-
صدا و سیما
-
چهارشنبه ۲۲ دی ۱۳۹۵
گروه سیاسی- رسانه‌ها: روزنامه شهروند نوشت: خبر تکان‌دهنده و باورنکردنی است. خیلی‌ها منتظر بودند تا مهم‌ترین رسانه ایرانی موضع خودش را در مورد چیزی که بیشتر شبیه شایعه بود، معلوم کند. آخر رفتن مردی که بسیاری او را از مهم‌ترین ستون‌های پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بهمن ۵۷ می‌دانستند، باورکردنی به نظر نمی‌رسید.
آنها که نخستین‌بار زمزمه‌های مرگ آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را در شبکه‌های مجازی شنیده بودند، گمان می‌کردند شایعه به‌زودی تکذیب خواهد شد. شبکه‌های خارجی هم که خبر را اعلام کردند، اما شنونده‌ها گفتند: عجب دروغ بزرگی. دروغ نبود، هاشمی رفسنجانی از دنیا رفته بود ولی رسانه ملی همچنان در حال پخش برنامه‌های روزانه خودش بود؛ گویی هیچ اتفاقی نیفتاده است.
چند ساعت بعد زیرنویس‌های حک‌شده در صفحه تلویزیون‌های داخلی هم خبر را تأیید کردند. حالا می‌شد گفت: «دوباره صداوسیما از شبکه‌های تلویزیونی خارجی و البته فضای مجازی عقب افتاد.» شاید‌ها پررنگ و پررنگ‌تر شدند. یکی این‌که شاید مسئولان تلویزیون منتظر برخی هماهنگی‌ها بودند تا نام هاشمی رفسنجانی را این بار با موضعگیری متفاوتی مطرح کنند و از رفتن یار امام و رهبری بعد از ۵۹ سال تلاش و مجاهدت برای استقرار و ماندگاری نظام اسلامی بگویند.
فیدل کاسترو هم که از دنیا رفت همه مردم دنیا و رسانه‌های بین‌المللی چشم انتظار اعلام رسمی تلویزیون ملی کوبا بودند. رائول برادر فیدل کاسترو و رئیس‌جمهوری دولت کنونی کوبا بلافاصله بعد از مرگ انقلابی بزرگ جلوی تلویزیون ظاهر شد و با مردم کشورش سخن گفت. بعد از آن هم خبرهای نقل‌شده در رسانه‌های جهان منبع خبر را تلویزیون ملی کوبا اعلام کردند.
در مورد هاشمی که او هم انقلابی بزرگ برای مردم ایران به حساب می‌آمد، وضع طور دیگری بود. ایرانی‌ها خبر را از تلویزیون بیگانه شنیدند. تلویزیونی که بلافاصله بعد از اطمینان از صحت خبر، برنامه‌های روزانه‌اش را قطع کرد و به کند‌و‌کاو و بحث درباره چگونگی مرگ آیت‌الله هاشمی و بررسی ابعاد شخصیتی او پرداخت. عقب افتادن تلویزیون از تأیید انتشار خبر درگذشت آیت‌الله هاشمی حرف‌و‌حدیث‌های زیادی دارد.
حرف و حدیث‌هایی که شاید بخشی از آن به رویه‌ای فراموش‌شده در تلویزیون ارتباط داشته باشد. رویه‌ای که باعث سردرگمی مسئولان رسانه فراگیر جمهوری اسلامی ایران شده بود. رویه سال‌های اخیر تلویزیون این بوده که غیر از خبرهای مربوط به مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام هیچ مطلب دیگری را از هاشمی منتشر نمی‌کرد. همین رویه باعث شده بود برای آنهایی که سن و سال چندانی ندارند، هاشمی چهره ناشناخته‌ای باشد.
سید عباس صالحی، معاون وزیر ارشاد پس از مرگ آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در انتقاد از این رویه در توییتی نوشت: «تلویزیون آقای هاشمی را نشان می‌دهد و دختر ۹ساله‌ا‌م می‌گوید من تا حالا این آقا را در تلویزیون ندیده‌ام.»صریح‌ترین انتقاد درباره این موضوع را حجت‌الاسلام‌والمسلمین ناطق نوری، رئیس دفتر بازرسی مقام معظم رهبری در یک برنامه زنده تلویزیونی مطرح کرد و گفت: حالا هاشمی از میان ما رفته است. اگر ۵ شبکه صداوسیما را هم به او اختصاص بدهید، فایده‌ای ندارد.»
