مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی به ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی ( دوره دوم – جلسه 33 )

1مهرماه 1363 هجری شمسی
27 ذیحجه 1404 هجری قمری
مشروح مذاکرات مجلش شورای ملی
دورة دوم- اجلاسیه اول
1363-1364
صورت مشروح مذاکرات جلسه علنی روز یکشنبه اول مهرماه 1363
فهرست مندرجات:
1- اعلام رسمیت و تلاوت آیاتی از کلام‌الله مجید.چ
2- بیانات قبل از دستور آقایان صادق لو و خلخالی.
3- بیانات آقای رئیس در رابطه با آغاز پنجمین سال جنگ تحمیلی و هفتة جنگ و شروع سال تحصیلی دانش‌ آموزان در سراسر کشور و تسلیت به‌ آقای امام موسوی به مناسبت فوت همسر ایشان.
4- تذکرات نمایندگان مجلس شورای اسلامی به مسؤولان اجرائی کشور به وسیلة آقای رئیس.
5- تصویب کلیات لایحه راجع به اعاده به خدمت کارکنان بازخرید شده نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران.
6- مراسم تحلیف آقایان علی اصغر اسفندیارپور، محی‌الدین فاضل هرندی، عبدالله حسین آبادی، اسدالله کیان ارثی، عبدالعلی قنبری، اسحق جهانگیری، کوه‌شاهی و علی اصغر رحمانی.
7- تصویب کلیات طرح الزام دولت در مورد تهیه لایحه اداره شرکتهای واحد اتوبوسرانی.
8- تصویب کلیات لایحة اعزام دانشجو به خارج از کشور.
9- اعلام رسمیت مجدد و مراسم تحلیف آقایان معزی و شاهرودی. (ادامة بحث پیرامون لایحة اعزام دانشجو به خارج از کشور)
10- اعلام وصول دو فقره لایحه از طرف دولت و ارجاع آن‌ها به کمیسیون.
11- پایان جلسه و تاریخ تشکیل و دستور جلسة آینده.
جلسه ساعت هشت و بیست دقیقه به ریاست آقای هاشمی رفسنجانی تشکیل شد
1-اعلام رسمیت جلسه و تلاوت آقاتی از کلام الله مجید.
رئیس- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم، با حضور 184 نفر جلسه رسمی است دستور جلسه قرائت شود.
منشی- بسم‌الله الرحمن الرحیم، دستور جلسه سی و سوم روز یکشنیه اول مهر ماه 1363 هجری شمسی مطابق با 27 ذیحجه 1404 هجری قمری.
1-گزارش شور اول کمیسیون امور دفاعی در خصوص لایحة اعاده به خدمت کارکنان بازخرید شده نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران.
2-گزارش شور اول کمیسیون شوراها و امور داخلی در خصوص طرح قانون الزام دولت در مورد تهیه لایحة ادارة شرکت‌های واحد اتوبوسرانی به صورت تعاونی.
3-گزارش شور اول کمیسیون آموزش فرهنگ، تحقیقات در خصوص لایحه اعزام دانشجو به خارج از کشور.
4-گزارش کمیسیون کار و امور اجتماعی و امور اداری و استخدامی در خصوص طرح اصلاح تبصرة 85 قانون بودجة سال 1356 کشور.
5- مراسم تحلیف نمایندگان میان دوره‌ای.
رئیس- تلاوت کلام الله مجید را شروع کنید.
اللهم صل علی محمد و آل محمد
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
و ان تکثوا ایمانهم من بعد عهدهم و طعنوا فی دینکم فقاتلوا ائمه الکفر انهم ایمان لهم لعلهم ینتهون. الاتقاتلون قوماً نکثوا ایمانهم و هموا باخراج الرسول و هم بدؤ کم اول مره اتخشونهم فالله احق ان تخشوه ان کنتم مؤمنین قاتلو هم بعذبهم الله باید یکم و یخزهم و ینصرکم علیهم و یشف صدور قوم مؤمنین و یذهب غیظ قلوبهم و یتوب‌الله علی من یشاء والله علیم حکیم.
(صدق‌الله العلی العظیم حضار صلوات فرستادند)
«از آیه 12 تا 16 سوراه التوبه»
2-بیانات قبل از دستور آقایان صادق لو خلخالی
رئیس- سخنرانان قبل از دستور را دعوت کنید.
منشی- آقای صادق لو نماینده رامیان، آقای صفری نماینده دماوند آقای خلخالی نماینده قم.
صادق لو- بسم‌الله‌الرحمن الرحیم، «رب اشرح لی صدری و یسرلی امری و احلل عقده من لسانی یفقهوا قولی».
با درود به امام امت و امت شهیدپرور ایران و شهیدان به خون غلطان کربلاهای اسلام و با گرامی داشت هفته جنگ و با دورد به روان شهید فیضی عزیز که اولین شهید پایگاه اسلام به دست یزیدیان زمان شد، باشد که تداوم بخش راه او باشیم و در لوای شعار «جنگ، جنگ تا پیروزی» خاک ریز اول استکبار جهانی یعنی صدامیان کافر ار پشت سربگذاریم و زمینه ساز حکومت جهانی اسلام بشویم.
بسم‌الله‌الرحمن الرحیم، اسلام برای حیات جامعه خود برنامه‌های متعددی
را تدارک دیده‌است. یکی از برنامه‌های حیات بخش‌ اسلام همانا مسألة شورا و مشورت است، مسأله شورا و مشورت متعدد در متون اسلامی و در منابع اسلامی آمده است. هم در قرآن سخن از او است و هم در سخنان بزرگان ما و هم در سنت رسول‌الله. می‌بینیم که قرآن سوره‌ای را باعنوان «شوری» آورده است و یا در سوره‌های آل عمران و سوره «شوری» می‌بینیم که سخن از مسأله شورا آورده است. جائی امر بر شورا دارد «امرهم شوری بینهم» جائی میفرماید که حکم بر مسألة بازشورا به نحو دیگری هست و آن «وشاورهم فی‌الامر» هست پس می‌بینیم که در قرآن یکی از موضوع‌های درخشان از میان موضوعات درخشان دیگری که طرح شده است مسألة شورا و مشورت است. یا درجائی دیگر در سخن حضرت‌علی‌علیه السلام می‌بینیم که حضرت علی علیه السلام میفرمایند «من شاورالرجال شارکهم فی عقولهم» کسی که مشورت می‌کند با رجال شریک است در عقل‌هایشان و یا متعدد در سنت رسول الله مسألة اصالت دادن و ارزش دادن به شورا و مشورت دیده میشود. زمانی که ماجرای بدر پیش می‌آید رسول‌الله دست به شورا می‌زنند. زمانی که ماجرای احد پیش می‌آید رسول الله دست به شورا می‌زنند. زمانی که ماجرای احزاب و یا خندق پیش می‌آید رسول الله شورا تشکیل میدهند. راستی چرا؟ پس می‌بینیم که متعدد در منابع اسلامی مسأله شورا و مشورت مطرح شده است. راستی چرا رسول الله شورا تشکیل دادند؟ آیا «العیاذ بالله» رسول الله قدرت حل مشکل و معضل غزوات آن روز را نداشتند آیا رسول‌الله حجم علمی حل مشکل آن روز را نداشتند؟ یا مسألة چیز دیگری است. طبیعی است رسول‌الله که عقل کل بودند تمام این مشکلات را می‌توانستند حل بکنند ولی غرض و نیت، نیت دیگری است. و آن این است که شورا و مشورت به عنوان یک سنت برای جامعه آینده اسلام بماند تا در پرتو آن جامعه اسلام به حیات کشیده شود. جامعه اسلام از ممات دور بیفتد. پس می‌بینیم که در بینش اسلامی مسألة شورا و مشورت دارای اصالت است. راستی این اصالت و ارزش در متون اسلامی و در منابع اسلامی در رابطه با شورا و مشورت از کجا است؟ به جهت فوایدی که شورا و مشورت دارد اسلام به این غرض‌ها اصل شورا و مشورت را مطرح کرده است، راستی شورا و شمورت چه فوایدی دارد؟ فواید متعددی شورا و مشوردت دارد. یکی از فواید شورا در مفهوم خود شوار است. اگر ما به معنی و مفهوم خود شورا توجه بکنیم می‌بینیم که شورا تجمع عقول است که به واسطه این تجمع عقول یک معضل و یک مشکل را حل بکنیم پس می‌بینیم که یکی از نتایجی که شورا و مشورت ایجاد می‌کند این است که تابع تجمع عقول زمینه ساز حل مشکلات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و از این قبیل امت اسلامی میشود. این یک قایده شورا. فایده دیگر شورا و مشورت مسألة وحدت زائی و وحدت بخشی است. چرا که تابع تجمع عقول، نظرها و عقیده ها به یک جا مجتمع و گرد‌ می‌آید و تابع این گردآمدن وحدت نظر بوجود می‌آید و تابع ایجاد وحدت نظر همانا وحدت عمل در میان جامعه اسلامی و امت اسلامی به وجود می‌آید. و برادرها و خواهرها دقیق و مستحضرند بر اصالت و ارزش که مسأله وحدت دارد. پس دومین فایده شورا و مشورت به جهت وحدت زائی آن هست.
سومین فایده‌ای که مسأله شورا و مشورت دارد این است که شورا و مشورت باعث تکامل و رشد عقول است اسلامی میشود. چرا که جامعه اسلامی با طرح دادن و نظردادن در صحنه است و در پرتو این صحنه بودن به سوی رشد و تکامل می‌رود. چهارمین فایده‌ای که مسأله شورا و مشورت دارد که خیلی پراهمیت است این است که شورا و مشورت باعث میشود که مسلمانان و جامعه اسلامی از بی تفاوتی نجات پیدا بکند و به سوی یک تحرک بیاید. طبیعی است انسان مسلمان موقعی که طرح داد و نظر داد در اجتماع اسلامی مسلم از بی تفاوتی نجات پیدا کرده و به سوی یک مسؤولیت و احساس مسؤولیت آمده است و اینجا است که فایده‌ دیگر مسأله شورا این میشود که جامعه را از ساکت بودن و راکد بودن نجات می‌دهد. چرا که رکود جامعه و سکون جامعه یعنی مردن جامعه (رئیس- وقتتان تمام است) البته بحث ما وسیع بود، حالا پس نشد دیگر با این حدود یک ربع من نمی دانم وقت… (رئیس- ده دقیقه است) من یک چند لحظه دیگر فقز تذکراتی را عنوان می‌کنم. تابع این فواید می‌بایست اصالت به مسأله شورا و مشورت بدهیم و ما واضح دیدیم که مسأله شورا و مشورت همان سخنی میشود که ملت را به صحنه کشیدن میشود. اگر می‌خواهیم ملت را به صحنه بکشیم باید اصالت به این اصل بدهیم و هر چه زودتر اگر طرحی و لایحه‌ای در این بابت هست آن را تصویب بکنیم. و اخیراً هم تذکر نخست وزیر خدمتگزار را ما در این رابطه دیدیم که اشاره‌ای بر لایحه شورا داشتند که خود این مسأله به نوعی باعث میشود که ملت در صحنه باشند و زمینه ساز حل مشکلات اجتماعی و سیاسی. تذکراتی که در رابطه با حوزه انتخابیه هست این است که اولین تذکر در رابطه با مسأله اعتیاد است. مسأله اعتیاد من اعتقاد دارم که اگر… (رئیس- وقتتان تمام شد بقیه مطالب را برای دفعه بعد بگذارید) اشکالی ندارد. والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته.
منشی- آقای خلخالی.
خلخالی- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. السلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته. این روزها روزهای سالگرد هفته جنگ است که چهار سال است از طرف ابر قدرتها و استکبار جهانی بر ما تحمیل شده است. بطور خلاصه عرض می‌کنم صدام و حزب عفلقی و دارو دسته آنها در منطقه بدانند که رزمندگان قهرمان ما همین جوری که تا به حال نشان داده‌آند به دفعات که بر پیکر ناتوان ارتش مزدور عراق با پتک گران کوبیده‌اند و به دفعاتی از آنها در فتح المبین، دربیت المقدس در جبهه دارخوین، ماهشهر، آبادان، سوسنگرد و مهران متجاوز از شصت هزار نفر اسیر گرفته‌اند در آینده نه چندان دور به همین وضع رزم خودشان را تا پایان حکومت ننگین بعث عراق ادامه خواهند داد و رزمندگان ما قدرت آن را دارند و تا بحال هم این مسأله را به دفعات به ثبوت رسانده‌اند.
مسأله دومی که در منطقه در خاورمیانه مخصوصاً قلق و اضطراب درست می کند مسأله ورود نا مشروع آمریکائیها و ابرجنایتکاران به لبنان عزیز است. ایالات متحده آمریکا دست سگ زنجیری خودش اسرائیل را نه تنها در سرزمینهای اشغالی بلکه در سراسر لبنان بازگذاشته و آنها دمار از روزگار مسلمانان‌ها به وسیله ایادی امین جمیل و آنتوان لحد و دیگران کشیده‌اند ولی آنها دلشان نمی‌خواهد که هیچگونه عکس‌العملی در مقابل این فجایع مردم آزاده لبنان نشان بدهند. آقای ریگان توقع دارد که برای استقبال تفنگداران دریائی مردم لبنان دسته گل ببرند. آقای واین برگر اعلام می‌کند که نمیشود جلوی تروریست را گرفت. تروریست‌ها شما خودتان هستید. از جان مردم لبنان چه طلبی دارید؟ از جان مردم السالوادور، از جان مردم نیگاراگوئه شما چه مطالبه‌ای دارید؟ چرا دست بر نمی‌دارید؟ خودتان تروریست را سالیان دراز است تقویت می‌کنید، حالا دست پیش را می‌خواهید بگیرید تا عقب نمانید. همه می‌دانند تروریست در لبنان غیر از اسرائیل و غیر از آمریکا کسی دیگری نیست و ایادی مزدور آنها باید بدانند تا آخرین رمق حیاتی مردم لبنان این وضع ادامه خواهد داشت و باید آنهاگور خودشان را از منطقه گم کنند و این حرکت‌های خیمه شب بازی، دزدیدن هواپیما، کشتی‌زدن، این جور چیزها در روند انقلابی ما کوچکترین خللی وارد نمی‌کند و ما نشان داده‌ایم و نشان خواهیم داد که مرد جنگیم و موضع مردم لبنان را از هر جهت تأیید می کنیم. مسأله دیگری که باز می‌خواستم عرض کنم با صراحت و قاطعیتی که امام امت در تأیید دولت فرمودند، فرمودند این دولت، دولت مستضعفان است، دولت محرومان است، در خدمت مردم است، تا به حالا هر تلاشی که از دستش می‌آمده کرده است برای کنترل قیمت‌ها، برای مسائل خارجی و برای مسائل داخلی، برای پیشبرد اهداف جنگ تحمیلی. بنابر این با این قاطعیت مردم مسلمان ایران. پیرو امام و خط ولایت فقیه و قانون اساسی کشور جمهوری اسلامی ایران هستند. آنهائی که مخالفت را سر می‌هند، نغمه‌های ناموزون می‌خوانند مثل آنها مثل کسی است که آب در غربال فرو می کند و آب در هاون می‌کوبد. اینها آبروی خودشان را می برند. همین جوری که امام فرمود این ها صلاحیت اداره یک نانوائی را ندارند تا چه رسد به اینکه بیایند اداره یک مملکتی را بر عهده بگیرند و هیچگاه اینها نمی‌توانند این کار را بکنند.
مسأله‌ای که باز در منطقه حائز اهمیت است تعدادی از نمایندگان حزب مخالف دولت ترکیه برای بازدید از پارلمان اسرائیل رفته‌اند. ما از دولت ترکیه خواهان این معنا هستیم ولو اینکه از حزب مخالف بوده ولو اینکه آن حزب این چهار نفر نماینده را از حزب اخراج کرده است ولی این کفایت نمی‌کند، مردم مسلمان در سراسر خاورمیانه این حرکتها را به نفع اسرائیل و به نفع آمریکا می‌دانند چرا اینها این کار را می‌کنند؟ آمریکا در یک طرف حق مشروع مردم لبنان را در شورای امنیت وتو می‌کند که باید اسرائیل از آنجا بیرون برود ولی ملاحظه می‌کنیم می‌بینیم یک عده از افرادی در ترکیه که مسلمان نما هستند می‌روند برای زیارت پارلمان اسرائیل، چرا باید اینجوری بشود؟ اینها

باید محاکمه بشوند. اگر صلاحیت محاکمه آنها را ندارند بدهند در محاکم قضائی ایران اینها محاکمه بشوند تا تکلیفشان روشن بشود و دیگران وظیفه خودشان را بدانند (رئیس- که خود جنابعالی هم قاضی آن باشید) مسأله‌ای کة باز برای ما حائز اهمیت است رسیدن به روستاها و مناطق دوردست است. من در این ایام تعطیلی از دو منطقه مستضعف نشین و محروم دیدن کردم. یکی از آنها منطقه خلخال بود که برای من خیلی رقت بار بود مخصوصاً در یک قریه‌ای بنام میلیش رفتم عده‌ای کوچ کرده بودند و یکی از آن دهاتی ها آمد جلو من گفت برای من ننگ است که بگویم در این روزهای حساس ما بیائیم با روبنه مان را ببندیم و برویم در تهران و یا در اطراف تهران بنشینیم. ما باید در روستاها بمانیم ولی ما هم توقع داریم از دولت که دولت به ما آب بدهد، مدرسه بدهد، بهداشت بدهد، مدرسه راهنمائی بدهد، این همه بیکار در شهرها وجود دارند (دختر و پسر) چرا به اینها کار نمی‌دهند؟ چرا اینها را استخدام نمی‌کنند لازم داریم وباید به این روستاها رسید. خدا می‌داند در بعضی از دهات مردم کوچ کردند و گفتند گرگ‌ها آمدند در خانه روستاها بچه گذاشتند. چرا باید اینجوری بوده باشد؟ (رئیس- وقتتان تمام شد) خواهش می‌کنم یک دقیقه وقت بدهید. منطقه دیگری که بازدید از آن منطقه کردم منطقه الیگودرز بود منطقه آقای کروبی بود که واقعاً ایشان هم آنجا زحمت‌هائی کشیده‌اند و در خور اهمیت است. ولی در بعضی از دهات من خودم دیدم چهار تا پنج تا ده به کلی کوچ کرده‌اند و رفته‌اند الیگودرز و این طرف و آن طرف که باید به وضع این دهاتی رسیدگی بشود. یک قناتی بود در یک دهی یعنی نهر آب مفصلی است که از یک رودخانه مهمی اشباع میشود. ولی در اثر ندانم کاری آن را به انحطاط کشانده‌اند که امیدوارم بودجه‌اش را تأمین بکنیم که آن نهر استخراج بشود و پنج، شش پارچه آبادی در آنجا تثبیت بشود. من در خاتمه عرایضم از وزارت نیرو تشکر می‌کنم. آقای غفوری فرد، آقای مقدم، آقای خسروی که در منطقه بودند، آقای خوشنویس هم در باره آب قم که چهار تا حلقه چاه دو باره بنا شده بزنند و هم در باره آب دره دائی که آنجا مشغول فعالیت هستند که چهار تا سد زده میشود و منطقه را از الیگودرز گرفته تا قم و کاشان زیر پوشش آب آشامیدنی می‌برد و سد عباس آباد هم یک سد بزرگی است در پائین دلیجان زده میشود و این سد موجب میشود که آب زراعی قم هم تأمین بشود. امیدواریم که مرحلة اجرائی‌اش را یعنی تعبیر آنها است که دارم می‌گویم فاز  مطالعاتی سد عباس آباد تمام شده و به مرحلة اجرائی آن رسیده است. امیدواریم که هر چه زودتر مرحله اجرائی آن را اقدام بکنند. واقعاً با نبود وسائل و امکانات که حتی بعضی جاها اینها قندو چائی درست و حسابی هم نداشتند معذلک  مهندسین مربوطه در آنجا فعالیت چشمگیری دارند. اگر این طرح عملی بشود تقریباً می‌توانیم بگوئیم که استان مرکزی که یک استان حاصل خیز است وبه تمام شریان های حیاتی این کشور دسترسی دارد احیاء میشود و البته مدت درازی می‌خواهد، در حدود هشت سال باید فعالیت کرد که ان‌شاءالله با شیفت‌های مکرر بتوانیم از زمان بکاهیم و این مردم منطقه را امیدوار کنیم… (رئیس- وقتتان تمام است) دولت اگر بخواهد همه مردم در فرمان امام هستند، مگر در صورتی که قصوری بوده باشد و تقصیری که مسلماً ان‌شاءالله نیست و امیدواریم که ان‌شاءالله این قصورها بر طرف بشود والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته.
رئیس- متشکر.
