جلسات
  • صفحه اصلی
  • جلسات
  • مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی به ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی ( دوره دوم – جلسه 78 )

مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی به ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی ( دوره دوم – جلسه 78 )

  • سه شنبه ۲۵ دی ۱۳۶۳

مشروح مذاکرات کججلس شورای اسلامی دوره دوم – اجلاسیه اول 1363-1364 صورت مشروح مذاکرات جلسه علنی روز سه شنبه بیست و پنجم دی ماه 1363 فهرست مندرجات : 1-اعلام رسمیت جلسه و تلاوت آیاتی از کلام الله مجید 2- بیانات قبل از دستور آقای میر جعفری ، تاتلی و جهانگردی. 2- تذکرات نمایندگان مجلس به مسئولان اجرائی کشور به وسیله آقای رئیس . 4- ادامه بحث پیرامون لایحه و شیوه فعالیت تولیدی بخش خصوصی و تصویب کلیات آن. 5- اعلام سئوال آقایان: سید علی حسینی از وزیر کشور محمد غراوی از وزیر بهداری.6- گزارش آقای وزیر فرهنگ و آموزش عالی به مجلس شورای اسلامی 7- پایان جلسه و تاریخ تشکیل جلسه آینده آن. جلسه ساعت هشت و بیست دقیقه به ریاست آقای هاشمی رفسنجانی تشکیل شد. 1- اعلام رسمیت جلسه و تلاوت آیاتیاز کلام الله مجید. رئیس – بسم الله الرحمن الرحیم، با حضور 180 نفر جلسه رسمی است. دستور جلسه قرائت شود. منشی – بسم الله الرحمن الرحیم، دستور جلسه هفتاد و هشتم روز شنبه بیست و پنجم دیماه 1363 هجری شمسی مطابق با بیست و سوم ریبع الثانی 14058هجری قمری. 1- دنباله رسیدگی به گزارش شور اول کمیسیونهای امور قضائی ، صنایع و معادن ، مسکن و شهر سازی ، پست و تلگراف، نیرو در خصوص لایحه حدود و شیوه فعالیت تولیدی خصوصی. 2- گزارش شور اول کمیسیونهای برنامه بودجه، امور اقتاصادی و دارائی نهادهای انقلاب ، بهداری و بهزیستی ، امور بازرگانی شوراها و امور داخلی، صنایع و معادن در خصوص طرح قانونی نظام آماری جمهوری اسالمی ایران. 3- گزارش شور دوم کمیسیون امور قضائی در خصوص لایحه دادرسی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران. 4- گزارش کمیسیونهای امور بازرگانی امور اقتصادی و دارائی و سیاست خارجی در خصوص لایحه اصلاحیه قانون بادلات کالا بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری عربیب سوریه برای سالهای 1982 تا 1991. 5- گزارش شور اول کمیسیونهای ارشاد اسلامی و امور قضائی  در خصوص طرح قانونی مطبوعات. 6- تقدیم گزارش جناب آقای فاضل وزیر محترم فرهنگ و آموزش عالی. رئیس – تلاوت کلام الله مجید را شورع میکنیم. اللهم صل علی محمد و آل محمد اعوذ بلله من الشیطان الرجیم. بسم الله الرحمن الرحیم قل اللهم مالک الملمک توتی الملک من تشا، و تنزع الملک ممن تشاء و تعز من تشاء و تذل من تشاء بیدک الخیر انک علی کل شی قدیر تولج اللیل فی النهار و تولج اللیل و تخرج الحی من المیت و تخرج المیت من الحی و ترزق من تشاء بغیر حساب لا یتخذ الموئمونون الکافرین اولیاء من دون الموئمنین یفعل ذلک فلیس من الله شی الا ان تتقوا منهم و یحذرکم الله نفسه و الی الله المصیر. ( صدق الله العلی العظیم – حضار صلوات فرستادند) از آیه 26 تا 27 سوره آل عمران) 2- بیانات قبل از دستور آقایان: میرجعفری، تاتلی و جهانگردی  رئیس – سخنرانان قبل از دستور را دعوت کنید. منشی – آقای میر جعفری نماینده اراک، آقای تاتلی نماینده مریوان، آقای جهانگردی نماینده جیرفت. میر جعفری – بسم الله الرحمن الرحیم، الحمد الله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و آله الطاهرین. ان شرالدواب عندالله الذین کفروا لا یئمنون الذین عاهدت منهم ثم ینقضون عهدهم فی کل مره و هم لا یتقون.با سلام و درود بر اما امت و رزمندگان جان بر کف در سنگرهای خط مقدم جبهه ماهیت پلید صدام جنایتکار در خلال این دو آیه شریفه بطور وضوح روشن شده است. چندین بار خودش متعهد شده و دست به دامان سازمان ملل زد که مساکن مسکونی بمباران نشود ، جمهوری اسلامی ایران پذیرفت و کوچکترین گلوله ای به سمت مسکونی‌های عراق پرتاب نکرده ولی او چندین بار برای هر مرتبه چندین بار دیگر نقض عهد کرده قرآن در این دو آیه او را معرفی می کند. ان شرالدواب عندالله. بدترین جانورها در روی زمین آنانی هستند که کافرند و ایمان نداریند کسانی که از آنان پیمان گرفتید تعهد  کردند « ثم ینقضون عهدهم » سپس عهد و پیمان خود را شکستند « و هم ل یتقون» و از تقوا هم بی بهره‌اند. کاملا هویت اینگونه اشخاص ک بدترین جانورهای روی زمین هستند معلو شد. حدود شش سال تمام از انقلاب پیروزمند اسلامی این کشور می گذرد  اکنون در آستانه هفتمین سال تلاش و کوشش و فعالیت و ایثار و جانبازی و شهادت قرار گرفته است. دشمن به اصطلاح طرفدار حقوق بشر حتی یک سال هم نتوانست ملتی از بند رسته را بییند. که از حقوق اولیه اش استفاده می کند . آزاد و آرام و بی دغدغه برای عمران کشور ویرانیش به پا خواسته استو ناگزیر از درون و برون وسیله ایادی نهان و آشکارش جنگ افروزی را شروع کردتا آنجا که به ویرانی شهر و روستا و قتل و کشتار پیر و جوان و زن و کودک به طور دست جمعی توانست نفس عمیقی بکشد و چون مقاومت شهید پرور ایران پرده رسوائی او را درید زمزمه حق به جانبی و صلح طلبی را پیشه کرد و در حالی که کلمه صلح در دهان دارد پمب‌های هواپیماهای روسی و فرانسویش روستاهای بی دفاع ایران را به خاک و خون و آتش میکشد و سازمان ملل هم به خواب خرگوشی آرمیده است. با این حال انقلاب همچنان راه خود را میپیماید و  در سازندگی هر آن به پیش میرود. با توجه به این که این انقلاب را مردم متهد این کشور فقط و فقط به خاطر اسلام و فقاهت انجام دادند و تا کنون هم اداره کرده‌اند و همانگونه که در شعار ، در عمل هم نفی غرب و نفی شرق کرده‌اند و میخواهند و اگر خدای نخواسته ببینند در کار دولت و قوانین مملکت از قسط اسلام خبری نیست و یا اگر خبری هست بسیار کم آن وقت است که مهمه مقصر در نزد خدا و خلق و خون شهدا خواهیم بود و اما مشکلاتی که گریبانگیر دولت و ملت هستند و روحیه هر دو را می کاهد به جز مقاومت و بردباری و ایثار و از خود گذشتگی راهی برای آن نیست و باید هم دولت و هم ملت بدانند که تحمل این مشکلات در مقابل آ“ چه در انجام آن مکلف شده‌اند و اما مشکلاتی که گریبانگیر دولت و ملت هستند و روحیه هر دو را می کاهد به جز مقاومت و بردباری و ایثار و از خود گذشتگی راهی برای آن نیست و باید هم دولت و هم ملت بدانند که تحمل این مشکلات در مقابل آ“ چه در انجام آن مکلف شده‌اند و اما مشکلاتی که گریبانگیر دولت و ملت هستند و روحیه هر دو را می کاهد به جز مقاومت و بردباری و ایثار و از خود گذشتگی راهی برای آن نیست و باید هم دولت و هم ملت بدانند که تحمل این مشکلات در مقابل آ“ چه در انجام آن مکلف شده‌اند اندک است ولی پاداش آن بسیار و این تحمل از طرف دولت و مسئولین محترم پیگیری جدی و سورعت در انجام کارهای مراجعین و بر آوزردن خواسته‌های آنها در حد امکان است و بدانند که بی اعتنائی به مردم و عقب انداختن کار آنها و توجه نکردن به ناله مظلومان گیرم عقوبتی و کیفری نداشته باشد که دارد ولی در کناره گیری از این خصلت زشت و خود را به حکم دین و وجدان و وظیفه و قانون منزه کردن ثوابی است که در ترک آن عذری مقبول نمیباشد و اما از طرف مردم متعهد کشور که تا ایثار جان ایستاده اند تحمل کمبودها و حتیدر بعضی موارد تبعیض‌ها و برخوردهای نادرست را به حساب خدا گذارده و زبان از بدگوئی نظام جمهوری اسلامی نگهدارند و بدانند که ممکن است در اثر یک کلمه گفتن چهره نظام در مزاجهای مستعد بیش از حد مشوه گردد و پیامدهای آن ناگوار باشد که بهیچوجه قابل جبران نخواهد بود که خداوند قسم یاد کرده عقوبتی از زبان کند که هیچ یک از جوارح را آ“گونه عذاب نکرده باشد به خاطر یک کلمه که به سبب ریختن خونی یا غارت مالی و یا هتک حرمتی شده باشد. و اما شما ای وزرای محترم و قوه قضائیه و مسئولین دیگر کشور به قول علی علیه السلام « فانضوا الناس من انفسکم و اصبروا و الحوائجهم» با مدارا و انصاف با مردم رفتار کنید و در برآوردن خواسته‌های آنان صبر و تحمل پیشه نمائید از شورای محترم عالی قضائی تقاضا می شود که زندانیان هر شهرستانی را به همان شهرستان اعزام کنید که وسیله ملاقات مادر پیر و همسر جوان و فرزندان خردسال آنان آسانتر و راحت تر باشد تا کیفر زندان آمیخته با قساوت نگردد و هزینه‌های مسافرت برای ملاقات مردم را در فشار و نارضایتی نیفکند. بلکه برای خانواده های زندانیان جایگاه ملاقات بهتری در نظر بگیرید تا خدمت دیگری هم به جامعه و اسلام کرده باشید . از هیات محترم گزینش دانشجو تقاضا میشود جواننا با استعداد این مردم مهربان را بعد از قبولی علمی با نداشتن مدرک مستند سرخورده و مایوس نگردانید که یک جوان یک نفر نیست بلکه خانواده و فامیلی هستند و خود را در مجمع آنان قرار دهید و از حال آنان خبر یابید. از وزارت محترم بهداری میخواهم به مسئولین بیمارستانهای کشور توصیه کنند تا در اجرای طرح خودکفائی در مورد ضعفا خدا را هم کنار پول منظور فرمائید و رعایت قوانین اسلامی را بیشتر احترام گذارند. از وزارت محترم نیرو می خواهم به سازمان امور آبهای زیر زمینی توصیه کنند در حفر چاههائی که باعث خشکیدن قناتها میشود پروانه صادر نکنند اگر چه به حسب قانون مجوز باشند و آنها را هم که صادر کرده‌اند اگر ممکن است لغو نمایند. سرجنگلداری محترم استا مرکزی برای تهیه بذر علوفه شش حلقه چاه حفر کرده که پنج قنات را از سه روستا خشکانیده و مراتع دامهای مردم را گرفته برابر قانون شاهشاهی و مردم سه روستا هجرت به شهر را پیشه نموده و آبی در روستا حتی برای آشامیدن نیست و به دولت هم می گوئیم جلو مهاجرت را بگیرد.وزارت محترم نیرو اگر طرحی برای فاضلاب شرستان اراک لطف کند خود مردم هزینه اجرای آنرا تقبل خواهد کرد . وزارت محترم دادگستری ، مسکن ، سازمان زمین شهری ترتیبی اتخاذ کنند تا بتوانند مردم برای خانه‌های قولنامه‌ای را خریده‌اند حاضرند یک بار دیگر به جمهوری اسلامی پول بپردازند. تا به گرفتن سند موفق شوند.ریس – وقتتان تمام است. میر جعفری – به وزارت محترم کشور تذکر داده میشود که در مورد پرسنل و موتور و وسایل دیگر شهربانی اراک رسیدگی فرمایند. وزارت محترم راه و ترابری به جاده نصف کاره اراک و خند آب از بخش شراء رسیدگی فرمایند. وزارت مسکن هر چه زودتر نقشه هوائی شهرستان اراک را برای شهردار ارسال نمایند تا مردم بیش از این در سرگردانی به سر نبرند. وزارت بازرگانی با رونق دادن تجارت فرش با بهترین سیاست در خریدهای خارجی با وزارت کشاورزی و وزرای صنایع هماهنگی کامل را برقرار کنند که در اثر خرید الیاف مصنوعی و چوبهای صنعتی ، پیله و پنبه و پنبه دانه و چوب در کشور روی دست کشاورزان نماند و قطعات یدکی قابل ساخت در ایران از بیگانه خریداری نشود و ارز و عرض کشور سبب تقویت بیگانگان و ضعف خودمان نگردد. وزرای صنایع و مدیران کارخانجات و شرکتها از مغزهای مخترع و مبتکر مهندسین معتقد و کوشا حداکثر استفاده را بنمایند و از فرزندان انقلاب که به جز دلسوختگی در مورد ارز و صنعت مملکت غرض دیگری ندارند دلخور نشده و جوان ایرانی برای اولین بار تکنولوژی پیشرفته خارجیان را انتظار نداشته باشند و برای تولید 95 درصد مونتاژی از خون این ملت خیلی مایه نگذارند « فانکم خزان الرعیته و و کلاء الامه و سفراء الامه» . … رئیس – آقا وقتتان تمام است . وقت دیگران را نگیرید . جعفری – خیلی ممنون و تشکرر. منشی – آقای تاتلی. تاتلی – السلام علیکم جمیعا و رحمه الله . بسم الله الرحمن الرحیم. الحمد الله رب العالمین و الصلوه و السلام اشرف النبیاء و المرسلین ابی القاسم محمد ( حضار صلوات فرستادند) و آله و صحابه و ائمه المعصومین اجمعین و المجاهدین فی سبیل الله. با درود و سلام بر امام امت بت شکن تاریخ و سلام و درود بر خون شهیدان که با خون خود دخت انقلاب را آبیاری کردند و چوخ انقلاب را به حرکت در آوردند و درود و سلام بر رزمندگان که در جبهه حق علیه باطل به دشمنان دین نشان دادند که نقش توحید و رهبری در جامعه اسلامی چیست . البته روشن است هر کشوری و هر جامعه‌ای دم از استقلال و آزادی بزند استکبار جهانی جنگ، توطئه، محاصره اقتصادی ، درست کردن گروهکهای محارب مثل یک هدیه به آن جامعه تقدیم میکنند اما ملت اسلام دوست و رشید ایران همانطور با رهنمودهای پیامبر گونه حضرت امام به پیش میروند تا دست استکبار جهانی از جهان سوم قطع کنند و رزمندگان ما برای کوبیدن دشمن همیشه آماده بوده اند و آماده خواهند بود در آینده بیشتر دشمن را رسوا کنند. ملت ایران به رهبری امام خود برای حق از دست رفته خودقیام کردند و اسلام خود را در جامعه پیاده کردئند. اما دشمنان دین صدام را بسیج کرددن  و به کشور اسلامی حمله کرد و در 31 شهریور 1359 از زمین، هوا و دریا دشمنان دین بیرحمانه به خاک جمهوری اسلامی ایران حمله ور شدندد و بخشی از خاک عزیز اسلام را زیر چکمه خود قرار دادند و در منطقه کردستان دشمننان دین گروهکهای ضد خدا استان کردستان را زیر پوشش خود قرار دادند و خواستند پرچم اسرائیل کثیف را بالای شهرهای کردستان به اهتزاز در بیاورند. دیدیم که رزمندگان اسلام لباس رزم دوباره پوشیدند و به ندای امام امت شاتفتند و دشمن را به عقب راندند . از منطقه خوزستان دشمن را تا جزیره مجنون به عقب راندند و آنجا پیام شهیدان را به گوش دشمننان دین رساندند و از منطقه کردستان تا عمق 10 کلومتری خاک عراق دشمن را به عقب راندند و پیام لبیک یا خمینی را به گوش دشمنان دین رساندند. البته آمریکای جنایتکار، اروپا و دولتهای مرتجع تابع آنها باید بفهمند نقش توحید و رهبری در جامعه چیست. هر چند مغز آلوده به الکل آنها دیر می فهمد که نقش رهبری

