود روی آن کارکردوضرورت داشتن برنامه است که بعضی ازبرادران میفرمایند که اگر نداشته باشیم (نایب رئیس- وقت جنابعالی هم تمام شد)چشم،…هم اشکال ندارداین طور نیست.ما اگر برنامه داشته باشیم،اندکی نا قص باشددر طول حرکت مان میتوانیم اصلاحش بکنیم ولی اگر نداشته باشیم دقیقاّهمان مسائلی که ما الان داریم فقیرمان فقیر ترودارایمان داراتر میشود.هیچ برنامه ای درجهت نظم ونسق دادن به مسائل اقتصادی مان نداریم.حتی برنامه وبودجه هم که این جا می نویسند چون این الگوی مشخصی در پیش رونداریم.برنامه های مقطعی است وما را به هیچ کجا نمی رساندوالسلام علیکم ورحمه الله.
نایب رئیس- آقای دوز دوزانی اسامی غائبین ودیرآمدگان را اعلام کنید.دستور هفته آینده هم در تابلو زده شده که دنباله همین بحث است وبحثهای دیگررا آقایان میتوانند آن جا صحبت کنند.
منشی (دوزدوزانی)-غائبین امروز عبارتند ازآقایان:کامل خیر خواه،دکتر حسن روحانی،اسماعیل سهمی حصاری، سید عبدالصاحب طاهری،موسوی سیدرسول موسوی،سید رضا نوروز زاده، هاشم هاشم زاده اصلو
برادرانی که تاًخیر کرده اند در اول وقت،آقایان: محمد اکبرزاده(19 دقیقه) آرتاواس باغومیان (17دقیقه) سید هاشم بنی هاشمی (17دقیقه) محمد رضا بهزادیان (30دقیقه) مجید دبستانی(17دقیقه)،فریدون قاسمی (25دقیقه) مصطفی مرسلی(20دقیقه) علی محقر(55دقیقه).
5-پایان جلسه وتاریخ تشکیل جلسه آینده
نایب رئیس- ختم جلسه اعلام میشود.جلسه بعدی صبح یکشنبه هفته آینده ساعت 8 خواهد بود.
(جلسه ساعت 12 پایان یافت)
رئیس مجلس شورای اسلامی- اکبر هاشمی رفسنجانی