3- بیانات آقای رئیس در رابطه با آغاز پنجمین سال جنگ تحمیلی و هفتة جنگ و شروع سال تحصیلی دانش آموزان در سراسر کشور و تسلیت به آقای امام موسوی به مناسب فوت همسر ایشان
رئیس- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. در آغاز پنجمین سال شروع جنگ تحمیلی و هفتة جنگ مثل روزهای اول هنوز مسأله اول ما جنگ است و مجلس شورای اسلامی، دولت، مردم، رزمندگان عزیز ما همه همچنان باید امکانات کشور را در راه جنگ و برای تأمین پیروزی قاطع بسیج بکنند. رزمندگان ما کمافی السابق در جبهه ها حضور و آمادگی کامل خودشان را حفظ می کنند و مردم عزیز ما در پشت جبهه‌ها و همه امکانات کشور در حال آماده باش که خداوند شرایط را برای پیروزی کامل اسلام در منطقه مهیا کرده است، ما به حامیان صدام اخطار می‌کنیم که دست از توطئه ها و تخریب ها و کارهائی که به خیال خودشان وسیلة نجات صدام جنگ افروز است. بردارند و برای صلح پایداری در منطقه بدون وجود حزب بعث عراق آماده باشند وبه کشورهای همسایه‌‌مان هم باز تذکر می‌دهیم که بیش از این خودشان را آلوده مسائل نکنند و ما برای آنها مفیدتر از صدام می‌توانیم باشیم که برای مصالح منطقه و اسلام با هم همکاری بکنیم.
و مسأله دیگر شروع سال تحصیلی است که امروز میلیونها دانش آموز ما تحصیلات سال جدید شان را شروع می‌کنند. ما از معلمان عزیزمان، این نیروهای مقدس و انسانسازمان انتظار داریم که همه مساعی خودشان را برای بهتر کردن کیفیت تحصیلات و پرورش این نونهالان کشور بکار ببرند واز دانش‌آموزان عزیزمان هم انتظار داریم که حداکثر تلاش نسل‌های آینده داشته باشند و حضور در مسائل انقلاب و حرکتهای مردمی و نشاط برای حمایت از انقلاب و رزمندگان ان‌شاءالله سطح مدارس را می‌پوشاند و مجلس شورای اسلامی که بعد از تعطیلی تابستانی امروز برنامة جدید خودش را آغاز می‌کند، نمایندگان مجلس شورای اسلامی با آمادگی کامل و با استفاده از تجربه‌های دورة گذشته ان‌شاءالله سال پرباری را در تنظیم قوانین و نظارت بر امور کشور خواهند داشت و ضمناً مطلع شدیم که همسر همکار عزیزمان جناب آقای امام موسوی نماینده شوشتر فوت کردند که به ایشان از طرف نمایندگان و خودم تسلیت عرض می‌کنم.
4- تذکرات نمایندگان مجلس شورای اسلامی به مسؤولان اجرائی کشور به وسیلة آقای رئیس
رئیس- تذاکرات نمایندگان مجلس به مسؤولان اجرائی کشور.
آقای رحمانی نماینده بیجار به وزارت نیرو در مورد برق رسانی به روستاهای حسن آباد از طریق برق منطقه‌ای زنجان تذکر داده‌اند.
آقای هاشم زائی ومهدیزاده نمایندگان فرودس و گناباد به وزارت راه در مورد اجرای پروژه راه گناباد، فرودس تذکر داده‌اند.
آقای یعقوبی نماینده تربت حیدریه به وزرات نیرو در مورد تأمین آب آشامیدنی تربت حیدریه تذکر داده‌اند.
آقای حسینی نماینده علی آباد به مسؤولان در مورد بیمارستان و خط کمربندی علی آباد، بهره برداری از تلفن خود کار و تأمین پزشک و تأسیس بانک کشاورزی در بخش آق‌قلاء تذکر داده‌اند.
آقای موحدی ساوجی نماینده ساوه به وزارت نیرو در خصوص تأسیس دفتر پست برق در بخش خرقان تذکر داده‌اند.
آقای سبحان اللهی نماینده تبریز به شهربانی کل کشور در رسیدگی به وضع به وضع راهنمائی و رانندگی تبریز تذکر داده‌اند.
آقای موسوی نماینده رودبار به وزارت بهداری در تسریع برای تکمیل و راه اندازه بیمارستان یکصد تختخوابی رودبار و اعزام پزشک عمومی و متخصص به منطقه تذکر داده‌اند.
آقای صدقیانی نماینده سلماس به وزارت کشاورزی در خصوص راه اندازی سردخانة سلماس تذکر داده‌اند.
5- تصویب کلیات لایحه راجع به اعاده به خدمت کارکنان بازخرید شده نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران
رئیس- دستور اول را مطرح کنید.
منشی- لایحه راجع به اعاده به خدمت کارکنان بازخرید شده نیروهای مسلح مطرح است.
رئیس- مخبر کمیسیون تشریف بیاورند.
منشی- آقای اکرمی بفرمائید (یکی از نمایندگان- در جلسه حضور ندارند) نایب رئیس تشریف بیاورند.
رئی- نایب رئیس کمیسیون دفاع آقای دکتر هادی تشریف بیاورند. هادی (نایب رئیس کمیسیون دفاع) – بسم‌الله‌الرحمن الرحیم. شماره ترتیب چاپ 160 ، شمارة چاپ سابقه 84.
لایحه راجع به اعادة به خدمت کارکنان باز خرید شدة نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران.
لایحه راجع به اعاده به خدمت کارکنان بازخرید شده نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در تاریخ 15/5/63 در کمیسیون مطرح و با اصلاحاتی
به تصویب رسید. اینک گزارش آن برای شور اول به شرح پیوست تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون دفاعی- سید رضا اکرمی
توضیح این لایحه که خدمتتان هست به شمارة/160 این است که بعضی از افرادی که از نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران چه در نیروی زمینی، چه در نیروهای هوائی وچه در نیروی دریائی، این افراد بازخرید شده‌اند، الان احساس میشود که به خدمات عده‌ای از اینها نیاز است و خود آنها هم مایل هستند که برگردند به نیروهای مسلح از تجربیاتی که آموخته‌اند یا از تجربیات فنی که دارند، از آنها استفاده بشود. اینها که هم خودشان مایل هستند که برگردند و هم در نیروها احساس می‌شود که به وجود اینها نیاز هست، این لایحه برای این است که چون آنها باز خرید شده بودند به خدمتشان پایان داده شده بوده، الان اگر بخواهند آنها را باز به نیروها برگردانند نیاز به قانون دارد. چون این یک استخدام مجددی است بازگرداندن فردی که بازخرید شده و به خدماتش به طور کلی پایان داده شده است. بنابر این در این لایحه ما توضیح داده‌ایم که افرادی که این جوری هستند، یعنی بازخرید شده هستند، با یک شرایطی که در اینجا دولت آن شرایط را آورده و کمیسیون تصویب کرده، می‌توانند برگردند.
شرایط عبارت از این است که اولا هم نیروها احساس نیاز به آنها بکنند و هم آنها تمایل به بازگشت داشته باشند. این شرط اولی است که خیلی واضح است.
مسأله دوم این است که اینها در دادگاهها محکومیت نداشته باشند و اگر چنانچه مراجع قضائی اینها را محکوم کرده باشند و یا نه محکومیت نداشته باشند اما مراجع قضائی آنها را از مشاغل دولتی محروم کرده باشند اینها نمی‌توانند برگردند.
شرط دیگر این است که از مدتی که اینها بازخرید شده‌اند و خدمت را ترک کرده‌اند بیش از پنج سال نگذشته باشد. بنابر این اگر کسی همان روزهای اول انقلاب بازخرید شده او مشمول این قانون نمیشود و او نمی‌تواند برگردد.
شرط بعد این است که وقتی ایشان بخواهند استخدم بشوند مانند افراد جدید الاستخدام نیاز هست که صلاحیت اخلاقی و مکتبی آنها مورد تأیید قرار بگیرد، مثل فردی که می‌خواهد جدیداً در ارتش استخدام بشود و بعد هم آن حقوقی را که در حین باز خرید به او پرداخت کرده‌اند، آن را باید به صورت یک جا برگرداند و اگر نمی‌تواند به صورت یک جا آن حقوق را برگرداند به صورت اقساط در پنج سال متعهد بشود که آن مبلغی را که در حین بازخرید شدن به او پرداخت شده برگرداند، با این شرایط کسی را که بازخرید شده و مورد نیاز ارتش هست میشودمجدداً به استخدام درآورد.
الان اگر آقایان اشکالاتی دارند و یا مخالفین صحبت بکنند، بعداً اگر توضیحی لازم بود ما باز توضیح می‌دهیم والسلام علیکم و رحمة‌الله و برکاته.
منشی- اولین مخالف آقای خلخالی.
صادق خلخانی- بسم‌الله الرحمن‌الرحیم. یک کسی می‌گفت که من اسب سواری بلدم، وقتی که اسب را آوردند معلوم شد که بلد نیست، گفتند قاچ‌زین را بگیر تا نیفتی – حالا مسأله ما در اینجا درست است که قید و قیودی گذاشته‌اند. ولی باید دید که آنهاء که بازخرید شده‌اند در ارگانهای مسلح ما، آنها چه جور آدمهائی بوده‌اند. وضعی بود که اینها احتمال می‌دادند (اکثراً این جوری است من حالا دو سه مورد برای شما نقل می‌کنم) که دادگاهها با قاطعیت سراغ اینها بروند لذا اینها به دست و پا افتادند در آن وضع بلبشوئی، درست است که می‌گوید آن اوائل امر مثلا بازخرید شده، ما افرادی داریم که در ساواک استخدام بوده، از ارتش که نمی‌خواهم جزئیاتش را وارد بشوم، او را آمده‌اند بازخرید کرده‌اند و رد کرده‌اند وبعضی ها را حقوق بازنشستگی می‌دهند. عرض کنم که این مسأله، مسأله‌ای واقعاً در خور اهمیت است. دادگاههای ما آن قاطعیت را که در حق این افراد نشان بدهند که نداشتند که سراغ اینها بروند مثلا علت بازخرید سوابق خدمت پرسنل آراء صادره از کمیسیونهای پاکسازی نباشد. خوب بلی، فلان آقا پاکسازی نشده ولی ضدانقلاب است. شما ملاحظه می‌کنید، ما همین پرسنل موجود خودمان را چه قوامی به او دادیم، با کمال اطمینانی که جمهوری اسلامی به اینها دارد، یک وقت می‌بینی یکی از آنها هواپیما دزد میشود، یکی هلیکوپتر دزد میشود. ما چه تضمینی داریم و چه تأمینی داریم با این افرادی که شاید چند جور کارشکنی کرده‌اند، یکی از این افراد چند مرتبه به خارج رفته و برگشته‌ است. خوب معلوم است که برای چه کارهائی رفته است، آنجا که نه کسی داشته، نه کاری داشته، نه چه داشته بعد هم آمده با یک مقام عالی که داشته یک وانت بار خریده و هندوانه فروشی می‌کند وهمه جا هم علیه جمهوری اسلامی ایران، خوب این را ما باید یک کنترلی داشته باشیم خوب اینها را بازخرید می‌کنیم، خوب دستش در ادرات باز میشود حالا که با سایه‌اش، با عناوین دیگرش، با رفیق و رفقایش دخالت میکند، حالا دیگر میآید مستقیماً دخالت میکند. ما نمیخواهیم به اینها انگ بزنیم که اینها آدمهای من باب مثل محکوم هستند. نه، مارگزیده از ریسمان سیاه و سفید میترسد، یکی از وزراء به من همین تازگیها فرمودند که یک نفری که من باب مثال خیلی هم به او اهمیت میدهیم، مثلا در یک پست حساسی هست، یک کسی رفته سراغش با اینکه این در پست حساس است، گفته آن آقا چه جوری است، فلان است؟ گفته آقا ول کن نمیدانم چه، یک چیزهای عجیب و غریبی گفته است. گفتم آقا اینها را ول نکنید دنبال اینها، حالا شما میآئید و با اینکه این وضع ادارات این جوری است، شما در بی حجابی‌تان آن جوری است، در وضع‌تان این جوری است، چه قدر کارشکنی میکنند، چه قدر اشکال تراشی در ادارات، در وزارتخانه‌ها میکنند و همه‌اش را هم به گردن روحانیون، به گردن ملاها و به گردن آخوندها می‌اندازند، این کار را نکنید. همین ها را قوام بدهید، در یک روز مبادا از همین ها منهدس، تکنسین، آدمهای بدردخور تربیت کنید در نیروهای مسلح و من از وزیر دفاع نقل میکنم این مسأله را، در کمیسیون دیوان محاسبات آمدند نقل کردند. یک کسی با فرمالیته بازی، ( یعنی از همین باز خریدها بوده) رفته یک عکاسی را استخدام کرده و رفته نشسته گدائی میکرده  و در حال تکدی عکس که از او گرفته‌اند، یعنی جمهوری اسلامی ایران به وضع اینها نمیرسد، این در کمیسیون محاسبات هست، آقای حمیدزاده اینجا هستند و جریان را بگویند. غرض اینکه این جور مسائل هست، که میخواهند به هر طریقی بوده باشد، به خیالشان که اینجا یک شهر بی دروازه است. بعضی ها ممکن است حسن نیت هم داشته باشند و یک مسأله را هم درست بکنند و بایند. خیر، من با این مسأله مخالف هستم و تنها عنوان محکومیت، خوب معلوم است که محکوم را که دراداره نمیاورند. عرض کنم که اینهائی که میخواهند برگردند، مخصوصاً با وضع فعلی اصلا حقوق اداره صرف نمیکند برای آمدن اینها، چرا پس اینها میآیند؟ در کلیتش، یعنی در اکثریتش آدم احتمال قوی میدهد که یک جریانی در کار است، و بیایند دو باره شروع کنند به کارشکنی کردن و بلبشو درست کردن و اینها، روی این جهت من با این لایحه مخالف هستم.
رئیس- موافق صحبت  کند.
منشی- موافق آقای هراتی بفرمائید.
هراتی- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. در ابتدا توجه برادر محترممان را که در مخالفت مطالبی را اظهار داشتند به آن نکته جلب می‌کنم.
نکتة اول این است که یک بام و دو هوا نمیشود، یعنی در موقعیتی که ما آمده‌ایم ستاد جذب نیروهای انسانی خارج از کشور تشکیل داده‌ایم و میگوئیم کسانیکه دور از حال و هوای این انقلاب هستند، در آمریکا هستند، در اروپا هستند، در آن محیط های سرتاسر لجن و فساد و انحراف هستند، اگر اینها را ما تشخیص میدهیم عناصری هستند که معتقد به نظام جمهوری اسلامی هستند و حاضرند آن تخصصشان رادر خدمت این انقلاب قرار بدهند. آنها را جذب کنیم، آن وقت حالا یک برادر ارتشی که در اینجا بوده و مرتکب هیچگونه جرم و خلافی و جنحه‌ای هم نشده، در این محیط انقلاب بوده و چهار پنج سال هم از این انقلاب گذشته و همه این صحنه‌های ایثارگری و جانبازی را دیده و حالا هم حاضر هست که با همان حقوق کمی که برادرمان اشاره می‌کنند، با همان شندرغاز حقوق کم دولت، با همه مشکلاتی که یک کارمند هم اکنون با آن مواجه هست، بیاید در این نظام خدمت کند، ما دست رد به سینه این فرد بزنیم و آن اقای متخصص خارج از کشور را جذب کنیم. این جور نمیشود و واقعاً یک بام و دو هوا است که ما متخصصین خارج از کشور را با آن
خصوصیات جذب کنیم و نیروهائی که درداخل این مملکت هستند و مرتکب خلافی هم نشده‌اند و آمادگی ایثارگری دارند، مخصوصاً اینکه من توجه برادرمان را جلب میکنم که میگوید در امور جنگ و امور فنی، یعنی این فرد حاضر است زیر آتش توپخانه و زیر بمباران برود و همه گونه خطرها را به جان بخرد به خاطر اینکه عشق به این انقلاب دارد. آنهم با آن شرایط و ویژگیها که گذاشته‌اند.
نکتة دوم این است که باید توجه داشته باشیم در ابتدای انقلاب همه موارد برادرها! پاکسازی نبود و ما متأسفانه یک موارد پاک رانی هم داشتیم. به خاطر آن اوضاع بلبشوئی بود، به خاطر عوامل نفوذی بود، به خاطر بعضی سلیقه‌های شخصی که بود، یک سری افراد خوب و کار آمد را اینها آمدند تصفیه حساب شخصی کردند و کنار گذاشتند. همین چند روز پیش در خدمت جمعی از برادران نماینده بودیم یکی از معاونین وزارت دفاع نقل میکرد، میگفت ما آمدیم پروندة یک فردی را بررسی کردیم و دیدیم این فرد تخصصش این است که در یک نقطه اگر چند ساعت پشت سر هم توپ شلیک بشود این دقیق میتواند فاصله را تشخیص بدهد و مشخص کند که ما آن موضع توپخانه را بکوبیم، این آقا را برای چه بازخریدش کرده‌اند؟ به این عنوان که گفته‌اند بیا و به یک رشته غیر تخصصی خودت برو و او گفته آقا این رشته‌ای که شما میگوئید، رشتة تخصصی من نیست، من در آن رشته کارآمد نیستم، توانائی ندارم. گفتند همین است یا باید بروی و یا بازخرید بشوی، خوب ببینیم که اینگونه موارد پاکرانی است در واقع و پاکسازی نیست، که البته اینها هم جزو عوامل پاکسازی نبوده‌اند. با توجه به حفظ این دو نکته، یعنی ستاد جذب نیروهای متخصص خارج از کشور، با توجه به اینکه آن بلبشوئی که در ابتدای آن عوامل بازخرید بوده، واقعاً ضابطه صحیحی نبوده، سلیقه‌های شخصی بوده و احیاناُ عوامل نفوذی هم بوده که خواسته‌اند. ما را از یک سری نیروهای کارآمد و توانا و متخصص (البته متخصص متعهد) در نظام جمهوری اسلامی دور کنند، بنابراین این مسأله باید واقعاً مورد توجه قرار بگیرد. مواردی را که برادرمان مطرح کردند، من تعجب میکنم که اگر یک فردی یا دو موردی یا سه موردی، یک پروند خاصی را یک فردی بررسی کرده و دیده در آن اشکال هست، خوب، آن یک مورد، دو مورد پرونده خاص را، باید تذکر بدهد، پیگیری بکند و از مسؤولین بخواهد رسیدگی کنند. ولی نمیشود روی دو مورد یا سه مورد، روی ده هزار نفر یا کمتر یا بیشتر از این تعداد حکم کلی را جاری کرد، بنابراین هدف از این لایحه که کمیسیون دفاع هم تصویبش کرده است. مشخص هست، به هیچ وجه بازگشت خدای نخواسته عناصر طاغوتی و منحرف گذشته نیست. بلکه عناصری است که در امور فنی هم اکنون نظام جمهوری اسلامی به آنها نیاز دارد. اینها با توجه به آن تخصصی که دارند، با توجه به مشکلاتی که یک کارمند در زندگی، در نظام جمهوری اسلامی با آن دست به گریبان هست حاضر شده‌اند این تخصصشان را خالصانه صادقانه در اختیار جمهوری اسلامی قرار بدهند، همین نکته‌ای که برادرمان به عنوان نکته ضعف نقل میکنند. از نکات قوت این لایحه است. یعنی یک فردی امروز با توجه به این بلبشوئی که در سیستم توزیع ما هست، میتواند با کارکردن در بازار چندین برابر حقوق یک کارمند را به دست بیاورد ، ولی از چندین برابر صرفنظر میکند با یک حقوق مختصری میآید و با توجه به اینکه باید صلاحیت مکتبی، عقیدتی و اسلامی آن فرد را دایرة عقیدتی سیاسی ارتش تأیید بکند، یعنی این پنج شرطی را که شما قرار داده‌اید، واقعاً نگاه کنید این پنج شرط را الان برای یک فردی که میخواهد تازه استخدام بشود قرار نداده‌ایم، ولی برای یک فردی این چنین قرار داده‌ایم. بنابر این  انگیزه مشخص هست. جذب آن نیروهائی است که الان جمهوری اسلامی چه در رابطه با مسائل جنگ، چه در رابطه با مسائل فنی در پشت جبهه، صنایع نظامی به آنها نیاز هست و هیچگونه جای نگرانی هم با توجه به این پنج شرطی که در رابطه با پذیرش اینها قرار داده‌اند وجود ندارد. ولی رد این لایحه، مفهومش این است که ما عملا یک سری نیروهای فنی را از دست بدهیم و تا وقتی که بخواهیم این نیروهای فنی را تربیت کنیم. دو، سه سال طول میکشد، تازه اگر بعد از آن که آن نیروی فنی را هم دو، سه سال تربیت کردیم و آمد باز چند سال باید بگذرد تا بتواند آن تجربة این فرد را در طول سالهای گذشته به دست بیاورد و واقعاً یک خسارتی برای جمهوری اسلامی است که بی جهت ما پذیرفته‌ایم.  بنابراین من با کلیاتش موافق هستم.
رئیس- مخالف بعدی را دعوت کنید.
منشی- مخالف بعدی آقای یوسف پور، بفرمائید.