اینگونه اشخاص ک بدترین جانورهای روی زمین هستند معلو شد. حدود شش سال تمام از انقلاب پیروزمند اسلامی این کشور می گذرد  اکنون در آستانه هفتمین سال تلاش و کوشش و فعالیت و ایثار و جانبازی و شهادت قرار گرفته است. دشمن به اصطلاح طرفدار حقوق بشر حتی یک سال هم نتوانست ملتی از بند رسته را بییند. که از حقوق اولیه اش استفاده می کند . آزاد و آرام و بی دغدغه برای عمران کشور ویرانیش به پا خواسته استو ناگزیر از درون و برون وسیله ایادی نهان و آشکارش جنگ افروزی را شروع کردتا آنجا که به ویرانی شهر و روستا و قتل و کشتار پیر و جوان و زن و کودک به طور دست جمعی توانست نفس عمیقی بکشد و چون مقاومت شهید پرور ایران پرده رسوائی او را درید زمزمه حق به جانبی و صلح طلبی را پیشه کرد و در حالی که کلمه صلح در دهان دارد پمب‌های هواپیماهای روسی و فرانسویش روستاهای بی دفاع ایران را به خاک و خون و آتش میکشد و سازمان ملل هم به خواب خرگوشی آرمیده است. با این حال انقلاب همچنان راه خود را میپیماید و  در سازندگی هر آن به پیش میرود. با توجه به این که این انقلاب را مردم متهد این کشور فقط و فقط به خاطر اسلام و فقاهت انجام دادند و تا کنون هم اداره کرده‌اند و همانگونه که در شعار ، در عمل هم نفی غرب و نفی شرق کرده‌اند و میخواهند و اگر خدای نخواسته ببینند در کار دولت و قوانین مملکت از قسط اسلام خبری نیست و یا اگر خبری هست بسیار کم آن وقت است که مهمه مقصر در نزد خدا و خلق و خون شهدا خواهیم بود و اما مشکلاتی که گریبانگیر دولت و ملت هستند و روحیه هر دو را می کاهد به جز مقاومت و بردباری و ایثار و از خود گذشتگی راهی برای آن نیست و باید هم دولت و هم ملت بدانند که تحمل این مشکلات در مقابل آ“ چه در انجام آن مکلف شده‌اند و اما مشکلاتی که گریبانگیر دولت و ملت هستند و روحیه هر دو را می کاهد به جز مقاومت و بردباری و ایثار و از خود گذشتگی راهی برای آن نیست و باید هم دولت و هم ملت بدانند که تحمل این مشکلات در مقابل آ“ چه در انجام آن مکلف شده‌اند و اما مشکلاتی که گریبانگیر دولت و ملت هستند و روحیه هر دو را می کاهد به جز مقاومت و بردباری و ایثار و از خود گذشتگی راهی برای آن نیست و باید هم دولت و هم ملت بدانند که تحمل این مشکلات در مقابل آ“ چه در انجام آن مکلف شده‌اند اندک است ولی پاداش آن بسیار و این تحمل از طرف دولت و مسئولین محترم پیگیری جدی و سورعت در انجام کارهای مراجعین و بر آوزردن خواسته‌های آنها در حد امکان است و بدانند که بی اعتنائی به مردم و عقب انداختن کار آنها و توجه نکردن به ناله مظلومان گیرم عقوبتی و کیفری نداشته باشد که دارد ولی در کناره گیری از این خصلت زشت و خود را به حکم دین و وجدان و وظیفه و قانون منزه کردن ثوابی است که در ترک آن عذری مقبول نمیباشد و اما از طرف مردم متعهد کشور که تا ایثار جان ایستاده اند تحمل کمبودها و حتیدر بعضی موارد تبعیض‌ها و برخوردهای نادرست را به حساب خدا گذارده و زبان از بدگوئی نظام جمهوری اسلامی نگهدارند و بدانند که ممکن است در اثر یک کلمه گفتن چهره نظام در مزاجهای مستعد بیش از حد مشوه گردد و پیامدهای آن ناگوار باشد که بهیچوجه قابل جبران نخواهد بود که خداوند قسم یاد کرده عقوبتی از زبان کند که هیچ یک از جوارح را آ“گونه عذاب نکرده باشد به خاطر یک کلمه که به سبب ریختن خونی یا غارت مالی و یا هتک حرمتی شده باشد. و اما شما ای وزرای محترم و قوه قضائیه و مسئولین دیگر کشور به قول علی علیه السلام « فانضوا الناس من انفسکم و اصبروا و الحوائجهم» با مدارا و انصاف با مردم رفتار کنید و در برآوردن خواسته‌های آنان صبر و تحمل پیشه نمائید از شورای محترم عالی قضائی تقاضا می شود که زندانیان هر شهرستانی را به همان شهرستان اعزام کنید که وسیله ملاقات مادر پیر و همسر جوان و فرزندان خردسال آنان آسانتر و راحت تر باشد تا کیفر زندان آمیخته با قساوت نگردد و هزینه‌های مسافرت برای ملاقات مردم را در فشار و نارضایتی نیفکند. بلکه برای خانواده های زندانیان جایگاه ملاقات بهتری در نظر بگیرید تا خدمت دیگری هم به جامعه و اسلام کرده باشید . از هیات محترم گزینش دانشجو تقاضا میشود جواننا با استعداد این مردم مهربان را بعد از قبولی علمی با نداشتن مدرک مستند سرخورده و مایوس نگردانید که یک جوان یک نفر نیست بلکه خانواده و فامیلی هستند و خود را در مجمع آنان قرار دهید و از حال آنان خبر یابید. از وزارت محترم بهداری میخواهم به مسئولین بیمارستانهای کشور توصیه کنند تا در اجرای طرح خودکفائی در مورد ضعفا خدا را هم کنار پول منظور فرمائید و رعایت قوانین اسلامی را بیشتر احترام گذارند. از وزارت محترم نیرو می خواهم به سازمان امور آبهای زیر زمینی توصیه کنند در حفر چاههائی که باعث خشکیدن قناتها میشود پروانه صادر نکنند اگر چه به حسب قانون مجوز باشند و آنها را هم که صادر کرده‌اند اگر ممکن است لغو نمایند. سرجنگلداری محترم استا مرکزی برای تهیه بذر علوفه شش حلقه چاه حفر کرده که پنج قنات را از سه روستا خشکانیده و مراتع دامهای مردم را گرفته برابر قانون شاهشاهی و مردم سه روستا هجرت به شهر را پیشه نموده و آبی در روستا حتی برای آشامیدن نیست و به دولت هم می گوئیم جلو مهاجرت را بگیرد.وزارت محترم نیرو اگر طرحی برای فاضلاب شرستان اراک لطف کند خود مردم هزینه اجرای آنرا تقبل خواهد کرد . وزارت محترم دادگستری ، مسکن ، سازمان زمین شهری ترتیبی اتخاذ کنند تا بتوانند مردم برای خانه‌های قولنامه‌ای را خریده‌اند حاضرند یک بار دیگر به جمهوری اسلامی پول بپردازند. تا به گرفتن سند موفق شوند.ریس – وقتتان تمام است. میر جعفری – به وزارت محترم کشور تذکر داده میشود که در مورد پرسنل و موتور و وسایل دیگر شهربانی اراک رسیدگی فرمایند. وزارت محترم راه و ترابری به جاده نصف کاره اراک و خند آب از بخش شراء رسیدگی فرمایند. وزارت مسکن هر چه زودتر نقشه هوائی شهرستان اراک را برای شهردار ارسال نمایند تا مردم بیش از این در سرگردانی به سر نبرند. وزارت بازرگانی با رونق دادن تجارت فرش با بهترین سیاست در خریدهای خارجی با وزارت کشاورزی و وزرای صنایع هماهنگی کامل را برقرار کنند که در اثر خرید الیاف مصنوعی و چوبهای صنعتی ، پیله و پنبه و پنبه دانه و چوب در کشور روی دست کشاورزان نماند و قطعات یدکی قابل ساخت در ایران از بیگانه خریداری نشود و ارز و عرض کشور سبب تقویت بیگانگان و ضعف خودمان نگردد. وزرای صنایع و مدیران کارخانجات و شرکتها از مغزهای مخترع و مبتکر مهندسین معتقد و کوشا حداکثر استفاده را بنمایند و از فرزندان انقلاب که به جز دلسوختگی در مورد ارز و صنعت مملکت غرض دیگری ندارند دلخور نشده و جوان ایرانی برای اولین بار تکنولوژی پیشرفته خارجیان را انتظار نداشته باشند و برای تولید 95 درصد مونتاژی از خون این ملت خیلی مایه نگذارند « فانکم خزان الرعیته و و کلاء الامه و سفراء الامه» . … رئیس – آقا وقتتان تمام است . وقت دیگران را نگیرید . جعفری – خیلی ممنون و تشکرر. منشی – آقای تاتلی. تاتلی – السلام علیکم جمیعا و رحمه الله . بسم الله الرحمن الرحیم. الحمد الله رب العالمین و الصلوه و السلام اشرف النبیاء و المرسلین ابی القاسم محمد ( حضار صلوات فرستادند) و آله و صحابه و ائمه المعصومین اجمعین و المجاهدین فی سبیل الله. با درود و سلام بر امام امت بت شکن تاریخ و سلام و درود بر خون شهیدان که با خون خود دخت انقلاب را آبیاری کردند و چوخ انقلاب را به حرکت در آوردند و درود و سلام بر رزمندگان که در جبهه حق علیه باطل به دشمنان دین نشان دادند که نقش توحید و رهبری در جامعه اسلامی چیست . البته روشن است هر کشوری و هر جامعه‌ای دم از استقلال و آزادی بزند استکبار جهانی جنگ، توطئه، محاصره اقتصادی ، درست کردن گروهکهای محارب مثل یک هدیه به آن جامعه تقدیم میکنند اما ملت اسلام دوست و رشید ایران همانطور با رهنمودهای پیامبر گونه حضرت امام به پیش میروند تا دست استکبار جهانی از جهان سوم قطع کنند و رزمندگان ما برای کوبیدن دشمن همیشه آماده بوده اند و آماده خواهند بود در آینده بیشتر دشمن را رسوا کنند. ملت ایران به رهبری امام خود برای حق از دست رفته خودقیام کردند و اسلام خود را در جامعه پیاده کردئند. اما دشمنان دین صدام را بسیج کرددن  و به کشور اسلامی حمله کرد و در 31 شهریور 1359 از زمین، هوا و دریا دشمنان دین بیرحمانه به خاک جمهوری اسلامی ایران حمله ور شدندد و بخشی از خاک عزیز اسلام را زیر چکمه خود قرار دادند و در منطقه کردستان دشمننان دین گروهکهای ضد خدا استان کردستان را زیر پوشش خود قرار دادند و خواستند پرچم اسرائیل کثیف را بالای شهرهای کردستان به اهتزاز در بیاورند. دیدیم که رزمندگان اسلام لباس رزم دوباره پوشیدند و به ندای امام امت شاتفتند و دشمن را به عقب راندند . از منطقه خوزستان دشمن را تا جزیره مجنون به عقب راندند و آنجا پیام شهیدان را به گوش دشمننان دین رساندند و از منطقه کردستان تا عمق 10 کلومتری خاک عراق دشمن را به عقب راندند و پیام لبیک یا خمینی را به گوش دشمنان دین رساندند. البته آمریکای جنایتکار، اروپا و دولتهای مرتجع تابع آنها باید بفهمند نقش توحید و رهبری در جامعه چیست. هر چند مغز آلوده به الکل آنها دیر می فهمد که نقش رهبری

سوالاتی که گاهی اوقات پیرامون قانون اساسی می‌شود،از طرح این سوالات چه نتیجه ای می‌خواهید بگیرید؟مگر مردم ما می‌توانند تحمل کنند که پس از گذشت کمتر از 6 سال در این مملکت قانون اساسی زیر سوال برده شود؟قانون اساسی که حاصل زحمت ورنج فقهای بزرگ ما استوبه تعبیر امام امت حاصل خون شهدا است.امروز عدم توجه به این مساله ضربه بزرگی به انقلاب اسلامی خواهد بود واجرای دقیق قانون اساسی را مورد بررسی قرار دهید.4-یکی از مهم‌ترین آفات این انقلاب مساله خط بازی وخط‌کشی است که در این وضعیت نیروهای لایق کنار گذاشته می‌شوند وانسان‌های چاپلوس سرکار می‌آیند که این عمل به نفع انقلاب ومردم نیست واز مدت‌ها است که فقیه عالی قدر خطر این مساله را متذکر شده‌اند وامروز همه مسوولین اعم از مجلس ودولت وقوه‌قضائیه در خط امام هستند وباید حول محور امام جمع شوند وبرای این نظام مقدس ومردم ایثار‌گر خدمت کنیم وهر جا با مشکلی روبرو شدیم به امام بزرگوار مراجعه کنیم تا از هدر‌رفتن نیروها جلوگیری شود. اشاره‌ای به مشکلات حوزه انتخابیه: قبل از اعلام نیازهای حوزه انتخابیه از همه مسوولین محترم به خاطر توجیهی که نسبت به این منطقه محروم دارند وخصوصا از برادران ایثار‌گری که در این شهرستان در قسمت‌های مختلف مشغول خدمت هستند تشکر میکنیم. شهرستان جیرفت با امکانات بالقوه کشاورزی ومنابع طبیعی میتوانند به یکی از قطب‌های کشاورزی این کشور تبدیل شود. متاسفانه وزارت کشاورزی هیچ برنامه مشخصی برای تهیه شدن وضعیت کشاورزی این شهرستانها تا کنون نداشته امید است ضمن توجه به نظرات مسوولین استان نسبت به کشاورزی شهرستانها جیرفت توجه بیشتری شود همه میدانید که جیرفت از نظر کشاورزی به هند ایران ملقب بود وانواع محصولات در این شهرستانها کشت میشود وبازدهی خوبی دارد که متاسفانه بعد از انقلاب سیاست مشخصی وضع نشده است.از وزیر محترم نیرو نسبت به راه‌اندازی سد جیرفت تشکر میشود وامید است نظارت وپیگیری بیشتری شود که قطعا با ساختن این سد تحولی در اقتصاد این منطقه پیش خواهد آمد وتقاضا داریم نسبت به رفع مشکلات برادران شرکت پیمباب تلاش بیشتری نمایند. از برادر اکرمی وزیر محترم آموزش وپرورش خواسته میشود به مسائلی که در برنامه تقدیمی به مجلس اشاره کردند جامه عمل بپوشند ومتاسفانه آموزش وپرورش در بعضی از جاها دچار باند بازی وخط‌گرائی شده است که مشکلات فراوانی در رابطه با آموزش وپرورش امده واموزش وپرورش شهرستان جیرفت نیز از این مساله بری نبوده،امید است نسبت به حل این مشکلات اقدام عاجلی انجام گیرد.از وزیر محترم بهداری تقاضا داریم نسبت به مسائل درمانی وبهداشتی شهرستان جیرفت توجه بیشتری نمایند خصوصا این که در شهرستانی با این جمعیت ووسعت یک بیمارستان کوچک وجود دارد که همان هم مسائل زیادی دارد وسریعا نسبت به گزارشات رسیده پیرامون دستگاههای قضائی جیرفت بررسی نموده ومشکلات آن‌ها را برطرف نماید.والسلام علیکم ورحمه الله وبرکاته.3-تذکرات نمایندگان مجلس به مسوولان اجرائی کشور بوسیله آقای رئیس رئیس-بسم الله الرحمن الرحیم.تذکرات نمایندگان مجلس به مسوولان اجرائی کشور. آقای محمدیآذر،نماینده تاکستان وطارم سفلی به سازمان تعاون روستائی در تسریع در ارائه خدمت ووام به روستاهای طارم سفلی وتاتاران قاقازان و دودانگه وافشاریه از منطقه وبه وزارت نفت در مورد تامین روستاهای محروم منطقه.آقای میرحیدری نماینده شهریار،اشتهارد،رباط کریم به وزارت کشاورزی در مورد تامین علوفه دامداران منطقه شهریار وتراکتور به کشاورزان اشتهارد.آقای موحدی ساوجی نماینده ساوه به وزارت مسکن وشهرسازی در خصوص تسریع در امرشناسائی اراضی شهری وواگذاری آنها ،صدورسند رسمی به زمین‌های واگذار شده واعطاءوام مسکن وایجاد امکانات جهت ساختمان.آقای طاهری نماینده خرمآباد به شورای عالی کشاورزی در خصوص توزیع جوائز کشاورزان لرستان آقای علوی نماینده گرگان به وزارت سپاه در خصوص تحویل ساختمان آموزشگاه پرستاری به بهداری گرگان.آقای صاحب الزمانی نماینده ارومیه به وزارت بهداری در مورد به کارگیری پزشک زن در بیمارستانهای زنان. آقای حسین زاده نماینده لرد‌گان وبروجن به وزارت بهداری در مورد لزوم پزشک برای درمانگاه بخش فلارد وتعیین سرپرست برای بیمارستان بروجن وراه‌اندازی درمانگاه لرد‌گان،به وزارت پست وتلگراف وتلفن در مورد تلفن شهرستان لرد‌گان. آقای سید زاده نماینده باختران به بانک مسکن در خصوص تقسیط دیر کرد وام مسکن کارگران کارخانه کشمیر باختران. به سازمان برنامه وبودجه در خصوص رفع مشکل ساختمان بیمارستان پزشکی دانشگاه رازی باختران. 4-ادامه بحث پیرامون لایحه حدود وشیوه فعالیت تولیدی بخش خصوصی وتصویب کلیات آن رئیس- دستور جلسه را شروع کنید. منشی-اولین دستور ادامه رسیدگی به گزارش شور اول کمیسیون امور قضائی وسایر کمیسیونهای فرعی درباره لایحه حدود وشیوه فعالیت تولیدی بخش خصوصی است.دو مخالف ویک موافق صحبت‌کرده اند وموافق دوم آقای محلوجی هستند. رئیس-آقای محلوجی بفرمائید. محلوجی-بسم الله الرحمن الرحیم.من ذیل اصل 44 قانون اساسی را خدمت برادران میخوانم:«تفصیل ضوابط وقلمرو وشرایط هر سه بخش را قانون معین می‌کند». هر سه بخش منظور،بخش دولتی ،وتعاونی وخصوصی است.عرض من این است که 6 سال از پیروزی انقلاب اسلامی ایران میگذرد،ما فکرمی‌کنیم خیلی دیر شده که در مورد حدود ثغور فعالیت در این سه بخش هنوز نظام جمهوری اسلامی تعیین تکلیف نکرده است وباید این کار هر‌چه سریع‌تر میشد والان هم خوشحال هستیم که این لایحه در دستور کار مجلس قرار گرفته است. لایحه یا طرح تعاونی‌ها دریکی از کمیسیونهای مجلس در دست بررسی هست وحدودوثغور فعالیت بخش دولتی هم این طور که ما اطلاع حاصل کرده‌ایم در دولت مشغول بررسی هست وان‌شاءالله به زودی به مجلس می‌آید وبا تعیین تکلیف در همین سه بخش بسیاری از ابهامات وسوال‌هائی که وجود دارد ان‌شاء الله برای همیشه ازبین خواهد رفت. دومین مساله این است که الان در نظام جمهوری اسلامی در بخش‌های مختلف به طور سلیقه‌ای عمل میشود. هر‌کس هر برداشت خاص با هر طرز تفکر خاصی که دارد عمل می‌کند.بسیاری از نطق‌ها،صحبت‌ها،حرفهائی که ائمه محترم جمعه،آقایان وزراء،نمایندگان مجلس،شورای عالی قضائی،بخشداران،فرمانداران،وغیره میزنند. همه این صحبت‌هائی هست که براساس سلیقه وبرداشت خاص خودشان عنوان می‌کنند در صورتی که این لایحه تصویب بشود وبعد هم لایحه تعاونی‌ها وبخش دولتی دیگر این برداشت های صلیقه ای وشخصی را هرکسی عنوان می‌کند حدود وثغور در قانون معین شده وآن وقت است که همه موظف هستند براساس قانون عمل بکنند.مثلا من خاطرم هست مدتی قبل یکی از آقایان وزراء وقتی که با او مصاحبه کرده بودند در مود بخش خصوصی است راست میگوئید مثلا بروید در جبه جنگ بجنگید یا ما حاضر هستیم مثلا کارخانجات ضررده صنعتی را به بخش خصوصی بفروشیم .خ.ب قطعا این تعبیرات،تعبیرات صحیحی نیست واصلا ربطی به موضوع ندارد ومسلما اگر قانونگذاری از قانونی وضع کند یک چنین چیزهائی را در آن ارجاع نخواهد آورد. سوم این که بالاخره باید تکلیف بسیاری از سرمایه‌های سرگردان که ارقامش را هم بارها شنیده‌اید مشخص بشود وما این‌ها را هدایت بکنیم. اگر ما این سرمایه‌های سرگردان را هدایت نکنیم همین طور که در این چند سال دیدهشد،این هادر بخش دلالی،واسطه‌گری وقاچاق،این چیزها به کار می‌افتدوبهترین دلیلش این است که شما می‌بینید بعد از پیروزی انقلاب در این زمینه ها دلالی ومعاملات واسطه‌گری،بوتیک‌های فراوان ،بنگاههای معاملات املاک وانواع اقسام این ها در گوشه ونار خیابان‌ها وشهر‌ها دیده میشود.               