انتقادها درباره این موضوع البته بیشتر از اینها است. حسین غفوری‌فرد عضو حزب موتلفه اسلامی در برنامه فرمول یک روز گذشته بر این موضوع تأکید کرد و گفت: «ای کاش این همه لطفی که رسانه‌ها اکنون به آقای هاشمی دارند، در گذشته داشتند و مردم می‌توانستند از این گنجینه استفاده کنند.»
از سوی دیگر تنها چند ساعت بعد از برگزاری مراسم خاکسپاری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در حالی‌که شبکه‌های ماهواره‌ای خارجی به شکل ویژه‌ای مشغول پوشش و تحلیل و بررسی مراسم بودند به نظر می‌رسید کار تلویزیون‌های وطنی با آیت‌الله تمام شده است چون سه شبکه اصلی تلویزیون در حال بازپخش برنامه‌های شب گذشته‌شان بودند. شبکه یک تکرار معمای شاه، شبکه ۲ پخش یک انیمیشن و شبکه ۳ تکرار سینمایی زمانی برای پشیمانی را پخش می‌کردند و دیگر حتی خبری از تحلیل‌های تک‌بُعدی و روایت‌های تاریخی مربوط به آقای هاشمی نبود.
یک نگاه تک‌بُعدی
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به‌عنوان یک چهره سیاسی بیش از دیگران در خارج از کشور و در حوزه بین‌المللی شناخته شده است. گاردین یک روز بعد از مرگ هاشمی رفسنجانی در سرمقاله خودش او را بزرگترین سیاستمدار ایرانی دوره معاصر خوانده یا یکی از شخصیت‌های بین‌المللی او را بزرگترین سیاستمدار خاورمیانه در قرن گذشته می‌داند. بسیاری از چهره‌های بین‌المللی نیز درباره او تعابیری دارند. هاشمی با چنین چهره‌ای در عالم سیاست، ابعاد شخصیتی متفاوتی دارد، اما صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران در چند روز گذشته سعی کرده چهره‌ای تک‌بُعدی از او به نمایش بگذارد که همین امر نیز با انتقادهایی روبه‌رو بوده است.
انتقادها تا جایی پیش رفت که مردم در روز تشییع پیکر آیت‌الله، به آن اعتراض کردند و علیه صداوسیما شعارهایی دادند. علی‌عسکری، رئیس صداوسیما در واکنش به این انتقادها اعلام کرد: «عملکردمان را اصلاح خواهیم کرد.» او در واکنش به انتقادهای اخیر نسبت به نحوه بازتاب رسانه‌ای مراسم تشییع پیکر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی گفت: انتقادها را روی چشم می‌گذاریم و سعی می‌کنیم نسبت به انتقادها، عملکردمان را اصلاح کنیم.
با وجود آن‌که به نظر می‌رسد پیش از آن‌که آیت‌الله هاشمی از دنیا برود، رسانه ملی با او سر سازش نداشت، رئیس سازمان صداوسیما گفت: ما هم در برنامه‌های این چند روز گذشته و هم قبل از آن، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را تکریم کرده‌ایم.
آنچه عسکری گفته است شاید علاج درد نباشد زیرا همان‌طور که حجت‌الاسلام ناطق نوری هم گفته، هاشمی دیگر رفته است و اگر صداوسیما تمام شبکه‌های خود را به آیت‌الله اختصاص دهد، فایده‌ای ندارد.هاشمی رفت. خوب یا بد، هر چه که بود، دیگر در میان ما نیست. این مبارز کهنسال اکنون با پرونده‌ای مشحون از تلاش در محضر محاسبه الهی است. برای آنها که سال‌های سال او را «زدند»، شاید یک دریغ مانده باشد؛ دریغی که در شرع مقدس هم بر آن تأکید شده و دیگر امکان برآورده شدن آن نیست.
«حلالیت»!
هاشمی دیگر نمی‌تواند کسی را حلال کند. آنهایی که سال‌های سال تلاش کردند او را مظهر «زر» و «زور» معرفی کنند و حالا که در تلویزیون ظاهر می‌شوند او را شخصیتی غیر از آنچه معرفی کرده‌اند، می‌نمایانند یا دروغ می‌گویند یا ریا می‌کنند. حالا یک دریغ برای خودمان مانده و این تکرار مکرر که چرا «مرده‌پرست هستیم؟» موضوعی که حجت‌الاسلام ناطق هم آن را در همان برنامه تلویزیونی مطرح کرد.