یوسف پور-بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. و به نستعین. یک سری از مطالب را برادرمان آقای خلخالی ایراد فرمودند چند نکته هست که من میگویم:
یکی اینکه در مورد امور فنی واقعاً اگر متخصصینی بوده‌اند در این پنج ساله که بیکار نایستاده‌اند و جذب بازار آزاد شده‌اند و با آن تخصصی که داشته‌اند در امور مهندسی و یا راهسازی یا هر تخصصی دیگر یک کاری گرفته‌اند. در مورد امور جنگ و کارهای دیگر تعداد این افرادی که میخواهند برگردند خیلی زیاد نیست و ما برای اینکه جلوگیری کنیم واقعاً از توطئه‌هائی که هر روز ممکن است ایجاد بشود، برادرمان آقای هراتی فرمودند که این طرف میخواهد بیاید. واقعاً خوب، ممکن است یک عده‌ای حسن نیت داشته باشند و برای خدمت میآیند. ولی در مورد امور نظامی و امور دفاعی و مسائل جاسوسی خیلی‌ها هستند که حاضرند بیایند حمالی بکنند، رفتگری هم بکنند برای اینکه بتوانند آن مقاصد خودشان را به دست بیاورند. بنابر این پیشنهاد میشود که اگر واقعاً بخواهند آن افراد حسن نیت دار هم بیایند، به جای اینکه استخدام بشوند، از آن مواد و تبصره‌ای که ارتش میتواند افرادی را که متخصصین بالائی هستند یا در اموری دیگر واقعاً وارد هستند، استخدام کند و از حقوق و مزایائی غیر از استخدام رسمی به آنها بدهد که ما در امان باشیم و همان جوری که فرمودند واقعاً ما داشتیم افرادی که واقعاً واجد این بودند که پاکسازی بشوند و اخراج بشوند ولی به خاطر اینکه جمهوری اسلامی همیشه ترحم و رحمتش بالاتر از غضب و قدرتش است، اینها را به عنوان اینکه بتوانند خانواده‌شان را اداره بکنند و بتوانند باز هم در این جمهوری اسلامی فرصت زندگی پیدا کنند در صورتیکه آنها را پاکسازی کرده‌اند به خاطر این دو مسأله متخصصین را اگر واقعاً هستند و نیاز حیاتی ارتش به آنها هست، میتوانند استخدام روزمزد کنند یا به صورت دیگر و آن برادرانی هم که واقعاً دلشان میخواهد، علاقه دارند بروند در جبهه بجنگند، میتوانند در مواردی که خود ارتش دارد بجنگند و شدیداً با استخدام این افراد مخالف هستم به خاطر اینکه احتمال اینکه واقعاً افرادی که در این پنج سال در جمهوری اسلامی کار نداشتند و مسافرتهائی هم به خارج داشتند، به عنوان اینکه بیایند استخدام بشوند برای توطئه خیلی بیشتر است تا به عنوان خدمت، والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته.
رئیس- موافق بعدی صحبت کنند.
منشی- موافق بعدی آقای موحدی ساوجی هستند.
موحدی ساوجی- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. وقتی انسان به عنوان این لایحه نگاه میکند در ابتدای امر و قبل از اینکه لایحه را خوانده باشد تصور میکند که شاید به وسیله تقدیم این لایحه خواسته باشند افراد بازخرید شده‌ای که مطابق مقررات و قوانین او را باز خریدش کرده‌اند و مطابق قوانین پاکسازی و امثال اینها عناصری نبوده‌اند که از وجودشان بشود استفاده کرد واینها دو مرتبه میخواهند اعادة به خدمت بشوند در صورتیکه به هیج وجه در این لایحه چنین مطلبی وجود ندارد. البته من با این قید که در لایحه آمده که پنج سال بیشتر از این مدت باز خرید چون نگذشته باشد، با این قید من موافق نیستم. برای اینکه ممکن است کسانی در سال 56، در سال 54، در زمان رژیم، گذشته، اینها افراد مؤمن و متعهد و خوبی هم بوده‌اند و به دلائلی نخواسته‌اند در آن زمان در نیروهای مسلح بمانند و خودشان را بازخرید کرده‌اند، حالا که باز خرید کرده‌اند در جمهوری اسلامی اگر بخواهند بیایند اعادة به خدمت بشوند و بخدمت بکنند. مطابق ضوبط چه مانعی دارد. بنابر این اگر ما درست در باره این لایحه دقت کنیم با این شرایطی که برای اعادة به خدمت این افراد گذاشته شده در واقع یک استخدام جدید هست، یعنی افرادی که از هر جهت دارای صلاحیت‌های لازم هستند و میشود از وجود اینها به نحو خوبی در شرایط فعلی که شرایط جنگ است، حالا فرض کنید شرایط جنگ هم نباشد و ما به وجودشان هم نیاز داریم، آنها هم خودشان آمادگی دارند و داوطلب هستند و مراجعات مکرر میکنند و دلشان میخواهد در این شرایط به مملکتشان به کشورشان، به ملتشان خدمت بکنند. ولی قانون دست اینها را بسته است. آن زمانی که اینها بازخرید شده‌اند، مطابق قانون تقاضا کرده‌اند بازخرید
شده‌اند، یعنی به این معنا نبوده‌ که اینها گذاشته باشند، ترک خدمت کرده باشند، با یک افرادی فاسدی، ناصالحی باشند که آنها را کنارگذاشته باشند. وقتی که این چنین نیست یک چنین افرادی را که وجودشان نیاز هست، از نظر فنی، از نظر امور رزمی و بعد هم آن فرماندهان قسمت‌های مربوطه هم اینها را می‌پذیرد و در بخش‌های دیگری که شرایط دیگری ذکر کرده است مثلا اینها را از نظر اینکه در این مدت چگونه بوده‌اند از نظر اخلاقی، رفتار و اینکه اینها انقلابی هستند یا نیستند یا ضد انقلابند، این جور نیست که اگر در این مدت یک عناصر ناصالحی بوده باشند و نادرست عمل کرده باشند اینها را بگذارند که دو مرتبه اعاده به خدمت بشوند یعنی تمام قسمتهای مختلف ارتش، از سیاسی عقیدتی گرفته تا بخشهای دیگر با دقت روی این افراد و تقاضاهائی که دارند بررسی و مطالعه می‌کنند و در صورتی که اینها واجد شرایط لازم باشند و بنابر این ما هیچگونه واقعاً در اینجا عیبی و ایرادی و اشکالی نمی‌بینیم در این که از وجود این جور افراد در نیروهای مسلح استفاده بشود.
رئیس- دیگر کسی مخالف صحبت نکرده است.
رئیس- مخبر کمیسیون و ورازت دفاع.
هادی (نایب رئیس کمیسیون دفاع)- بسم‌الله‌الرحمن الرحیم. اشکالاتی که آقای خلخالی کردند که ارتباطی با لایحه نداشت به این ترتیب که ایشان فرمودند اگر ساواکی‌هائی بودند که بازخرید شده‌اند، ما می‌گوئیم نیروهای مسلح. اصلا بحث آنها نیست (خلخالی- ارتشی که در ساواک بوده است) مسأله دیگر این که گفتند دادگاه‌ها قاطعیت ندارد. این هم باز مربوط به لایحه نیست. مسأله دیگر این که گفتند یک نفر رفته هندوانه فروشی می‌کند از ارتشی‌ها، یا یک نفر خارج رفته است. اگر خارج رفتن باعث این میشود که کسی از سمتی محروم شود خیلی از ماها باید محروم شویم چون خارج رفته‌ایم. این که دلیل نمیشود که صرف خارج رفتن یک ماده جرمی برای یک نفر باشد. اما صحبت‌هائی که آقای یوسف‌پور کردند. آقای یوسف پور می‌گویند که 5 سال است که اینها بازخرید شده‌اند یا 5 سال از انقلاب می‌گذرد واینها جذب بازار آزاد شده‌اند. اولاً همة اینها که 5 سال نیست. ممکن است 3 ماه قبل 4 ماه قبل، 6 ماه، یکسال قبل بازخرید چون مسأله طرفینی است و ما هم احساس می‌کنیم که این را در ارتش نیاز داریم. لزوماً که نباید 5 سال باشد، حداکثر مدت 5 سال اگر کسی 5 سال است بازخرید شده است و رفته است جذب بازار شده است. این که جرمی نیست. وقتی کسی بازخرید میشود. اولا ما گفته‌ایم بازخرید، نگفتیم پاکسازی، نگفتیم اخراج، بازخرید همیشه از مدیریت که نیست. بازخرید مسأله داوطلبانه است و طرف می‌آید می‌گوید نمی‌خواهم کار کنم و بعد چون نمی‌‌خواهد کار کند بر طبق سنواتی را که کارکرده 10 سال20 سال 15 روز، یک ماه طبق قوانین و ضوابطی که هست باز خریدش می‌کنند. این بازخرید به هیچ وجه یک انگی نیست که فلانی باز خرید شده است، خودش رفته خودش را بازخرید کرده است و ما اینجا یک ماده‌ای که اگر آقایان توجه داشتند بند 4 از شرایطی را که در اینجا داشتیم این است: علت بازخرید سوابق پرسنل، آراء صادره از کمیسیونهای پاکسازی نباشد. بنابراین، انی بازخریدش باز خریدی نیست که بخاطر مجازات باشد یعنی کمیسیونهای پاکسازی و بازسازی نیروهای انسانی تشخیص داده باشند که ایشان نباید در ارتش باشد، این هم علتش نیست. یعنی تمام اشکالاتی را که در ذهن آقایان هست در لایحه آورده‌ایم و اینها را رفع کرده‌ایم. اولا احساس نیاز ارتش. ثانیاً خود طرف که بخواهد برگردد. خیلی هایشان ممکن است افرادی باشند که نخواهند برگردند. بعد تشخیص اینکه از نظر مکتبی، از نظر اطلاعاتی یک آدم مورد اعتمادی است. یعنی ما اعتماد داریم به طرف که او را برمی‌گردانیم، عین یک فردی که جدیدالاستخدام می‌خواهیم بکنیم باید اعتماد داشته باشیم، آن را هم مجدداً باید در موردش تحقیق کنیم واعتماد داشته باشیم و این که آقای یوسف پور می‌گفتند که برای جلوگیری از توطئه خیلی ها حاضرند بیایند حمالی کنند، و رفتگری بکنند تا جاسوسی بکنند. اگر ما بخواهیم با این منطق حرکت کنیم هیچ استخدام نباید بکنیم. برای این که شما در افراد جدیدالاستخدام چرا این را نمی‌گوئید؟ خیلی ها هستند که حاضرند رساله را هم بخوانند، کتابها را هم بخوانند، امتحان مکتبی هم بدهند، در مسائل عقیدتی هم امتحان بدهند که بروند جاسوسی کنند پس ما بیائیم در کل استخدام را در تمام زمینه‌ها در کشور ببندیم به احتمال این که یکی کسی می‌رود… ما آن خطر و نگرانی شما را از راه دیگر باید جبران بکنیم. نه این که ما استخدام را در کشور ممنوع بکنیم، در نیروهای مسلح ممنوع بکنیم از ترس این که یک نفری که می‌رود به این انگیزه می‌رود. خوب این فرمایش شما هم در افراد جدیدالاستخدام هست و تازه در همة زمینه‌ها و هم در افراد قدیمی هست. افراد قدیمی که بازخرید شده‌اند با این شرایط حالشان مثل حال همان افرادی است که ما جدیداً می‌خواهیم استخدام کنیم. درست مثل اینکه شما چون در راه ها تصادف میشود. از اصفهان از حوزه انتخابیه‌تان از چهارمحال بختیاری تشریف نیاورید که بعضی از ماشینها تصادف کرده‌اند و افراد مرده‌اند.این احتمالش هم خیلی زیاد است. خیلی تصادف کرده‌اند و نماینده هم در آنها بوده است. پس خوب است شما که تشریف بردید دیگر برنگردید چون احتمال تصادف است. به یک احتمالی که جاسوس وارد میشود افرادی با این فیلتری که ما گذاشته‌ایم و با این همه شرایطی که گذاشته‌ایم که من وقتی می‌خواندم دیدم که تازه یک فیلتر بسیار تنگی است که خیلی کم افراد آمدند چه میشود و فرق هم عرض کردم نمی‌کند. بعد هم شما فرمودید اگر واقعاً نیاز است روزمزد استخدام بکنیم. آن خطری را که شما نگرانش هستید فرق نمی‌کند. ما چه روزمزد استخدام بکنیم و چه استخدام دائمی باشد. بنابر این این لایحه، من معتقدم شرایط هم خیلی زیاد است. من باز شرایط را می‌خوانم بد نیست که یک دور خوانده شود:
مادة واحده- نیروهای سه گانه (زمینی، هوائی، دریائی) ارتش جمهوری اسلامی ایران می‌توانند آن دسته از رسته‌های رزمی و فنی خود را که طبق قوانین و مقررات مربوطه تا تاریخ تصویب این قانون بازخرید خدمت شده‌اند درصورت ضرورت و نیاز به خدمت آنان در جنگ یا امور فنی و موافقت پرسنل فقط برای یک بار با درجه یا رتبه و قدمت خدمت قبلی و رعایت شرایط زیر به خدمت اعاده نمایند.
و اما شرایط این است. ببینید نظر شما تأمین شده یا نه که دقیقا تأمین شده است.
1-در مدت انقطاع خدمت به علت بازخرید به موجب احکام صادره از مراجع قضائی از اشتغال به مشاغل دولتی و وابسته به دولت محروم نگردیده و یا محکومیت مؤثر به علت ارتکاب جنحه یا جنایت عمدی نداشته باشد.
2-مدت انقطاع خدمت آنان بعد از بازخرید، از 5 سال تجاوز ننموده باشد.
3- علت بازخرید سوابق خدمت آراء صادره از مراجع قضائی و یا تخلف خدمتی، موضوع قانون الحاق یک بند به مادة 15 قانون استخدام ارتش جمهوری اسلامی ایران (که در ذیل همین ماده واحده چاپ شده است) مصوب 2/11/1356 و یا عدم استعداد و توانائی افسران موضوع قانون الحاق  ماده واحده به قانون استخدام ارتش جمهوری اسلامی مصوب تیرماه 1345 (تشخیص استعداد و توانائی افسران) نباشد.
4- علت بازخرید سوابق خدمت پرسنل آراء صادره از کمیسیونهای پاکسازی نباشد.
تبصرة 1- تشخیص ضرورت و نیاز به خدمت پرسنل بر عهدة فرماندهان نیروها است.
تبصرة 2- علاوه بر احراز شرایط فوق صلاحیت مکتبی و حفاظتی این قبیل افراد باید مانند پرسنل جدیدالاستخدام مورد تأیید مراجع ذیربط قرار گیرد.
تبصرة 3- راجع به این است که حقوقی را که گرفته‌اند چگونه آن را پس بدهند. بنابر این با این توضحیات من به نظرم میآید که آن اشکالاتی که در ذهن آقایان بود رفع شده است والسلام علیکم و رحمة‌الله و برکاته.
رئیس- آقای سرهنگ افراخته اگر توضیح اضافه‌ای دارید بفرمائید.
سرهنگ افراخته (معاون وزارت دفاع)- بسم‌الله‌الرحمن الرحیم. خلاصه بیانات برادران مخالف در این مطلب بود که ترس دارند از این که افرادی که صلاحیت نداشته باشند وارد ارتش بشوند که برادران موافق و نایب رئیس
محترم کمیسیون توضیحات کافی دادند. بنده یک مطلب را این جا روشن می‌کنم که چه کسانی الان و اصولا مورد نظر وزارت دفاع بوده که پیشنهاد کرده‌اند خدمت نظامی یک مقدار شرایطی دارد که سخت است و غالباً یک فرد نظامی باید خیلی از مسائل زندگی و مربوط به امور خانوادگی بتواند گذشت کند و درخودش در شرایط نظامی قرار بدهد و هر نظامی بارها در طول خدمتش با یک مشکلاتی روبرو میشود که ناچاراً تقاضا میکند که از خدمت نظامی رها بشود و این خواسته‌های آن‌ها هم غالباً مشروع وپسندیده است. شما حساب کنید یک نظامی که اجباراً باید در یک نقطه مرزی خدمت کند و یا در یک شهرستانی بسیار دور از خانواده‌اش مواجه میشود با یک پدر و مادر علیل یا یک برادر گرفتار یا خانواده گرفتار که این هرکاری می‌کند می بیند که به هیچ ترتیب نمی‌تواند به وضع این خانواده رسیدگی کند. از طرفی فشار سخت خدمتی هم رویش هست و این را به یک مراحلی میرساند که بالاخره تصمیم میگیرد و تقاضا می‌کند و رویش اصرار می‌کند درارتش هم به این راحتی با بازخریدش موافقت نمیشود. و سرانجام به این نتیجه میرسند که موافقت کنند که او از خدمت به صورت بازخریدی رها بشود و ممکن است این گرفتاری بعد از یکسال شش ماه، دو سال واقعاً به نحوی منتفی بشود. مسأله دیگر این هست که افراد نظامی موقعی که سر خدمت هستند بسیار خودشان را در شرایط مشکل و سختی احساس می‌کنند و می‌بینند، فکر می‌کنند که بیرون مردم خیلی راحت زندگی می‌کنند. پس از این که موافقت شد با این ها بهر صورت حتی بازنشسته از آن‌هائی که سالیانه دراز خدمت کرده‌اند میروند در محیط بیرون می بینند که یک مقدار با محیط غریبه هستند و یک مقدار زیاد عادت کرده‌اند به محیطی که قبلا زندگی کرده‌اند هر چه این روزها بگذرد ما برخورد می کنیم با برادرانمان که بیرون هستند و این ها احساس پوچی می‌کنند و دلشان میخواهد برگردند به ارتش و در همان محیطی که مدت ها عادت کرده‌اند و کار کرده‌اند و تخصص دارند. در این مرحله یک مسأله دیگر اضافه شده است که از زمان جنگ تحمیلی و ادامه‌اش پس از مدتی موقعی که اخبار جنگ را این ها تعقیب می‌کنند و مسادلی را می‌بینند که اتفاق می‌افتد احساس می‌کنند که کاش من در آن نقطه بود. کاش من در آن جا بودم، کاش من میتوانستم دراین موقعیت خدمت بکنم و این ها وجداناً خودشان را مسؤول میدانند به خدمت به اسلام و مملکتشان دراین موقعی که لازم است. ما نمیگوئیم که همة این‌ها این طور هستند. ولی تعداد زیادی بین این‌ها هست که هم رویشان شناسائی داریم و هم از حرکات و مراجعاتشان مشخص است. کاملا فیلتری هست که بررسی بشود و اگر ما آن ترس‌ها داشته باشیم به مراتب از سایر افراد چون ارتش و تمام سازمانهای مملکتی ناچار به گزینش واستخدام افراد هستند. فرق بین این افراد وافراد جدیدالاستخدام این است که یک شخصی که قبلا در ارتش بوده و از بدو ورودش تا لحظه‌ای که ار ارتش جدا شده است. تمام مسائل، خصوصیات اخلاقی، رفتار، کردارش، اعمالش، مشاغلی که داشته تمام در پروند حاضر و موجود است. بنابر این سازمانهای مربوط به گزینش خیلی مایه اولیه فراوانی دارند که در دستشان باشد. در مورد این چند سال هم که آزاد هستند مثل سایرین تحقیق می‌کنند بنابر این بنده نمی خواهم بگویم که هیچ خطر وجود نداشت. خطر در کل وجود دارد. یعنی سازمان‌های جاسوسی دنیا دائماً درصدد این هستند و میخواهند که این کار را بکنند و این کار روی تمام افراد، هیچ معلوم نیست که حتماً نظامی باشد، چه بسا روی افرادی کار میکنند که ما اصلا شکی نبریم. یک نظامی همیشه در معرض شک و ظن هست ولی خیلی افراد هستند که اصولا کسی رویشان شک و ظنی ندارد و بیشتر آنها کار می‌کنند ما باید آگاه باشیم، هوشیار باشیم که این کلاه هیچ وقت سرمان نرود و تمام سازمان‌ها به این امر واقف هستند و توجه کامل دارند.
در مورد این که برادرمان آقای یوسف پور فرمودند که متخصص بطور روزمزد استخدام شود. ما اگر متخصصی را که بخواهد بطور روزمزد استخدام بشود بخواهیم بیاوریم اصلا نیازی نیست که ما یک همچو لایحه‌ای بیاوریم. برای این که ما متخصص نداریم که روی تانک کار کرده باشد در یک شرکت خصوصی یا روی توپخانه کار کرده باشد در یک شرکت خصوصی و یا در یک شرکت خصوصی روی مخابرات کارکرده باشد. ماکسانی را میخواهیم که چند سال در ارتش روی وسایل و ابزار ارتش کارکرده باشند و تخصص داشته باشند و یک همچو افرادی به درد ما نمیخورد مضافاً اینکه روزمزد برای یک اموری این چنین که ما در نظر داریم نمی‌تواند تابع کامل قانون و مقررات حاکم بر ارتش قرار بگیرد. بنابراین با توجه به مراتب فوق و این که قومی در این که اگر که بیشتر از سایر افرادی که جدیدالاستخدام هستند روی این ها مطالعه نشود کمتر نخواهد شد استدعای تصویب این لایحه را دارم. عرضی ندارم. متشکرم.
رئیس- خوب بحث‌ها را شنیدیم آماده رأی گرفتن هستیم.