چهارم این که ما الان 75 درصد از درآمد ناخالص ملی مان را می‌بینم که از طریق تجارت به دست‌می‌اید .بنابراین اگر که شما بخواهید این رقم را صحیح بکنید لازمه‌اش این است که این پولها واین سرمایه‌ها وابزار در جهت تولید در بخش‌های مختلف به کارگرفته بشود .اگر این طور باشد،آن وقت آن رقم 75 درصد درآمد نا خالص ملی شما به جای تجارت اصلاح خواهد شد وعمده‌اش از طریق بخش های تولیدی خواهد بود. با بعضی از آقایان مخالفین که صحبت کردیم عنوان میکردند که خوب حالا دولت مالک همه این چیزها هست،سرمایه‌ها،انفال،چه وچه،این را بیاید وبرود درمناطق محروم سرمایه گذاری بکند،ما هم هیچ مخالفتی با این مساله نداریم،دولت برود ودر آنجاها سرمایه‌گذاری بکند،ما هم هیچ مخالفتی با این مساله نداریم،دولت برود ودر آنجاها سرمایه گذاری بکند،استقبال هم می کنیم اما بالاخره باید حدود وثغور این مشخص بشود یا نباید مشخص بشود؟به عنوان مثال یک کارخانه بافت بلوچ را که در یکی از نقاط محروم استان سیستان وبلوچستان هست،دولت در آنجا یک میلیارد تومان سرمایه گذاری کرده است ونزدیک 900 دستگاه ماشین بافندگی دارد،این کارخانه 50 هزار دوک ریسندگی دارد،تولید این کارخانه باید حدود 28 میلیون متر پارچه باشد اما عملا الان این کارخانه با یک چیزی حدود 5/3 میلیون متر(بر اساس آماری که آقایان در کمیسیون صنایع ومعادن دادند)دارد کار میکند. خوب،دولت سرمایه‌گذاری خودش را آنجا کرده وهیچ کس هم با آن مخالف نیست ولی واقعا این صحیح است که تمام این سرمایه‌ها بیاید برود در نقاط محروم ودور افتاده وبعد هم نتیجه کار این طور بشود،آیا ما در بخش‌های دیگر احتیاج نداریم به سرمایه‌گذاری که با کمبودش هم مواجه هستیم؟مثلا ما می‌بینیم که وزارت صنایع در همین بودجه سال 64 در کمیسیون بررسی میشود آمده است برای تهیه کود شیمیائی تهیه بشود صحیح است. اما ایا واقعا دولت باید بیاید این کا را انجام بدهد ؟ما می‌بینیم ارقام عمده ای از بودجه‌های عمرانی وزارتخانه‌ها صرف صرف ساختن خانه های ارزان قیمت میشود،هیچکس هم با ان مخالف نیست ولی شما در مجموع بیایید این‌ها را جمع بزنید ببینید این پولی که برای خانه‌ها ارزان قیمت میگذاریم،یا انواع واقسام کارهای کوچک که مجموعا شاید طرح‌های عمرانی بیش از چندین هزار عدد در همین زمینه‌ها باشد،آن وقت آیا با این بودجه محدودی که دولت دارد،میتواند بیاید در بخش تحقیقات ،در بخش استاندارها،در بخش آموزش وپرورش،آن سرمایه‌ای که در مورد نظر عموم مردم هست کار بکند؟قطعا این طور نیست .در بخش صنعت در این مورد لایحه اگر آقایان دقت کنید که اتفاقا در صنایع کمیسیون صنایع ومعادن مفصل روی آن بحث شد ،من دو تاذاز این موادش را میخوانم که اتفاقا ماده ان مطابقت دارد با آن چیزی که لایحه آورده وماده 9 را اضافه کرده‌ایم که در آن نیست .ماده میگوید:فعالیت بخش خصوصی در کلیه صنایعی که قانون اساسی آن را در اختیار دولت فرار نداده است با رعایت مقررات مربوطه آزاد است.ماده9-در صورتی که واحدهای تولیدی از امکانات عمومی ودولتی استفاده نمایند وبا ایجاد ان نظم وتوسعه صنعتی واقتصادی واجتماعی را بر هم زندویا موجب انحصار نامطلوب بازار عرضه وعدم ثبات نرخ‌ها شود،دولت مکلف است با استفاده از حق حاکمیت خود از راههای قانونی از قبیل قطع خدمات وابطال پروانه اقدام نماید.من به مخالفین این را عرض میکنم ،شما اگر میگوئید که این نه.چه چیزی به جای میخواهد بیاورد؟شما اگر بحث دارید که ابزار تولید این جا تکلیفش معلوم نشده ،حدود وثغور کار وکارگر معلوم نشده ،اگر واقعا جایش ان جا هست خوب بیاید پیشنهاد بدهید وبگوئید ما برداشتی که از ابزار کار داریم این هست ،چیزی را که در ارتباط با کار میخواهیم بگوئیم این مساله است.شما آمده‌اید مثلا اختیارات بیشتری داشته باشد که بتواند اعمال حاکمیت بیشتری بکند کسی که با ان مخالفت ندارد بحث بر سر اسن است که باید حدود وثغور این کارها بالاخره یک روزی در این نظام مشخص بشود. اعم از این که کسی مخالف باشد باید حدود وثغور این کارمعین بشود. یکی از آقایان وزراءوقتی که ما دعوت کردیم از وزرای مختلف که تشریف بیاورند به کمیسیون صنایع ومعادن امدند گفتند که ما در این زمینه بحث داریم ،گفتم اشکالی ندارد تشریف بیاورید می خواهیم که اصلاحاتی بکنیم،رفتند که بیایند وبالاخره اصلا دیگر تشریف نیاوردند.مجمل گذاشتن واین که پاسخ مساله را ندادن وهمین طور در هاله‌ای از ابهام … (رئیس-وقتتان تمام است)ما راهی بجائی نخواهیم داشت.در امر حمل ونقل ما الان هزینه کالاهایمان چیزی حدود 60 درصد قیمت وارداتی هست.چرا اینطوری هست؟به خاطر اینکه سرعت قطارهای ما کم است ،ما اسکله نداریم وامثال این چیزها چرا نمی‌توانیم این ها را اصلاح بکنیم؟به خاطر این که توان اقتصادی ما به حد کافی نیست.ما بسیاری از این پولها را در جاهای دیگر مصرف می کنیم که نباید ومتاسفانه آن وقت پولی برای این‌کارها نداریم. من می‌بینم که عمده مخالفت اقایانمخالفین در زمینه زمین و مسائل مربوط به آن بود .آیا واقعا لایحه حدود وشیوة فعالیت تولیدی بخش خصوصی صرفا به زمین اختصاص دارد ؟با این که این لایحه 165 ماده وتبصره دارد عین لایحه مالیاتها ،شما بگوئید با کدام یک از این‌ها مخالف هستید؟آنها را اصلاح کنید.اتفاقا همان بخش خصوصی که آقایان فکر می‌کنند که حالا اگراین لایحه تصویب بشود. به قول بعضی‌ از آقایان پولدارها پولدارتر می‌شوند ،اتاق صنایع ومعادن که مدافع آن هست یک جزوه مفصلی برای ما کمییون فرستاده که نسبت به خیلی از این‌ها اشکال دارد واشکالش هم این نیست که جلو مرا باز بگذارند .اشکالش این است که مثلا با لایحه قانون کار با قانون تجارت اینها تداخل‌هائی دارد که باید این تداخل اصلاح بشود به همین جهت است که من به هر حال موافقت دارم با اینکه این لایحه در کل تصویب بشود آقایان هم اگر اشکالی ،ایرادی دارند بیایند در شور دوم در هر کدام از قسمتها نظر خودشان را بدهند همانطور که کمیسیون صنایع ومعادن این کار را کرد که ما معتقدیم حتی در بخش تجارت وبخش خصوصی در آن زمینه‌ها هم مشخص بشود ان‌شاءالله با تصویب این لایحه ما یک قدم مثبتی در زمینه اینکه ابهامات از روی نقطه‌نظرهائی سیاسی نظام جمهوری اسلامی برداشته بشود بر خواهیم داشت.والسلام علیکم ورحمه الله وبرکاته. رئیس-مخالف بعدی صحبت کند . موحدی ساوجی(منشی)-مخالف بعدی بنده ثبت نام کرده‌ام بسم الله الرحمن الرحیم،درباره کلیات این لایحه یعنی تعبین حدود وشیوه فعالیت تولیدی بخش خصوصی فکر نمی‌کنم که در میان نمایندگان کسی باشد که مخالف باشد.بالاخره باید در نظام جمهوری اسلامی حدود وثغور فعالیتهای همه بخشها مشخص بشود ومهمترین بخشها هم یا بخش دولتی است یا تعاونی است ویا خصوصی که در اصل 44 قانون اساسی هم امده است. اما در اینجا اشکالات عدیده‌ای وجود دارد از آنجا که آئین نامه به نمایندگان اجازه میدهد که اگر درباره مواد لایحه‌ای حتی در شور اول نظراتی داشته باشند نظرات خود را بیان کنند تا بلکه ان‌شاء الله اگر هم تصویب شد در دستور بعدی اصلاح کامل بشود دراینجا مطالبی هست که باید به عرض برسانم. یکی تذکر آئین نامه‌ای است که لایحه حدود فعالیت بخش خصوصی این به کمیسیون قضائی فقط ارتباط پیدا نمیکند در این قانون کار تا حدودی مطرح شده ،مساله صنعت وصنایع مطرح شده ودقیقا اگر بخواهیم بگوئیم ارتباط اساسی کمیسیونها‌ئی داشته باشد فقط به کمیسیون قضائی ارتباط اساسی ندارد یعنی کمیسیونهائی قضائی وکمیسیون وکمیسیون صنایع ومعادن کمیسیون اراضی کشاورزی که همان کمیسیون کشاورزی باشد به همه این کمیسیونها ارتباط پیدا می‌کند وچرا کمیسیون اصلی بشود کمیسیون قضائی وکمیسیونهای دیگر فرعی باشند مساله دیگری که در اینجا می‌خواهم عرض کنم این است که در این لایحه از موضوع وعنوان لایحه تخطی شده یعنی تعدی شده وتجاوز شده زیرا عنوان لایحه حدود شیوه فعالیت تولیدی بخش خصوصی است وقهری است که باید تمام موادی که در این لایحه می‌آید در همین موضوع بجنگد اما متاسفانه می‌بینیم که در فصل اول وقتی که سهم عوامل تولید درفعالیت صنعتی شمرده‌میشود مثلا در تبصره ماده4 اینجا می‌گوید«تعیین چگونگی مدیریت واحدهای تولیدی به عهده کار فرما است که مالک عین یا منفعت آن واحد است»خوب تا اینجا درست بعد می‌گوید«مگر آنکه در ضمن عقد لازمی شرط نماینده که نماینده دولت ویا                  

کارگران در آن نظارت داشته باشند»خوب اگر با شرط ضمن عقد در مواردی میشود به دولت یا کارگران می‌شود این حق را داد که نظارت کنند خوب اداره هم می‌شود در اداره دولت یا اداره شورای اسلامی یک کارخانه می‌شود به وسیله شرط ضمن عقد این مساله هم بگنجد چرا شما فقط نظارت را آورده‌اید اداره را نیاوردند یا مثلا در تبصره بند«ب» همین ماده مساله‌ای آمده که بعدا موجب تشنج،ناراحتی‌ها،برداشتهای ناجور خواهد شد در تبصره می‌گوید «ید کارگر نسبت به ابزار کار ید امانی است ،بعد خوب این امانی است آن حدود وبیان تفضیلی اینکه چه کار می‌کند اینکه تفریط کرده؟کجاست که این تعدی کرده؟مشخص باید کرد در کجا شما این را مشخص کرده‌اید؟از کجا معلوم که یک کارفرما اگر چنانچه از یک کارگری خوشش نیامد ودر عین حال یک کارگاهی یک ماشینی یک دستگاهی ممکن است به صورت معمولی خراب شده باشد بعد این آقا بیاید بگوید که تو 100000 تومان 500000 تومان 1000000 به من ضرر زدی وبرود.اگر چنانچه یک فرد کارگری یا از کارکنان کارخانه‌ای که گاهی ممکن است یک عامل نفوذی هم پیدا بشود وبیاید یک دستگاهی را یک کارخانه‌ای را بخواهد خراب کند یا مثلا منهدم کند،آتش سوزی راه بیندازد خوب ممکن است باشد آن مسلما قانون دارد .اما اینکه شما همینطور می‌گوئید چون ید امانی است اگر این ماشین خراب شد،بعد می‌گوئید اگر تفریظ کرد یا تعدی کرد این را چه کسی تعیین کند طبق کدام ضابطه خواهد بود مشخص کنید که تعدی کدام است وتفریظ کدام است،این است که از این جهت من فکر می‌کنم اگر هم لازم باشد این مسائل را مطرح می‌کنیم ما در قانون کار که باید هرچه زودتر لایحه‌اش را مجلس به دولت تکلیف می کنند یعنی ماده 5 که در واقع اساس وپایه کار همین لایحه هست این را به اجمال برگزار کرده‌اند فقط گفته‌اند کهطفعالیت بخش خصوصی در کلیه صنایعی که قانون اساسی آنها را در اختیار دولت قرار نداده است با رعایت قوانین مربوطه آزاد است».خوب قانون اساسی که خیلی بهتر از شما در اصل 44 اینجا را بیان کرده یعنی لا اقل در رابطه با بخش دولتی ،اولا بخش دولتی را آورده ،بخش تعاونی را آورده در آن اصل بعد بخش خصوصی را هر سه را ذکر کرده بعد در بخش دولتی گفته که چه صنایعی باید دولتی باشند یک نظرهائی و مثال‌هائی هم برایش آورده وشما اینجا فقط یک چیز کلی بسیار مهمل ومجملی آورده‌اید که در غیر آنچه که که در قانون اساسی گفته‌اند دولتی است بخش خصوصی ،خوب این را بیان بفرمائید. جایش اینجا است که شما مشخص کنید که آنچه که مربوط به دولت نمی‌شود وآنچه که مربوط به بخش تعاونی نمی‌شود ودر حوزه فعالیت بخش خصوصی قرار می‌گیرد اینجا است که شما باید بیان می‌کردید ومتاسفانه کمیسیون قضائی به اینجا که رسیده خیلی کمیتش لنگ بوده.بعد می‌رسیم به مواد بعدی که ماده6و7و8 است ودر این سه ماده هم فرض کنید که آمده‌اند دولت را مکلف کنیم که … من قبول دارم که باید واقعا دولت به عنوان یک مالک بزرگ در مملکت مطرح نباشد وما نمی‌خواهیم که دولت سالاری در مملکت بوجود بیاوریم وبایستی که واقعا از همه نیروها ،از همه انسانها،از همه این ملت ،از همه استعدادها واز همه افرادی که بی‌کارند ومی‌توانند کار کنند واستعدادش را دارند باید همه اینها را دولت تحت حمایت قرار بدهد.اما به این معنا نیست که ما همینطوری اینجا یک چیز خیلی کلی ومجملی ،یک تکلیفی که بعد به دنبالش می‌گوئیم دولت تو مکلف بودی بعد دولت هم می‌گوید من چه جوری مکلف بودم ،در کجا تا کجا با کدام شرایط،اینجا باید واقعا کمیسیون قضائی یا کمیسیونهای مربوطه‌ای که بعدا به آنها ارجاع می‌شود اینجاها را باید بشکافند ومشخص کنند. بعد می‌رسیم به قسمتهای بعدی،فصل دوم قسمتهای مختلفی،اقسام زمین،احکام مالکیت اراضی،احکام حریم،احکام تحجیر می‌رسد تا عوامل تولید.تمام این قسمتها یعنی از ماده 9 تا ماده 36 را من حساب کردم یک کدام از موادش به این لایحه ارتباط ندارد تمام مربوط است به طرح احیاءوواگذاری زمین است که در مجلس مطرح است وکمیسیون ویژه‌ای هم دارد بررسی می‌کند می‌گویند که مراحل پایانی‌اش را هم دارد طی می‌کند که هر چه زودتر باید به مجلس بیاید یعنی تصویب شده بود شورای نگهبان ایراداتی داشته حالا ظاهرا رفع کرده خوب باید مجلس بیاید واینها باید مشخص کنند چه ارتباطی واقعا با مساله حدود وشیوه فعالیت بخش خصوصی این مساله دارد. بله وقتی می‌رسیم به عوامل تولیدکشاورزی وسهم هریک از آنها این ربطی به این لایحه دارد باید مشخص بشود .که البته اینجا هم ایرادهای زیادی از نظر جزئیات ما داریم که در موردش مطرح خواهیم کرد .(رئیس-وقتتان تمام است)اینجا است که اولا من از ریاست محترم مجلس خواهش می‌کنم که در شور دوم حتما این لایحه را به کمیسیونهای که اساسا به این کمیسیونها مربوط می‌شود به چند کمیسیون حتما داده بشود وبعد هم پیشنهاد دیگرم این است که تمام موادی که ارتباط اسای به این لایحه ندارد این مواد باید برداشته بشود. رئیس-موافق بعدی صحبت کند.منشی-آقای غلامرضا حیدری موافق.غلامرضا حیدری-بسم الله الرحمن الرحیم.دلیل موافقت بنده با این لایحه به خاطر اهمیتی است که موضوع این لایحه دارد .قانون اساسی اساس اقتصاد کشور را برپایة سه بخش دولتی وتعاونی وخصوصی قرار داده،بخش تعاونی ان که در مجلس کمیسیون ویژه‌ای دارد روی آن کار می‌کند بخشهای دیگری از جمله بخش خصوصی هم بایستی مشخص بشود وبه نظر این حقیر این همه که بحث است بایستی مجلس به لوایح مهم رسیدگی کند .وقت بگذارید یکی از این لوایح مهم این است .البته پیشنهاد‌هائی در ماده4 هست. در ماده 4 سهم هر یک از عوامل تولید در صنعت را توضیح می‌دهد که بند الف آن نیروی انسانی را تعین می‌کند می‌گوید«نیروی انسانی استحقاق دریافت اجرت نقدی یا جنسی بر طبق قرار داد منعقده را دارد ودر سود وزیان یا محصول واحد تولیدی سهمی نخواهد داشت ولی چنانچه ضمن قرارداد شرط شود که مقدار معینی از سود حاصل به کارگر تعلق گیرد این شرط لازم الاجرا است»بنده روی این بند نظرم این است که اینجا باز ما ریش این کارگر بیچاره را دست کارفرما داده‌ایم اگر بنابراین بود که کارفرما میخواست حق(رئیس-شما در موافقت باید صحبت کنید)خوب فرق نمی‌کند پیشنهاد دادیم دیگر(رئیس-خیر فرق میکند)چشم0 اگر بنا براین بود که کارفرما میخواست حق کارگر را بدهد خوب تا حالا داده بود برادر عزیزمان جناب حاج آقا رفسنجانی که در خطبه‌های نماز جمعه در بحث عدالت اجتماعی در اسلام به آن صورت زیبا وجذاب مسائل را مطرح کردند وانچنان زیبا بوده که متاسفانه بعضی‌ها اصلا باورشان نمی‌شده که در اسلام آیا این حقایق هست یا نه،من فکر می‌کنم که اینجا جائی هست که بایستس ما مشخص بکنیم واگر ما الان در مجلس که مرکز قدرت،مرکز قانونگذاری است حق کارگر را مشخص نکنیم دیگر کجا می‌خواهیم بگیریم .نظر این حقیر این است که ما چه طور این همه دم از شهدای بزرگوار همچون شهید مطهری ،شهید بهشتی،محمد باقر صدر،می‌زنیم اما حالا که پای عملش می‌آید اصلا انگار… نمی‌دانم چه تعبیری به کار ببرم وخواهش ما این است بخصوص از برادر عزیزمان جناب آقای رفسنجانی با توجه به این انتظارات وسیعی که در توده‌های میلیونی محروم بخصوص قشر کارگر ایجاد کردند که حقوق آنها به آنان داده می‌شود در این مورد حتما حاسیت خرج بدهند ومطلب لازم را بگویند البته مطالب دیگر من در رابطه با پیشنهاد‌های به این شکل است حالا نمی‌دانم (رئیس-خیر شما به عنوان موافق اسم نوشته‌اید ولی میخواهید عیوب را بگوئید اینها مال مخالفین است)نه ،موافقان از بابت اینکه این خوب باید شور اول تصویب شود (رئیس-خیلی خوب،شما روی کلیات می‌گوئید باید این دستور باشد تا اینکه اصلاح بشود ،اما عیوبش را باید دیگران بگویند)والسلام علیکم. رئیس-آقای حیدری موافق اصل لایحه هستند بیان عمده‌شان هم این است که این باشد برای اینکه به هر حال این مساله حل بشود. خوب مخالف صحبت کند.     

منشی-مخالف بعدی آقای کمالی. یکی از نمایندگان-آقای موحدی هم موافق صحبت کردند. رئیس-نه مخالفت آقای موحدی واقعا… ایشان هم با کلیات موافق بود اما با جزئیات مخالف بود یعنی با موادش مخالف بود حالا هردوی آن به هم درگیر،مخالف دیگر صحبت کند. منشی-آقای کمالی. کمالی-بسم الله الرحمن الرحیم،اصل 28 از قانون اساسی «دولت موظف است بارعایت نیاز جامعه به مشاغل گوناگون برای همه افراد امکان اشتغال به کار وشرایط مساوی را برای احراز مشاغل ایجاد نماید.»اصل 43 بند2 «تامین شرایط وامکانات برای همه به منظور رسیدن به اشتغال کامل وقرار دادن وسایل کار در اختیار همه کسانی که قادر به کارند ولی وسایل کار ندارند»اصل 49 قانون اساسی «دولت موظف است ثروتهای ناشی از ربا،غصب،رشوه،اختلاس،سرقت،قمار،سوءاستفاده از موقوفات ،سوءاستفاده از مقاطعه کاری‌ها ومعاملات دولتی فرش زمینهای موات ومباحات اصلی،دایر کردن اماکن فساد وسایر موارد غیر مشروع را گرفته وبه صاحب حق رد کند ودر صورت معلوم نبودن آن به بیت المال بدهد»سه قسمت از قانون اساسی را خدمت برادران عزیزمان قرائت کردیم وبعد بحثم را در رابطه با کلیات این لایحه شروع می‌کنم.لایحه را در رابطه با بخش صنعت مورد بررسی قرار می‌دهم.در رابطه با بخش کشاورزی برادرانیکه با روستائیان سروکار دارند ومسائل کشاورزی را می‌دانند صحبت کردم آن قسمت آن که مربوط می‌شود به بخش صنعت بنده مطالبی دارم در رابطه با این قسمت که عرض می‌کنم وتقریبا عرایض بنده پاسخی است به فرمایشات برادر عزیزمان جناب آقای محلوجی. یک قسمت از مساله این است که ما اساس عدل را برپایه ظلم نمی‌توانیم بگذاریم فتاوای حضرت امام این است که معاملات حرام،معاملاتی که ربا درآن بوده،سود بوده نزول بوده،این‌ها حرام است.کسانی که پولشان در آن گردونه گشته باید تزکیه بشود آن پول ،حساب وکتاب اش بدهد تا زمانی که آن حسابش را پس نداده،وضعیتش مشخص نیست. حلال وحرامش مشخص نیست،هرگونه سرمایه‌گذاری برسر… یعنی امکان کار وسرمایه‌های نا مشروع دادن پایه‌گذاری نظام است برپایه ضلم یا ما قبول داریم که نظام پهلوی ظلم بوده یا عدل بوده؟ اگر گفتیم ظلم بوده نمی توانیم پایه نظام عدل را برظلم بگذاریم باید آن پایه مشخص بشود ، ویران بشود و اساسش به هم بریزد کلیه کسانی که داد و ستد داشتند یا بانکهای آنجوری و نزول گرفتند و نزول دادند یا در بار رابطه داشته اند ، مقاطعه کاری داشته اند روابط آن چنانی داشته‌اند باید حسابهایشان مشخص بشود و تازه بگوئیم بسم الله.آقایاان بیایند وارد مذاکراه بشوند، وارد سرمایه گذاری بشوند ، کسی مخالف سرامایهی مشروع نیست، کسی مخالف اجرای احکام الهی نیست. بحث سر این است که باید حلال و حرام در این مملکت مشخص بشود، این یک بحث و کسانی که نزول گرفته‌اند پشت پرده پنهان نشوند الان ، بیایند حساب و کتاب پس بدهند هر کی که از مال خودش نمی ترسد بیاید جلو. بیاید بگئوید آقا: این حساب و کتاب من رسیدگی کنید می خواهم بروم کار کنم. بسم الله. قانون بگذارید، اختیارات بدهید بینهایت بدهید، حرفی نیست. این یک قسمت از مساله. مساله دوم در رابطه با امکانات است قانون اساسی می گوید امکانات را در اختیار همه افرا دباید قرار داد. شما آمدید می گوئید آقا دولت موظف است امکانات را در رابطه با بخش خصوصی ، و فلان و اینها بگذارید. چه کسی این ار گفته؟ قانون اساسی غیر از این می گوید ما نیائیم بگوئیم آن موقع یک شرایطی بوده و قانون اساسی آنجوری تنظیم شده حالا باید اینجوری عمل کنیم. « نه»  این قانون اساسی قانون اساسی طاغوت نیست قانون اساسی اسلام است ما باید به این قانون اساسی احترام بگذاریم و اصاولش را باید اجرا کنیم. شرایط و جو و این مسایل ، نگوئیم این مسائل موثر بوده. حداقل این قدر که من می دانم حضرت امام تابع جو و شرایط نمیشوند و این قاننونی است که حضرت امام روی آن تاکید داشته و تائیدش فرمودند. این یک قسمت دیگر مساله. بخش سوم: رابطه کارگر و کارفرما را اینجا تعریف کرده اند اولا پنج ماده از این موضوع به کمیسیون کار مربوط است ، به کمیسیون کار نداده اند بررسی کنیم و آمده‌اند روابط کار را اینجا تعریف کرده اند. اولا روابط  کار را نباید اینجا تعریف کرد در قانون کار باید تعریف کرد. یکموضوع. موضوع دوم این است که اگر هم باید اینجا تعریف کنند به چه کسی باید بدهند؟ به کمیسیون کار، به یکی گفنت د سیاست پرتقال را مشخص کن ، نفهمید پرتغال یک کشور است داد به پرتغال فروش. اینکه نشد ما باید اینجا بیائیم روابط کار را بر اساس عدل اسلامی تنظیم بکنیم ما نمی توانیم روابط کار را به این شکل مشخص کنیم که کارگر را در مقابله کسی که قدرتمند است تنها بگذاریم . رئیس پر قدرت حکومت اقتصادی دنیا ریگان است. ریگان در مقابل سرمایه‌دارهای آمیریکا و صهیونیستها لنگ انداخته، خود سرمایه دارها در کشور ما مرتب مزاحم دولت هستند ، درست شد. حالا شما میگوئید یک کارگر مستضعف، گرسنه بیکار را بیابیم درست مقابل یک کارفرما بگذاریم گذاشتن گندم زیر سنگ آسیاب است. این چه رابطه تنظیم کردنی است؟ پس حکومت اسلام اینجا چه کاره است ؟ من در رابطه با این سه بخش عرض می کنم که این پایه ریزی برای بخش خصوصی نیست ، پایه گذاری ظلم است ، ادامه ظلم است ، اگر میخواهیم حکومت عدل الهی را که شعارش دادیم و به مردم وعده اش را دادیم اجرا کنیم با این پایه‌ها نمی شود، این ار باید به هم بریزیم و واقعا اصل 49 را فشار بیاوریم به دستگاه قضائی کشور را که اجرا کنند . چرا اجرا نمی کنند؟ اصل 49 اجرا بشود . به سرمایه های مشروع باید اجازه داد و کسبه مومن و متعهد ما تا به حال رودرروی انقلاب نبودند و نخواهدنبود کنار انقلابند و ما به هم هآنها احترام میگذاریبم و به کارشان و حاصل کارشان احترام می گذاریم ولی به یک عده افراد سودجو و فرصت طلب ما با تصویب قانون اجازه کار میدهیم بدون اینکه حسابرسی پس داده باشند در این نظام . و السلام و علیکم و رحمه و برکاته.( احسنت – احسنت). منشی – موافق بعدی آقای دهقان. دهقان – بسم الله الرحمن الرحیم. برادران ما بای  توجه کنند که بیشتر در موضوع لایحه صحبت کنند و حرفهایی که به لایحه مربوط نیست با یک ارتباط و مائی که هیچ ارتباطی هم ندارد و ارتباطش که همانجور که آقای بیات یک وقت صحبت کرد از باب مطایبات یک کسی گفته بود که شیر آبگرمکن چنین است و اما من منتقل شدم به شیر کربلا و اما جریان فضه، هیچ این حرفهاد بینی و بین الله مربوط به این لایحه نحن فیه نیست ، مخالفین محترم با همه ارادتی که به آنها داریم در موضوع صحبت نکردند الا جناب آقای موحدی ساوجی که در موضوع صحبت کردند. خلخالی – بر خلاف گفته رئیس در موضوع صحبت نکرد در جزئیات صحبت کرد . یکی از نمایندگان – ذدر موضوع صحبت کن آقای دهقان. دهقان – اما درباره لایحه . همه برادران ما اعتقاد داریند و قبول داریم که این قانون اساسی خون بهای شهدا است و اسلام شناسان ما این قانون اساسی را درست کرده اند خوب این قانون اساسی مگر که یکی از بخشهای اقتصادی مهم کشور را بخش خصوصی نمی داند ما چه استیحاشی داریم که بعد از اینکه الان رسیدیم این طرح هم نیست که یک عده‌ای مثلا برادرها خیال کنند، یک چند نفر یک خطی داشتند و یک طرحی را تنظیم کرده‌اند و آورده‌اند، اینم لایحه‌ای است که دولت ما آورده، لایحه‌ای است که ما در تمامی ایام و در بوته امتحان و با تجارب به اینجا رسیدیم که دست بخش خصوصی را باید باز بگذاریم ، باید سرمایه‌عهای سرگردان را جذب کنیم، اسلام همانجوری که ما به التقاطیون تذکر می دادیم اسلام یک مجموعه‌ای است ، اسلام اخلاقیات هم دارد، مبارزات هم دارد ، مستحبات هم دارد، این اسلام مساقات هم دارد، همین اسلامی که آنها حرفها را هم دارد، این اسلام مزارعه دارد، این اسلام مساقات دارد، ان اسلام مضاربه دارد، شارع مقدسی که حکیم علی الاطلاق بوده و اینها را آورده او می دانسته که چطور باید چرخ اجتماعی جامعه را گرداند که عدل حاکم بشود. این از ابتدای ظهور اسلام شاید در ادیان سالفه هم چنین بوده که ید کارگر، ید امانی است و مع التعداتی ضامن است در ادیان سالفه این حرفی است که فقه امام صادق از اول بیان کرده است حالا بیائیم بگوئیم که نه اگر که … حالا چه کسی می خواهد تشخیص بدهد؟ عرف تشخیص می دهد، اگر که من صاحب مزرعه هستم داس مرا کارگر عمدا شکست چه کسی تشخیضص می دهد 4 تا کشاورز را می آوردند، آقا تو تشخیص بده ببینیم این متعدی بوده یا نبوده، در اینجا هم چنین است، مسائل تحجیر را پس برای چه گذاشته ؟ ما تا کی  

