مروری بر آثار و تالیفات «آیت الله هاشمی رفسنجانی»

«آیت الله هاشمی رفسنجانی» در سوم شهریور ماه سال ۱۳۱۳ در روستای بهرمان شهرستان رفسنجان دیده به جهان گشود. تحصیل را، از سن ۵ سالگی در مکتب خانه ای در نوق آغاز نمود و در سن ۱۴ سالگی به حوزه علمیه قم رفت و در محضر استادانی بزرگوار چون آیات عظام بروجردی، امام خمینی (ره )، داماد، گلپایگانی، شریعتمداری، حایری یزدی، نجفی مرعشی، علامه طباطبائی، زاهدی و منتظری آموخت به تحصیل علوم دینی پرداخت و به درجه ی اجتهاد نائل آمد.

ایشان تحت تاثیر تعلیمات امام خمینی (ره) به سیاست روی آورد و به مخالفت با حکومت محمد رضا شاه پهلوی پرداخت. آیت الله هاشمی از سال ۱۳۳۷ تا دوران پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران در تمامی صحنه‌های مبارزاتی حضوری چشم‌گیر داشت، چنانکه دستگیری‌های مکرر در ۷ دوره متناوب از سالهای ۱۳۳۷تا ۱۳۵۷در مجموع چهارسال و پنج ماه نتوانست در عزم ایشان بر تداوم نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) خللی ایجاد نماید.

آیت الله هاشمی رفسنجانی در دوران پیروزی انقلاب اسلامی از اعضای مؤثر و برجسته شورای انقلاب بوده و سپس فعالیت‌های خود را در عرصه‌های گوناگون پی‌گیری کرده‌اند. آیت الله هاشمی رفسنجانی از ۱۲ مرداد ۱۳۶۸ تا ۱۲ مرداد ۱۳۷۶ چهارمین رئیس جمهور ایران بود. پیش از آن وی اولین رئیس مجلس شورای اسلامی از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۸ بود. در طول جنگ ایران و عراق نمایندگی رهبر در شورای عالی دفاع بوده و از ابتدای ایجاد مجمع تشخیص مصلحت نظام ریاست این نهاد را برعهده داشت و در همه ادوار مجلس خبرگان رهبری نمایندگی استان تهران در آن را بر عهده داشت و از ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰، دومین رئیس این مجلس بود. ایشان همچنین ریاست هیئت مؤسس و هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی را نیز برعهده داشت.

آیت الله هاشمی رفسنجانی  در روز یکشنبه نوزدهم دی ماه سال ۱۳۹۵  پس از سال ها تلاش و مجاهدت در راه تحقق ارزش ها و ارمان های انقلاب در سن ۸۲ سالگی دعوت حق را لبیک و دار فانی را وداع گفت.

از آیت الله هاشمی رفسنجانی آثار تالیفات متعددی نیز به یادگار مانده است که برخی از آن ها عبارت اند از:

«امیرکبیر یا قهرمان مبارزه با استعمار»

این کتاب که در سال ۱۳۴۶و توسط انتشارات فراهانی منتشر شد؛ اثری است که به تشریح مبارزات ضد استعماری امیرکبیر می پردازد. در این کتاب در ابتدا نمایی از وضعیت کشور پیش از زمامداری امیرکبیر ترسیم شده و سپس به تشریح اقدامات و اصلاحات و مبارزات امیرکبیر در برابر استعمار و عمال استعمار پرداخته شده است و مباحثی نیز درباره ی اصلاحات داخلی که مرتبط با مبارزه علیه خرابکاری های استعمار بوده فراهم امده و در آخر نیز به وضع کشور پس از سقوط امیرکبیر و تجدید استعمار اشاره شده است.

این کتاب مشتمل بر ۷ بخش است که عناوین برخی از آنها عبارت اند از: عوامل خاص تربیت امیرکبیر ، پیش از امیر ، سیاست داخلی امیرکبیر و....

«اسرائیل و فلسطین»

کتاب «اسرائیل و فلسطین» که به قلم «آیت الله هاشمی رفسنجانی» به رشته ی تحریر درآمده، اثری است که به منظور نشان دادن هرچه بیشتر ماهیت دولت غاصب اسرائیل به خوانندگان نگارش شده است. به ین منظور در این کتاب پرونده ای مورد توجه قرار گرفته که طرفین مخاصمه در آن مسلمین و یهودند و نصاری هم در این پرونده نقش شریک ظلم را دارد.