201 نفر در مجلس حاضرند. الان اصل این لایحه مطرح است. شرایط و مسائل جزئیائی که دارد در کمیسیون نظر داده میشود و در شور بعد اصلاح میشود . این الان شور اول است‌. برای اصل لایحه رأی میگیریم. کسانی که با کلیات این لایحه موافق هستند قیام بفرمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد.
6-مراسم تحلیف آقایان علی اصغر اسفندیارپور، محی‌الدین فاضل هرندی، عبدالله نوری حسین‌آبادی، اسدالله کیان ارثی، عبدالله قنبری، اسحق جهانگیری کوه شاهی و علی اصغر رحمانی
رئیس- آقایانی که اسامی‌شان را اعلام میکنم برای انجام مراسم تحلیف تشریف بیاورند. اینها برادرانی هستند که جدیداً انتخاب شده‌اند.
منشی- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. آقای علی اصغر اسفندیارپور از حوزه کوهدشت. آقای محی‌الدین فاضل هرندی از اصفهان، آقای محمد معز‌الدین از اصفهان. آقای عبدالله نوری حسین آبادی از اصفهان. آقای اسدالله کیان ارثی از فریدن، آقای عبدالعلی قنبری از قائمشهر، آقای اسحق جهانگیری کوه شاهی از جیرفت، آقای علی اصغر رحمانی خلیلی از بهشهر. و ضمناً برادران جدیدی که به اداره قوانین مراجعه نکرده‌اند. به آقای شاملو دراداره قوانین مراجعه نمایند.
رئیس- آقای فاضل، جنابعالی بلند بخوانید و آقایان هم همراه شما قرائت می‌کنند. آقایان هفت نفر هستند و یکی از آقایان نیستند،
منشی- آقای معزالدین نیستند.
رئیس- خوب آقای معزالدین بعداً در مراسم شرکت می‌کنند.
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. من در برابر قرآن مجید به خدای قادر متعال سوگند یاد می‌کنم و با تکیه بر شرف انسانی خویش تعهد می‌نمایم که پاسدار حریم اسلام و نگاهبان دستاوردهای انقلاب اسلامی ملت ایران و مبانی جمهوری اسلامی باشم ودیعه‌ای را که ملت به ما سپرده به عنوان امینی عادل پاسداری کنم و در انجام وظایف وکالت، امانت و تقوی را رعایت نمایم و همواره به استقلال و اعتلای کشور و حفظ حقوق ملت و خدمت به مردم پایبند باشم. از قانون اساسی دفاع کنم و در گفته‌ها و نوشته‌ها و اظهار نظرها استقلال کشور و آزادی مردم و تأمین مصالح آن‌ها را مد نظر داشته باشم.
رئیس- متشکر، امضاء بفرمائید.
7- تصویب کلیات طرح قانون الزام دولت در مورد تهیه لایحة ادارة شرکتهای واحد اتوبوس‌رانی
رئیس- دستور بعدی را اعلام کنید.
منشی- دستور بعدی طرح قانونی الزام دولت در مورد تهیه لایحة ادراه شرکتهای واحد اتوبوسرانی به صورت تعاونی است.
آقای علوی مخبر کمیسیون امور داخلی تشریف بیاورند.
علوی(مخبر کمیسیون)- السلام علیکم. بسم‌الله‌الرحمن الرحیم. گزارش از کمیسیون شوراها و امور داخلی به مجلس شورای اسلامی.
طرح قانونی الزام دولت در مورد تهیه لایحه اداره شرکتهای واحد اتوبوسرانی به صورت تعاونی.
مادة واحده- دولت موظف است لایحه‌ای را در جهت خود کفائی و بهبود وضع شرکتهای واحد اتوبوسرانی در سراسر کشور ظرف 6 ماه از تاریخ تصویب این قانون تهیه و به مجلس شورای اسلامی تقدیم نماید.
یکی از موضوعاتی که قابل بررسی است و بلکه بررسی آن لازم به نظر میرسید. مسأله واحد شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و شهرستانها است که دولت در رابطه با آن با مشکلات بسیار زیادی مواجه هست. یکی از عمده‌ترین مشکلاتی که دولت در رابطه با شرکت واحد اتوبوسرانی دارد. پرداخت زیان و ضرر هست.
در سال جاری در بودجه امسال، ضرری که دولت پیش بینی کرد 7 میلیارد ریال ضرر در رابطه با شرکت واحد اتوبوسرانی بود. پرداخت این میزان معتنابه ضرر و زیان نمایندگان مجلس را برانگیخت که در این زمینه چاره‌جوئی کنند و راه حلی از دولت تقاضا کنند که به صورت لایحه تقدیم مجلس شورای اسلامی بشود و راه حل این مشکل را در ادارة شرکت واحد اتوبوسرانی به صورت تعاونی تشخیص دادند.
کمیسیون شوراها و امور داخلی در این زمینه تشکیل جلسه داده و از کارشناسان مربوطه دعوت به عمل آوردند و پس از بحث‌های مفصل و طولانی طرح را به صورتی که قرائت شد تصویب کردند. در طرح پیشنهادی نمایندگان محترم مجلس، همان طوری که عرض شد قید شده بود که دولت لایحه اداره شرکت واحد اتوبوسرانی را به صورت تعاونی تقدیم مجلس شورای اسلامی نماید اما بعد از صحبت‌ها و شور و مشورت‌هائی که در کمیسیون بعمل آمد تشخیص داده شد که راه حل مشکل شرکت‌های واحد اتوبوسرانی و کاهش زیانی که دولت در این زمینه پرداخت می‌کند در ادارة شرکتهای واحد به صورت تعاونی صرفاً نهفته نیست بلکه اداره قسمتی از شرکت واحد به صورت تعاونی یکی از راههای حل هست و طبق تشخیصی که کمیسیون به آن رسید در خلال توضیحاتی که کارشناسان مربوطه دادند راه حل در واقع به صورت یک راه حل تلفیقی به نظر آمد که نمونه‌ای از بخش خصوصی و دولتی و تعاونی بوده باشد و لذا کمیسیون به این تشخیص رسید که دست دولت را در ارائه راه حل این مشکل باز بگذارد و تصویب کرد دولت موظف است لایحه‌ای را در جهت خودکفائی که این میزان ضرر کرد و زیان را نداشته باشد چون اصولا در سطح دنیا مخصوصاً در رابطه با شهرهای بزرگ واحدهای حمل و نقل شهری، ایاب و ذهاب شهری همراه با ضرر و زیان هست ولی حتی‌المقدور باید این ضرر و زیان را به میزان اقلش رساند. این است که گفتیم لایحه‌ای را در جهت خودکفائی و رفع مشکلات واحد اتوبوسرانی را به صورت تعاونی میداند، بصورت بخش خصوصی میداند، به صورت دولتی می‌داند، به صورت تلفیقی از این مجموعه میداند دست دولت را در این زمینه بازگذاشتیم تا با مطالعة کافی راه حلی را ارائه بدهند. ضمناً در طرح پیش بینی شده بود که دولت ظرف سه ماه این مهم را به انجام برساند، این لایحه را تقدیم کند که به دلیل این که در تجربه برای ما ثابت شده که عملا برای دولت تا این که طرح تقدیم به دولت بشود و در کمیسیون مورد بررسی قرار بگیرد و به ترتیب در جلسات هیأت دولت بررسی بشود ظرف مدت سه ماه این امر امکان‌پذیر نیست، 6 ماه پیش بینی شد تا ما خودمان دولت را درین بن بست نادیده گرفتن مهلت مقرر از طرف مجلس قرار نداده باشیم. این است که در بن بست نادیده گرفتن مهلت مقرر ازطرف مجلس نداده باشیم. این است که ظرف مدت 6 ماه کمیسیون تصویب کرده که دولت این لایحه را تقدیم مجلس شورای اسلامی کند والسلام.
رئیس- موافق و مخالف صحبت کند.
منشی- مخالف یک نفر ثبت نام کرده که آقای زواره‌ای هستند.
زواره‌ای – بسم‌الله الرحمن الرحیم. استدلالی که مخبر محترم کمیسیون داشتند در این زمینه که این لایحه را به این صورت در کمیسیون به تصویب رساندند این بود که شرکت واحد اتوبوسرانی 7 میلیارد ریال ضرر داشته و راه حلی را که به آن رسیدند راه حل تعاونی هست و بعد دست دولت را بازگذاشتند در این که خودشان تصمیم بگیرند.
اصولا شرکت واحد اتوبوسرانی یا شرکتهای واحد اتوبوسرانی دارای قانون خاص خودش هست و دولت دستش باز است. این جز این که وقت مجلس در اینجا گرفته شود چیز دیگری نیست. دولت دستش باز است که راه خودکفائی را در آنجا به عملکرد شرکت برخورد می‌کند و بستگی دارد و … (دعائی- خود شما هم امضاء کرده‌اید) نه خیر من امضاء نکرده‌ام. من طرح دولت یا وظیفه‌ دارد کاری را انجام بدهد یعنی آن مؤسسه مربوطه که لزومی ندارد و ما قانون وضع کنیم و آن را ملزم کنیم به این که این کار را دو باره ملزم باشد انجام بدهد و در خصوص خود کفائی، مجلس باید بخواهد از دولت که شما باید شرکتهای واحد اتوبوسرانی را به کیفیتی اداره کنید که ضرر ندهد. فرضاً مجلس از دولت بخواهد و به او هم اجازه بدهد قیمت بلیط را بالا ببرد. این مسأله‌ای نیست که ما بیائیم در مجلس دولت را ملزم کنیم که شما یک لایحه‌ای تهیه کنید و بیاورید که شرکتهای واحد اتوبوسرانی خود کفا بشوند. مگر اینکه ما بخواهیم تغییرات دیگری داده بشود. یعنی نظر مجلس این باشد که دولت شرکتهای واحد اتوبوسرانی را اداره نکند. آنوقت باید لایحه کاملی تهیه کرد و گفت به این صورت اداره بشود. بنابر این به نظر بنده ضرورتی ندارد این قضیه که دولت را ملزم کنیم. چه می‌خواهد تهیه کند، موادی که در آن لایحه می‌خواهد پیش بینی کند چه خواهد بود و چگونه می‌خواهند بگویند که به این صورت ما خود کفائی می‌کنیم. راهش این است یا تعداد افراد و کارکنانش را کم کنند یا باید قیمت بلیط شرکت واحد را بالا ببرند تا این که شرکت واحد در شهرهای مختلف خودکفا بشود و این چیزی نیست که با قانون بشود خود کفایش بکنیم بلکه در جریان عمل و شیوه مدیریت هست. مگر این که شیوه کار را ما بخواهیم تغییر بدهیم که آن صورت دیگری دارد و بایستی که اگر قرار است شیوه کار تغییر کند و کسانی مدعی هستند باید به همان صورت تهیه بکنند. والسلام.
رئیس- موافق صحبت کند.
منشی- موافق آقای سید رضا اکرمی (اظهاری نشد) آقای پورسالاری.
پورسالاری- بسم‌الله الرحمن الرحیم. موافقت بنده با این طرح این هست که آنچه که در عمل تنگناهائی ایجاد کرده و همین که مفری وجود داشته باشد برای خود کفا کردن یا این که یک مسأله جدیدی را بتوانیم پیگیری بکنیم تا این که رفع مشکل بشود و جامعة ما الان از این وضع اداره اتوبوسرانی ‌های شهری رضایت مطلوبی ندارد. حالا ممکن است علت‌های دیگری هم دست به دست هم داده باشد. اما یک دیدگاه این است که چون دولتی هست و دولت دارد اداره می‌کند باعث شده که این وضع به این صورت باشد، ناراحتی فراهم کند و طبعاً اگر کشیده بشود به بخش تعاونی که موافقت من بیشتر در این جهت است، احتمال اینکه دلسوزی بیشتری، پیگیری بیشتری، دنبال کردن مسائل و مطالب به طور جدی تر چون بالاخره جلب منفعت برای همه افراد مطرح هست ممکن است این مشکل را تخفیف بدهد و وضع بهبود پیدا بکند. در این که به صورت تعاونی که عرض کردم بیشتر نظر من این قسمت هست، اگر قرار است چیزی تهیه بشود. تنظیم بشود که فعال‌تر بشود این شرکت‌ها، من موافق هستم و تقاضا دارم که نمایندگان محترم برای کلیاتش رأی مثبت بدهند، ان‌شاءالله اگر پیشنهاداتی هم هست بعداً در شور دوم ارائه میشود و تکمیل میشود والسلام.
رئیس- دیگر کسی مخالف ثبت نام نکرده است اگر در مجلس کسی مایل است مخالف صحبت کند میتواند. (اظهاری نشد) کسی داوطلب مخالفت نیست از طرف دولت آقای معزی صحبت کنند.
معزی (معاون وزارت کشور)- بسم‌الله‌الرحمن الرحیم، طرحی بود که به وسیله نمایندگان محترم به مجلس تقدیم شده بود که شرکت واحد را برای جبران مخارجش به صورت تعاونی در بیاورند تا این مقدار کمبود نداشته باشد، ولی راه حلی را که مطرح فرموده بودند تنها به صورت تعاونی درآوردن بود کارشناسان مربوطه در این زمینه که تخصص هم داشتند در زمینه حمل و نقل شهری مسائل ترافیک و اتوبوسرانی بحث که شد پیرامون این مسأله گفتند که اگر فقط و فقط تنها راه حل تعاونی باشد درد را دوا نمی‌کند بلکه مشکلات عظیم‌ اجتماعی سیاسی را هم در پی خواهد داشت که در کمیسیون مفصل پیرامونش بحث شد. اعضای محترم کمیسیون رسیدند به این نتیجه که جداً آن را علاج فقط و فقط تعاونی کردن نیست. راه‌های مختلفی وجود دارد که میشود به این وضع بهبود بخشید، اما علی‌ای‌حال از قوانین موجود شرکت واحد و قانون شرکتی که خودش دارد (شرکت دولتی هست) یا اینکه دست دولت باز بودن در قوانین دیگر یا اینکه یک قانون و لایحه‌ای را هم تهیه بکنند در جهت بهبود بخشیدن به این وضع با مطالعه مجموعه قوانینی که پیرامون شرکت واحد هست و راه حلهائی که پیدا میشود. علی‌ای‌حال چون مجلس دولت را موظف کرده بود برادران به این نتیجه رسیدند که اگر این طرح تصویب شد پیرامون این کار کنند در جهت بهبود بخشیدن شرکت‌های واحد در سراسر کشور چیزی را تهیه کنند و تقدیم مجلس بنمایند. بنابر این آن مسأله‌ای که در آن طرح تقدیمی مطرح بود تنها راه حل تعاونی بود که رسیدند به این نتیجه
که تنها راه حل نیست و راه حل‌های مختلف وجوددارد، دیگر امکان پذیر نبود که ظرف سه ماه یک چنین طرح معظمی را که مطالعات جانبی میخواهد، طرحهای آزمایشی را باید پیاده کردو تجربه کرد پس از آن آنگاه به نتیجه‌ رسید ظرف سه ماه امکان نبود. لذا با این که حالا دولت لایحه‌ای را بدهد در جهت بهبود وضع شرکت‌های واحد‌ در سراسر کشور ظرف شش ماه که البته در کمیسیون شش ماه تعیین شده ولی شاید واقعاً وقت کافی هم نباشد که یقیناً هم وقت کافی نیست ظرف شش ماه چون مطالعات مفصلی را لازم دارد، بررسیهای گوناگونی را می‌خواهد روی این اصل با این چیزی که از کمیسیون تقدیم مجلس شده برای شور اول مخالفتی ما نداریم والسلام علیکم و رحمه‌الله.
حجتی- بفرمائید که این ضررها مربوط به تهران است یا شهرستانها هم ضرر می‌دهد؟
معزی- شهرستانها هم ضرر دارد، البته تهران چون چشم‌گیر‌است.
حجتی- بعضی‌ جاها منافع هم دارد.
معزی- در بعضی شهرستانها منافع دارد. البته شما شهرهای کوچک را با شهرهای بزرگ از نظر حمل و نقل شهری نمیتوانید مقایسه کنید. جائی که مبداً و مقصد یک کیلومتر است با جائی که مبداً و مقصد 16 کیلومتر 20 کیلومتر با این ترافیک سنگین، با مشکلات این چنینی یک سان نمیتوانند باشند. شاید شرکت‌های واحد در شهرهائی که کم ترافیک است واقعاً درآمد داشته باشد و سود‌آور باشد ولی در شهر تهران و شهرهای بزرگ ایران بدون شک و تردید زیان آور است.
رئیس- آقای علوی شما مطلب تازه‌ای دارید؟ (علوی- خیر) خیلی خوب مخبر کمیسیون هم دیگر مطلب تازه‌ای ندارند حضار 192 نفر هستند آقایانی که جدیداً تشریف آورده‌اند رأی ندارند (اعتبار نامه‌هائی که تصویب نشده) اگر دیدیم که مخالف و موافق نزدیک هم هستند آنوقت می‌شماریم آقایانی که با اصل این لایحه موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. دستور بعد را مطرح کنید.
8- تصویب کلیات لایحه اعزام دانشجو به خارج از کشور
منشی- دستور بعدی لایحه راجع به اعزام دانشجو به خارج از کشور است
رئیس- مخبر کمیسیون آقای اسرافیلیان شما توضیح کافی بدهید چون کسی به عنوان مخالف ثبت نام نکرده ممکن است بعضی از آقایان ذهنشان آماده نباشد.
اسرافیلیان (مخبر کمیسیون)- بسم‌الله الرحمن الرحیم، شماره ترتیب چاپ 162 شماره چاپ سابقه 59. تاریخ 16/5/63
گزارش از کمیسیون آموزش و فرهنگ وتحقیقات به مجلس شورای اسلامی لایحه اعزام دانشجو به خارج از کشور.
در مورد این لایحه که قبلا شور اولش در مجلس شورای اسلامی در دوره اول به تصویب رسیده بطور کلی در آن لایحه که شور اولش به تصویب رسیده این بود که دانشجویان از دیپلم بر حسب نیاز کشور به خارج از کشور اعزام بشوند که در این رابطه چند مشکل و چند راه حل برای نفرستادن و چند مشکل برای فرستادن بود که من توضیح می‌دهم.
اولا ما می‌توانیم خیلی به سادگی که این را حاضر هستند اساتید مسلمان دانشگاهها تضمین کنند و حتی تضمین هم لازم ندارد ظرفیت دانشگاهها را در سطح لیسانس به دو برابر برسانیم به این ترتیب که اولا دانشگاههای ما الان عملا تا ساعت 3 بعد از ظهر کار می‌کند و از ساعت 3تا7 اگر ادامه بدهیم به اضافه اینکه روزهای پنجشنبه و جمعه هم تعطیل است. اگر پنجشنبه و جمعه‌ها را هم از دانشگاهها استفاده کنیم کاملا ظرفیت مکانی دانشگاهها دو برابر میشود از نظر تدریس و استاد هم الان اساتیدی که هستند بین هشت تا ده ساعت درس می‌دهند واینها حاضرند با گرفتن حق‌التدریس در این ساعاتی که عرض شد یعنی از 3 بعد از ظهر به بعد و روزهای پنجشنبه و جمعه هم تدریس کنند و خیلی هم خوشحال خواهند بود بعلت اینکه زندگیشان معطل است. این هم یکی، علاوه بر همه اینها ما اگر باز هم استاد کم داشتیم اساتید مسلمانی هستند چه از خود ایران و به خصوص از کشورهای اسلامی دیگر که اینها مکرر در مکرر تقاضا داده‌اند که به ایران بیایند و تدریس کنند. از این نظر ما می‌توانیم از آنها دعوت کنیم با این تفصیل که مثلا خود من با نماینده‌ای بود از طرف آلمان شرقی که در وزارت علوم آمده بود و خود من با ایشان صحبت کردم هر دانشجوئی را برای تحصیل در آلمان شرقی سیزده هزار دلار در سال مطالبه می‌کرد برای غذا و خرج دانشگاه، در حدود چهار هزار دلار سالانه برای مسکن بود و حدود سه هزار دلار هم برای چیزهای متفرقه که رویهم بیست هزار دلار میشد که این بیست هزار دلار را البته با ارز دولت که ده تومان است ولی من نمی‌دانم واقعاً به خود دولت چقدر تمام میشود و به طور قطع خیلی زیادتر از این است که شاید در حدود هشتصد هزار تومان در سال یک دانشجو تمام میشود که در سطح دیپلم به بالا یعنی لیسانس دریک کشوری مثل آلمان شرقی که حالا من وارد این مطلب نمیشوم که سطح معلومات در چه حدی هست، تحصیل کنید و با همین مبلغ ما میتوانیم یک استادی از خارج استخدام کنیم بیاید دراینجا اگر ضرورت داشته باشد تدریس کند. مسأله دیگر در رابطه با اعزام دانشجو این بود که در حالیکه ما در دانشگاههایمان حاضر نیستیم و به حق هم حاضر نیستیم که اساتیدی که اینها کاملا مکتبی نیستند بروند سر کلاس و دانش‌آموز ما زیر دست آنها تحصیل کند و در عین حال که این افراد هر چقدر هم فاسد باشند یک محیط اسلامی که ما داریم هرگز آنها جرأت اینکه بخواهند تظاهر به فسق بکنند یا سر کلاس حرفی بزنند نمی‌کنند و علاوه بر این خود دانشجوی ما در همین دانشگاهها استادش هر چقدر هم ناجور باشد محیط چون اسلامی هست تأثیر چندانی روی روحیه‌اش ندارد آنوقت ما بیائیم یک دانش‌آموزی که…
رئیس- جنابعالی مخالف این لایحه هستید یا موافق؟
اسرافیلیان- دفاع دارم میکنم. می‌خواهم عرض کنم اگر ما بفرستیم این دانش آموز را زیر دست استاد خارجی که صفت مشخصه قابل اطمینان که مطمئن هستیم دارد این است که مسلمان نیست، علاوه بر این هر نوع فسادی هم در آن محیط هست و اکثر اینها به محض اینکه وارد میشوند در فرودگاه باعث می‌شود که اینها شکار ضد انقلاب بشوند روی این حساب رد شد در کمیسیون مسألة اعزام دانشجو به خارج در سطح دیپلم و زیر لیسانس و از این نظر تصویب شد فقط در سطح لیسانس به بالا آن هم در حدودی که ما نیاز داریم و در دانشگاههایمان امکان تربیت چنین افرادی نیست. این صحبت بنده، توضیح من فقط به خاطر این بود که بگوئیم چرا سطح دیپلم را رد کردیم چون خود اصل لایحه شور اولش تصویب شده آن تغییرات را قاعدتاً بایستی من..