کاری کنیم ،حرفهائی بزنیم که سرمایه‌دارها حتی بترسند وضد انقلاب هم کمک بکند که حتی استیحاش داشته باشند که پپولهایشان را بیاورند به بانک بگذارند،اگر که سلام را ما قول داریم اسلام هم همان است که … این جمله را هم که«دع الناس واسعار هم» مردم را بگذارید تا کارشان را بکنند، «دع الناس یرزق بعضهم بعضا» مردم را بگذارید تا بعضی هایشان کاسبی کنند،کسب کننده چرخ اقتصادی کشور را به … الان در تمادی ایام تجربه ثابت کرده است که هر کجا که دولت بیشتر دست گذاشته است ما بیشتر ضربه خورده‌ایم، چه استیحاشی داریمم ما مساله برنج درست نشد الان آن زمانی که آزادش گذاشتند بگذارید ما این کارها را انجام بدهیم آن وقت برادران می‌فرمایند که ملاکین ونمی‌دانم چه طور… بله،اگر که بر مبنای عناوین ثانویه امام امت فرموده است که مجلس تشخیص موضوع بدهد،شورای نگهبان هم تائید کند،امام هم امضاء کند،امام هم امضاء کند،آن وقت ما قبول داریم :«به می سجاده رنگین کن گرت پیر مغان گوید». آن را کسی کاری ندارد اگر که زمینهای دائری که در این لایحه هست وقتیکه آوردند این را شما مجلس محترم تشخیص بدهد که بر مبنای عناوین ثانویه بایستی تقسیم بشوند. اهلا وسهلا ما همه مطیع هستیم چه کسی است که آن وقت در مقابل عناوین ثانویه ودر مقابل تصویب مجلس ودر مقابل ضروریات «ان قلت»داشته باشد قطعا در مجلس کسی را نخواهیم داشت.بلی اگر هم حرفی باشد در باشد این است که یک برادری تشخیص ضرورت میدهد،یک برادری میگوید که نه ضرورت ندارد این بحث‌ها از این قماش است.اما آن چه که در این لایحه هست این لایحه را شما می‌بینید کجایش اشکال دارد؟ ماده 1 آن میفرماید که: «فعالیت تولیدی بخش خصوصی آن قسمت از فعالیت اقتصادی غیر دولتی است که با سرمایه یا نیروی کار اشخاص ،مطابق مقررات وضوابطی که در این قانون ذکر میشود،انجام می‌گیرد» این عین قانون اساسی است که قانون اساسی شما هم میفرمائید به اینکه:«بخش خصوصی شامل ان قسمت از کشاورزی،دامداریصنعت،تجارت وخدمات میشود که مکمل فعالیت اقتصادی دولتی وتعاونی است» خوب این چه اشکالی دارد هر جا که آورده‌اند فعالیت تولیدی بخش خصوصی میتواند به صورت انفرادی یا به صورت شرکت تعاون و یا دو یا چند نفر با هم داشته باشد.این کجایش ،چه اشکالی دارد ؟ آن جائی که زمین را صحبت کرده شما میفرمائید که مال‌های نزول را باید بگیرند خوب بروند بگیرند کجای این قانون گفته است که اصل 49 را متوقف کنید،کجای این قانون گفته است که باید مطلقا حجت است وحتی ان جاهائی که شما علم دارید که ملاکین ایلام،ملاکین لرستان،ملاکین جاهای دیگر،آنها به زور املاک را گرفتند،آنها را شما میدانید بروید از آنها بگیرید حتی پدرشان را هم در بیاورید آن جائی که «لوزوجت به النساء به الاماء»آن جاهائی است که مشکوک باشد اقلا معلوم البطلان باشد بین الغی باشد. آن اقصی مطلبی را که اینجا فرمودند،فرمودند که اراضی بند«ه» از مادة 9 ملک احیاء کننده است .این را شما اگر بدتان بیاید اینکه نمیشود از این بدمان بیاید. این اصل کلی است هست که بلی،«من احیا ارضاً میته فهی له» این را گفته.حالا شما ان‌شاءالله قانون اصلاحات ارضی را دارند درست می‌کنند،اسلام شناسان ما با تشریک مساعی شورای نگهبان نشستند درست کردند وقتی آوردند مجلس بر عناوین ثانویه شما تشخیص ضرورت بدهید که تمام زمین‌های دائری که الان هستید اینها را باید به عنوان ثانوی به دیگران بدهند آنجا اهلا وسهلا .اما اینجا فرمودند که اراضی بنده «ه»از آن مالک است یعنی زمینی را که احیاء کرده‌اند،مال آنها است.این ربطی به این بحث‌ها ندارد اینجا گفتند تصرف در اراضی بند«ی» از ماده 9 منوط به اجازه حاکم شرع است .خوب چه این اشکالی دارد واین کجایش عیب دارد؟در اینجا گفته‌اند اگر کسی بدون اجازه دولت زمینی را احیاء کند،مالک آن نمیشود، این همان چیزی است که شما میخواهید. حالا چون الحمدلله دولت ،دولت اسلامی است،چون ولی فقیه حاکم است.گفتند که حتی اگر کسی زمین مواتی را هم احیائ کرد،حالا من نمیدانم این را وقتی که در جزئیات بخواهیم رای به آن بدهیم این چه طور خواهد شد؟ولی ما قبولش می‌کنیم .بنابرین ،این اشکلاتی را که برادرمان ما میفرمایند ونمیدانم اسلام چنین است وسرمایه‌دار چنان است و ریگان چنین است این بحثها هیچ جایش اینجا نیست.هر وقت که جایش به امید خدا برادرها بفرمایند ما هم استفاده می کنیم ما هم مطیعیم .میفرماید «در مورد قرار داد اجاره چنان که واحد تولیدی متضرر شود ویا حتی تمامی محصول از بین برود.عاملی که استخدام شده،خواه نیروی کار باشد یا زمین یا وسیله کشت،تمام اجرت خود را طبق قرار داد دریافت خواهد کرد.» آقا تمام استدلالهائی که ما در مقابل کاپیتال مارکس ،در مقابل جنبشی‌ها می‌کردیم خدا میداند با الفباء همین قانون ما به آنها استدلال می‌کردیم. اسلام یعنی همین‌ها. اسلام که یک طرف نیست.کسی آمد پیش یکی از ائمه علیهم السلام خواند که «المجاهدین فی سبیل الله» حضرت فرمود که این طرفش را هم بخوان که«السائحون العابدون الراکعون الساجدون» اسلام مجموعه همه این حرفها است. هیچ استیحاش نداشته باشد دست بخش خصوصی را باز بگذارید،کاری با کار مردم خیلی نداشته باشید مردم با آغوش باز، مردم بدانند که البته آنجائی که بین الغی بود، بگیرید بلی،«لو ملکت به النساء اوزوجت به الاماء»بگیرید آنها را که درباره آنها قانون داریم.اما دیگر جاها را،صنعت را،حتی شما میدانید که به خدا قسم اگر ما یک چند تا بیمارستان خصوصی خوب داشته باشیم بر مبنای عالیه اسلام داشته باشیم.اگر که شبی تختی هزار تومان از ما بگیرند.(رئیس-وقتتان تمام است) این جوری است خلاصه مطلب من دیگر خیلی طولش نمیدهم. آن چه که در این لایحه هست هیچ منافاتی با اعتقاد برادرمان ما ندارد استیحاش نداشته باشید وحشت نداشته باشید،دست بخش خصوصی را باز بگذارید وان‌شاء الله مدینه فاضله حکومت اسلامی را بر مبنای اسلام من حیث المجموع در نظر بگیرید وهیچ باکی هم از شرق وغرب نداشته باشید. والسلام علیکم ورحمه الله (احسنت-احسنت). رئیس-بسیارخوب، با امضاء عده‌ای از نمایندگان پیشنهاد مسکوت ماندن لایحه آمده آقای رهامی توضیح بدهند. یکی از نمایندگان-آقای  من میخواهم به عنوان موافق صحبت بکنم. رئیس-طبق آئین نامه پیشنهاد دهند صحبت می‌کند،بعد هم یک نفر مخالف صحبت میکند ودیگر موافق صحبت نمی‌کند آقای رهامی بفرمائید. رهامی-بسم الله الرحمن الرحیم.راجع به مسکوت ماندن این لایحه که تعداد زیادی از برادرها امضاء کرده‌اند من دلائلی می‌آورم واز مجلس محترم تقاضا میشود توجه کند بعد تصمیم با خود نمایندگان محترم مجلس است. این قانون شامل چند قسمت میشود: یک مساله‌ای راجع به تعاریف است،یک مساله‌ای راجع به قانون ارضی است یک قسمتش راجع به مسائل آب است وقسمتی راجع به معادن وصنایع است وبعضی اصلاحات دیگری که اضافه بر این چهار پنج محور اصلی است.اما چرا ما تقاضا داده‌ایم که مسکوت بماند؟به این دلیل که اولاد در مورد تعاریف ،نمایندگان محترم توجه دارند در قانون مدنی که قانون کاملی است وقانون مادر است حتی قبل از انقلاب هم قانون مدنی بیشتر از فقه اسلامی وفقه شیعه گرفته شده بود وکمتر قوانین دیگر درآن دخالت داشت. بنده این قانون را اطلاع دارم ومطالعه‌اش کرده‌ام مقدار زیادی که تعاریف راجع به مسافاة مزارعه ،مضاربه واجاره وحیازت ودیگر مسائل در قانون مدنی از مواد 518 به بعد آمده، اگر قانون مدنی در تعاریف ناقص است آن را بایستی به عنوان قانون ما در تکمیلش کرد واحتیاجی به اضافه کردن این تعاریف در قانون دیگری وجود ندارد. اما راجع به آب قبلا در همین مجلس محترم بنده عرض کمیسیون نیرو بودم والان هستم .قانونی ما تصویب کردیم تحت عنوان نحوه توزیع  عادلانه آب در آنجا نحوه نظارت دولت،نحوه فعالیت بخش خصوصی ووظایف وزارت نیرو ووزارت کشاورزی مفصلا آمده است .در همین قانون هم وقتی به کمیسیون نیرو فرستاده شد در ماده 75 اگر برادرها نگاه کنند ما نوشته‌ایم که آن قانون کامل است واحتیاج به قانون جدید وجود ندارد وکمیسیون اصلی یعنی کمیسیون قضائی حرف ما را قبول کرده وهمان ماده‌ای که ما فرستاده بودیم به جای 10-20 ماده راجع به آب ،آن آورده یک ماده که در مورد آب ارجاع بشود به قانون مصوب 16/12/61 که آن قانون بعد هم چند تا الحاقیه خورد والان آئین نامه وغیره تهیه شده ودر وزارت نیرو است وباید کمکش کرد که قانونی آبی که مجلس قبلا تصویب کرده آن هنوز مرکبش خشک نشده یک چیزی جدیدی به آن اضافه نکنیم.  راجع به معادن قبلا همین مجلس محترم قانونی تصویب کرده که بعد هم چند تا الحاقیه به آن خورد قانونی کاملی است اگر قانون معادن شما احتیاج          

به اصلاحیه باز دارد آن را میشود کاملترش کرد ما بی نیاز از قانون جدید هستیم. راجع به زمین الان کمیسیون ویژه‌ای هست وطرحی که در دوره قبل مطرح بوده،مدت‌ها هم روی آن کار شده به عنوان نحوه احیاء اراضی مزروعی ونحوه اینکه بخش خصوصی ،بخش عمومی وآنهائی که قبلا دست خوانین وفئودال ها بوده چه طوری تقسیم بشود،آنها که قبلا شورای کشت موقت داده شده تمام اینها آنجا آمده وبرادران میدانند آن قانون کاملی بود آن طوری که ما اطلاع داریم الان تقریبا کمیسیون ویژه روی آن کار زیادی کرده ودر مورد زمین‌های کشت موقت وغیره… آن چیزی که آنجا آمده خیلی بهتر وکاملتر است وباید منتظر باشیم که آن به مجلس بیاید که کمیسیون ویژه مخصوصا روی زمین کار کرده مساله زمین چیزی نیست که ما اینجا چند تا تعریف از قانون مدنی بگیریم بعد هم با چند تا اضافه کردن ماده آن قانون را نادیده بگیریم روی آن خیلی بیشتر از این کار شده وچند سال است که در دستور کار مجلس است. راجع به تعاونی‌ها که این قانون اصلا مسکوت گذاشته ما الان کمیسیون ویژه‌ای داریم آن طرح تعاونی‌ها را دارد بررسی می‌کند ومراحل نهائی‌اش هست ان‌شاءالله به مجلس میآید  وباز باید منتظر باشیم که آن قانون به مجلس بیاید آن را کاملترش کنیم .من وقتی این بخشها را از این قانون در میآورم کنار، اینها که تصویب شده خدمتتان عرض کردم به اضافه قانون مدنی که ما اصلا داریم میبینیم که در این قانون چیز جدیدی وجود ندارد و قانون کار را اینجا چند ماده آمده برادرها میدانند که قبلا بحث لایحه مربوط به قانون کار بود و سر و صدای زیادی هم ایجاد شد . بعد هم عده‌ای از متخصصین مسائل فقهی و مسائل کاری نشستند روی آن کار کردند منتها ما باید منتظر باشیم که آن قانون به مجلس بیاید آن را کاملترش کنیم. من وقتی این بخشها را از این قانون در میآورم کنار،اینها که تصویب شده خدمتتان عرض کردم به اضافه قانون مدنی که ما اصلا داریم می بینیم که در این قانون چیز جدیدی وجود ندارد وقانون کار را که اینجا چند ماده آمده برادرها میدانند که قبلا بحث لایحه مربوط به قانون کار بود وسروصدای زیادی هم ایجاد شد.بعد هم عده‌ای از متخصصین مسائل فقهی ومسائل کاری نشستند روی آن کار کردند منتها ما باید منتظر باشیم که قانون کار را به صورت قانون مستقل ،قانون کاری که الان در دست دولت است  ومجلس قبلی یعنی مجلس زمان طاغوت تصویب کرده اشکالهائی روی آن هست .قانون کار چیزی نیست که با دو سه تا ماده که در اینجا بیاوریم در یک لایحه‌ای که چند تا ماده‌اش را به قانون کار بدهیم ،چند تا ماده به زمین بدهیم،چند تا به آب بدهیم تا ماده‌اش را به قانون کار بدهیم ،چند تا ماده به زمین بدهیم ،چند تا به آب بدهیم بعد این مساله کار وکارگری را حل بکنیم. ما باید اجازه بدهیم آن قانون کار را به صورت قانون کامل وتمام عیاری بیاید در مجلس وتکمیلش بکنیم .ولذا تقاضای من از مجلس محترم این است که ما فعلا این لایحه را مسکوتش بگذاریم البته در آئین نامه داخلی مجلس در ماده 121 آمده که حداکثر برای 6 ماه چون بالاتر از 6 ماه نمیتوانستم تقاضا بدهیم، ما تقاضای حداکثر 6 ماه را دادیم تا 6 ماه قانون اراضی به مجلس میآید ان شاء الله قانونی تعاونی‌ها به مجلس می ‌آید ،کاملترش میکنیم واگر دیدم بعد از تصویب آنها باز هم احتیاج داشت با توجه به آن قانون ها ،قانون جدای از هم نمیتوانند تصویب بشود.اینکه برادرها میگویند استیحاش نداشته باشد وحشت نداشته باشد ما از چیزی وحشت نداریم .ما میگوئیم که این قانونی که الان آمده،این جوابگوی نیاز جامعه نیست این ناقص است این خیلی بخشها را در قانونهای دیگری کاملتر آمده ولی اینجا نیامده نه اینکه استیحاش داشته باشیم که وحشت از اینکه حالا دست سرمایه‌دار می‌افتد ما میخواهیم همان چیزی را که شما میگوئید فقه شیعه ،فقه اسلامی ،فقه سنتی آن قانون اراضی را هم همین فقه سنتی دارد تصویب می‌کند .آن قانون آب را ما رویش سه سال کار کردیم ورفت شورای نگهبان نگهبان وبعد خود آیت الله مهدوی کنی آمدند در کمیسیون ما نشستند وآن قانون آب را با استفاده از کتب فقهی ما تصویبش کردیم آن هم همان فقه سنتی است وفقه شیعه است (رئیس-وقتتان تمام است) ولذا برادرها موافقت کنند این مسکوت بماند تا ان‌شاءالله آنها تصویب بشود بعد اگر این را کاملترش کردیم با توجه به آنها دیدیم که چیزی لازم است اضافه بشود،آن وقت ان‌شاء الله به مجلس می‌آوریم .والسلام. رئیس-مخالف مسکوت ماندن صحبت کند. منشی-آقای کیاوش بفرمائید. کیاوش-بسم الله الرحمن الرحیم، اولا به تجربه در عرض این چهارپنج سال دیدیم هر چیزی که پیشنهاد مسکوت ماندن داده میشود واقعا میمیرد،ودلایل منتفی هم برادر عزیزمان آقای رهامی ارائه نفرمودند که این لایحه چرا باید مسکوت بماند؟فقط ایرادشان این بود که فرمودند که این ناقص است،قوانین دیگری که داشتیم از این کاملتر است، با توجه به اینکه این شور اول است،بیشتر هم اتکاء شان روی قانون آب است اگر این ناقص است شما تمام آن قوانین را بعدا بیاورید در این الحاق بکنید.باز هم در شور دوم اشکالی ندارد . مساله دومی که الان 6 سال است که سرمایه‌های مردم سرگردان مانده،مردم نمیدانند یعنی سیستم اقتصادی مملکت نسبت به این سه بخش هنوز روشن نیست وضع بانکها را که خودتان می‌دانید وضع اقتصادی را از بودجه کاملا میشود درک کرد الان هم بخواهد این قانونی که الان در حقیقت پایه است در سه بخش است که این مطلب را اینجا آورده‌، هیچکدام هم مغایر با احکام اسلامی نیست قانون مدنی است که بیشتر یا حتی تمام موادش از احکام اسلامی گرفته شده در حقیقت هیچ جائی در اینجا در این لایحه وجود ندارد که سبب بشود این کاری را که انجام بدهند بالاخره بعد از سال 6 سال که چشم مردم کور شده در انتظار بودند که در این مملکت چه بکنند آیا بلو که کنند همین طور بماند؟باید روشن بشود که الان باید این مساله رویش واقعا در اینجا صحه گذاشته باشد در هر حال آخرین حرفی که ایشان باز هم زدند همان حرف اولشان را تاکید کردند که این ناقص است، ناقص بودنش را در شور دوم کامل کنید والسلام علیکم ورحمه الله. رئیس- بسیار خوب،190 نفر در مجلس حضور دارند به آنچه داشته باشند که بعضی با اینکه دعوت میکردند به اینکه از موضوع خارج نشوند خودشان از موضوع خارج شدند. آقای دهقان بنا بود که در کلیات این لایحه صحبت کند.آمدند در جزئیات صحبت کردند. موادی را آوردند که این جزئیات خیلی خوب است وباید مورد بررسی قرار میگیرد من به ایشان میگویم که درست است که شما می‌گفتید: «به می سجاده رنگین کن گرت پیر مغان گوید» ولی این را هم میگویم که: «سالک بی خبر نبود ز راه رسم منزل‌ها» وایشان هم مثل اینکه راه ورسم را تقریبا اینجا ندیده گرفتند عرض کنم که من کار به حرفهای موافقین ومخالفین در این مساله خیلی ندارم،مساله،مساله اصل حاکم است واصل محکوم است.ما در اسلام اصل حاکم داریم واصل محکوم،مثلا خوب ربائی در کار نیست ربا حرام است، از یک طرف دلیلی وارد میشود که«لارباء بین الوالد والوالد» به عنوان نفی موضوع این حاکم بر آن دلیل اولی است. یا اینکه من باب مثل مالکیت خودش یک مساله مسلم در اسلام است ولی می‌بینم همین حدود مالکیت در اسلام به قاعده لاضر ولاضرار نقض شده ودر جریان سمرة بن جندب حضرت رسول خدا (ص) سمرة را خواستند وگفتند که خوب شما در باره این نخله ودرباره این عزق چه میگوئید؟ گفت این درخت خرما مال من است راه ورود هم مال من است ومن میخواهم بروم به درختم سرکشی بکنم صاحب خانه که در آن خانه نشسته آن زن است حالا رویش را نمیگیرد وخودش را جمع وجور نمیکند به من چه حضرت فرمودند که بیا حالا من یک نخله‌ای به شما میدهم، ایستادگی کرد،دو نخله،سه نخله، چهار نخله بعد حضرت عصبانی شد، فرمودند بروید نخله را بکنید«اقلعها وارم بها وجهه» این یکی از اصول اساسی قوانین ما است واصل حاکم برادله دیگر است وشما بیائید وبگوئید که خیر،فقط در همان موقع اتفاق افتاده وبعد هم دیگر موردی نداشته ومردم در سعه هستند وبه قول آنها:«الناس مسطلون علی اموالهم» با اینکه آنهائی که اهل فن هستند میدانند که این اصلا روایت نیست که انسان بتواند در یک محله آرام برود آنجا آهنگری بازبکند وگاوداری ویا مرغداری زندگی مردم را ناراحت بکند وقتی هم که سوال بکنند بگوید«الناس مسطلون علی اموالهم» این نیست مساله ببینید در این لایحه تقدیمی که در کمیسیون قضائی اصلاح شده با اینکه بعضی از موادش اصلا مربوط به آن کمیسیون نبوده مساله کار،مساله آب،معذلک از اصول حاکم برادله اولیه