برخی از مباحث و موضوعاتی که در این کتاب ارائه شده عبارت اند از:

اسلام در فلسطین، مسیحیان و فلسطین ،جنگهای صلیبی ، ریشه تمدن اروپا ، بلای استعمار ، انقلاب اعراب علیه دولت عثمانی اسلامی ، قرار داد سایکس بیگو ، وعده بالفور ، عوامل تشکیل حکومت غاصب اسرائیل ، حیله های استعمار و....

«آزاداندیشی اسلامی و روشن‌فکری دینی»

این کتاب در در سال ۱۳۹۱و از سوی دفتر نشر معارف انقلاب منتشر شده ، اثری است که به شیوه ای بسیار بدیع، به مباحثی نظیر خصوصیات روشنفکری دینی، جایگاه فقاهت و نو آوریهای تاریخی امام (ره)، گرفتار شدن تمدن اسلامی به رکود تحجر پس از قرنها شکوفائی و بیداری غرب با رهایی از تحجر مسیحیت و قرون وسطی، توسعه فقه حکومتی، الزامات آزاد اندیشی دینی و نتایج آن پرداخته است. این کتاب ابتدا به تعریف روشنفکری دینی و مصادیق آن در آموزه‌های دینی و تاریخ اسلام و اوضاع سیاسی شیعه در عصر غیبت می‌پردازد، سپس از نوآوری‌های امام خمینی(ره) درباره لزوم تشکیل حکومت اسلامی پیش از انقلاب اسلامی سخن می‌گوید.مکاتبات و نامه‌های متقابل مسئولان ارشد نظام و امام خمینی(ره) درباره بازنگری قانون اساسی، تاسیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و سیاست‌های کلی نظام به همراه تحلیل‌های آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی ، از دیگر موضوعاتی است که در این اثر فراهم امده است.

«فرهنگ قرآن»

این مجموعه که به همت آیت الله هاشمی و جمعی از محقیقین به رشته ی تحریر در آمده  و انتشارات بوستان کتاب ان را منتشر کرده، اثری بزرگ است که معجم معنایی معارف و مفاهیم قرآن کریم به حساب می آید. در این اثر با نگاهی فراگیر آیات به صورت هوشمند در ذیل موضوعات طبقه بندی شده است. این مجموعه در بردارنده هزاران موضوع قرآنی است که علاوه بر نقش اطلاع رسانی در حوزه معارف قرآن، خود نوعی تفسیر موضوعی است.

«تفسیر راهنما»

در همه آیه‏ های قرآن، نکته‏ های نغز و هدایت‏ خیزی وجود دارد که پرده از حقایقِ این کتاب آسمانی می‏ گشاید. کشف و بیان این نکته‏ ها به ترتیب و به شکل فنی و علمی، کاری است که «تفسیرراهنما» در طول سالیانی دراز و پررنج، عهده ‏دار آن بوده است. بدین‏سان، نوآوری‏ های علمی، شیوه ارائه مفاهیم و موضوعات قرآن به همراه فهرستی جامع از تمامی آنها و اتّخاذ روشی جدید در تفسیر و آموزش قرآن، این اثر گران‏سنگ را در شمار تفاسیر برجسته و ممتاز قرار داده است.

این کتاب از دست‏آوردهای پژوهشیِ قرآن‏ شناس فرزانه و اندیشور معاصر، حضرت آیة الله هاشمی رفسنجانی و گروهی از پژوهش‏گران مرکز فرهنگ و معارف قرآن، وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم می ‏باشد که در بیست جلد ارائه شده است. ب

بوستان کتاب قم این اثر را منتشر کرده است.

برخی دیگر از آثار آیت الله هاشمی رفسنجانی عبارت اند از:

«جایگاه مساجد در نظام اسلامی از منظر قرآن/ انتشارات زینی»

«همبستگی امت اسلامی (مجموعه سخنرانی‌ها در کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی)/ گردآورنده: سیدجلال میرآقایی / انتشارات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی»

«اس‍رائ‍ی‍ل‌ و ق‍دس‌ ع‍زی‍ز/انتشارات آزادی‏‫»

«ان‍ق‍لاب‌ و دف‍اع‌ م‍ق‍دس‌/ب‍ن‍ی‍اد پ‍ان‍زده‌ خ‍رداد»

«ب‍ا ک‍اروان‌ ش‍ه‍ادت / ب‍ن‍ی‍اد ش‍ه‍ی‍د ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌»

«تحقیقی کوتاه پیرامون معجزه/ انتشارات قدس»

«خطبه‌ها و جمعه‌ها/حزب جمهوری اسلامی».

منبع: خبرگزاری شبستان