رئیس- خیر آن تصویب قبلی اصلا چیزی نداشت فعلا باید از اول کلیات تصویب بشود بعد جزئیات.
اسرافیلیان (مخبر کمیسیون)- در اینجا شرایطی که برای فرستادن دانشجو به خارج هست من مادة یک را میخوانم «به منظور کمک به تأمین نیروی انسانی متعهد متخصص مورد نیاز کشور و شناخت نوآوریهای علمی دنیا و آشنائی با آخرین تجربیات کشورهای خارجی در زمینه‌های مختلف علمی، فنی و تخصصی وزارت فرهنگ و آموزش عالی که در این قانون وزارت نامیده میشود اقدام به اعزام دانشجو به خارج از کشور مینماید».
مادة 2- اعزام شوندگان باید دارای شرایط زیر باشند:
الف- ایمان و اعتماد به اسلام، نظام جمهوری اسلامی، قانون اساسی ولایت فقیه.
ب- تقوی که نشانة آن انجام واجبات و اجتناب از محرمات است.
تبصره- اقلیت‌های دینی مصرح در قانون اساسی از شرط ایمان و اعتقاد به اسلام مستثنی هستند لکن باید در دین خود ثابت العقیده باشند.
مادة 3- اعزام دانشجویان پسر که دارای مدرک تحصیلی لیسانس به بالا هستند باید با در نظر گرفتن ظرفیت دانشگاههای کشور و امکانات ارزی رشته‌های مورد نیاز و کاملا ضروری صورت خواهد گرفت.
وزارت هر سال یک بار این موارد را تعیین خواهد کرد در شرایط مساوی اولویت با لیسانسیه‌های متأهل میباشد.
تبصرة 1- دختران لیسانس و بالاتر با توجه به سایر ضوابط مندرج در این قانون تنها در صورتیکه ازدواج کرده باشند و در معیت همسر خویش میتوانند داوطلب اعزام شوند.
تبصرة2- به منظور افزایش ظرفیت پذیرش دانشگاهها سازمان برنامه و بودجه موظف است معادل صرفه‌جوئی ارزی که در اثر این قانون انجام میگیرد بودجة ارزی دانشگاهها را اضافه نماید بر این مبنا وزارت علاوه بر بودجة مربوط به توسعة دانشگاهها موظف است معادل صرفه‌جوئی را در جهت توسعة دانشگاهها مصرف نماید
این را من یک توضیح بدهم همانطور که اول عرایضم توضیح دادم ما آن مسأله اعزام دانشجو از سطح دیپلم را حذف کردیم، چون حذف کردیم مبلغی ارز در اینجا صرف‌جوئی میشود. اینکه گفته شده در یان تبصره این ارز را که صرفه‌جوئی میشود دولت یا توسط وزارت علوم موظف است که صرف توسعه دانشگاهها بکند، اعم از آزمایشگاهها، استخدام استاد و غیره.
مادة 4- وزارت موظف است هر سال راساً تعدادی از فارغ‌التحصیلان را که دارای مدرک لیسانس به بالا می‌باشند به عنوان بورسیه برای کسب تخصص های لازم در رشته‌های ضروری به خارج از کشور اعزام کند، همچنین اعزام بورسیه‌های وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی دیگر که تحصیلات یا تحقیقاتشان منجر به اخذ مدرک دانشگاهی میشود با توجه به ضوابط این قانون و لزوم اخذ تخصص در رشته‌های ضروری از طرف وزارت صورت می‌گیرد.
مادة 5- وزارت موظف است فهرست اساسی دانشگاههای دنیا را که به لحاظ علمی دارای اعتبار لازم بوده وبه لحاظ اخلاقی بالنسبه واجد صلاحیت باشند تهیه و به داوطلب اعلام نماید و فقط پذیرش های تحصیلی این دانشگاهها را به رسمیت بشناسد و دانشجویان موضوع این قانون را منحصراً به آنها اعزام کند.
توضیح اینکه در وزارت علوم درحدود دو سال قبل بررسی شد و به این نتیجه رسیدند که بسیاری از دانشگاههای دنیا اینها دانشگاههای معتبری نیستند بعضی از این دانشگاهها در بعضی از کشورها که اسم نمی‌برم مشخص شد که فقط اینها یک دفتر دارد و این دفترش هم مثلا در یک مینی‌بوسی است اصلا دانشگاهی وجود ندارد و این در وزارت علوم اسم برده شده و دقیقاً مشخص است و اینها میروند اسم مینویسند، بعد از یک دو سه سالی هم میروند یک مدرکی به آنهامیدهند، یا اینکه در بعضی از این دانشگاهها اصولا پارتی بازی، یا به اصطلاح رشوه و این چیزها خیلی رایج است روی این حساب این دانشگاهها علوم، یا بعضی از دانشگاهها هست که سطح معلوماتش بسیار پائین است. مثلا با مدرک دیپلم که در آن کشورها میدهند که تعدادشان بسیار پائین است. مثلا با مدرک دیپلم که در آن کشورها میدهند که تعدادشان هم کم نیست، چون من خودم عضو شورای عالی ارزشیابی مدارک تحصیلی هستم دقیقاً این را اطلاع دارم در وزارت علوم چه هست. اینها مثلا فرض بگیرید چیزی بالاتر از حد همان دورة آخر راهنمائی خودمان یعنی کلاس نهم است (دیپلمشان) که وارد دانشگاهشان میشوند و لیسانس که به اینها داده میشود در حد دیپلم هم نیست و ریز موادش را هم که می‌بینیم پائین تر است باز اینها رفته اند لیسانس گرفته‌اند اخر بار نمیدانسته‌اند می‌آیند اینجا ارزش یابی میشود می‌گویند آقا شما دیپلم هستی ناراحت می‌شوند. روی این حساب بنا شد که دانشگاههائی را که اینها را واقعاً دانشگاه می‌شناسد وزارت علوم، اینها را اعلام کند چون مکرر به خود مجلس قطعاً مراجعه کرده‌اند عده‌ای که آقا ما رفتیم لیسانس گرفتیم وزارت علوم ما را معتبر نمی داند، لیسانسمان را قبول ندارد و دردسرهائی هم برای آنها درست میشود، هم برای مجلس، هم برای اولیاء امور از این نظر مشخص باید بکند وزارت علوم که چه دانشگاههائی را معتبر می‌شناسد. البته این در هر سالی تغییر می‌کند مثلا اخیراً مکرر ازکشورهائی که سابق ما بسیار اینها را معتبر می‌دانستیم نامه‌هائی از دانشجویان میرسد که من این را به عنوان هشدار به همان کشورها اینجا اعلام میکنم که اینها شروع کرده‌اند به اینکه برنامه ریزیهای خاصی کرده‌اند برای دانشجویان ایرانی که چیز به اینها یاد ندهند، یا استادهائی را که اینها از کشورهای جهان سوم، یا چهارم هر چه اسمش را بگذاریم اینها را که آنجا رفته‌اند و به صورت کار آموزی رفته‌اند و سطح پائین هستند این دانشجویان ما را در اختیار آنها می‌گذارند، سعی می‌کنند کمتر چیز یادشان بدهند. از این به بعد ما اینها را معتبر نشناسیم.
توضیح دیگری در اینجا هست در مورد مسأله ماده 10
مادة 10- کسانی که با استفاده از بورس تحصیلی دولت به خارج میروند باید متعهد شوند و تضمین بسپارند که دو برابر و حداکثر ده سال و کسانی که از وام استفاده می‌کنند یک و نیم برابر و حداکثر هشت سال و کسانی که از ارز تحصیلی استفاده می‌کنند برای مدتی که در خارج از کشور تحصیل کرده‌اند و حداکثر شش سال در محلی که وزارت مربوطه تعیین می‌کند خدمت می‌کنند. این است که ما در اینجا مشخص کردیم که کسی که وازده هست دردیپلم اینها ممکن است با یک گذرنامه توریستی بروند و در یک دانشگاهی هم اسم بنویسند به اینها اولا ارز داده نمیشود. از طریق وزارت علوم مشخص میشود که چه کسی چه دانشگاهی برود و وقتی که رفت سه دسته هستند یک دسته اینهائی هستند که به خاطر ضرورت و صلاحیت علمی و اخلاقی شان خود وزارتخانه تقبل می‌کند که مخارجشان را بدهد، بورس به آنه میدهند، اینها دو برابر زمانی که در آنجا استفاده کردند بایستی اینجا خدمت کنند. یک دسته هم هستند که به اینها وام میدهند پول ندارند دولت به آنها وام میدهد به صورت ارز، اینها یک و نیم برابر و یک دسته دیگر هم هستند که نه هم ارز ریالشان را پدر و مادر یا والدینشان میدهند و اینها فقط آنجا تحصیل میکنند روی این حساب چون از ارز مملکت استفاده کردند یک برابرش بایستی بیآیند کارکنند. توضیح دیگری من فکر نمی‌کنم در این قسمت لازم باشد که من بدهم از این نظر اگر توضیح لازم بود در صورتی که سؤال شد پاسخ می‌گویم والسلام علیکم و رحمه‌الله.
رئیس- مخالف، کسی اسم ننوشته حالا اگر کسی مایل است به عنوان مخالف صحبت کند (هادی- یکبار این تصویب شده است) آنچه که تصویب شده با آنچه که حالا هست یک تغییرات اساسی دارد (هادی- قابل اصلاح است) قابل اصلاح هست ولی اینکه اینجا بحث کنید حق دارید یعنی میتوانید بحث کنید که همانطور که اشاره شد اگر کسی با جزئیات این مخالف باشد در شور دوم میتواند پیشنهاد بدهد.
شهرکی- اینکه دیپلمه‌ها به خارج بروند مخالف زیاد دارد.
عبد خدائی- آقای هاشمی این تقریباً مصوب مجلس قبلی هست به استثنای اینکه مجلس قبلی تصویب کرده بود که دیپلمه ها بروند به خارج و لیکن در کمیسیون فعلی اعزام دیپلمه‌ تا لیسانس ممنوع شده.
رئیس- خوب شما بعداً در موافقت میتوانید صحبت کنید.
عبدخدائی- من مخالف نیستم موافقم منتها این لیستی که اینجا نوشته بودند مال یک ماه و نیم پیش بوده که اسامی ثبت شده. اسم من در آنجا نیست.
رئیس- حرفی نیست شما به مخبر کمیسیون بگوئید ایشان حرف شما را می‌گویند. آقای غفاری به عنوان مخالف بفرمائید.
هادی غفاری- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم، من فقط با آن قسمت که دیپلم تا لیسان را اعزامش را ممنوع کردند مخالف هستم یعنی معتقدم که همانجور که در شور اول در مجلس قبلی بوده است همانجور مطرح بشود و دلائلم برای این حرفم این چند تا استدلال هست. اول این است که آنچه که برادرمان آقای اسرافیلیان گفتند در مورد دانشگاهها که سطح این دانشگاهها پائین است، اینجور است، اینجور است این اعم است از لیسانس و فوق‌لیسانس یعنی آنچه که با دیپلم میفرستیم، یا آنچه که با لیسانس میفرستیم فرقی نمی‌کند. اگر بنابر این است که سطح علمی دانشگاهها را پائین تصور کنیم از دیپلم تا لیسانس اگر پائین است از لیسانس، فوق لیسانس و دکترا هم پائین است این یک. ثانیاً ما چه اجبار داریم که دانشجو را به آنجاهائی بفرستیم که سطح علمی‌اش پائین است. این همه دانشگاهها در دنیا هستند که سطح علمی‌شان بالا است، چه دلیل دارد که ما در آئین نامه که مینویسیم این را مراعات نکنیم و دانشگاههائی را انتخاب نکنیم که سطح علمی‌شان بالا باشد، مگر حتماً دست و پای ما را بسته‌اند که به دانشگاههائی که در یک مینی بوس قرار دارند بفرستیم؟ این همه دانشگاهها که در دنیا هستند، سطح علمی‌شان بالا است میتوانیم به آنجا ها بفرستیم. مسأله بعدی من بعد سیاسی مسأله است. هر یک از دانشجویان مسلمان ما که در خارج از کشور تحصیل می‌کنند با قید اسلامی بودنشان یک سفیر نظام جمهوری اسلامی هستند در دانشگاهها و اتفاقاً به نظر من این خواسته خود ابرقدرتهاست و به خصوص کشورهای مرتجع زورگو ما دانشجویانی در سطح دانشگاهها نداشته باشیم که آنها صحنه را برای تبلیغات و برای هر کاری دیگری به خصوص در اروپا و اطراف بتوانند به راحتی هر چه که از لاطائلات و خزعبلات پیرامون انقلاب ما می‌خواهند بگویند، بگویند. هیچکس نباشد که جلو آنها بایستد و دفاع بکند از ارزشها و آنها به راحتی بتوانند هر کاری می‌خواهند در دانشگاههایشان علیه انقلاب اسلامی انجام بدهند. ما به خوبی الان می‌بینم که وجود 10-12 نفر دانشجوی مسلمان متدین متعهد در هر یک از دانشگاههای بعضی از این کشورها چه جور
در برابر ضد انقلاب ایستاده‌اند. هم به لحاظ قدرت ایستاده اند، هم به لحاظ پاسخ علمی دادن به مسائل که آنها به عنوان اصول مطرح می‌کنند. دانشجویان ما در خارج از کشور در کنار درسی که می‌خوانند خودشان بخش عظیمی از پایگاه مبارزاتی ما هستند در خارج از کشور و همین هم هست که بعضی از کشورها خبر داریم که قلباً مایل نیستند دانشجوی مسلمان ایرانی در آن دانشگاهها درس بخوانند، می‌خواهند خیالشان راحت و تخت باشد که ایرانیهای مقاوم بچه مسلمانهای متدینی که می‌توانند بایستند آنجا حضور نداشته باشند و به علاوه اینکه ما که دانشجوی مسلمان را به دانشگاههای خارج از کشور نمی‌فرستیم عوض آن تعداد دو میلیون کسانی که به هر تقدیر آنجا مانده‌اند کمتر یا بیشتر آنجا مانده‌اند بچه‌هایشان را می‌فرستند آنجا خوب کار می‌کنند در حالی که ما آنجا هیچکس را نداریم. و اما مسأله سوم، ما نمی‌توانیم مثل کبک عمل کنیم سرمان را بگذاریم زیر برف و بگوئیم که خودمان از لحاظ علمی بالا هستیم. به هر حال ما نیاز داریم که فرهنگ علمی را در سطح دنیا جذب بکنیم، بیاموزیم خذالعلم ولوبالصین اینها حرفهائی است که در همین روابط مطرح است. بهرحال امروز سطح دانش و آگاهی علمی، فنی و صنعتی باید پیش برود و ما چرا اینکار را نکنیم؟ اینکه ما بیائیم بگوئیم، بسیار خوب ما دانشگاههایمان را در داخل کشور توسعه می‌دهیم کار خیلی خوبی است و من هم بسیار موافقم، اما این مانع از این نخواهد بود که ما دانشجو در ضمن به خارج از کشور بفرستیم، نهایت اینکه ما بیائیم یک مقدار در آئین نامه دقت بیشتر داشته باشیم، مسائل را بیشتر حلاجی بکنیم. دروازه باز نداشته باشیم که هیچ کنترلی نداشته باشیم. ما الان در زمینه پزشکی، در زمینه فنی و صنعتی به خصوص نیاز داریم به علم دنیا. این جور نیست که ما بی نیاز از علوم دنیا باشیم. آنچه که مهم است نیاز به علم داشتن نیست این است که ما قدرت داشته باشیم، این است که ما روی پای خودمان بایستیم، ما وابسته نباشیم والا اگر ما بنا است که یک استاد دانشگاهی را ازفلان کشور وارد کنیم چرا خودمان نفرستیم و همیشه ما این نیاز را داشته باشیم که از بیرون استاد بیاوریم ما از اینجا دانشجو را با آن شرایط و با آن میزانی که داریم که همان میزان را در دانشگاههای همین کشور خودمان هم مراعات می‌کنیم با همین شرایط دانشجو را به خارج از کشور می‌فرستیم و به خصوص در مورد خواهرانمان این دانشجو را به خارج ازکشور می‌فرستیم وبه خصوص در مورد خواهرانمان این که حتماً همسر داشته باشند و با همسرشان بروند بخش عظیم از مشکل ما را حل می‌کند و من به شدت با این مخالفم که ما دیپلم به بالا تا لیسانس را به خارج از کشور نفرستیم.
رئیس- یک نفر موافق صحبت کند.
منشی- موافق آقای کیاوش.
کیاوش- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم، انقلاب اسلامی پشتوانه می‌خواهد همانطور که پشتوانه مادی لازم است پشتوانه فرهنگی و معنوی و علمی و فنی هم لازم است برای اینکه از حساسیت این لایحه با خبر بشویم و نکات بسیار بسیار ظریفی که دراین لایحه به کار رفته اطلاع پیدا بکنیم لازم است کل لایحه را بررسی کنیم نه یک ماده به خصوص راجع به دیپلم و لیسانس را و یک مقدار مروری کنیم در گذشته که این کشورهای استعماری بدترین نوع استعمار را به کار می‌بردند (استعمار فکری و فرهنگی) می‌آمدند با یک شرایط خاصی دانشجویان به خصوصی را توسط دست ها و ایادیشان می‌بردند در کشورهای استعماری و سرمایه‌دار، در آنجا تحقیرشان میکردند با نشان دادن مسائل خودشان و با بزرگ نمائی خودشان این ها را تحقیر می‌کردند این ها عقده‌ای بر‌می‌گشتند به کشور وارد دانشگاه میشدند و میشدند تقی‌زاده‌های ملعون که می‌گفتند از نوک پا تا موی سر فرنگی بشویم. برای جلوگیری از این مسائل که هر دانشجوئی را هر کسی با هر شرایطی انتخاب نکند در این لایحه یک مسائل خاصی در نظر گرفته شده که با توجه به آن مسائل اگر دانشجویان اعزام بشوند به خارج دیگر تبدیل به مرغ جلاله نمیشوند که بعد از برگشتن‌شان ما ببندیم تا تطهیر فکری بکنیم هر چند اربعینی باشد. در این لایحه اولا مشکل اعزام را حل کرده، به جای اینکه نورچشمی ها بروند، فاسدها بروند و فاسدتر برگردند مادة 2 را به کار برده که شرایطی را معین کرده و در دو بنده ایمان و اعتقاد و می‌توانید تا آخر بخوانید تقوی و مسائل واجبات، ملزم بودن به احکام الهی. در مادة سوم برای اینکه اگر مملکت امکاناتی دارد دانشجویان به عنوان عیش و تفریح فرار نکنند توجه کرده به این که اولا ظرفیت دانشگاههای ما را در نظر بگیرند، امکانات ما را در نظر بگیرند که دانشگاهها خالی نشود. از طرف دیگر رشته‌های غیر ضروری را که کسی نتواند انتخاب بکند. مثل هنرهای زیبا برود هفت سال، هشت سال بودجه مملکت را آنجا بخورد و بعد رقاص برگردد. برای این مسأله و هم چنین مسأله ارزی که آنجا نروند بعضی ها خود فروشی کنند، خود فروشی‌های فکری بکنند، جاسوس در بیآیند در اثر کمبود ارزی، توجه شده به اینکه امکانات ارزی باید باشد، رشته‌هائی که دولت خودش معین می‌کند باید باشد، مورد نیاز مملکت باشد همة این مسائل طوری باید انتخاب بشود که یک نفر که همانطور آقای غفاری فرمودند یک نفر دانشجو یک مهاجری باشد برای تعلیم آنچه که باید، باری تعلیم آنچه که شاید.