            را در اینجا نادیده گرفتند واین خودش یک مساله اساسی است وما باید به این مساله توجه داشته باشیم. من در این باره نمیخواهم خیلی صحبت بکنم چون جناب آقای روحانی الحق والانصاف آن روز مطالب خوبی گفتند ولی یک مساله‌ای سوء تفاهم شد درباره اراضی خراجیه در عراق را مرحوم شیخ الطائفی در خلاف نقل می‌کند من اعالی موصل الی تخوم عبادان ،ارض بحرین،حجر،یمامه،کویت همه اینها ارض است خراجیه است سراسر زمین‌های خوزستان به اتفاق تواریخ‌مان ارض خراجیه است که زمان خلیفه دوم ودر زمان امیر المومنین علی علیه‌الصلوه والسلام تا آمدند حتی بالاهای شیراز اردجان را در آنجا اردکان شیراز را راه جان نقل می‌کنند در تاریخ مسعودی دارد،در جاهای دیگر ،اراضی کرمان از زمین‌های مفتوح العنوه است شما ملاحظه می‌کنید ارضا وقتی که اراضی خراجیه را معین می‌کند«من القادسیه ومن الحلوان الی ارض نهاوند»توجه کنید زمین‌های آباد استان باختران،نهاوند،همدان،خرم آباد، تا اراک خودمان که سابقا میگفتند عراق واین یک نکته‌ای بوده که میخواستند عراق عجم وعراق عرب را که هر دو را در لسان علماء مفتوح العنوه بوده اراضی ری جنگ شده در اراضی نهاوند کسی خدشه نمیکند که اینجا جنگ شده ومفتوح العنوه بوده به وسیله نعمان ودیگران ودیگران… خوب شما تکلیف آن اراضی را که «فیی لجمیع المسلمین الی یوم القیامة» سند مالکیت در آن زمینها باطل است به درد نمیخورد خوب شما بیائید حدودش را معین بکنید زمین‌های مفتوح العنوه را معین بکنید ببینید از کجا به کجا است. زمین‌های موقوفه را معین بکنید .که برای مسجد وکیل موقوفه‌ای در اطراف شیراز یعنی زمین بلامانعی در اطراف شیراز پیدا نکردند آمدند از اطراف یزد موقوفه برای مسجد وکیل درست کردند ده لالجین همدان به اتفاق تواریخ وقف روغن چراغ حرم حضرت سید الشهداء است خوب بروید ببینید الان قباله دارد ملک دارد مردم می‌خرند ومی‌فروشند ،اصلا هیچ کسی هم به این حرفها اعتنا نمیکند. شما اصل اساس را بیائید روشن بکنید در جمهوری اسلامی ایران من مخالفم به اینکه این مسائل در سکوت بماند وهر روز مثلا تاخیر بیفتد.آقا بیائید مساله را روشن بکنید زمین‌های گیلان،زمین‌های آذربایجان مفتوح العنوه است. رئیس-وقتتان تمام است. خلخالی-من یک جمله هم با اجازه اقای رئیس عرض می‌کنم. رئیس-بفرمائید. خلخالی-خوب شما بیائید اصل حکم‌مان اصل 49 قانون اساسی است شما ملاحظه می‌کنید در این قانون دولت موظف است«ثروت‌های ناشی از ربا (چه وقت رفته‌اید سراغش)غصب،رشوه،اختلاس،سرقت،قمار(که آقای کمالی اصرار میکردند)سوء تفاهم استفاده از موقوفات(موقوفات را در دهات ساوه ملک کردند وبعضی‌ها آمدند بایک شند رغاز وجوهاتی که این روزها رسم شده می‌برند به فلان آقا میدهند یک قدر آقا وجوه ده شده، آقا ده میلیارد دزدی کرده بعد از انقلاب ،حالا قبل از انقلابش هیچی،130 تومان پول داده ،بعدا هم فرار کرده وبه خارج رفته .شما بیائید تکلیف اینها را روشن کنید) سوء استفاده از مقاطعه کاریها(که الی ماشاءالله)بوده معاملات دولتی،فروش زمین‌های موات ومباهات اصلی ،دایر کردن اماکن فساد وسایر موارد»این اصل حاکم است وقتی که با وجود قاعده لاضرر با وجود ملاحظه کردن زمین‌های خراج در سراسر ایران اصلا موضوع این لایحه به کلی از بین میرود ومشخص نشده شما می‌آئید بخش خصوصی ،خوب حالا بخش خصوصی مگر این مردم حالا کار نمیکنند؟صدی نود این مردم دارند کار میکنند وزندگی دارند،خیلی هم به خوبی دارند کار می‌کنند ولی خوب یک عده‌ای هستند سرمایه‌های … همه‌اش دعوا سر سرمایه‌های … کدام سرمایه‌ای را که آن سرمایه‌ای که به درد این مملکت میخورد .الان هم هست در کشاورطزی ،در بهره‌برداری از امکانات مصرف میشود یک سرمایه طاغوتیان است،من نمی‌فهمم که اینها را چطور درست کردند لذ من اعتقادم این است که آقایان به خون شهدای ما احترام بگذارند من جو سازی هم نمیکنم یک واقعیت‌هائی گفتم این را تصویب نکنند تا اینکه مساله درباره صول حاکم روشن بشود وبعد هم این مساله را تصویب بکنند ما دیگر حرفی نداریم والسلام . رئیس-آخرین موافق صحبت کنند. منشی-آقای یعقوبی بفرمائید . یعقوبی-بسم الله الرحمن الرحیم.اولا باید خدمت برادران وخواهران عرض بکنم که این لایحه‌ای است که دولت تنظیم کرده وبه مجلس تقدیم داشته جوری نیست که عده‌ای که دارای مثلا بینش خاصی باشندکه بعد برادرها فکر کردند که احیانا تنظیم کننده‌های این لایحه کسانی هستند که اینها موافق با سرمایه‌دارها وفئودال‌ها هستند وثانیاً وقتی ما اینجا اسم از بخش خصوصی میتواند به صورت انفرادی ویا به صورت شرکت تعاون 2 یا چند نفر» ومن تعجب می‌کنم که چرا ذهن بعضی از برادرها تا به محض اینکه صحبت از بخش خصوصی میشود ومنتقل میشود به فئودال‌ها وسرمایه‌دارها. چیز دیگری که در این لایحه مراعات شده ومد نظر هست این است که فعالیت در هریک از بخش‌های تولیدی،تولیدی صنعتی یا کشاورزی در اینجا زیر نظر دولت است یعنی نظارت دولت در این لایحه از چیزهائی است که روی آن تکیه شده وچه در احیای اراضی موات وچه فعالیت در بخش صنعتی دولت نظارت کامل دارد دولت هم که باز تحت نظارت مجلس شورای اسلامی انجام وظیفه می‌کند ومجلس ودولت هم زیر نظر ولی فقیه بنابراین اگر چنانچه آمد وسیاستی را دولت در پیش گرفت که موافق با اصول مسلمه اسلام نبود خوب مجلس محترم میتوانند جلوگیری بکند. بنابراین چیزی نیست که اگر ما آمدیم واین را تصویب کردیم وبخش خصوصی وارد فعالیت شد دولت نمیتواند کنترل کند،نتواند جهت دهد،نتواند سیاستی را ترسیم کند وبخش خصوصی را در آن سیاست خاص ،بخش خصوصی را هدایت بکند مخصوصا اینکه در مواردی از تین لایحه آمده است که«دولت میتواند سیاست کلی را مواد را خدمت برادران عزیز عرض میکنم. بعضی از برادران خوب یک خطوط کلی را ترسیم کردند که باید ما در جهت مستضعفین باشیم،باید آنها را حمایت بکنیم .نبایداز سرمایه‌دارها وفئودال‌ها حمایت بشود که به عقیده بنده این‌ها میتوانند این حرفها را بزند ولی این توجه را باید داشت که کسانی که این لایحه را بررسی کردند وتصویب کردند هچگاه مدافع حقوق فئودال‌ها وسرمایه‌دارها هم نبودند ونیستند.اگر چنانچه برادران پیشنهادی هم دارند، خوب میتوانند در شور دوم کمیسیون پیشنهاد خودشان را به کمیسیون بدهند وکمیسیون رسیدگی میکند. بعضی از برادران فرمودندمواد 16 و17 در این لایحه،اینها مبهم هست ومعلوم نیست که چگونگی کسی که میخواهد زمینی را احیاء زمین به نحوی باشد. مقدماتی را فراهم کرده باشد که اهداف محییی را برساند که برای چه کاری میخواهد این من در مواد 16 و17 و19 نیست،عین ماده 16 را من قرائت میکنم. ماده16-«احیاء زمین موات برای سکنی وقتی حاصل میشود که پس از رفع موانع ساختمان قابل سکونت در ان احداث گردد.» خوب اینها به عرف هست،اگر عرف گفت این مقدماتی را که فراهم کرده کافی است برای اینکه بتواند در اینجا مسکنی بسازد،خوب این مقدمات را فراهم کرده است برای اینکه بتواند در اینجا مسکنی بسازد،خوب این مقدمات را فراهم کرده اما اگر نظر غرف این بود که این مقدار کاری که در اینجا انجام شده برای احیاء این زمین،برای سکنی درست نیست واین مقدمات کفایت نمیکند،خوب در این صورت کفایت نمیکند. یک چیزهائی است که به عرف واگذار شده ودر این جور موارد هم عرف هست که صاحبنظر است. یا مثلا در ماده 19«در احیاء زمین موات برای سایر اهداف باید زمین را به صورتی در آورد که عنوان مورد نظر برآن صدق کتد.» یعنی اگر مثلا زمین مواتی هست که فرد یا افرادی میخواهند در این زمین موات کارخانه‌ای احداث بکنند،خوب باید در این زمینه موات مقدمات را جوری فراهم بکنند که عرف اگر خواست اظهار نظر بکند،بگوید که مقدمات احیاء این زمین برای ایجاد این کارخانه در اینجا فراهم شده ودر بخش صنعت وچه بخش کشاورزی عرض کردم که با همه اینها دولت هم میتوانند نظارت کند وهم میتوانند خطوط کلی را ترسیم کند وضمن عقدی که بین دولت وبین محییی بسته میشود شرط کنند که محییی فقط میتوانند فعالیت کند مثلا به این شرط ،فعالیت کند  

در قسمت‌های تولیدات کشاورزی اصلی واستراتژیک مثلا فعالیت بکند یا در این بخش خاص از صنعت فعالیت بکند ودر هر صورت هیچگاه جوری نمیشود که دولت نتواند خط کلی را ترسیم بکند ویا اینکه نظارت داشته باشد .در مورد احیاء اراضی موات که بعضی از برادران فرمودند،در مورد اراضی موات بالعرض میگفتند این کلی است وموات بالعرض را برای مالک خودش در این لایحه دانسته‌اند ،این درست نیست به لحاظ اینکه بعضی از اراضی مفتوح العنوه است وبعضی از اراضی صلح به ذمه است، اینها باید حدودش معین بشود ،خوب حدود معین بشود. اما در این لایحه در مقام بیان تعیین حدود این اراضی که کدام قسم از اراضی مفتوح العنوه است وکدام قسم از اراضی صلح به ذمه است وکدام قسمت از اراضی احیاء مواتی بوده است که محییی آن آمده به احیاء مالک شده ویا اینکه زمین به اصطلاح محیات را خریداری کرده وبا خرید مالک شده.اصلا در مقام بیان این نبودند وکلی است،گفته است زمین محیات که حال آمده وموات شده به خاطر اینکه معطل مانده یا به خاطر یک عوامل دیگر ،این متعلق به صاحبش است،البته اراضی موات چند قسم است ودر هریک از این اقسام فتوای مبارک امام مد نظر بوده .خوب در موارد آن در اراضی مواتی که اصلا اهلش اعراض کردند والان برایش مالکی نیست ،این در اختیار دولت است میتوانند به هر یک از متقاضی‌ها واگذار بکند وبا شرایط آنها را احیائ بکنند.اگر زمین موات عارضی هست که مالکش معلوم است،خوب هیچیک از فقها نفرموده‌اند که چنانچه مالک معین ومعلومی دارد ودر عین حال مالک در احیاء تعلل هم نمیکنند ،بلکه به لحاظ اینکه منافع دیگری دارد برای مثلا تعلیف دام واحشام اطز ان استفاده میکند وبه این جهت در آن کشاورزی نمیشود.یا اینکه نه استفاده‌های دیگری در این زمینه برایش دارد که یک منفعت عقلائی دارد خوب هیچ یک از فقها نمیفرمایند که این جور زمینی را هر کس میتواند تصرف کند ویا اینکه دولت اسلامی بیاید ومانع بشود از تصرفات مالکانه مالک ومحییی زمین در این قسم .اما در آن قسم از اراضی مواتی که… (رئیس-وقتتان تمام است)اهلش این را اعراض کردند در اختیار دولت هست که میتوانند با شرایطی به افرادی که آن را احیاء بکنند واگذار بکند به عقیده من روی این لایحه رای بدهند ان‌شاء الله هر نظر وپیشنهادی هم دارند در شور دوم میتوانند به کمیسیون بدهند که ان‌شاء الله نظرشان در آنجا رعایت بشود،والسلام علیکم ورحمه الله.رئیس- بسیار خوب،آقای حائری زاده اخطار آئین نامه‌ای دارند،بفرمائید  حائری زاده- بسم الله الرحمن الرحیم،من دو ماده قانونی را از آئین نامه میخوانم ومخصوصا به هیات رئیسه محترم ونیابت مجلس که ارجاع لوایح را انجام میدهند من میخواهم عرض کنم .اینجا سه ماده قانونی مطرح است که دو ماده آن قطعا وارد است:یکی هست مادة 53 «در مورد لوایح و طرحهائی که ارتباط اساسی آن به کمیسیون موقت خاصی که افراد آن از طرف کمیسیونهای مربوط انتخاب می‌شوند تشکیل دهد وطرح ولایحه را به آن کمیسیون ارجاع نماید» این در مورد ماده 53 قطعی وروشن است که این لایحه را به کمیسیون‌های مختلف ارتباط دارد ونمیتوانند به کمیسیون قضائی داد. چون تنها جنبه حقوقی ندارد واسم لایحه هم این است که نحوه فعالیت بخش خصوصی ،یعنی قطعا به یکی از کمیسیونهای تخصصی اقتصادی مجلس باید داده میشد ویا اینکه می‌بایستی کمیسیون ویژه‌ای متشکل از کمیسیونهای اقتصاد ودارائی،برنامه وبودجه،بازرگانی،صنایع کشاورزی اینها تشکیل میشد،چون تمام مسائل اقتصادی را زیر سوال میبرد.از طرف دیگر اخطار دیگر هست ماده 88 «کلیه لوایح تقدیمی به مجلس باید به امضای نخست وزیر ووزیر مسوول رسیده باشد»واگر این حقوقی است،امضای وزیر دادگستری ندارد.که این خیلی خنده دار است این لایحه  امضای وزیر دادگستری نمیخواهد. پس به کمیسیون قضائی هم نباید برود اینجا به اعتقاد من یا باید بحث متوقف بماند واز مجلس نظر بخواهید،باید این به کمیسیون ویژه برود ویا اینکه طبق ماده54 به عنوانی که در مورد مسائل مهم واستثنائی که برای کشور پیش میآید ،اراضی شهری مطرح است ،اراضی کشاورزی مطرح است کل صنعت مطرح است ،بخش خصوصی وکل سرمایه‌گذاری که در آن میتوانند به سرمایه‌گذاری دولتی هم اثر بگذارد دیگر مطرح است این را یا کمیسیون ویژه بگذارید یا کمیسیون موقت خاص بگذارید ،عرضم همین بود، رئیس-بسیار خوب،تذکر آقای حائری زاده کمی وارد است ،البته شیوه کار ما همین است که معمولا با تشخیص آقای یزدی که الان مسوول هستند ،در دوره‌های مختلف،مربوط به دورة قبل هم هست ،به کمیسیون ارجاع میکردند .ما همین حالا ضمن بحث به این نتیجه رسیدیم که اگر در شور اول تصویب شد ،برای شوردوم در هیات رئیسه مطرح کنیم وبه کمیسیون خاص بفرستیم .کمیسیون ویژه نه کمیسیون خاص اگر شد ما این کار را خواهیم کرد. یکی از نمایندگان- حالا اگر تذکر وارد است اصلا نباید در هیات رئیسه مطرح بشود. رئیس-چرا آن جور نیست،در حد یک تذکری است والا این مربوط به دوره قبل مجلس است وبه یک کمیسیونی داده‌اند تشخیص همان مسوول هم هست.تشخیص این به عهده مجلس واینها نیست،تشخیص ایشان ما میفرستیم گاهی هم پیش میآید احساس میشود که توجهی نشده ،آن موقع جبران میکنم. آقای شوشتری از کمیسیون صحبت کنند. شوشتری(مخبر کمیسیون)-بسم الله الرحمن الرحیم،بنده مطالبم را در دو بخش اول پاسخ مخالفین واینکه اشکالاتشان به کلیت لایحه وارد نبود واگر اشکالاتی در جزئیات هست در شور دوم قابل اصلاح است وقسمت دوم هم در رابطه با دفاعم از لایحه صحبت میکنم .بنابراین در قسمت اول یک به یک از برادران مخالفین اظهاراتی داشتند که برخی از آنها مربوط به مسائل لایحه است که آن موارد را ناچاراص پاسخ عرض میکنم. برادرمان اقای روحانی یک قسمت از فرمایشاتشان راجع به اقسام زمین بود.زمینهای خراجی اینکه زمین خراجی کجا هست…  رئیس-آقای شوشتری اگر صحبت شما زیاد است ما تنفس بدهیم طولانی خواهد بود؟ چون دولت هم هستند ،آنها هم میخواهند صحبت کنند.پس ما تنفس میدهیم،بعد از تنفس ایشان صحبت کنند آقایان خسته هستند ،یک ربع ساعت تنفس میدهیم. (جلسه در ساعت 30/10 به عنوان تنفس تعطیل ومجدداً در ساعت 00/11 به ریاست آقای محمد یزدی«نایب رئیس»تشکیل گردید.) نایب رئیس- بسم الله الرحمن الرحیم،مجلس برای ادامه مذاکرات رسمی است.دنباله بحث شیوه فعالیت بخش خصوصی بود که مخالف وموافق صحبت‌هایشان تمام شد،کمیسیون ودولت صحبت کنند، جناب آقای شوشتری مخبر کمیسیون صحبت کنند. شوشتری(مخبر کمیسیون)- بسم الله الرحمن الرحیم،مطالبم را در دو بخش خدمت نمایندگان محترم عرض میکنم: ابتداء در رابطه با اظهاراتی که مخالفین محترم فرمودند وسپس در زمینه لایحه.مخالف اول برادرمان آقای روحانی ،عمده اشکالاتشان به دو قسمت بوده ابتداء راجع به زمین ،زمینهای خراجی واینکه زمینهای خراجی کجا هست وحدودش تا چه مقدار است؟این مسائلی است که از لایحه خارج است. اما دو مطلب ایشان که مربوط به لایحه میشد:یکی عبارت از این بود که احیاء زمین موجب خواهد شد که عده خاصی استفاده کنند ودر حالی که خود ایشان پذیرفتند که مالکیت مردم را قبول دارند منتها مالکیت برای همه،نه برای قسم خاصی.برادرمان یک مقدار کمی لطفی کردند .اگر در لایحه دقت می‌فرمودند ،مسائلی که در زمینه احیاء هست ومن مفصل عرض می‌کنم .در احیاء ما شرایط وضوابطی گذاشتیم که با این شرایط وضوابط محییی می‌تواند مالک بشود که منجمله از آن شرایط اجازه دولت است که در این زمینه توضیح خواهم داد وبا این کیفیت وقتی اجازه دولت در احیاء شرط است وصریحا در ماده 21 قید شده،اگر کسی بدون اجازه دولت زمینی را احیاء کند مالک آن نمیشود ومالکیت را مشروط ومنوط کردیم به اجازه دولت و طبیعی است که با اجازه دولت وبا رعایت این شرط وضابطه هرگز این تصور پیش نخواهد آمد که کسی با سرمایه‌‌گذاری یا با داشتن امکانات بیاید زمینهای زیادی را احیاء کند ومالک بشود.پس بنابراین دولت این ضابطه را رعایت خواهد کرد وطبیعی است که مالکیت از آن همه خواهد بود نه برای عده خاصی که اشکال اول ایشان بود ولذا در اینجا باید عرض کنم ایشان اشاره کردند به اینکه با این کیفیتی که در مساله احیاء در این لایحه ذکر شده،مساله خان     