راجع به تأهل مشکلی که وجود داشت آنهائی که می‌رفتند آنجا بعضی‌ها به انحرافات جنسی کشانده می‌شدند در اینجا مسأله‌اش حل شده. تأهل را شرط لازم دانشجو حساب کرده‌اند. در مادة چهارم استعدادهای قوی گاهی وقتی فراموش میشد، پولدارها می‌توانستند بروند بورسیه معین کرده برای اینکه استعدادهای قوی و فقیر هم بتوانند با بودجه دولت استفاده کنند و مادة 9 هم تکمیل می‌کند همین مسأله را. در مادة 5 بازکشورهای ممنوعه را اعلام کرده. برای اینکه هر کشوری نتواند این استعدادهای قابل رشد را جذب کند برای استعمار، اینجا قرار داده کشورهائی که دانشجویان حق دارند بروند خود دولت معین کند تا این مشکلشان بر طرف بشود. درمادة 6 مخصوصاً مسأله مهمی است دانشجویان ما هر جا می‌رفتند شش ماه الی یکسال بعضی ها دو سال می‌ماندند فقط زبان یاد می‌گرفتند، در اینجا شش ماه در اول قبل از اینکه حرکت کند در همین جا بنا است بمانند زبان را یاد بگیرند، بعد بروند، مشکل کارنامه ارزی، باید واقعاً تشکر کرد از وزارت امور خارجه در تهیه این کارنامه ارزی که مشکل بزرگی را هم در این لایحه و هم قبل از حل کرده. مسأله بزرگی بود که دیگر به هر کس بورس نمیدهند و جلوگیری می‌کند از تنبلی‌هائی که بچه‌ها می‌رفتند بعضی‌هایشان هفت سال، هشت سال من الان می‌شناسم در آلمان هستند و کلاس دوم هستند. به جای اینکه به تحصیل مشغول باشند رفته‌اند برای کارهای دیگر، جلوگیری کرده در تبصره ماده 8 از این مسأله . در مادة 10 باز هم بورسیه برای همان لیسانسیه‌ها است که صحبت آن شد من دیگر در آن صحبت نمی‌کنم. در مادة 11 مسأله خیلی مهم این است که دراین لایحه حساب کرده کرامت جمهوری اسلامی ،احترام جمهوری اسلامی در کشورهای خارج باید رعایت بشود. دراین مادة 11 برای اینکه کسی نتواند خلاف شؤون جمهوری اسلامی قدمی بردارد مسائلی در آنجا مطرح کرده که کاملا کنترل بشود. در ماده 13 یک نفر مسؤول ارشاد برای دانشجویان معرفی کرده. این حساسترین مسأله دانشجویان است در کشوری نمی‌دانند با چه کسی مشورت کنند مسائل سیاسی‌شان را، مخصوصاً مسائل شرعی‌شان را. از آنجا تلفن می‌کنند، نامه می‌نویسند از تهران مسائل سیاسی و شرعی‌شان را حل می‌کنند. در ماده 13 شخصی را معین کرده به نام سرپرست دانشجویان منتها دراینجا حکمشان را نوشته وزیر فرهنگ و آموزش عالی بدهد من با این موافق نیستم وزیر ارشاد باید این را انتخاب کند، از بهترین صلحا در تبصرة مادة 13 شرایطی برای سرپرست‌ها معین کرده، بسیار شرایط واجبی است فقط (بند ه) آن در آنجا که باید اصلاح بشود نوشته 3 سال سابقه کار فرهنگی لازم است به نظرم چنین چیزی لازم نیست. از حوزه‌های اگر انتخاب بشود و در حوزه‌ها مخصوصاً از همین حالا زبان از درسهای واجب حوزه باشد مشکل این مسأله را هم باز حل می‌کند. در هر حال به هر جای این نگاه می‌کنیم می‌بینیم ذخیره‌هائی فراهم می‌کند با شرایط خاصی که فردا مملکت بیفتد بدست اشخاص که هم تعهد اسلامی داشته باشند، هم از نظر فنی وعلمی بتوانند این مملکت را اداره بکنند. والسلام علیکم و رحمه‌الله.
رئیس- حالا چون مخالف و موافق باز داریم تنفس می‌دهیم که یک ربع ساعت تنفس است آقایان ساعت‌هایشان را نگاه کنند سر یک ربع حضور داشته باشند در جلسه،
(جلسه در ساعت 35/10 به عنوان تنفس تعطیل و مجدداً در ساعت 05/11 تشکیل شد)
9- اعلام رسمیت مجدد و مراسم تحلیف آقایان معزی و شاهرودی
رئیس- بسم‌الله‌الرحمن الرحیم، جلسه برای ادامه مذاکرات رسمی است. قبل از ادامه مذکرات آقایانی که تحلیفشان را انجام نداده بودند تشریف بیاورند انجام بدهند. یکی آقای معزی بودند و یک نفر دیگر آقای شاهرودی
یکی از آقایان قرائت کنید و فرد دیگر هم همراهشان بخوانند.
شاهرودی- بسم‌الله‌الرحمن الرحیم. من در برابر قرآن مجید به خدای قادر متعال سوگند یاد می‌کنم و با تکیه بر شرف انسانی خویش تعهدی می‌نمایم که پاسدار حریم اسلام و نگاهبان دستاوردهای انقلاب اسلامی ملت ایران و مبانی جمهوری اسلامی باشم ویعه‌ای را که ملت به ما سپرده به عنوان امینی عادل پاسداری کنم و در انجام وظایف وکالت امانت و تقوی رارعایت نمایم و همواره به استقلال و اعتلای کشور و حفظ حقوق ملت و خدمت به مردم پای بند باشم. از قانون اساسی دفاع کنم و در گفته‌ها و نوشته‌ها واظهار نظرها استقلال کشور و آزادی مردم و تأمین مصالح آنها را مد نظر داشته باشم.
(ادامه بحث پیرامون اعزام دانشجو به خارج از کشور)
رئیس- بسیار خوب امضاء بفرمائید ورقه را، آقای موحدی دعوت بفرمائید مخالفین و موافقین ادامه بدهند.
منشی- لایحه اعزام دانشجو، مخالف بعدی آقای عباسی فرد.
عباسی فرد- - بسم‌الله‌الرحمن الرحیم، لایحه‌ای که دولت تقدیم کرده و کمیسیون هم انصافاً زحمت زیادی متحمل شده‌اند برای اصلاحش لایحه بسیار خوب و قابل قبولی است و ما همانطوری که مخالف محترم آقای غفاری گفتند با این لایحه آنچه را که در اینجا آمده مخالف نیستیم، بلکه من عرضم این است که با آنچه به عنوان حذف اعزام برای دوره لیسانس به عمل آمده تقریباً چیزی در حد حذف لایحه‌ای به این خوبی است. ما به نیاز مملکت از طرفی، به آمار و ارقام اعزام‌ها در دوره‌ لیسانس و دوره‌های بالاتر از لیسانس برای فوق لیسانس و دکترا مراجعه کنیم، ببینیم این همه زحمت که در اینجا متحمل شده‌اند آقایان و مجلس محترم برای آن باید شور اول و دوم و بعد هم اصلاحات و این همه بحث برای فوق‌لیسانس و دکترا آمار و ارقامی که در دست داریم چه نشان میدهد و نیاز مملکت چه نشان میدهد؟ موافق محتمر و همین طور مخبر کمیسیون و آنچه که از وجهه عمومی آقایانی که با آن موافق هستند استفاده میشود صحبت‌هایشان را که گوش می‌کنیم نگرانی عمده‌شان از این هست که ممکن است این افرادی که اعزام میشوند در آنجا به فساد کشیده بشوند و دوم اینکه در آنجا دانشگاههائیکه اعزام میشوند برای دوره لیسانس احتمالا یا بسیاری از آنها مایه کافی ندارند. این ها را باید حل کرد، این ها را باید اصلاح کرد و به خصوص با آنچه که در اینجا آمده شما در مادة قسمت (الف) آمده‌اید ایمان و اعتقاد به اسلام و نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی و ولایت فقیه را قید کرده‌اید برای یک اعزام برای فردی که اعزام میشود. و بعد از آن آمده‌ایم و گفته‌ایم تقوی که نشانه آن انجام واجبات و اجتناب از محرمان است. با این قید و شرط‌ها که من به نمونه‌ای از آن اشاره کردم و در این لایحه پر است از این قید و شرطهای بسیار زیبا و ظریف و درست. مگر ممکن است کسی این شرایط را داشته باشد و اعزام بشود و در آنجا یک فرد فاسد و منحرف از آب در بیآید، در آنجا یک فرد خائن بشود، یک جاسوس بشود، یک فردی بشود که ننگی برای جمهوری اسلامی و برای دولت و دست وزارت علوم باز است برای اینکه در وسط هم که شده ترتیبی بدهد که آن افراد را از لیست دانشجویانی که اعزام کرده است و به آنها با بورسیه میدهد یا ارز میدهد یا کارنامه ارزی دارند خارج کند و آن‌ها را حذف کند و یا آنها را برگرداند، یا اینکه اگر هم برنمی‌گرداند آنجا افراد عاطل و باطلی باشند که این صبحت‌ها فقط در صورتی درست بود که جناب آقای کیاوش یا هر کدام از موافقین محترم دو مطلب را ثابت کنند، به دو حرف جواب بدهند یکی اینکه یا ثابت کنند مملکت ما در حال حاضر نیازی ندارد به این اعزام و دانشگاههای ما جوابگو هست و برای پرورش در دوره لیسانس از نظر سطح علمی و از هر جهت جوابگو هست و برای پرورش در دوره لیسانس از نظر سطح علمی و از هر جهت جوابگو هست و برای پرورش در دوره لیسان از نظر سطح علمی و از هر جهت جوابگو هست و ما در حال حاضر نیازی به اعزام نداریم و یا اینکه ثابت کنند که ما در مملکتمان اصلا احتیاج به دوره لیسانس نداریم. هیچکدام از این حرف‌ها را که اشاره نکردند نه گفتند احتیاجی به لیسانس نداریم و ثابت کنند و قابل اثبات نیست که ما بیشترین نیازمان الان مراجعه کنید به آمار و ارقامی که در آموزش و پرورش، در وزارتخانه‌های دیگر در کل مملکت الان شاید عمده نیاز ما به همان دوره لیسانس باشد و بعد هم دانشگاههای ما این احتیاج به تعارف و تفسیر و بحث ندارد که در حال حاضر با توجه به مسأله دانشگاهها و امکاناتی که لازم دارند و استادی که لازم دارند و ضد انقلابی که سرمایه‌گذاری کرده برای تخریب در دانشگاهها و فرار بسیاری از اساتید و کم کاری بعضی از آنها و بیکاری و کنار رفتن بسیاری از آنها الان نیاز جامعه ما در حال حاضر اگر بخواهیم اعزام نکنیم حل نمیشود با این حرف‌ها.
مسأله دیگری که می خواهم عرض کنم این است که ببینید برادران یک وقتی ما با این شرایط و مقررات سخت اعزام می‌کنیم بسیار زیبا، ظریف و خوب و عالی است. یکی وقتی ما شرایطی را می‌گذاریم و اعزام نمی‌کنیم به خاطر اینکه آن شرایط محقق نیست این هم یک بحثی است. یک وقتی است این را مسکوت می‌گذاریم اگر نیاز بود و مصلحت بود عزام میشود، اگر نبود….
اما یک وقت می‌آئیم یک نفی صریح مطلق برای اعزام دانشجو در دوره لیسانس از مملکتمان به کشورهای دیگر می‌کنیم. این نفی صریح مطلق در عرف سیاسی و درعرف فرهنگی در دنیا بسیار پر معنی تلقی خواهد شد و در کشور خودمان و برای نسل دانشگاهی و جوان این بسیار پر معنی تلقی خواهد شد. با این مقررات سخت و خوب که در اینجا گنجانده شده حرف ما و خواهش ما و تقاضای ما به عنوان مخالفت این است که این نفی صریح مطلق برداشته بشود، تقاضای ما به عنوان مخالفت این است که این نفی صریح مطلق بر داشته بشود، مقررات هر چه می‌خواهید و اصلاح آنچه را که در ذهنتان هست ممکن است بعداً ضایعه‌ای باشد برای اینکه آن را مهار کنید و کنترل کنیم هر چه لازم است هم کمیسیون و هم مجلس پیشنهاد داده بشود و ترتیبی داده بشود که آن ضایعات را یا بطور کلی راهش را ببندیم یا به حداقل ممکن برسانیم، اما این نفی صریح بسیار پر معنی تلقی خواهد شد و به سود ما نخواهد بود. من معتقدم حتی اگر مسکوت هم گذاشته بشود و به اختیار وزارت علوم و مصلحت دولت و یا مورد به مورد اگر لازم شد در باره‌اش بحث بشود بهتر از این که در اینجا بطور مطلق ما در دوره لیسانس بیائیم و حذف کنیم. متأسفانه این مخالفت به عنوان مخالفت با کل این لایحه تلقی میشود در حالیکه اگر راهی برای اصلاح آن در حال حاضر بودکه راهی نداریم مگر به کمیسیون برگردد و پیشنهاد داده بشود از طرفی می‌بینیم اگر همه‌اش رأی نیاورد و زحمت آقایان هدر برود ما هم نمی‌پسندیم از طرفی اطمینان نداریم که بعداً این پیشنهاد اصلاحی رای خواهد آورد یا نه؟ ما از ریاست محترم مجلس هم تقاضا می‌کنیم که اگر صلاح بدانند توضیحی در این مورد برای کمیسیون و مجلس بدهند که نفوذ کلام ایشان و آنچه را که من استنباط کردم از اظهاراتشان در مجلس همین امروز راجع به این لایحه یک جوری بشود که این اصلاح به عمل بیاید ولو امروز من هم خودم دلم می‌خواهد به این رأی بدهیم و این رأی بیاورد، اما این اصلاحیه به عمل بیاید و خوب بود جناب آقای هادی غفاری فرمودند و بنده عرض کردم دیگر مخالفین چه به عنوان رسمی و از تریبون بگویند یا نه داریم که حذف صریح مطلق اعزام دانشجو با نیاز مملکت و با وجهه سیاسی که در خارج از کشور دانشجویان دارند آن هم دانشجویانی با این شرایط و با این مشخصات جوابی برای این آقایان نداشتند و ندادند وعمده‌ نگرانی‌شان این بود که به فساد کشیده میشوند در حالی که اینها را حل دارد و باید مواظبت کرد و کنترل کرد ای این که تعریف از لایحه کردند که ما هم قبول داریم.ما مخالف کل لایحه نیستم، این قسمت باید حل بشود والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته.
یکی از نمایندگان – اینها جزئیات است.
رئیس- به این اعتراض وارد نیست که در جزئیات است آئین نامه این حق را داده که نماینده‌هائی هم که به جزئیات اعتراض دارند به عنوان مخالف صحبت کنند.
دکتر شیبانی- تذکر آئین نامه‌ای دارم.
رئیس- آقای شیبانی تذکر آئین نامه‌ای دارند بفرمائید.
دکتر شیبانی- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. در کلیات که بحث میشود درست است که می‌توانند وارد جزئیات بشوند طبق ماده 73 یا موافق باید باشد یا مخالف. اکثر آقایان که به عنوان مخالف صحبت کردند موافق کل بودند ولی در یک جزء آن می‌گفتند مخالفیم به این جهت باید به اطلاع نمایندگان برسد که اگر کسی مخالف کل است بیاید صحبت کند. چون این مخالفت، مخالفت جزئی بود یعنی با اعزام موافق هستند همه آقایان این را گفتند و به نظر من باید شما یک تذکری بدهید که توجه بکنند.
رئیس- چنین قیدی نیست که مخالف کلیات باشد کسی که مخالف
جزئیات هم هست، برای اینکه موقعی هم که ما آئین نامه را تدوین می‌کردیم اصلا توجه به این نکته داشتیم گفتیم بعضی نکات به خاطر اینکه بحث بشود، ذهن نماینده‌ها آماده بشود که در کمیسیون‌ها بروند اصلاح بکنند این آورده بشود. اصلا فلسفه‌اش هم این بود که راه را برای مطرح شدن اشکالات یک لایحه‌ کسی که با کلش مخالف نیست نبندیم.
موسی‌سلیمی- آئین نامه قبلی بود.
رئیس- در آئین نامه قبلی بود در آئین نامه بعدی ما این را اصلاح کردیم هدفمان هم عیناً همین بود که این‌گونه اشکالاتی که در لوایح هست بتواند مطرح بشود که برای اصلاح در کمیسیون و شور بعدی راه باز بشود. حالا موافق صحبت کند.
منشی- موافق بعدی آقای دکتر شیبانی هستند که وقتشان را به آقای عبدخدائی داده‌اند. آقای عبدخدائی بفرمائید.
عبدخدائی- بسم‌الله‌الرحمن الرحیم، برادران محترم و خواهران مکرمه توجه داشتند که مخالفین اکثر تکیه‌شان روی عدم اعزام دیپلم به خارج بود. و حال اینکه این ماده از مواد این لایحه است وحتی تصریح هم به عدم اعزام نشده بلکه در این لایحه دولت را موظف کرده که لیسانسیه را اعزام بکند. اما تصریح نشده به عدم اعزام دیپلمه. این لایحه که از طرف دولت در مجلس قبلی تقدیم مجلس شد اگر ملاحظه بفرمائید خیلی محدود بود و کمیسیون روی آن کار کرد، زیاد هم کار کرد و به تصویب دوره اول مجلس شورای اسلامی رسید. بعد مجدداً در دوره دوم هم کمیسیون زیاد روی آن کارکرده، از وزرای علوم و مسؤولین امور خارجه دعوت کرده متعدد حتی از ستاد انقلاب فرهنگی نماینده خواسته، ایشان هم تشریف آوردند (آقای درکت احمدی) و روی آن بحث و گفتگو زیاد شده، ما تا به حال یک قانون مدون صحیحی در رابطه با اعزام دانشجو نداشتیم و فقط همین طور هر دمبیلی هر سالی اعزام می‌کردند. در دورة طاغوت هم آن چیزی که امتیاز شناخته میشد فقط زبان بود که گاهی از اوقات یک امتحان مختصری از زبان به عمل می‌آمد و هر کی هر کی می‌رفت حتی با سطوح خیلی پایان و نمرات پایان و متأسفانه وضع گذشته این کشور، دانشجویان ما در خارج بعضی ها وضعشان خیلی بد بوده، در عین حال اینکه بعضی ها واقعاً خدمت کردند و احترام آنها را می‌گذاریم، اما بعضی ها می‌رفتند گارسون میشدند، بعضی ها هم می‌رفتند خدمتکار بچه میشدند نگهبان بچه میشدند برای تأمین پول دانشگاهشان و خیلی آبرو ریزی بوده. از نظر مفاسد اخلاقی من تریبون مجلس شورای اسلامی را اجل میدانم از اینکه خواسته باشیم تبیین بکنم که یک دختر یا پسر هجده ساله که می رفته چه برنامه‌هائی در آنجا خودش پیاده میکرده و چه برنامه‌هائی پیاده میشده، البته باید تقدیر بکنیم از افرادی که خودشان را در آن جو کثیف نگهداشتند و خدمت به اسلام کردند، این را هم باید بگوئیم. ولی همین طور بی‌حساب افرادی فرستاده بشوند به خارج آن هم در سن هجده سالگی کار صحیح و درستی به نظر نمی‌آید. لذا این لایحه‌ روی مواد زیادی کارکرده. یکی در رابطه با اخلاق، تعهد، صلاحیت های مختلف علمی و عملی که جوانی را که ما می‌خواهیم بفرستیم به خارج و به تعبیر امیرالمؤمنینی علیه الصلوه و السلام «رسولک ترجمان عقلک» این معرف حیثیت کشور ما است، معرف حیثیت انقلاب ما است چه جور جوانی باید باشد و چه کسی باید باشد. بعد مسأله سر پرستی در اینجا حساب شده است. در سابق واقعاً یک جوان می‌رفت مدتها آواره بود حتی در کلاسهای زبان آواره بود. من چه عرض کنم آخر اختلاط‌ها، برخورد ها، رفاقت‌ها و حتی بعضی وقتها ازدواج های غیر صحیح که همین الان تبعاتش را بیچاره افرادی که دچار شده‌اند دارند می‌بینند و حتی افراد محترم کمیسیون آموزش تعدادی از آنها اینها در خارج تحصیلات عالیه داشتند و ما دیدیم که آنها از ما در این رابطه داغ‌ترند چون بر ایشان ملموس بوده جریان.
مسأله سر پرستی در اینجا خیلی حساب شده است. سرپرست هم باید عنوان پدری را داشته باشد که ارشاد بکند، هم که واقعاً کمک بکند. اینطور نباشد که دانشجوی ما به صورت یک دانشجوی آواره‌ای برود در آنجا. مسأله کار در اینجا مطرح است. ما اجازه ندادیم به دانشجویمان که هر کار پستی را انتخاب بکند کاری که سنخیت با مسأله دانشگاهی او داشته باشد می‌تواند انتخاب کند. مثلا در رشته داروسازی اگر کار می‌کند می‌تواند عصرها در وقت غیر دانشگاهی برود یک داروخانه‌ای کار بکند، اما این صحیح نیست که برود شتشوی ظرف‌های یک هتل را عهده‌دار بشود. روی این جهات مختلف که تعدادی از آنها را برادرمان کیاوش مطرح فرمودند کارشده. می‌رسیم راجع به مسأله اعزام دیپلم . همانطور که عرض کردم، اعزام دیپلم در اینجا تصریح نشده به اینکه ما دیپلم نفرستیم و لیکن این را حساب بکنید ارز ما یک ارز محدودی هست. ما تخصیص ارز یک مقدار معینی می‌توانیم بدهیم برای امور دانشجوئی مان. آیا صحیح هست به اینکه این ارزمان را به دیپلمه بدهیم که بعد از شش سال برای ما لیسانسیه برگردد، دو سال دوره کلاس زبان ببیند و چهار سال هم خوب درس بخواند لیسانسیه برگردد، یا نه ارزمان را به لیسانسیه‌ای بدهیم که بعد برایمان دکتر برگردد و بتواند دانشگاه ما را تغذیه بکند. ما عمده تکیه مان روی این جهت است که ارزی که پرداخت میشود یا به صورت وام یا به صورت با عوض و یا به صورت بلا عوض که حالت بورسیه را داشته باشد بدهیم به آن لیسانسیه‌ای که بعد از چهار سال بیاید برای ما استاد باشد، دانشگاه ما را تأمین بکند، دانشگاه ایران واقعاً بیل به کمرش خورده که نتواند لیسانسیه را تحویل بدهد؟ یک مقدار روی این جهت ما کار بکنیم، فعالیت بکنیم، آقای دکتر اسرافیلیان بیان کردند، یک دانشجو را که ما به خارج میفرستیم سالیانه برایمان بیست هزار دلار خرج دارد. این بیست هزار دلار با این موقعیتی که ما داریم و باید هم داشته باشیم و همیشه هم باید روی پول و ارزمان حساب بکنیم، ارزان تمام نمیشود این بیست هزار دلار را به چه کسی میدهیم؟ به یک جوان هجده ساله میدهیم که بعد از بیست و چهار سالگی تازه بیاید برای ما یک کارمند اداره بشود، تازه بیاید یک لیسانسیه، خو میگوئیم همین فعالیت را، همین انرژی را، همین نیرو را برای دانشگاههای خودمان صرف بکنیم، این پولی که به عنوان ارز به یک دانشجو میپردازیم، پول چهار دانشجو را بدهیم اگر احتیاج داریم استاد از خارج بیاوریم که بتواند اینجا در کلاس پنجاه نفری ما، شصت نفری ما تدریس بکند که هم حسابهای اقتصادی در اینجا شده هم حسابهای اخلاقی، عزیزان! حساب بکنید، یک جوان هجده ساله شما کجا میفرستید؟ به کشوری که سرتا پا غرق شهوت است، غرق کثافت است وحتی گفتم آنهائی که متأسفانه با خارجیها ازدواج کرده‌اند همین الان مبتلا هستند. شما بروید برخورد بکنید و ببینید که واقعاً چه جور در یک زندگی لجنی دست و پا میزنند و نمیتوانند نجات پیدا کنند، نمیخواهم بگویم، باز من کلی صحبت نمیکنم، اما صدی نودش اینطوری است. آدم دست به دلشان که میزند، می بیند واقعاً یک خرده صحبت بکند گریه‌اش شروع میشود که من نفهمیدم ازدواج کردم ده سال پیش با خارجی همین الان نه دنیا دارم، نه آخرت بتواند فکر بکند. گذشته از این که افکار شرقی، غربی هم اینرا می‌ربایند. شما حساب بکنید به کجا ما داریم میفرستیم. حتی ما در اینجا میخواستیم بگوئیم که کشوری بفرستید که از نظر اخلاقی صلاحیت داشته باشد، دیدیم کدام کشور هست که از نظر اخلاقی با معیارهای اخلاقی ما بسازد، گفتیم نسبتاً که حرف راستی زده باشیم در عین حال این مسأله اعزام دیپلم… (رئیس- وقتتان تمام است) یک مسأله جزئی است و آقایان میتوانند پیشنهاد بدهند و در صورتیکه اکثریت مجلس تصمیم‌ گرفت که دیپلمه هم اعزام بشود، ما تابع اکثریت مجلس هستیم.
رئیس- مخالف دیگری میخواهد صحبت کند؟
منشی- آقای زمانی هم مخالف هستند.
رئیس- اگر میخواهند صحبت کنند.
زمانی- بسم‌الله‌الرحمن الرحیم. متأسفانه گاهی آدم مخالفتی که میکند روی یک موضوع و مفهوم، مفهوم عام به خودش میگیرد به کل، اما در اینجا روی دو موضوع مخالفت است. یکی از آن به دلیل وجود محدودیتی که ایجاد شده در دو زمینه معین. یکی از آن به دلیل وجود محدودیتی که ایجاد شده در دو زمینه معین، یکی از آن محدودیت‌ها مربوط به پنجاه درصد کسانی هستند که روزی دانشجو خواهند شد و زنان و دختران هست و یکی دیگر روی حدود پنجاه درصد دیگر جمعیت یعنی مردان و پسران که اینها را از زیر یک سطح معینی از تحصیلات مانع از رفتن به خارج از کشورشان میشوند. دوستانمان به دنبال معلول ها گشته‌اند. در حالیکه علت‌ها را باید جستجو کرد وقتیکه قرار شد ما جامعه‌ای بسازیم که علم در آن موضوعیت داشته باشد، دیگر علم یک محمل نباشد که تاکنون چنین بود ما برای رسیدن به آن مفهوم خیلی از سرمایه گذاریها را باید انجام بدهیم. سروران عزیز عنوان کرده‌اند که ما مشکلات ارزی خواهیم داشت. شما با توجه به این مشکل دو ارزی خواهید ساخت: اولا زنان و دختران را ملزم و ازدواج کرده‌اید که درجمع فقها دارم میگویم که اصل ازدواج
با همة تأکیداتی که برآن هست، موقعی به وجوب نزدیک میشود که فرد به گناه بیفتد، خوب شما میفرمائید که باید ازدواج کرده باشد و شوهری را هم به همراهش میخواهید بفرستید، با همه کمبودهای ارز می‌خواهید برایش تأمین ارز کرده باشید. این دو با هم تعارض دارد و بعد میرسیم به آنجائی که ما استعدادهای عظیمی داریم که این منابع بزرگ را می‌باید از اینکه خود به خود میتواند با آن تراوشاتی که در جامعه ایجاد میکند تأثیرگذاری خیلی بالا داشته باشد و به بهانه اینکه در آنجا فاسد خواهد شد که اگر فرد علم برایش موضوعیت پیدا بکند، همه اینها فراموش شده هست و به عنوان یک فریضه مذهبی دارد میرود آنجا که علم در این مکتب فریضه است و در مکتبی که محدودیت زمانی، مکانی در آن وجود ندارد که «اطلبوالعلم ولو بالصین» در اینجا چنین به معنی سرزمین معینه‌ای نیست، یعنی دورترین نقاط، محدودیت مکانی ندارد و آن وقتی که میگوئیم اطلبوالعلم من المهدالی اللحد، محدودیت زمانی ندارد این حتی با قانون اساسی و سوگندی که حتی چند لحظه پیش شاهد بعضی از دوستانی که تازه تحلیف کردند، شدیم، که ما آزادی را از اینها گرفته‌ایم، ما آزادی بی حدو حصر را هرگز باور نداریم، ولی این را معتقدیم که یک آزادی هدایت شده و کنترل شده، وقتیکه قرار شد که شما با ضوابط معینی یک کارآماری در جامعه داشته باشید و بدانید چه نیروهای فردا را لازم داریم، از نظر علمی، تخصصی، آزمون بگذارید، یک روزی اصلا در آن مرزی قرار میگیرید که یک تن هم لیسانس و پائین تر را نخواهید خواست. ولی این راه را باز بگذارید، این مجال را ایجاد کنیم برای نسل و برای مردم و برای تاریخ فردای‌مان که ما چرا بیائیم حرفی بزنیم که گوشه‌هائی از این دقیقاً با قانون اساسی مغایرت دارد. ما گرفتیم این آزادی را از فرد چون معیار قبلی داریم که چه کسانی را بفرستیم و بعد فرمودند که نعمت‌های عظیم‌ از استعداد هست، من معلم چون بسیاری از همکاران دیگر از سال اول دبستان تا پایان دانشگاه درس گفته‌ام در این من دیده‌ام آدمهای خیلی مستعدی هستند که بنا به دلایل متفاوت این جامعه فعلا پذیرای آن استعداد نیست و ما هم به منابع مالی و فکری و از یک سو منابع طبیعی و کانی باید فکر کنیم و یک معدن عظیم‌تر پنهانی، استعدادهای انسانی اینها را باید شکوفا کنیم، خوب اگر ما آدمهائی داشته باشیم که زمینه‌های بسیار بالای استعداد در آنها باشد و در این جامعه امکان پرورش نباشد، آن ابراز نباشد، آن تکنولوژیهای خاص آموزشی و علمی نباشد چرا محدودش کنیم؟ و این محدودیت را چه قدر مشروع می‌بینیم و جواب این استعدادها را چه خواهیم گفت که اگر استعداد را نعمتی بدانیم که هست چرا  کفران نعمت کنیم؟ که دقیقاً باید در راه رضای منعم که در اینجا خدا هست به کار ببریم که ما برای فردای جامعه و امروز جامعه آدمهائی با تمام این مشخصه‌هائی که شما از پیش میخواهید و میدانید، نیاز داریم، این آدمهای میتوانند کلی تحول در همة زمینه‌ها به وجود بیاورند. منتهی هدایت هست کنترل هست، شما دقیقاً آزمون میگذارید، مشخص میکنید، آن نوابغ و سرآمدان را قبول بفرمائید که ما در بسیاری از زمینه‌های درتوان پرورش آنها نیستیم و بعد آمده‌ایم، گفته‌ایم تو حتماً باید ازدواج کرده باشی، ما که باید زمینه‌های نفاق با خود و خدای خود و جامعه را بخشکانیم، این فرد را با نفاق به خود وادار میکنیم او که برایش موضوع این شده که برود به خارج، اینجا به هرازده‌اجی خواسته و ناخواسته تحمیلی تن در خواهد داد و خود بر خویشتن تحمیل خواهد کرد و شما فردای جامعه، این دختران به خارج رفته‌ را خواهید دید که با همسران این چنین انتخاب شده تحمیلی‌شان چگونه درگیر خواهند شد و چه بسا طلاق در آنجا خواهید دید و چه بسا آبرو ریزی های دیگر در آنجا مشاهده خواهید کرد و بعد حاصل کلام اینکه نفس قضیه یک کاری است دقیقاً اسلامی، فرهنگی، لازم، انقلابی که ما باید این انسانها را پرورش بدهیم، آنجائی که امکان پرورشی هست، اما دقیقاً کنترل کنیم که کارمان مغایر با آن سوگندی که لحظة پیش شنیدید و قانون اساسی که از هرگونه حذف آزادیها میخواهد خودداری بشود در جامعه، سنتها هدایت و کنترل بشود، رسیده باشیم، با این دو محدودیت یک تأهل الزامی دختران در اعزام شدن به خارج.
2- محدودیت برای سطح تحصیل زیر لیسانس که در اینجا خیلی از نیروها را از دست خواهیم داد. والسلام علیکم و رحمه‌الله.
رئیس- یک موافق دیگر صحبت کند.
منشی- موافق آقای خلخالی، بفرمائید.
صادق خلخالی- بسم‌الله‌الرحمن الرحیم، عرض کنم که در این لایحه نکات مثبت بر جسته‌ای وجود دارد که واقعاً جای تحسین است که آقایان این لایحه را تنظیم کرده‌اند و به مجلس فرستاده‌اند که در آن لایحه قبلی، در آن دوره این نکات را بررسی نکرده بودند. از قضا در این لایحه اصلا آنچه که مدنظر هست، برخلاف مخالف، همه‌اش از علت بحث شده، مثلا شما در کلیات این لایحه (مادة 1) «ملاحظه میکنید که به منظور کمک به تأمین نیروی انسانی متعهد، متخصص مورد نیاز کشور، (این علت است) و شناخت نوآوریهای علمی دنیا و آشنائی با آخرین تجربیات کشورهای خارجی در زمینه‌های مختلف علمی، فنی و تخصصی».
ما میتوانیم بگوئیم که در این دنیا جوری هستیم که چهار دورخودمان را دیوار بکشیم و اصلا نیازی به تجربیات دنیا و نوآوریهای علمی دنیا و آشنائی با آخرین سیستم‌‌ها و تجربه‌ها اصلا نداشته‌ باشیم؟ ما احتیاج به علم و فن و تخصص و تکنیک دنیا نداریم؟ ما حتماً اینها را میخواهیم، شکی در آن نیست، باید با دنیا ارتباط داشته باشیم، همانجوری که آقای غفاری گفتند « ولوبالصین» آن هم همین را میگفت از چین گرفته، از ژاپن گرفته، از همه جای دنیا آنچه که مسلم است در این لایحه ما برای همآهنگ کردن خودمان با پیشرفت جهان امروز در همه زمینه‌ها از اتمش گرفته تا برقش تا سد سازیهایش گرفته، خوب مسلماً رفتن یک دانشجو در آن محیط‌ها یک وقتی جنبه‌های جنبی را در نظر میگیرید که میرود آنجا عیاش میشود بوالهوس میشود چه میشود، چه میشود، شما هر جوری بخواهید قانون درست کنید که دیگر بالاتر از قانون قرآن نیست، می‌بینیم که قرآن برای سارق، برای قاتل، برای همه اینها مجازات تعیین می‌کند ولی می‌بینیم قاتل هست، سارق هست، زانی هست و این جور چیزها، شما نمیتوانید یک حدی معین کنید که هیچکس در خارج دست از پا خطا نکند. دختر باشد و پسر باشد، مردم که اولیاء الله نیستند، خارج هم که مدینه فاضله نیست، به قول شما هزار جور کثافت کاری در خارج وجود دارد و آقایان مخالفین گفتند ولی با این وصف شما دیشب شاهد تظاهرات دختران دانشجو در خیابانهای بزرگ لندن بودید به نفع جمهوری اسلامی ایران، اکثراً هم بچه‌دار بودند و من در تلویزیون ندیدم که یک نفر حجاب شرعی را هم مراعات نکرده بود. در جمهوری اسلامی در کشور ایران حجاب شرعی را هم مراعات نکرده بود. در جمهوری اسلامی در کشور ایران حجاب را خوب همه مراعآت میکنند، اما به خلاف آنجا، شما ملاحظه میکنید رفتن اینها برای ما چه قدر عظمت دارد، چه قدر ارزش دارد. اعزام شوندگان باید دارای شرایط زیر باشند، در مادة 2 «ایمان اعتقاد به اسلام نظام جمهوری اسلامی، قانون اساسی، ولایت فقیه» البته این دیپلم را هم شامل میشود. البته تکیه شده در این لایحه روی لیسانس به قول یکی از این آقایان موافق، آقای عبدخدائی منع نشده از اعزام دیپلم، خوب شما میآئید در شور دومش یک چیزی میگذارید که اینجا با اعزام دیپلم‌ هم، با یک شرایطی، دختر چه جوری باشد، پسر چه جوری باشد. اعزام دانشجویان پسر که دارای مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر هستن، این را ممکن است در شور دوم بیائید اصلاح کنید که خیر اینجوری نباشد و ما چرا جلو امکانات مردم را بگیریم که مردم با پول خودشان میخواهند بچه‌شان که اینجا دیپلم گرفته است برود در خارج لیسانس بگیرد، با تعهداتش. پسر فلان عالم است، پسر فلان شهید است، مقید است، میدانیم دینش را مقام علمی‌اش را، خوب اینها چه اشکالی دارد بروند؟ اینها که اگرما یقین پیدا کردیم که فاسد هم نمیشود باز باید جلو دیپلم را گرفت؟ ما در شور دوم، در آنجا البته مخالفت خواهیم کرد اگر این جور بوده باشد ولی…
رئیس- این لایحه وضع خاصی دارد، معمولا اینطوری هست که…
خلخالی- غرضم این است که اینجائی که میگوید مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر هستند، با در نظر گرفتن ظرفیت دانشگاههای کشور و امکانات ارزی رشته‌های مورد نیاز، فلان اینها… خیلی چیزهائی جالبی است که در این لایحه وجوددارد. یک چیزی که خیلی مهم است در این لایحه، یکی اعزام دختران لیسانس است که آقای مخالف تأکید کردند که این تن دادن به ازدواج اجباری است. خوب دولت جمهوری اسلامی است. قانون جعل میکند، شما داعی ندارید که حتماً بروی به خارج، خوب نرو. اما اگر میخواهی بروی، داعی نداری که ملک بخری حالا که میخواهید بخری باید طبق ضوابط اداره ثبت و اسناد عمل کنی، بیائی چه قدر پول بدهی، چه قدر پول بدهید و دولت تضمین میکند شما را این قدر پول بدهی، تا ملکی برای تو درست بکند که قابل خدشه نباشد و کسی هم مدعی نباشد. این را دولت میتواند این کار را بکند، در اینجا هم همین جوری
هست. «دختران لیسانس و بالاتر با توجه به سایر ضوابط مندرج در قانون تنها در صورتیکه ازدواج کرده باشند و در معیت همسر خویش» آخر آنجا دیگر یک جوری نیست که مثلا بیائی کنترل کنی، البته ازدواج کلی کارها را تخفیف میدهد و از نابسامانی و آن مسائلی که گفته شد میکاهد، برای آن جهت شرط ازدواج در اینجا مخالف نه قانون اساسی است و نه قانون جمهوری اسلامی است و نه عرف است و نه شرح است هیچکدام از اینها نیست، مسأله‌ای که دراینجا خیلی حائز اهیمت است در مادة 5: «وزارت مربوطه موظف است فهرست اسامی دانشگاهها دنیا را قبلا بررسی کنند» مثلا دانشگاههای آمریکا یا مثلا انگلستان شاید فاقد بعضی خصوصیات باشند، دانشگاههای هند یا شرق واجد بعضی از خصوصیات باشند که با وضع ما تطبیق بکنند، روی این جهت آنها را در اختیار این محصلین میگذارند، این خیلی در خور اهمیت است که دراینجا گنجانیده شده صورت اسامی دانشگاههای واجد شرایط را میآورند و سانسور میکنند که خیر شما حق نداری کجا بروی، حق داری کجا بروی، این اشکالی ندارد و باز یک چیزی که در اینجا مورد توجه واقع شده جنبه سرپرستی دانشجویان است. اینجا «به منظور حل مشکلات و نظارت و سرپرستی و مراقبت کامل دانشجویان ایرانی در خارج از کشور با مشورت وزارت امور خارجه به تناسب نیاز سرپرست یا سرپرستانی را به ریاست یکی از آنان تعیین و به کشورهای مختلف اعزام مینماید.» خوب سابق بی بند وباری بود وخود آن رؤسائی که به عنوان سرپرستی فرستاده میشد، اینها خودشان اصلا برای عیاشی و کیافی میرفتند اما اینجا این مسأله نیست. در اینجا آوردند، در همین دور اول مجلس دانشجویانی که خارج رفته بودند. اینها تا پنجاه سال مثلا بورس تحصیلی گرفته‌اند و اینها از این طاغوتی ها بودند، از دختران طاغوتی بودند، از این افراد ناجور بودند، اما با شرایط سرپرستی که در این لایحه درست شده، شرایط سرپرستان به قرار: ایمان، اعتقاد، تقوا، تأهل، داشتن حداقل مدرک لیسانس داشتن حداقل سه سال سابقه، توانائی کافی برای انجام وظایف سرپرستی، آشنائی لازم به زبان دانشگاه کشوری که درآنجا مثلا مأموریت دارد و اینها آن وقت بورسی که در اختیار این آقایان دانشجویان میگذارند، این هم خودش خیلی مسأله جالبی است، حالا یا بورس است یا دولت میگذارد یا آن کشورهای مربوطه به حساب تهاتر یک دانشجویانی اینجا میفرستند ما هم دانشجو در مقابل آنها میفرستیم، آن هم با در نظر گرفتن اولویت‌ها در اختیار این آقایان دانشجو گذاشته میشود. روی این جهت، کلیه این لایحه یک چیز خیلی خوبی است، البته ممکن است که بعضی از آقایان، خود ما هم همین جوری هستیم در بعضی از جزئیات مثلا نظر داریم، در آنجائی که بررسی میشود، وقتیکه عدد زیادتر شد، مثلا افرادی هستند واجد شرایط، که ده هزار نفر هستند، دو هزار نفر هستند، ما پانصد نفر میخواهیم، اینجا مثلا بعضی از شرایط گذاشته شده که باید دو باره امتحان بشوند از نظر علمی و اینها، در اینجا دیگر لزومی ندارد، دو باره بیایند خوب شرایط علمی در همه هست در اینجا باید بکنند، دو باره بیایند قرع انبیق بکنند و دو باره مسأله را از نو بگیرند و از بین دو هزار نفر آن که درجه علمی‌اش بالاتر است، پائین‌تر است نه، اینها دیگر جزئیات است، اینجا قرعه کشی میکنند و «القرعه لکل امر مشکل» و همه واجد شرایط هستند از دو هزار نفر ، پانصد نفر دیگر در اینجا دو باره یک امتحانی شروع بشود.‌کار زیاد بشود، اینها لازم نیست، خلاصه اینکه، این لایحه با دقت تنظیم شده و امیدواریم که ان‌شاءالله آقایان به این لایحه رأی مثبت بدهند.