بازی دوباره تکرار میشود وتعبیر این بود که خانهای نورسی دوباره روی کار خواهند آمد. وقتی ما به شرایط احیاء و عمران زمینهای موات دقت بکنیم،با رعایت این شرایط چنین تو همی هرگز پیش نخواهد آمد که خان بازی دوباره تکرار بشود وخانهای نورس روی کار بیایند .اشکال دومشان به بخش صنعت بود. گفتند ما در اینجا می‌بینیم که دولت را موظف کرده‌اید که وسائل را بخرد ودر اختیار بخش خصوصی قرار بدهد. چنین چیزی در این لایحه نبود، جز یک ماده که من در زمینه آن ماده توضیح خواهم داد که ماده 7 بود واین شبهه وایرادی که برادرمان لآقای روحانی فرمودند ان‌شاء الله برطرف خواهد شد و.نظر کمیسیون به این مسئله نیست. آن را توضیح خواهم داد.آقای رضوی مخالف دوم بود که مسائل زیادی را در اینجا در رابطه با قاعده ید ذکر کردند که گفتند در رابطه با قاعده ید قابل بحث است ونظراتی دارم که نظراتشان در رابطه با قاعده ید مطرح نشد.اما آنچه که گفتند در ان لایحه زمین را به سه قسم کردند وگفتند در این لایحه دقت بکنیم ،این چنین نیست، موارد واقسام زمین ذکر شده ومشخصا بیان شده با توجه به این نکته که ما در بیان اقسام زمین ومالکیت این اقسام دقیقا تحریر الوسیله حضرت امام را در کمیسیون گذاشته‌ایم جلومان وبحث کردیم وطبق تحریر الوسیله حضرت امام اللهم الا ان یقال، آن نظری که آقای رضوی دادند که در این فتاوائی که قبل از انقلاب ذکر شده یا بعد از انقلاب وقتی حجیت دارد که حضرت امام صحه بگذارند…  رضوی-آقای من اینطوری نگفتم این حرف من نبود. شوشتری(مخبر کمیسیون)-آنچه که من نوشتم ،مخصوصا نوشته شده ودر مشروح مذاکرات هم ثبت خواهد شد دقت خواهند فرمود.(همهمه نمایندگان) نایب رئیس-به هر حالب در مذاکرات نمایندگان گوش کردند نظرشان را در رای خواهند داد. دیگر نمیشود صحبت کرد استدعا می‌کنم بفرمائید. روحانی فرد-یک اشتباه بیانی شده است. شوشتری-البته عرض کردم،در این زمینه مطالب واظهار نظرها خوب ثبت شده (رضوی-این یک اتهام بزرگی است. ضد انقلاب ممکن است چنین چیزی بگوید)اگر احیانا ایشان هم این نکته را قبول ندارند ومی‌گویند اظهار نشده پس فبها المراد…  نایب رئیس- می توانند نظرشان را اصلاح کنند ،بنویسید بدهند اصلاحیه نظرشان خوانده بشود. شوشتری- پس بنابراین در رابطه هم که ایشان گفتند در این لایحه همه با یک چوب رانده شده، هرگز این چنین نیست موارد ذکر شده، مالکیت اقسام هم مشخصاً بیان شده که در این اقسام کلا به استثنای یک مورد در اختیار والی مسلمین هرگز کسی نمی‌تواند مالک آن اقسام بشود وقهراً تمام آن اظهار نظراتی که در اینجا ترسی که وجود داشت ،خوفی که پیش می‌آمد هرگز پیش نخواهد آمد.اما برادرمان آقای موحدی ساوجی که پس از از مخالفتشان مشخص شد مخالفت ایشان در موارد خاصی است که دقیقا ذکر فرمودند .یکی در تبصره بند یک مادة 4 در این تبصره اشکال داشتند که ما در اینجا همانگونه که می‌توانیم در ضمن عقد شرط کنیم، خوب یا کارگران را شرط کنیم خوب است مدیریت را هم در ضمن عقد شرط کنیم ،خوب یا در تبصره بند«ب» ماده 4 باز ایشان گفتند که تعدی وتفریظ در اینجا ذکر شده،تعدی وتفریظ چه ضابطه‌ای دارد؟ اما در مورد اول که مساله نظارت باشد ،طبیعی است که آقای موحدی ساوجی قبول دارند ما شرایطی را می‌توانیم در ضمن عقد بیاوریم که با متقضای عقد مخالف نباشد.بله اگر شرایطی را می‌توانیم در ضمن عقد می‌توان لحاظ کرد واز آن جمله هست،مساله نظارت نظارت در کار از مسائلی که با مقتضای عقد مخالف نیست ودر ضمن عقد میشود پیش بینی کرد. اما مساله مدیزیت.اصلا مقتضای عقد این است. ما بیائیم در عقدی که مدیریت اس آن است، شرط بکنیم که مدیریت از آن دیگری باشد واگر احیاناً هم این مساله فرضاً ایشان قبول نداشته باشند باز پیشنهادی است می‌توانند در شور دوم مطرح بکنند که قابل بحث وبررسی است.اما در مورد تبصره بند«ب» ماده 4 تعدی وتفریظ گفتند ضابطه‌ای ندارند.من به ایشان عرض می‌کنم خیر ضابطه دارد. در قانون مدنی دقیقاً تعریف شده، تعدی یعنی چه،تفریظ وافراط یعنی چه؟ ضابطه‌اش مشخص است وما در این تبصره بخاطر حمایت از کارگر آمده‌ایم این تبصره را گنجانده‌ایم که ید کارگر ید امانی است. قهراً ابزاری که در دست کارگر است ،به صورت ید امانی است. نه اینکه هر گونه تلفی،اتلافی در ابزار تولید بوجود می‌آید یقه کارگر را بگیرند وبگویند ضامن خسارات هستس.او می‌تواند بگوید ید امانی است.کار فرما باید ادعا بکند که در این اتلاف شما تفریظ کرده‌اید یا افراط.چون مدعی است باید شکایت بکند، در دادگاه ثابت کند تا کارگر خسارات وارده را بپردازد وگرنه اصل اولی این است که ید کارگر ید امانی است وبا صرف ادعای کارفرما هیچگونه پرداخت خسارتی متوجه کارگر نخواهد بود.کارفرما مدعی است باید ادعا بکند ضابطه‌اش هم در قانون مدنی تشخیص است.مثل همان موردی را که خود ایشان اشاره کردند که ممکن است احیاناً ضد انقلابی باشید وعمداً بیاید کارخانه را خراب بکند،خوب طبیعی است .این تبصره هم همان مورد را می‌گوید که تعدی است ودر چنین موردی ضامن پرداخت خسارت است. پس اثبات این ادعا با کارفرما است نه با کارگر والا کارگر اصل اولی این است که یدش ید امانی است. در مورد ماده 5 تا 8 گفتند قانون اساسی روشن تر بیان کرده اتفاقاً ما هم در ماده همین کار را کرده‌ایم.فعالیت بخش خصوصی در کلیه صنایعی که قانون اساسی آنها را در اختیار دولت قرار نداده،با رعایت قوانین مربوط آزاد است. یعنی در این ماده احاله داده‌ایم به قانون اساسی اصل 44 که بروید آنجا مراجعه بکنید وببینید چه مواردی در اختیار دولت است که در آن موارد هیچگاه بخش خصوصی نمی‌تواند سرمایه‌گذاری بکند که در اینجا هم توضیح دارم، عرض می‌کنم.در بقیه مواد این لایحه از قبیل ماده 6 یا ماده 7 که در پاسخ آقای روحانی هم عرض کردم آنجا توضیح کامل داده خواهد شد .برادرمان آقای کمالی آمدند،گفتند که امکانات را باید در اختیار همه قرار داد ،نه در اختیار یک عده‌ای خاص. باز باید به ایشان عرض بکنم در کجای این لایحه هست که امکانات را در اختیار تعداد خاصی قرار بدهند؟ ما در اینجا پیش بینی کردیم وگفتیم در بخش کشاورزی مخصوصاً اولویت داده شده به کسانی که در روستا ساکن هستند وبه صورت مستضعف هستند،آنها در اولویت قرار داده شده که دو ماده را در این زمینه می‌خوانم. ماده 54-«دولت موظف است محصولات عمده واساسی کشاورزی را در هر سال تعیین وحداقل قیمت آن را اعلام وخرید آن را تضمین نماید،تا ضمن آزادی کشاورزان برای فروش محصولاتشان از حداقل قیمت مطلع ومطمئن شوند». دولت اول هر سالی موظف است بیاید وحداقل نرخ تمام محصولات کشاورزی را اعلام بکند ،فرضاً بگوید حداقل قیمت گندم در سال 64 این میزان است ودر این ماده پیش بینی شده،دولت باید تضمین بکند که اگر کسی خریدار نشد با این قیمت دولت می‌خرد تا مبادا سود جویانی بیایند وسر کشاورز بیچاره مستضعف کلاه بگذارند وبا قیمت نازل محصولات کشاورزان روستائی .در ماده 55: «دولت موظف است کشاورزان ساکن روستا وکشاورزانی را که در احیاء زمین تلاش می‌نمایند در استفاده از خدمات دولتی در اولویت قرار بدهد» در این لایحه پیش بینی شده دولت کشاورز را در ارائه خدمات ودادن امکانات در اولویت قرار بدهد،بلکه اولویت دادن به طبقه دوقشر مستضعف جامعه است .اما در بخش صنعت .در بخش صنعت ما آنچنان در نظر گرفتیم که اگر بخش خصوصی مسائلی پیش بیاید که ممکن است یک سرمایه‌داری در بخش صنعت انحصار بوجود بیایدوبه خاطر سرمایه وامکاناتی که در اختیارش هست در بخش صنعت انحصاری برایش به وجود بیاید .در ماده 7 همین مساله را ما پیش بینی کردیم واین که برادرمان آقای روحانی یا برادرمان آقای موئحدی در این ماده اشکال دارند ،من خواهش می‌کنم ماده 7 را دقت بکنید ،این«دولت موظف است به ارائه خدمات»نمی‌خورد بلکه ماده 7 را می‌خوانم ،توضیح میدهم:«دولت موظف است با فراهم آوردن شرایط مناسبی از قبیل فروش یا اجاره ابزار تولید و   

ماشین آلات مشابه دیگر وتحویل مواد خام وعرضه کردن خدمات وتسهیلات دولتی به کارگاههای دولتی وبخش‌های خصوصی از به وجود آمدن انحصار ووضع نامطلوب بازار عرضه وعدم ثبات نرخها به نحوی که موجب حرج مصرف کنندگان باشد پیشگیری نماید» ما در بخش خصوصی گاهی می‌بینم در صنعت همانگونه که عرض کردم به خاطر اینکه سرمایه در دست عده خاصی است،امکانات در دست آنها است،ممکن است یک سرمایه‌داری در بخش خصوصی در بخش صنعت انحصار بوجود بیاورد .ما دولت را موظف کردیم که این انحصار را بکشند وبه دیگران خدمات بدهد.مواد خام بدهد تا این انحصار در دست یک فرد نباشد،یعنی دقیقا مبارزه است با سرمایه‌گذاری هده خاصی بلکه دولت ارائه خدمات بکنند به دیگران تا انحصار در یک بخش برای یک فرد به وجود نیاید.پس بنابراین ،این هم که ایشان اظهار کردند امکانات باید در اختیار همه باشد ونه در اختیار یک عده خاص دقیقا موادی خوانده شد که درست لایحه در عکس این جهت است.خوب آقای خلخالی راجع به این اصل حاکم واصل محکوم حاکم را دروقف تصویب کردیم،قانون اصل 49 تصویب شد واین موارد همه تصویب شد ئودر این موارد همه تصویب شده ومشخص است فقط یک مورد از آن مواردی که در آنجا است.این لایحه هم هیچگونه تنافی با آن مواردی که در آنجا بحث میشود که در مباحث هم توضیح توضیح می‌دهم با اصول حاکم منافاتی ندارد واصول حاکم به جای خودش محفوظ است وآنها از بین خواهد رفت. آن قسمت از مباحثی که ایشان در مورد اینکه اراضی خراجیه کدام قسمت‌ها ،دقیقا ایشان اشاره کردند که ما در این لایحه در صدد این نیستم که اراضی خراجیه کجا است وچه مناطقی است؟ این به آئین نامه اجرائی این قانون مربوط میشود که باید مشخص بکنند .اما در رابطه با مسائل دیگری که در این لایحه مظرح است. خلخالی- اگر بنا است که فقط این استثناء بشود مثل اینکه 90 مورد آناستثناء شده بقیه که چیزی نمی‌ماند. شوشتری- حالا توضیح می‌دهم تا مشخص بشود که سیر این لایحه در کجا است .من به خاطر اینکه در این لایحه یک مقداری مسائل روشن بشود وموارد دقیقا معلوم بشود ،کمیسیون قضائی در چه زمینه‌ای در این لایحه یک مقداری مسائل روشن بشود وموارد دقیقا معلوم بشود کمیسیون قضائی در چه زمینه‌ای در این لایحه دنبال می‌کرده ،مطالب را عرض می‌کنم.موضوع لایحه در اینجا بخش خصوصی است وطبق اصل 44 قانون اساسی که در سه بخش اقتصاد کشور را بیان کرده،دولتی ،تعاونی وخصوصی ،این لایحه به دنبال تصویب بخش خصوصی قسیم بخش دولتی است ،در مقابل آن است .وگرنه هم شامل تعاونیها،شرکتها وبخشهای خصوصی که به صورت انفرادی است مدنظر ما است.وطبیعی است در یک لایحه‌ای که محور وموضوعش بخش تعاونی وبخش خصوصی است موادی که در ارتباط با این بخش است ذکر میشود.مثل این می‌ماند که اگر لایحه‌ای بیاید وبخش دولتی را بخواهد مطرح بکند طبیعی است که در آن لایحه موادش راجع به بخش دولتی خواهد بود .مثل تجارت خارجی که که در زمینه دولتی شدن تجارت خارجی بحث می‌کرد اما در اینجا محور بحث ما در صنعت کجا است؟ در ماده 5 مشخص کردیم، گفتیم در آن مواردی بخش خصوصی می‌تواند فعالیت بکند که قانون اساسی در اختیار دولت قرار نداده است. خوب چه مواردی است که قانون اساسی صنایع را در اختیار دولت قرار داده؟ من آن موارد را می‌شمارم .اصل چهل وچهار آن مواردی را که قانون اساسی در اختیار دولت قرار داده اینها است(نایب رئیس-آقای شوشتری صحبت کنید ویک قدری مختصر تر صحبت کنید) چون قبلا کمیسیون یک مقداری از وقت استفاده کرده است حالا هم حق استفاده از بقیه وقت را دارد.در اصل چهل وچهار آن مواردی که در اختیار دولت است،صنایع بزرگ،صنایع مادر،بازرگانیخارجی،معادن بزرگ، بانکداری،بیمه،تامین نیرو، سدها وشبکه‌های بزرگ آبرسانی رادیو وتلویزیون،پست وتلگراف وتلفن، هواپیمائی، کشتیرانی،راه،راه‌آهن ،ومانند اینها در اختیار دولت است. وقتی این موارد در اصل چهل وچهار قانون اساسی مشخص ،بخش خصوصی در این موارد نمی‌تواند فعالیت بکند.پس محور فعالیت بخش خصوصی در ماده 5 است. ماده 5- فعالیت بخش خصوصی در کلیه صنایعی که قانون اساسی آنها را در اختیار دولت قرار نداده است با رعایت قوانین مربوط آزاد است. پس بنابراین در این زمینه ماده مشخص شد صنایعی که در اختیار دولت است،بخش خصوصی هرگز حق سرمایه‌گذاری در آن موارد را ندارد که من دقیقا احصاء کردم.(کمالی-کل اصل را بخوانید) نایب رئیس- هم اصل را خواندند وهم این ماده به قانون مربوطه اشاره کرده است. شوشتری-در قانون اساسی عرض کردم باز به خاطر آقای کمالی عرض کردم در سه بخش بیان میکند ،بخش دولتی را که در اختیار دولت قرار داده این موارد است که یادداشت کردم(قانون اساسی در اختیارم نیست)«صنایع بزرگ، صنایع مادر، بازرگانی خارجی، معادن بزرگ، بانکداری، بیمه، تامین نیرو، سدها وشبکه‌های بزرگ آبرسانی،رادیو وتلویزیون،پست وتلگراف وتلفن هواپیمائی، کشتیرانی،راه وراه آهن، ومانند اینها در اختیار دولت است»پس بنابراین در این قسم بخش خصوصی شامل آن قسمت از کشاورزی ،دامداری، صنعت،تجارت،خدمات میشود» پس بنابراین موضوع سرمایه‌گذاری وفعالیت بخش خصوصی در همین زمینه‌هائی که قانون اساسی دقیقا انگشت گذاشته وذکر کرده است.یعنی کشاورزی صنعت،(که البته کشاورزی اعم از باغداری وآبزیان است)که ما این موارد را مشخص کرده‌ایم.وتمام محور این لایحه در بخش ،بخش این که من در اینجا باید عرض کنم که برادرمان آقای رهامی در مسکوت ماندن لایحه راجع به ماندن لایحه به گونه‌ای استدلال کردند که خیلی جالب بود .گفتند چهار قسمت دارد. تعاریف،زمین،آب ،صنعت. بعد در مورد صنعت گفتند معادن قانون دارد. در این لایحه راجع به ماندن صحبتی نیست.آب گفتند .مادر همین لایحه پیش بینی کردیم گفتیم در یک ماده. راجع به آب بر طبق قانون توزیع عادلانه آب عمل بشود. راجع به تعاریف گفتند،در قانون مدنی هست، ما به بخش تعاریف مان دو ماده بیشتر ندارد.من می‌خوانم شما را به خدا این در کجای قانون مدنی است؟ ماده1 – فعالیت تولیدی بخش خصوصی آن قسمت از فعالیتهای اقتصادی غیر دولتی است که با سرمایه یا نیروی کار اشخاص مطابق مقررات وضوابطی که در این قانون مذکر میشود انجام میگیرد. ماده2- فعالیت تولیدی بخش خصوصی می‌تواند به صورت انفرادی یا به صورت شرکت تعاون 2یا چتد نفر هم باشد. کجای قانون مدنی هست؟ ما در این لایحه ماده به ماده قانون مدنی را رعایت کردیم که اگر موردی هست که در قانون مدنی است در اینجا نیاوریم. ولی در آنچه در این لایحه است متاسفانه ایشان اصلا نام نبردند که موضوع اصلی این لایحه است. شما ببینید، در بخش اول بخش صنایع،در این لایحه ما دنبال این بودیم که عوامل تولید در صنعت چیزهائی است. در ماده 3 ذکر کردیم. 1-نیروی کار2-ابزار تولید3-مواد اولیه4-زمین وتاسیسات ساختمانی در اینجا آمدیم گفتیم سود وزیانی که کارخانه به وجود می‌آورد مال چه کسی است؟ودقیقا مشخص کردیم،نیروی کار اجرت میبرد. صاحب زمین وتاسیسات مستحق اجرت است.هیچ کدام سود را نمی‌برند. سود کارخانه از آن کسی است که مواد اولیه از آن اوست.ماده اولیه هم دست دولت استمی‌خواهد بدهد،اگر به کسی ماده اولیه را داد سود کارخانه از آن اوست اگر هم نداد باز سود مال صاحب کارخانه نیست.دقیقا در این لایحه مشخص شده است .چرا این مطالب را که اصل لایحه است متاسفانه ذکر نکردنذد؟یا در بخش کشاورزی،ما آمدیم در بخش کشاورزی گفتیم که عوامل تولید در کشاورزی عبارت است از:بذر،زمین، کار وابزارکشت،وگفتیم محصولی که در کشاورزی

بدست می آید نه از آن صاحب کار است ونه از آن صاحب ابزار کشت است. محصول کشاورزی از آن کسی است که بذر از آن او است.اگر بذر مال کشاورز است محصول کشاورزی هم مال کشاورز است.نه آنکه تراکتور آورده وصاحب ابزار است،ودر بخش کشاورزی کا محور این لایحه دور حول این قسمت می‌چرخد. در زمینه باغداری،گفتیم عوامل اصل تولید در باغداری عبارت است از:درخت میوه ونیروی کاری که که در پرورش آنها دخالت دارد وبعد دقیقا گفتیم محصول باغ از آن کیست؟ از آن نیروی کار نیست از آن صاحب درخت میوه است(رشیدیان-اشکال روی تعاریف نیست روی سیاستهای است که اطراف… ) اصلا حدود فعالیت بخش خصوصی براین محور می‌چرخد ،هم در بخش صنعت هم کشاورزی،هم باغداری،هم آبزیان وغیر ذلک. رضوی-آخر زمین نداده‌اید که این بذر را بکارد .شما که زمین نداده‌اید بذر را کجا بکارد؟ شوشتری-ولی این اساس لایحه است هیچ مورد بحث قرار نگرفت و مخالفتهای بر محوری چرخید که اصلا محور لایحه نبود.اتفاقا این را من عرض بکنم،بنده در کمیسیون قضائی این پیشنهاد را عرض کردم که ما اقسام ما را در اینجا مطرح نشود مساله‌ای پیش نخواهد آمد واین را هم به شما عرض بکنم در لایحه‌ای که در کمیسیون خاص کشاورزی بحث میشود همین اقسام زمین با همین کیفیت دقیقا آمده است یا تنها مساله‌ای که در اینجا به وجود آورد اگر در عنوان لایحه یک مقداری توجه میشدشاید این همه حساسیت به وجود نمی‌آمد .ما می‌گفتیم حدود وشیوه فعالیت .اگر این مقدار در عنوان ذکر میشد این همه مسائل پیش نمی‌آمد .پس بنابراین آنچه که محور اصلی لایحه است متاسفانه مسکوت میشد. شما برادران وخواهران نماینده، نمایندگان محترم. ما نباید بعد از گذشت چند سال مشخص بکنیم که در بخش صنعت سود از آن چه کسی است؟این باید مشخص بشود یانه ؟کجا باید مشخص بشود؟ وکدام قانون است که این را مشخص می‌کند(رشیدیان- اینها بدیهی است) که ما بگوئیم این مسکوت بماند یا تصویب نشود وبه آن قانون احاله بدهیم.لایحه اراضی کشاورزی در محور خاص خودش دارد سیر می‌کند که این لایحه اصلا ارتباط به آنجا دارد وانچه که این لایحه می‌خواهد بگوید در هیچ قانونی جایش نیست جایش همین جا است(رشیدیان-آقای شوشتری ماده 7 را بیان بکن) ما در کشاورزی مشخص بکنیم عوامل تولید کدام است ومحصول از آن کیست ،سود کارخانه از آن چه کسی است؟صاحب کارخانه تصور نکند به عنوان اینکه صاحب کارخانه است صاحب زمین وتاسیسات است. سود کارخانه از آن اوست. این را مشخص کردیم که نیست.سود از آن کسی است که صاحب مواد اولیه است. مواد اولیه هم در اختیار دولت است،دولت اگر خواست به صاحب کارخانه بدهد واو مالک بشود،مال او است. اگر نداد هم طبعا سود کارخانه از آن او نخواهد بود(رضوی- مجبور است بدهد)در مورد ماده 7 که یک مقدار ابهام دارد که سوال آقای رشیدیان هم در همین زمینه است که به بخش خصوصی مواد خام را بدهد (رشیدیان-گفته‌اید) عرض کردم اشتباه همین جااست. «آن دولت موظف است» به آخر ماده میخورد. عرض کردم در بخش خصوصی ممکن است در بخش صنعت یک نفر به خاطر سرمایه‌داری انحصار به وجود بیاورد.وقتی انحصار به وجود آمد، اینجا است که مردم هستند طبقه مستضعف هستند که پایمال میشوند وتابع او هستند اگر انحصار به وجود آمد دولت موظف است از بخشهای دیگر حمایت بکند تا انحصار به وجود آمد ،وضع بازار عرضه وتقاضا به هم خورد ومردم در عسر وحرج قرار گرفتند به خاطر انحصاری که برای کسی به وجود آمده دولت موظف است این انحصار را بشکند .پس«موظف است» برلی شکستن انحصار وبیرون آمدن مردئم از عسر وحرج است.من در رابطه با آن قسمتی هم که گفتند که به کمیسیونهای دیگر داده نشده… نایب رئیس-آقای شوشتری شما در وقت قبلی یک مقداری صحبت کردید والان هم 30 دقیقه است صحبت بفرمائید. شوشتری(مخبر کمیسیون)- در این لایحه ،البته آن مربوط به هیات رئیسه مجلس است که به کمیسیونهای دیگر بدهد یا ندهد،مربوط به کمیسیون قضائی نیست. ولی این را مزید اصلاع مجلس محترم عرض میکنم .کمیسیون اصلی قضائی بوده،به چهار کمیسیون صنایع ومعادن به خاطر بخش صنعت،کمیسیون مسکن وشهرسازی به خاطر طرحهائی که در زمینهای موات مطرح است وکمیسیون کشاورزی.پس بنابراین به کمیسیونهای مربوطه هم داده شده،سه کمیسیون به موقع گزارشش رسیده، کمیسیون کشاورزی هم گزارششان را داده‌اند منتها بعد از چاپ این لایحه است. در اینجا این نکته را هم عرض بکنم، کمیسیون اصلی هم در اینجا کمیسیون قضائی است. ایکاش ریاست محترم مجلس حضور میداشتند که در اینجا پیشنهاد شد که به کمیسیون خاص بدهند.در این لایحه حدود وشیوه فعالیت است، صرفا یک بحث حقوقی است وکمیسیون اصلی هم کمیسیون حقوقی وامور قضائی مجلس است وموارد دیگر کمیسیون فرعی است. نایب رئیس-متشکر،نماینده دولت بفرمائید. اسلامی(نماینده دولت)-بسم الله الرحمن الرحیم.برادران وخواهران نماینده ،سوابق این لایحه برمیگردد به حدود سال 61 که زمینه‌های بحث برنامه ریزی بود ودولت از نظر اجرائی نیاز داشت که بالاخره این حدود وثغور اصل چهل وچهار وبخشهای مختلف آن برایش روشن باشد .صرفنظر از مسایل فقهی که متخصصین آن در این زمینه وارد میشوند وصحبت خواهند کرد .به دنبال این منظوراین بود که بخشهای مختلف را روشن ومشخص کنند. یک وقتی قرار شد از این طرف شروع کنند یعنی خودش دولتی را مشخص کنند بعد تعاونی وبعد خصوصی. ماحصل بحثهای فراوان که از آغاز تقریبا سال 61 بود که نتیجه گیری آن حدود برج 8 رسید در مجموع به این نتیجه رسید در مجموع به این نتیجه رسید که این بخشهای مختلف را تقدیم مجلس شورای اسلامی کنند وبه این ترتیب لایحه فعالیت بخش خصوصی آمد وهم زمان که می‌رفت لایحه بخش تعاونی‌هم بیاید که به طور ناگهانی آن لایحه تغییراتی به صورت طرح تعاونی مطرح شد واحتمال وامید می‌رفت که مجموع این دوتا از کل بخش اگر کم بشود تفاضلش می‌تواند آن بخش دولتی را مشخص بکند .این مساله سوابق لایحه بود. اما آن برادرانی که گهگاه صحبتهائی نسبت به لوایح اساسی دارند دقیقا باید خدمتتان بگوئیم از نظر اجرائی برای ما هرچه شما تصویب بفرمائید این مبهم است که در عمل ما خط مشی را برای برنامه‌ریزی بدانیم .بالاخره ما چه کار باید بکنیم ودر چه زمینه‌ای برنامه‌هایمان را ارائه بدهیم وجلوتر برویم. البته این پیشنهادی که الان از کمیسیون آمده با آن چیزی که در اصل بوده تفاوتهائی دارد. یعنی بعضا حذف مواد دارد،اصلاح عبارتی دارد،که ما آنها را کاری نداریم وبه موقعش صحبتها شده وبالاخره در مجموع مجلس شورای اسلامی است که نظرات خودش را خواهد داد.اما پیشنهادی که ما در این داشتیم این است که آن قسمت از برنامه ،یعنی آن قسمت بخش تعاونی هم در مجموع نگاه کرد بشود، یعنی اگر قرار است که این را کمیسیون لطف کنند وبررسی بفرمایند که منطقه‌ای خالی وخلاء نماند وبشود در مجموع یک پوشش کاملی را بوجود بیاورد که این سه بخش مندرج در اصل چهل وچهار برای ما کاملا روشن بشود .به هر حال اینکه اجرای قانون اساسی است وروشن شدنش برای ما می‌تواند کمکی بکند نسبت به کلیاتش ما مسایلی را نداریم.الایک نکته که چون این لایحه زمان تقدیمش به مجلس تقریبا برمی‌گردد به دوره قبل مجلس ،بعضی از برادرانی که دست اندرکار بودند با بعضی از ایراداتی که برادرانی در وزارتخانه‌ها دارند هست ولی چاره‌ای جز این نیست که بالاخره باید ما این حدود وثغور را هر وقت که شده،هر چه زودتر مشخص بکنیم که یتوانیم کار اجرائی را براین روال پی ریزی کنیم.من دیگر عرض ندارم. نایب رئیس-خیلی متشکر،185 نفر در مجلس حضور دارند ،بعد از شنیدن بحثهای مخالفین وموافقین وتوضیحات مشروح وبه جای کمیسیون ،نمایندگانی که با کلیات این لایحه موافق هستند قیام بفرمائید.(اکثر برخاستند)تصویب شد. ما چون دستور بعد را نمی‌رسیم،طبعا دیگر وقت مال جناب آقای فاضل وزیر  

محترم علوی عالی است.آقای فاضل بفرمائید. 5-اعلام سئوال آقایان:سید علی حسینی از آقای وزیر کشور ومحمد غراوی از آقای وزیر بهداری منشی-تا تشریف آوردن جناب فاضل وزیر فرهنگ من دو سئوال را اعلام می‌کنم. برادرمان آقای سید علی حسینی از وزارت کشور در رابطه با شکایات مردم شهر کامیاران طبق اصل هشتادو هشت سئوال را به مجلس داده‌اند که اعلام وصول می‌شود. برادرمان جناب اقای محمد غراوی نماینده گنبد در رابطه با منطقه گنبد وترکمن صحرا ،راجع به گستردگی بیماری سالک از وزیر محترم بهداری طبق اصول هشتادوهشت سئوال کرده‌اند که اعلام وصول میشود. 6-گزارش آقای وزیر فرهنگ وآموزش عالی به مجلس شورای اسلامی دکتر فاضل(وزیر فرهنگ وآموزش عالی)-بسم الله الرحمن الرحیم.با عرض سلام وتشکر از اختصاص این وقت به وزارت فرهنگ وآموزش عالی بنده امروز خدمتتان رسیدم که یک گزارش کلی از وضع وزارت فرهنگ وآموزش عالی ودانشگاهها کشور وموسسات علمی تقدیم بکنم وبه طور کلی با این کار وطرح مسایلی که فعلا مطرح است نظر نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی را به وضع این وزارتخانه جلب بکنم .به طور کلی نیازی به این نسبت که از نظر جایگاه وزارت فرهنگ وآموزش عالی وموسسات آموزش عالی کشور صحبتی بشود. در شریعت مقدس ما در قرآن کریم در احادیث همه جا ارزش علم ودانش که شریف ترین کالای هستی هست به بهترین وجه عرضه شده وتوجه خارق العاده‌ای که در اسلام به دانش وعلم شده است نشانه اهمیت این در جامعه اسلامی ما است. من فکر میکنم که اگر ما جامعه را به عنوان یک پیکر نمایش بدهیم جایگاه دانشگاه وموسسات عملی کشور را به طور کلی موسسات فرهنگی به مثابه مغز این پیکر خواهد بود .الان در کشور ما که بعد از انقلاب اسلامی بایستی بهترین وسریع ترین روشها برای خود کفا کردن کشوربه کار برده بشود می‌بینیم که مسایل مختلف برادرهای وزراء اینجا مبآیند صحبت می‌کنند .ولی چیزی که در وزارت فرهنگ مطرح است این است که تمام خطها به اینجا ختم میشود.یعنی اینجا است که مسوول است برای پرورش نیروهائی که بایستی تمام رشته‌ها مختلف وارگانهای مختلف صحبت می‌کنند .ولیچیزی که در وزارت فرهنگ مطرح است که تمام خطها به اینجا ختم میشود.یعنی اینجا است که مسوول است برای پرورش نیروهای که بایستی تمام رشته‌های مختلف را از نظر خود کفائی بی نیاز بکنند.این مرکز اصلی است وبنابراین توجه به خصوص نیاز دارد که کاملا متفاوت است از نظر ارزش با کل جاهای دیگر. فرمایشات حضرت امام به کرات باز موید همین است که توجه به خصوصی که ایشان نسبت به دانشگاهها وموسسات عملی عالی دارند .دانشگاهها فرآورده‌هایشان انسان است.یعنی جوانان این کشور را پرورش میدهند که بازدهی اینها برای سالها ی سال،20-30 سال در اختیار کشور خواهد بود وبه کلی این متفاوت است با کارخانه‌ای که ماشین یل یخچال یا قسمتهای دیگر را میسازد. یک نکته بسیار مهم این است که ما الان یک مقداری از نیازمندیهایمان را از خارج تامین می‌کنیم وروز به روز هم ان‌شاءالله اینها کمتر میشود ولی چیزی را که ما نمی‌توانیم از خارج تامین بکنیم افراد انسانی وکارآمد است.یکی افتخارات انقلاب اسلامی این است که این کارشناسان خارجی را که شده است من از شما اجازه میخواهم که یک تصویر کلی خدمت شما بدهم از نظر وضع مملکت ومقایسه آن با شرایط کنونی دنیا. یک جزوه‌هائی خدمت شما تقدیم شده است که جدول مملکت نشان میدهید .در ایران ودر کشورهای دیگر.ما سه گروه از کشورهای را برای مقایسه انتخاب کرده‌ایم، یکی کشورهای اسلامی است،یکی کشورهای غیر اسلامی که نفت دارند ویکی هم کشورهای به اصطلاح پیشرفته است که همه امکانات را دارند.این شاخص یعنی نسبت تعداد دانشجویان یک کشور به تعداد کل جمعیت کشور یکی‌اند کس مهمی هست از نظر وضع کل 

فرهنگی مملکت .می بینید که در ایران ما 469 نفر دانشجو به ازاء هر صد هزار نفر جمعیت داریم.در سوریه این رقم 1300 به بالا است ودر لبنان 3109 نفر است ومیرویم در کشورهای غربی که رقمهای 2000 و3000 را نشان میدهد این رقم قبل از انقلاب هم در همین حدود بوده است حدود 450 نفر بوده الان 469 نفر شده ولی می‌بینید که رقم بسیار پائینی است ونشانه‌ این است که ما امکانات آموزش عالی‌مان بسیار محدودتر از آن است که مملکت احتیاج دارد .نکته مهم دیگر این است که در کشورهای پیشرفته نیازی را که ما داریم آنها دارنددر جائی مثل سوئد در بعضی از رشته‌ها دیگر متخصص تربیت نمیکنند به خاطر اینکه به اندازه کافی ندارد پزشک دیگر احتیاج ندارد ؤبه ازاء هر 250 نفر یک پزشک دارند واین مقایسه کنید با مملکت ما که نیاز از بسیاری از جاهای دنیا بیشتر است، یعنی اگر در شرایط مساوی بخواهیم مقایسه کنیم عدد ما باید دو برابر باشد در حالیکه می‌بینید بسیار پائین است. در صفحه بعدی نسبت رشد دانشجویان ایران را از سال 1350 تا1363 نشان میدهد که می‌بینید در سال 50 حدود 70 هزار نفر دانشجو داشتیم وحد اکثر این میرسد به سال 58 –59 که در حدود نزدیک به 180 هزار نفر بوده ودر حال حاضر 63-64 که حدود 150 هزار نفر است. البته اگر 30 هزار نفر دانشجوی تربیت معلم را به این اضافه بکنیم این رقم الان به همان 180 نفر میرسد.یک نکته مهم دیگر در این نمودار نسبت به استادها به تعداد دانشجویان که به ازاء هر چند نفر دانشجو یک استاد لازم است در استاندارد کلی بین المللی ووضع مقایسه وضع ما با  سالهای گذشته.ملاحظه میفرمائید که در سال (1346 ما 36 هزار دانشجو و 2772 نفر استاد داشته‌ایم وبه ازاء هر 13 دانشجو این یک رقم کلی است) ودر کلیه رشته‌ها به ازائ هر 13 دانشجو یا استاد داشته‌ایم در سال 57 این وضع میرسد که 157 هزار دانشجو داشته‌ایم و13 هزار و900 نفر استاد ،می‌بینیم که به ازاء هر 11 دانشجو یک استاد داشته‌ایم .بعد انقلاب پیش میآید مسایل دانشگاهی مربوط به انقلاب ،اخراج افرادی که صلاحیت نداشتند در دانشگاه بمانند تصفیه دانشگاهها ،وبعد عوامل دیگری که به دنبال آن موجب شده استکه بسیاری از این استادان دانشگاههارا ترک بکنند وبه سال 63 میرسیم که 150 هزار نفر دانشجو داریم ،یعنی در حال حاضر استاد داریم.این رقم بسیار بالائی است برای نسبت دانشجو به استادکل قابل توجه است. اگر که نمودار شماره 4 را که در صفحه بعدی است ملاحظه بفرمائید این باز با آن سه گروه کشورها مقایسه شده است .یعنی ملاحظه کنید می‌کنید که در ایران که 23 نفر دانشجو یک استاد دارند ،در مصر می‌شود 16 دانشجو به ازاء هر استاد،در ترکیه 13 دانشجو به ازاء هر استاد ومی‌آئیم همین طور پائین در مکزیک 11 وبالاخره می‌رسیم در آلمان که به ازاء هر 7 نفر دانشجو یک استاد هست. این نمودار شماره 4 به طور مشخص یکی از تنگناهائی مهمی را که در آموزش عالی کشور ودانشگاهها مطرح هست مشخصا به نظر شما میآورد وآن هم کمبود کادر آموزشی است است که بنده درباره آن صحبت خواهم کرد.نمودار5- صفحه بعدی مربوط است به پیش بینی آینده که اگر امسال که سال 1363 هست ووضعمان این طور است در سال 66 چه نیازی را پیش بینی می کنیم الان ما 150 هزار نفر دانشجو داریم و9300 نفر استاد .استاد موجودمان 6500 نفر است،نیازمان چیزی حدود 2000 نفر بالای این است.اگر به که سال 66 را ملاحظه کنید این فاصله خیلی بیشتر میشود. چون پیش بینی میشود که در آن موقع ما ان‌شاء الله بتوانیم تعداد دانشجویانمان را با امکانات جدید آموزشی که پیدا می‌کنیم به220 هزار نفر برسانیم ودر آن موقع ما چیزی نزذیک به 7000 نفر استاد اضافی نیاز داریم .واین مدت،مدت خیلی طولانی نیست.(از 63 تا 66). یکی از مسائل مهم دیگر که نشاته توجه ممالک مختلف به مسائل فرهنگی است،به طور کلی .آن میزان از بودجه درآمد ناخالص هست که درصذی هست که نسبت میدهند به مسائل آموزسی به طور کلی .باز از این منحنی صفحه بعد این را مشخص می‌کند که چند درصد از بودجه مملکت یا در آمد ناخالص ملی تخصیص داده میشود به این گونه آموزش‌ها .می‌بینیم که تمام کشورهای دنیا توجه بسیار ویژ‌ه ای روی این مساله داشته‌اند وبخصوص بعد از جنگ جهانی