منشی- مخبر کمیسیون یا نماینده دولت تشریف بیاورند.
اسرافیلیان (مخبر کمیسیون)-  بسم‌الله‌الرحمن الرحیم، در مورد مطالبی که جناب آقای هادی غفاری فرمودند یکی مسألة این بود که فرمودند که اگر ما نخواهیم دانشجو بفرستیم یکی اینکه گفتند که دانشگاههائی را اگر بنا است در سطح دیپلم پائین باشند، در سطح فوق لیسانس آن هم پائین هستند. این مطلبی که ما اینجا عرض کردیم راجع به ارزش تحصیلی دانشگاهها این در یک رابطة دیگری بود، نه در رابطه اعزام دیپلم. به طور کلی در آن ماده‌ای که ما گفتیم بایستی وزارت علوم در هر سالی مشخص کند که چه دانشگاههائی معتبر است، چه دانشگاههائی معتبر نیست، این در رابطه با مادة دیگری بود که این مسأله برای همه هم هست، هم برای دیپلم هست هم برای لیسانس هست، هم برای فوق‌لیسانس و دکترا، دانشگاهی که معتبر نیست، نیست. پس این در آن رابطه.
خلخالی- در اینجا که لیسانس است.
اسرافیلیان (مخبر کمیسیون)- به طور کلی، پس دانشگاه معتبر بودن و نبودن آن به طور کلی، یک دیگر مسأله دیگری بود که جناب آقای عباسی فرمودند که ما بایستی به دو حرف جواب بدهیم. یک ثابت بکنیم که نیاز نداریم به اعزام، دانشگاههای ما از نظر علمی و سطح علمی‌اش جوابگو هست. دوم اینکه بگوئیم احتیاج به لیسانس نداریم، بنده اینجا عرض میکنم احتیاج به لیسانس داریم، اما دانشگاههای‌مان اولا از نظر سطح علمی به تصدیق 10-17 نفر دانشگاهی که همین جا داریم از سطح بالاترین دانشگاههای دنیا، از نظر علمی (بنده تکنیک را کار ندارم) در نظر علمی از بالاترین آنها کمتر نیست و یکی از اشتباهاتی هم که شده در برنامه همین بود که فکر کردند ما کم داریم، این را نظر سطح علمی، از نظر تعداد افرادی که ما میفرستیم به تصدیق جناب آقای دکتر محمدی معاون دانشجوئی وزارت علوم که خود ایشان دست اندرکار اعزام دانشجو هست و در کمیسیون آموزش عالی تشریف آوردند و گفتند بعد از انقلاب تعداد افرادی که ما فرستادیم هر سال حداکثر هزار یا هزارودویست نفر بوده. یک سال 600 –800 نفر و این نفری که هستند، غیر از این هست، بفرمایند، ما به راحتی میتوانیم این را سرشکن کنیم روی دانشگاههای مان و دانشگاههای ما الان با حداکثر ظرفیت نیست که کار میکند چرا کمتر میگیرد؟ این را جواب دارم که اگر اجازه دادید میگویم…
لطیف صفری- البته نیاز بیشتر است.
اسرافیلیان (مخبر کمیسیون)- ما الان روی هزار نفری که اعزام میکنند روی این تعداد میتوانیم سرشکن کنیم. یعنی به هر دانشگاهی حدود ده نفر میرسد و این را به خوبی میتوانیم سرشکن کنیم. علاوه بر این ما دانشگاهها را همانطور که عرض کردم میتوانیم توسعه بدهیم و حتی اگر ارزی که به یک نفر دانشجو ما میدهیم، یعنی بیست هزار دلار، بیست هزار دلا ما الان به هر دانشگاهی بدهیم از نظر تجهیزات آزمایشگاهی و کارگاهی خدا میداند که اینها خیلی دستشان باز می‌شود برای گرفتن دانشجو، جناب آقای شهرستانی اینجا تشریف دارند (معاون پارلمانی وزارت علوم) اگر غیر از این است بفرمایند. این را معذرت میخواهم اجازه بدهید این مطلب را به کسانی که دست‌اندرکارهستند حق اظهار نظر بدهید، واقعیت این است که بنده خودم بعد از انقلاب حداقل هفده کشور اروپائی را رفتم و در همین رابطه هم رفته‌ام، برای همین مسأله دانشجو. واقعیت این است که هم ستاد انقلاب فرهنگی، جناب آقای دکتر احمدی که تشریف آوردند، هم دانشجویان که هستند، همان جهاد دانشگاهی که اکثر ما هم آنها را قبول داریم، همه بالاتفاق موافق نیستند، به حق هم موافق نیستند با اعزام دانشجو در سطح دیپلم، مسألة دیگری که گفته شد، همآن مسألة اقتصادی است، یعنی واقعاً اگر ما بنا است، هزار یا هزار و دویست نفر اعزام کنیم به خارج بایستی آنهائی را اعزام کنیم که در اینجا به هیج وجه امکانش نیست یا امکاناتش خیلی کم است. دانشجوئی را ما بفرستیم که برود دکترا بگیرد. دانشجوئی را بفرستیم که در بعضی از رشته‌ها که الان در قسمت‌هائی از طب هست. به خصوص نوتوانی و ساختن قطعات اعضاء بدن اینها را الان احتیاج داریم. مهندسی در قسمت بیمارستان الان احتیاج درایم که کار انداختن بسیاری از این دستگاههای آزمایشگاهی هست که اینها را از خارج گاهی اوقات میآوردند. ان‌شاءالله حالانمیآورند. و صدهزار تومان میگیرد مثلا یا دویست هزار تومان میگیرد یک ساعت روی آن کار می‌کند. از اینها بفرستیم نه در سطح دریپلم برود لیسانس بگیرد که این را به سادگی و واقعاً در آن سطحی که الان تربیت می‌کند که اینجا جای گفتنش نیست، به خصوص بعد از انقلاب این را به سادگی، حتی لیسانسیه‌های خود ما در این سطح میتوانند تربیت کنند، روی این حساب من فکر میکنم مسأله‌ای نباشد و با توجه به اینکه اگر واقعاً باز هم کم داشتیم… بلی بیست هزار دلار را ما اگر بدهیم و یک استادی از خارج بیاوریم سر یک کلاسی که پنجاه نفر از همین دانشجویان نشسته‌اند، اگر اشکال ندارد استاد خارجی درس بدهد (اگر این را می‌پذیریم) خوب این استاد خارجی بیاید رد ایران درس بدهد واگر اشکالی دارد که استاد خارجی بیاوریم خوب آن دانشجو را ما میفرستیم در آن محیط هم اشکال دارد. با این تفاوت که در اینجا حداقل محیط سالم تر است، محیط اجتماع، محیط اسلامی است، دانشگاه محیط اسلامی است در آنجا هیچ محیط اسلامی هم ما نداریم. اما در مورد این که جناب آقای زمانی فرمودند که ازدواج اجباری نیست. مگر اینکه احتمال به گناه افتادن داشته باشد. بلی همین موضوع هم هست، اتفاقاً اینها که میروند مجرد هستند، یک جوان ده، هفده‌ ساله، هجده ساله، بیست ساله، بیست و چهار ساله‌ای
که مجرد است، در آن محیطی که در اینجا قطعاً تریبون مجلس خیلی شأنش اجل از آن است که من بگویم صحنه‌هائی که خود ما می‌دیدیم که در خوابگاهی که نشسته‌ است پنجره‌ها باز است و تمام صحنه‌هائی بسیار زنندة دختر و پسر را می‌بیند در آنجا که واقعاً بعید است کسی متأهل نباشد و در عین حال هم به انحراف کشیده نشود مگر اینکه واقعاً فرشته باشد. این است که بایستی ازدواج کرده باشد. من فکر میکنم در اینجا دیگر احتیاج به توضیح بیشتر نیست و من به همین جا عرایضم را خاتمه میدهم، والسلام علیکم و رحمه‌الله.
رئیس- آقای شهرستانی بفرمائید.
شهرستانی (معاون پارلمانی وزارت علوم) - بسم‌الله‌الرحمن الرحیم، من چند نکته کوتاه خدمت خواهرها و برادرها عرض میکنم اولا با توجه به اینکه شور اول این لایحه هست با تغییرات مفصلی که در کمیسیون داده شده است به نظر میآید که همه برادران موافق بودند، حتی کسانی هم که مخالف صحبت کردند، میگفتند این میزان اعزام کم است دیپلمه هم به آن اضافه بشود. والا فی‌الواقع همه موافق صحبت کردند (این مطلب روشن باشد.) اما کمال مطلوب ما برای برنامه‌های آموزش عالی مملکت این است که فقط برای تخصص‌های نادر دانشجو به خارج بفرستیم، که مورد نیاز است اما تا به آن مرحله برسیم، یک مقدار طبیعتاً بین راه مسأله داریم. مشکلاتی داریم. فکرهائی هم هست که ان‌شاءالله شاید ضروری نباشد همه در تریبون علنی مطرح بشود، برای جزئیات و شور دوم به خدمت برادران اعضای کمیسیون عرض خواهد شد و ان‌شاءالله با آن توضیحات مشکل از هر جهت حل میشود که این اعزام دیپلم روی سیاست کلی هم که اشاره فرمودند که حدود به طور متوسط سالی هزار نفر اعزام شده است. همین بوده که به تدریج اعزام دیپلم کم بشود و جذب در دانشگاههای داخل که سطح علمی آن تا سطح لیسانس بسیار خوب است در مقایسه با دانشگاههای جهان این به تدریج در دانشگاههای داخل هضم بشود البته لازمه‌اش این است که از نظر بودجه، اعتبارات تجهیزات دانشگاههای داخل تقویت بشوند. ما نیاز مملکت زیاد داریم و یکبار من در اینجا عرض کرده بودم که هشت دانشگده پزشکی قبل از انقلاب به همت همه در بعد از انقلاب تاکنون به حدود هفده دانشکده پزشکی رسیده‌ است، اما باز هم آنقدر پزشک برای آتیه کشور کم هست که خیلی بیشتر از اینها احتیاج به فعالیت و تلاش هست. حالا در شیوة حل و اینکه چه کار بکنیم که اعزام به طور منطقی و معقول باشد و آن تنش‌های سیاسی را که بعضی برادران هم اشاره کردند، حضور فعال دانشجوی جوان و مؤثر و مفید به عنوان رسولان انقلاب اسلامی که ما هم معتقدیم نباید این حضور در صحنه بین‌المللی دانشگاهی کم بشود. این را البته طبیعی است دانشجویانی که سنین بیست و سه، بیست و چهار سال دارند، یعنی لیسانس به بالا هستند تأثیرات بیشتری در همین فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی در خارج خواهند داشت تا نوجوان هجده‌، نوزده‌ساله البته این هم باز با معنا نفی مطلب نیست، همانطوریکه برادرمان آقای عبد خدائی فرمودند، اثبات شیء نفی ما عدا» نمیکند، اینکه فرمودند دانشجویان لیسانس، ممکن است که ما در آن شور دوم یک شرایطی را قرار بدهیم که اگر آقایان هم موافقت بفرمایند که دیپلم با یک ضوابط و شرایط مشخص برود. الان هم گزینش اعزام دانشجو گزینشی که اینقدر مورد انتقاد هست که برای ورود به دانشگاههای داخل سخت گرفته میشود برای اعزام دانشجو مشکل تر است، یعنی شرایط گزینش دانشجو برای خارج مشکل تر گرفته میشود. در مورد آن نکته‌ای که فرمودند که آقای دکتر اسرافیلیان جواب دادند به اندازه‌ کافی در مورد ارزشیابی مدارک تحصیلی، مشمول همه هست و این واقعاً باید انجام بشود. خیلی دانشگاههائی که در خارج هستند همین الان هم دارد انجام میشود. خیلی اعتراض هست که افرادی معترض هستند که چرا مدرک لیسانس یا فوق‌لیسانس به آنها داده نمیشود و به آنها گفته میشود این معادل فوق دیپلم ما است. برای اینکه او را نمیشود به عنوان یک متخصص تأیید کرد. گاهی دستگاههای اجرائی به ما میگویند. ما اینها را قبول داریم. یک ارزیابی کنید وبدهید، ولی این اگر رفت ویک خطائی انجام داد که منجر به خطرات مالی و جانی برای مملکت شد، مسؤول دستگاهی است که این مدرکش را ارزشیابی کرده و به او متخصص گفته است و این باید واقعاً کنترل بشود و دقت بشود که این از نقاط قوت لایحه هست و در آنجا ذکر شده است. در مورد مسأله ازدواج که فرمودند، همانطور که اشاره شد حالا غیر از این مسأله با فرهنگ اسلامی جامعه ما هیچوقت این مسأله پیش نخواهد آمد که ازدواج‌های ساختگی برای رفتن به خارج، این اساساً در فرهنگ غربی که ازدواج‌های چهار ماهه، شش ماهه، فلان اینها،…. برای اینکه حتی بلیط ارزان بگیرند، ممکن است ساختگی ازدواج بکنند و طلاق باز ساختگی بدهند، آن ممکن است باشد ولی با فرهنگ و آداب و رسوم اسلامی و با این همه مقیدات هیچ خانواده‌ای شأنش نیست وحاضر نیست در فرهنگ جامعه اسلامی ایران که بیاید برای یک خارج رفتن یک ازدواج فرمایش بکند، یک ازدواج قلابی بکند که این اساساً بعید است در جامعه اسلامی ایران یک چنین اتفاقی صورت بگیرد. گرچه خارجیها ممکن است این کار را بکنند، ولی اینجا بعید است این کار بشود و الان هم برای بعضی تخصص‌ها ضرورت دارد و خیلی مشکلات عدیده‌ای مخصوصاً برای خواهران محترم، به وجود میآید و این واقعاً برای حفظ حرمت و شخصیت خود خواهران هست که متأهل بروند بهتر است و حتی جوانها هم متأهل بروند واقعاً بهتر است، و همانطوریکه اشاره فرمودند آنجا بسیار سخت و مشکل است برای جوانهای مجرد، البته بسیار افرادی هستند و بودند و برگشتند سالم و متدین و پاک، ولی بسیار برایشان سخت گذشته بود. در هر صورت این مجموعه با توجه به اینکه باز به نکتة اول تأکید میکنم همه برادران که مخالف هم صحبت کردند، در اصل موافقند، منتها معتقد به توسعه لایحه بر دیپلمه هستند، بنابر این در کلیاتش ان‌شاءالله بحثی نیست و ما هم موافق هستیم، والسلام علیکم.
رئیس- بسیار خوب آقی الویری از سازمان برنامه و بودجه روی این صحبت دارند، بفرمایند.
الویری (معاون سازمان برنامه)-  بسم‌الله‌الرحمن الرحیم، من فقط از دیدگاه برنامه‌ای و بودجه‌ای خواستم نکته‌ای را که به نظر میرسد به عرض برادران برسانم. در برنامة پنج ساله‌ای که تقدیم مجلس شده بود نیروی انسانی لیسانس، فوق لیسانس و دکترا که برای برنامه پنج ساله مورد نیاز بود، دویست و هفتاد هزار نفر پیش بینی شده بود. آنچه که وزارت فرهنگ و آموزش عالی پیش بینی میکرد که بتواند در این مدت تربیت بکند در داخل کشور صد و سی هزار نفر و حساب میشد که حدود سی، چهل هزار نفر هم از خارج از کشور به داخل کشور در این مدت پنج سال اعم از آن کسانی که در گذشته رفته‌اند یا افرادی که جدید میروند برگردند و باز می‌بینید که نسبت به آنچه که در برنامه پیش بینی شده از نظر نیروی انسانی ما دچار کمبود هستیم و بایستی جبران بشود. حالا در این لایحه با توجه به اینکه پیش بینی شده که البته خود این نکته هم قابل توجه است که صراحت ندارد که دیپلم میتواند به خارج از کشور برود یا نمیتواند. ولی اگر این مشخص بشود، یعنی قرار بشود. و تصریح بشود بر اینکه به چه نحوی ما به توانیم ظرفیت دانشگاهها را برای پذیرش دانشجوی بیشتر بالا ببریم در مادة 2 که شرایط اعزام شوندگان را نوشته است اگر قرار باشد که دیپلم فرستاده نشود، بایستی در اینجا قید بشود به عنوان شرط سوم، یعنی بند «ج» که فقط افراد لیسانس به بالا فرستاده میشوند. یک نکته هم که برای سهمیة وزارتخانه‌ها اشاره شده، در اینجا مبهم هست و آن مشخص نیست که به هر حال هزینه افرادی که به وسیله بورسیه وزارتخانه ها فرستاده میشوند آیا به وسیله همان صرفه جوئی است که پیش بینی شده یا از طریق دیگری تأمین میشود؟ و بالاخره آخرین نکته‌ای که هست در مادة 15 وقتیکه صحبت از آئین نامه هست فقط خود وزارت فرهنگ و آموزش عالی را مکلف کرده است که این آئین نامه را بنویسد و با توجه به اینکه به مسائل ارزی برخورد پیدا میکند، ضرورت دارد که سایر وزارتخانه‌های ذیربط هم در این مسأله ذی مدخل باشند و بالمجموع سازمان برنامه و بودجه با این لایحه قانونی موافق هست، نظرات اصلاحی دیگری هست که در کمیسیون  قابل طرح خواهد بود، والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته.
رئیس- بسیار خوب، همانطور که ملاحظه فرمودید ما مخالف کل لایحه کسی را نداشتیم و به علت تغییری که در کمیسیون پیش آمده بود، مخالفتی پیدا کرده بود، در بعضی از جهات که آن هم توضیح داده شد که در شور دوم و در کمیسیون ان‌شاءالله رسیدگی میشود. 197 نفر در مجلس حضور دارند، چند نفری از آقایان هم رأی ندارند، کسانیکه با اصل این لایحه موافق هستند، قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. الان ظهر است ولی یک لایحه دیگر داریم که مخالف ندارد و نماینده دولت هم از صبح اینجا نشسته‌اند. اگر آقایان حوصله دارند، آن را انجام بدهیم، والا برای جلسة بعد میماند (نمایندگان- موقع نماز است) بسیار خوب، اسامی غائبین را اعلام کنید.
منشی- بسم‌الله الرحمن‌الرحیم، اسامی غائبین موجه در جلسه امروز آقایان: مراد علی احمدی از سنقر- سید جواد حسینی از علی‌آباد کتول- آتور خنانشو نماینده آشوریها و کلدانیها- عباس رحیمی از دشتستان- علی‌اکبر رحانی فرد از دهلران- سید ابوالفضل سید ریحانی از تبریز- سید حسن شاهچراغ از دامغان- سید مهدی طباطبائی از مهشد.
رئیس- آقای شاهچراغی عذرشان موجه است ایشان اجازه گرفته‌اند.
منشی- علی فاضل همدانی از بهار و کبوتر آهنگ- غلامرضا فدائی از اراک- مرتضی فهیم کرمانی از کرمان- محمد نقی لطفی از ایلام- سید حسین محمدی آذر از تاکستان- سید حسن موسوی پور از ابهر- مهدی مهدوی از بابلسر- رحمت الله رحمتی از قمشه.
اسامی دیرآمدگان، آقایان: محمد باقر داودی شصت دقیقه- محمد ناصر توسلی شصت دقیقه- میرحیدر جعفری شصت دقیقه- سید هادی خامنه‌ای سی پنج دقیقه- سیدابوالحسن حسینی سی و پنج دقیقه- محمود صفری سی و دو دقیقه- قنبر کریمی چهل دقیقه- فؤاد کریمی سی دقیقه- یونس محمدی چهل و پنج دقیقه- سید نور محمد محمودیان سی دقیقه- اصغر مرتضوی فر چهل و چهار دقیقه- مهدی یعقوبی سی دقیقه.
رئیس- بسیار خوب، دو لایحه رسیده، اعلام میکنیم.
10- اعلام وصول دو فقره لایحه از طرف دولت و ارجاع آن‌ها به کمیسیون
منشی- این دو لایحه از سوی دولت به مجلس تقدیم شده‌است:
لایحه راجع به احتساب سوابق خدمت مستخدمین وزارتخانه ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی در نهادهای انقلاب اسلامی و مأموریت کارکنان نهادهای مزبور به وزارتخانه و مؤسسات.
لایحه راجع به اساسنامه شرکت سهامی آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک.
11- پایان جلسه و تاریخ تشکیل و دستور جلسة آینده
رئیس- جلسه بعد ما روز سه شنبه ساعت هشت صبح و دستور جلسه هم بقیه دستور هفتگی است که اعلام کرده‌ایم و خدمتتان داده‌ایم، جلسه ختم می‌شود.
(جلسه در ساعت 05/12 پایان یافت)
رئیس مجلس شورای اسلامی- اکبر هاشمی رفسنجانی