دوم این مساله مهم را خیلی از کشورها روی آن تمرکز کردند ونتیجه این شد که هر کدام از این کشورهائیکه بیشتر به این مساله پرداختند توانستند در طول چند سال بیشتر پیشرفت بکنند وخود کفائی بیشتری داشته باشند .در ایران این نسبت 5/2 درصد هست وهمانطوری که در منحنی می‌بینید در سال 50 تا سال 60 تفاوتی نکرده همان نسبت 5/2 درصد مانده است ودر ستون‌های بعدی آن ستون سفید مربوط به سال 1350 هست برای کشور مختلف آن ستون مشبک مربوط به سال 1360 هست. یعنی یک دکمه را با هم مقایسه کرده است ومی‌بینید که تقریبا بدون استثناء تمام این‌ها یک افزایش را نشان میدهند .یعنی در ااین دهه هر کدام از این‌ها با وجودیکه بسیارشان خود کفا بودند مع الوصف این نسبت را افزایش دادند. وبعضی از جاخها این تا 80% کل بودجه می‌رسد که یک رقم کلی بسیار خوبی است .واین یکی از مشکلاتی ما است. مسائلی که مربوط نسبت بودجه‌ای میشود وکمبودهائیکه از این نظر وجود دارد. با توجه به این ارقام که من سعی نمی‌کنم سرشمار زیاد درد بیاویم با این‌ها. مسائل مختلفی که مطرح است در سطح آموزش عالی بایستی به ان توجه بخصوص بشود. یکی همان مساله کمبود کادر آموزشی هست اگر که به خاطر نمایندگان عزیز باشد روز اولی هم که من اینجا خدمتتان رسیدم این را به عنوان یکی از مسائل مهم دانشگاهی خوبمان که اینکه می‌گویم خوب یعنی شراطی بهتری داشته است.ما در بعضی از دانشگاههای خوبمان که اینکه می‌گوئیم خودر بعضی از رشته‌ها باز در طول سال ذگذشته در حدود 9 نفر 10 نفر استاد خوب را از دست دادیم علت اینکه ادامه دارد این است که عواملی که سبب این مهاجرت از مراکز آموزش عالی کشور به سایر مراکز یا احیانا خارج از کشور میشود آنها هنوز به قوت خویش باقی است .آن مسائل ادامه دارد بنابراین روز به روز ما همانطوری که عرض کردم مثل برفی که بگذاریم در آفتاب این دارد ذوب میشود یکی مسائل هست که امروز احتیاج دارد. بارها من با برادران صحبت می‌کنم بعضی‌هایشان نظرشان این هست که امروز در کل مملکت در آمدها کم هست دانشگاهها هم جزئی از مملکت هست به این حساب خوب این درست است ولی اگر ما معتقدیم بشویم که آینده خود کفائی مملکت وکل سرنوشت آینده این مملکت بستگی دارد به رونق ان دانشگاهها ممکن است که این دانشگاهها وموسسات آموزش عالی کشور مثل مغز هستند در این پیکر. ببینیم که در بدن انسان وفطرت انسانی واین ماشین بی نهایت خارق العاده وعجیبی که به دست پروردگار آفریده شده است چه سیاستی به کار برده میشود برای اداره قسمتهای مختلف این بدن؟ در کمیسیون بودجه خدمت برادرها من این را عرض کردم که در زمانی که بودجه به اندازه کافی هست وبه همه جا میرسد بودجه آمد. بودجه بدن هم خون است .خون به همه جای به فراوانی میرسد به تمام اعضاء هیچ مساله‌ای هم نیست.به نسبتی که هر عضوی تقاضا می‌کند اگر که مساله‌ای یش آمد در بودجه مملکتی مثل جنگ مثل وضع امروزمان ما می‌فهمیم که امروز مساله جنگ یکی از مهمترین مسائل مملکت هست وهیچکس نیست که از اسن مساله آگاه نباشد وبه آن اعتراف نکند. منتها گر که در بدن یک همچنین مساله‌ای اینکار را نمی‌کنند که بیاید از همه اعضائ یک مقدار خونش را کم بکند. بگوید خوب همه‌اش را می‌زنیم تا این خونی که هست به همه جا برسد .هرگز این کار را نمی‌کند.چرا؟ برای اینکه اگر این مکانیزم در بدن شما باشد یک جائی مثل فرض بگیرید که کلیه عضلات یا جاهای مختلف این کم خونی را خیلی خوب تحمل می‌کند. ولی مغز یک ذره‌اش را هم تحمل نمی‌کند .اگر بودجه همه جا را زدیم واین مغراز کار افتاد بعد اگر هر چقدر خون هم به این بدن برسانیم دیگر این لاشه به درد نمی‌خورد چون آن هست که تمام اینها را به حرکت در آورد ومرکز اصلی آن است. این هم اگر که بودجه مملکت کمبودی در آن هست ما بیائیم از همه جا کم بکنیم این هم به نظر علاقه نمی‌رسد .یعنی هر جایگاه ارگانی را در اجتماع مشخص بکنیم وبه نسبت مسوولیتی که از او می‌خواهیم وبه نسبتی که در آینده بایستی بازذهی داشته باشد وبه نسبت اهمیتی که در آینده انقلاب دارد بیایئم واین بودجه را برایش تنظیم کنیم .مسئل بودجه دانشگاه یکی از مسائل مهم دانشگاه هست.البته من بایستی عرض بکنم که به علت مسوولیتی که دانشگاهها دارند ومن فکر می‌کنم به علت ایثاری که گردانندگان دانشگاهها دارند ما علی رغم تمام این مسوولیتها پیشرفتهائی داشتیم که بسیار امیدوار است بسیار خوشحال کننده است. توجه بکنید که تعداد دانشجوئی که ما می‌پذیریم ما صحبت از کمبود استاد می کنیم ولی در عین حال می‌بینید که تعداد دانشجوئی که نمی‌پذیریم افزایش پیدا کرده است یعنی با وجود تمام کمبودها ومسائلی که هست با تفاهم این مساله که ما در شرایط غیر عادی هستیم . با فهم به اینکه ما جنگی داریم با فهم به اینکه در کشور مسائل مختلفی هست،دانشگاهها با کمال امیدواری کار خودشان را کردند وتوجه می‌فرمائید که پیشرفتهای خوبی هم شده است .دوره‌های فوق لیسانس به وجود آمده است .دوره‌های دکتری به وجود آمده .ما در رفع نیازهایمان به بیگانه بایستی اساتیدمان را خودمان تربیت کنیم ومی‌بینید که همه این پیشرفت شده است. علی رغم اینها. منتها عرایضی که من می‌کنم این است که اگر ما حقیقتا می‌خواهیم که به آن مرحله خود کفائی برسیم بایستی که مسائل بسته به آینده دارد.همه برادران وزراء همین را می‌گویند هرکسی در وزارتخانه که هست فکر می‌کند ولی آن چیزی که من توجه برادران خودم را به آن جلب می‌کنم این است که تمام این مسائل بسته به آینده دارد بنابراین برای رفع تنگنائی که ما در مورد کمبود کادر هیات علمی داریم بایستی مسائلشان را رفع بکنیم .ومساله هم فقط حقوق نیست. یک استاد دانشگاه نامه‌ای برای من نوشته که آقا تمام این حقوقی که شما میدهید من به شما میدهم مطلقا چیزی برلای خرج زندگی،برای دارو ودرمان ،برای تحصیلات بچه‌ام من هیچی از شما نمی‌خواهم شما بیائید یک جائی در این شهر دو اتاق به من بدهید در آن زندگی کنم که بتوانم شب مطالعه بکنم روز بیایم درس بدهم. اگر که ما این مسژاله را برای استادان حل کنیم خوب مرتبا از دانشگاه جاذبه بیشتر است. مسائلش را که مسائل لوکس نیست مسائل اصلی وحیاتی هست. یک استاد برای اینکه تواند برود درس بدهد فکر آسوده می‌خواهد شما خودتان غالبا استاد بودید ودرس میدادید باید شب قبلش یک جائی باشد آدم بتواند مطالعه بکند .باید غکرش آسوده باشد تا بتواند برود وظیفه سنگین خودش را انجام بدهد .اگر که این مسائل منطقی وواقعی زدگیش روزمره‌اش بستگی دارد حل نشود. دانشگاه را ترک می‌کند یواش  یواش نمی‌شود هم به او انتقاد کرد. یکی از علل مهم اینکه می‌بینید استادان را از دست می‌دهیم می‌آیند در بخش خصوصی همین است که زندگی شان تامین نمیشود. ما یک طرح ضربتی می خواهیم که مسکن توجه بکند به این مساله که خوشبختانه مذاکراتی که شده تا حدود زیادی نظرشان را جلب می‌کرد ولی خوب در عین حال یکی،دومیلیون تومان پول از یک استاد می‌خواهند که برود یک مسکنی که آماده است برود بخرد .خوب ندارد .بنابراین احتیاج به همکاری بانک‌ها داریم .ویک وضعی باید بوجود بیاوریم که این مساله را حل بکنیم وقتی این مساله را حل کردیم یک گام جلو گذاشتیم رفتیم پیش. از نظر دانشجوئی هم در تعطیلی دانشگاهها در آن دوسال 59 و60 یک مقدار زیادی از استاد دانشگاهی به کارهای دیگر اختصاص داده شد بسیاری از ساختمانها را به دلائل مختلف در اختیار ارگان‌های دیگر قرار دارند ومتاسفانه بعد از اینکه دانشگاهها باز شد با توجه به اینکه خیلی بیشتری دانشجو گرفت واحتیاجش خیلی بیشتر شد این امکانات را در بسیاری از موارد به دانشگاهها باز نگرداندند واین سبب شد که در مسائل دانشجوئی ورفاهی دانشجوئی ما با مشلات عظیمی روبرو بشویم .الان شما می‌بینید که به برکت انقلاب اسلامی آن قشر دانشجویانی که به  

دانشگاهها را پیدا کنید غالبا از طبقه مستضعفتر ونیارمندتری هستند .بنابراین به نسبت قبلی ما بیشتر امکانات بایستی در اختیارشان بگذاریم دانشجو هم مثل استاد بایستی یک فکر آسوده وفارغ داشته باشد تا بتواند تحصیل بکند. ما الان برای مسکن بسیاری از دختران دانشجو داریم با برآوردهائی که کردیم بسیار خوش بینانه که سازمان برنامه وبودجه هم با ما همکاری داشته حداقل پنجاه در صد اینها احتیاج به مسکن وخوابگاه دارند وبنابراین مابرای 75 هزار نفر احتیاج به مسکن داریم در حالیکه بیش از 20 هزار مورد در اختیارمان نیست. ومی‌بینید که الان کمبود ما در حدود 50 هزار نفر هست برای دانشجویان وفشار این را ما هر روز تحمل می‌کنیم مقدورات ما هم طوری نیست که بتوانیم این را به سرعت تامین بکنیم حتی می‌رویم یک ساختمان را می‌بینیم به درد اسکان دانشجو می‌خورد مذاکره می‌کنیم در فکر این هستیم که یک بودجه‌ای از یک جا تامین بکنیم، می‌بینیم یک وزارتخانه دیگری می‌آید ونقد تمام ساختمان‌ها را می‌خرد ومی‌برد .وما همین طور می‌مانیم .در آن جدول آخری که در آن جزوه من خدمت شما دادم وضع خوابگاهها دانشجوئی مطرح هست که کمبود الان داریم وپیش بینی مان برای سال 66 با افزایش دانشجویان وبا در نظر گرفتن آن خوابگاههائیکه در دست ساختمان هست اگر تمام آنها به ثمر برسد در حدود 66 هزار نفر می‌شود این 37 هزار نفر غلط است 66 هزار نفر کمبود سال 66 است. نکته مهم این است که اگر ما از امروز شروع کنیم به ساختمان این خوابگاهها ممکن است که 4 یا 5 سال دیگر آماده بشود بدیهی است که در بسیاری از موارد این شروخع را هم نداریم وبنابراین این یک مساله فراینده‌ای است که در آینده هم با آن روبرو خواهیم شد .اضافه برایاین مساله مشکلات اجتماعی هست ک ما الان در سطح دانشگاهها با آن روبرو هستیم وبر آینده آن این میشود که محیط بسیار  امنی برای کادر علمی وگرداننده دانشگاهها شایعه پراکنی ‌هائی هست وتمام اینها بر آینده‌اش این خواهد بود که آن توجه وآن علاقه‌ای که برای بودن در دانشگاه هست یواش یواش از بین میرود واضافه بشود بر مسائل دیگر وترک افراد به طرف بازارهای خصوصی . همین طور قبول مسوولیت امر دشواری شده ودر بسیاری از این مراکز ما به سختی می‌توانیم یک نفر را پیدا کنیم که صلاحیت داشته باشد قبول بکند که مسوولیت این موسسات ودانشگاهها را به عهده بگیرید .این اگر عوض نشود ما همین طور مرتب ضعیف تر خواهیم شد .ومن فکر می‌کنم که ان‌شائ الله جو آینده به این سود خواهد بود وتربیتی ان‌شائ الله پیش خواهد آمد باسیاست هائی که بایستی انتخاب کنیم که این کاملا معکوس بشود به مسائل با میل واشتیاق بیایند در دانشگاهها برای اینکه دانشگاه جائی است که بسیار ی آرزو دارند که در آنجا باشند. اگر مسائل اضافی حذف بشود. نایب رئیس-(یزدی) –معذرت می‌خواهم من پیشنهاد می‌کنم که شما چون در این جلسه حداکثر ده دقیقه دیگر می‌توانید خدمتتان باشیم مطالب مهمتان را انتخاب بکنید بهتر هست که اگر ماند از آن مطالب کوچکتر بماند. دکتر فاضل-بسیار خوب،من خلاصه می‌کنم خیلی متشکر از تذکرتان بنابراین من فکر می‌کنم که بایستی اولا آن اولویتی را که دانشگاهها احتیاج دارند در سطح جامعه به آنها داد، واین را تمام مسوولین وبخصوص نمایندگان عزیز مجلس شورای اسلامی در موقعی که لوایح طرح میشود ودر کلیه موارد در نظر داشته باشند وپشتیبان ما شما باشید .شما وقتی که از وزیر محترم بهداری پزشک می خواهید برای نقاط مختلف مملکت این را بدانید که اگر امکان افزایش دانشجویان پزشکی را در اختیار ما نگذارید وما نمی‌توانیم تعداد بسیار بیشتری را تربیت بکنیم،طرحهائی هم در دست داریم بعضی‌هایشان هم تقریبا به اجرا رسیده است ولی راه حل این مشکلات این است که اگر پزشک می‌خواهید باید دانشکده‌های پزشکی را تقویت بشوند، تعداد افرادی که می‌پذیریم بیشتر بشوند تا ان‌شاءالله در ظرف 4،5 سال آینده مسائلمان حل بشود .مسائل آموزشی عالی درست مثل کشت یک بذر است که بایستی زمین را شخم زد بهترین بذر را انتخاب کرد،سالن ترینش را کاشت زحمت پای آن کشید ،آبیاری اش کرد و مدتهای مدید بعد محصولش را دید . ما هر اقدامی که امروز بکنیم نتیجه‌اش 6 7 سال آینده است 4،5 سال آینده است. الان 6،7 سال از انقلاب گذشته است اقدامات اساسی نکردیم .آن انقلاب واقعی فرهنگی در تمام ابعاد هست که امام تصریح می‌فرملیند در فرمانشان برای شورایعالی انقلاب فرهنگی این در تمام ابعاد هست. در ابعادی فکری ومسلما ایدئو لوژیک هست ودر سایر ابعاد هم بر اساس نیازهای جامعه هست .مسلما آن چیزی که اینجا قابل طرح است این است که اعتباراتی که موجود هست کفاف این پیشرفت ها را نمی‌دهد وبایستی توجه بخصوص به ان بشود. من این را استدعا می‌کنم از برادران نماینده محترم که به این مساله توجه بفرمایند واز آن مهمتر این چیزی هم که در اختیار دانشگاهها هست مقررات اداری ومالی نمی‌گذارد  که آن طوری که میل اینها است از آن نمی شود در مورد خودش استفاده کرد نی‌ماند ، بر می گردد به خزانه در حالیکه در سایر جاها کمبود بسیار شدید هست واین تبصره هائیکه ما تقدیم می‌کنیم به مجلس محترم به خاطر این گرفتاریها است وبنده‌هائی است که به دست وپای دانشگاهها پیچیده است . باز از این نظر هم دانشگاهها را بایستی  مستثنایش کرد از جاهای دیگر. اگر که فرض بگیرید فلان اداره می‌تواند به این شکل به کارش ادامه بدهد دانشگاه نمی‌تواند ،این را برادران نماینده توجه بفرمائید واین ویژگی را به دانشگاهها بدهند که بتوانند با دست باز مسایل خودشان را رفع کنند. مساله دومی که من عرض کردم روز اولی که خدمت شما رسیدم مساله تقویت مدیریت دانشگاه هست وآزادشد نشان از این گرفتاری، انواع گرفتاریها . ما یک مسافرتهائی را ترتیب دادیم که از کلیه دانشگاههای کشور برویم به ترتیب بازدید کنیم .برویم آنجا مستقیما با اساتید ویا دانشجویان رو در رو بنشینیم وببینیم مشکلاتشان چه هست. به ندرت یک مساله عملی مطرح میشد در این نشست‌ها .تمام مسائلی که با مطرح میشود مسائل بودجه هست ومسائل مالی واین چیزها… ای‌ها اگر برای دانشگاه حل بشود دانشگاهها می‌افتد در آن راهی که بایستی بروند وبه مسائل اساسی‌شان برسند‌ ان‌شاءالله با همکاری وهمیاری مجلس محترم شورای اسلامی این امید است کاملا هست بایستی که مسائل دانشجویان را حل بکنیم که این نوجوانان عزیز واین سرمایه‌های آینده کشور بتوانند با وضع بهتری وآسوده‌تری به تحصیل بپردازند هم از نظر امکانات رفاهی وهم اینکه تصحیح برنامه‌ها وبرداشتن بارهای اضافی که از نظر برنامه‌های درسی روی دوششان هست وتطبیق آن با نیاز واقعی که امروز مملکت دارد .من اینجا مسائل عمده‌ای را که این عزیزان دارند شاید تنها جائی است که من می‌توانم از اینها تشکر بکنم به خاطر ایثار واز خود گذشتگی که دارند وکار بسیار سنگینی که بر عهده‌شان هست وبه خوبی هم از عهدیشان برآمده است ونشانه آن هم این است که می‌بینید که با وجود کمی مقدورات ظرفیت دانشگاهها افزوده شده است واین نیست مگر به خاطر ایثار واز خود گذشتگی برادران می‌کنند. با توجه به پیشرفتهائی که ایجاد شده است .با توجه به بهبودی که در ترکیب دانشجویان دانشگاهها به وجود آمده است. از نظر رشته‌های تحصیلی حذف رشته‌های موجود با نیازهای مملکتی ،ایجاد رشته‌های کارشناسیارشد ودکتری در رشته‌های مختلف که یکبار دانشجو گرفته است ودوباره هم بزودی دانشجو خواهد گرفت واینها ان‌شاء الله استادان آینده ومتخصصین طراز اول آینده مملکت خواهند بود وبالاتر از همه ،مساله تغییر جو فرهنگی دانشگاهها واسلامی کردن دانشگاهها ،این‌ها نقاط بسیار روشن وتابناکی هست که ما داریم وامیدی هست برای پیشرفت هائی که در آینده ان‌شاء الله به آن خواهیم رسید.من در اینجا این نکته را می‌گویم که با تشکیل شورایعالی انقلاب فرهنگی به فرمان امام بزرگترین توجهی که میشد به این ارگانها فرهنگی مملکت بشود از طرف رهبری شده است وزمینه‌ای است ان‌شاء الله از ارشاد در آینده وتحقق آرمانهای فرهنگی دانشگاهها وان‌شاء الله که با کمک شورایعالی انقلاب فرهنگی وبا کمک جامعه روحانیت بتوانیم به مساله اسلامی کردن دانشگاهها که جزئی از اسلامی کردن کل جامعه هست تحقق ببخشیم واین ارگانهای را که انسان ساز هستند برای فرذای مملکت هر چه بیشتر به آن رونق بدهیم وان‌شاء الله پیشرفت بکنیم .خیلی متشکرم. 

نایب رئیس- خیلی متشکر جناب آقای دهقانی اسامی غائبین را اعلام بفرمائید. دهقان- بسم الله الرحمن الرحیم،غائب غیر موجه امروز: آقای سید نور محمد محمودیان از یاسوج. اسامی دیر آمدگان:آقایان سید جواد حسینی 25 دقیقه، محسن رهامی36 دقیقه، سید رضا زواره‌ای37 دقیقه، محمود صفری 32 دقیقه،سید مهدی طباطبائی 32 دقیقه، سید مجتبی عرفانی 25 دقیقه، یونس محمدی 38 دقیقه،سید ابوالحسن موسوی20دقیقه، سید حسین موسیانی 20دقیقه.7-پایان جلسه وتاریخ تشکیل جلسه آینده ودستور آن  نایب رئیس-جلسه بعد صبح پنجشنبه ساعت 8 ودستور جلسه دنباله دستور هفتگی است. ختم جلسه اعلام میشود. (جلسه در ساعت 20/12 پایان رفت) رئیس مجلس شورای اسلامی –اکبر هاشمی رفسنجانی