سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در کارگاه سد کرخه در استان خوزستان

بسم‌الله الرحمن الرحیم

الحمدالله والسلام علی رسول و آله

ما واقعاً از وزارت نیرو و همه کسانی که در این طرح عظیم زحمت کشیدند و می‌کشند و این کار بسیار عظیم را به‌موقع به ثمر رساندند، تشکر می‌کنیم.

اسم کرخه و سد کرخه[1]  الآن برای مردم ما و تا حدّی برای همه دنیا، به خاطر عظمتش، حجم بزرگ آب، وسعت فراوان زمین و شرایطی که اینجا ازلحاظ جغرافیایی و سایر جهات دارد، اسم آشنایی است. هر قدمی که برداریم، تحلیل می‌شود و حساب باز می‌شود.

در سال ۷۰ که کار اینجا را شروع کردیم، با اطمینان از برادران خود شنیدیم که در سال ۷۵ نوعی بهره‌برداری از این سد شروع می‌شود و ما اکنون در اوایل سال ۷۶ هستیم و خوشبختانه امروز شاهد این منظره بسیار شکوهمند بودیم که آب سد از داخل تونل‌ها با آن شکوه و هیمنه وارد رودخانه زیردست سد شد.

من در زندگی‌ام از این منظره‌های زیبای برنامه‌های عمرانی فراوان دیده‌ام، اما حقیقتاً آن هیجان، خوشحالی و سروری را که با دیدن ریزش حدود ۳۶ مترمکعب آب در ثانیه از دو آلبرت به حوضچه آرامش، در خودم و همراهانم دیدم، نمی‌توانم توصیف کنم. منظره خوردن آب دو تونل به هم و قله‌هایی که از دو آب خلق می‌شد و امواج بسیار باشکوه و زیبا و دوست‌داشتنی، چیز بدیعی بود. حتماً در تاریخ خوزستان و در تاریخ آب و سدسازی کشور، باید روی این لحظه حساب جدیدی باز کرد. با یک نقطه عطف حساب کرد. تنظیم حدود ۶میلیارد متر آب برای این دشت بسیار خوب از شهران تا نزدیک آبادان عظیم است که همه این منطقه در پوشش این سد قرار می‌گیرد و جزو بهترین خاک‌های کشور ماست. این در شرایطی است که ازلحاظ اقلیمی برداشت دو محصول خیلی عادی است. خیلی آسان می‌توانیم در افق ۷ تا ۸ سال آینده برای خودمان ترسیم کنیم که میلیون‌ها نفر انسان در اینجا اشتغال دارند و ثروت، غذا و پروتئین برای کشورشان خلق می‌کنند. این منطقه دیگر روی فقر و خشکی و سیل و بلا را ان‌شاءالله نخواهد دید و طبیعتاً ملت ما مثل جانش از این منطقه حفاظت خواهند کرد. برای کشور بسیار منطقه ارزشمندی است.

ما امروز شاهد بهره‌برداری به‌موقع از آب‌های ذخیره‌شده پشت سد و فراز بند آن هستیم. سال ۷۴ که آبگیری شروع شد، قرارمان همین بود و اکنون به‌قرار عمل کرده‌ایم. ما متشکریم و از این به بعد مردم دشت آزادگان ان‌شاءالله هیچ‌وقت احساس کم‌آبی نخواهند کرد، چون امروز ۱۵۰میلیون آب پشت فراز بند است و با افتادن ۶۰ متر آب در ثانیه می‌توانیم تداوم آب‌رسانی را داشته باشیم و وقتی به ۶۰۰ میلیون متر ذخیره آب در پشت همین فراز بند برسیم، ذخیره مطمئنی برای آینده است.

ان‌شاءالله از سال آینده، به‌تدریج بدنه سد را از فراز بند بالا می‌بریم و به‌تدریج به آب دریاچه اضافه می‌شود تا به کار نهایی برسد. بدنه سد دریاچه هم به‌تدریج پر می‌شود و روزهایی که دریاچه ۶۰ کیلومتری پرآب را داشته باشیم، چه آرامشی و اطمینانی برای این منطقه وجود خواهد داشت! در حقیقت آن روز کاملاً می‌توان اعلام کرد که کرخه مهار شد و مردم به‌اندازه‌ای که بتوانند از امکانات آب‌وخاک استفاده کنند، از این به بعد آب خواهند داشت. به‌تدریج باید به مردم کمک کرد، آب داد و پشتیبانی کرد تا اراضی زیر کشت را توسعه بدهند. چراکه امسال آب هم به‌تدریج اضافه می‌شود و اگر بخواهیم دیگر نگذاریم آب‌ها ضایع بشود، باید با یک برنامه هماهنگی سالانه خیلی سریع جلو برویم. البته اگر در موقع بارندگی فصل آماده نشود، قاعدتاً یک مقدار آب تلف‌شده خواهیم داشت، ولی امیدواریم که حرکت ساخت کانال‌ها و اراضی جدی‌تر گرفته شود و از سوی سازمان برنامه و دستگاه‌های برقی و کسانی که دستشان در این کار است، پشتیبانی شود. در خوزستان به‌طورکلی نعمتی که در گذشته بود، باید معیار و مقیاسش عوض شود. دو، سه نکته را عرض می‌کنیم که آقایان خودشان هم قبول دارند.

بااینکه خوزستان یک استان کشاورزی است، الآن گویا حدود ۵۰۰ هزار  هکتار زمین کشت می‌شود. صحبتی که آقایان می‌کنند، درنهایت ۱/۵ میلیون هکتار  زیر کشت خواهد رفت، ولی من فکر می‌کنم رقم ۱/۵ کافی نیست باید تا ۲میلیون هکتار برسد. چون این استان حدود ۵ تا ۶ میلیون هکتار  مساحت دارد. قسمت اعظمش هم دشت است. حتی بسیاری از ارتفاعاتش با پمپاژ آب یا آوردن به‌طور ثقلی بالادست از سدها قابل‌کشت است و دلیلی ندارد ما به ۲میلیون هکتار  قناعت کنیم.

آقایانی که آن را روی نقشه توضیح خواهند داد، توضیح بدهند که چرا ما باید به ۲ میلیون هکتار  اکتفا بکنیم؟ اینجا زمین بیشتر است. برای مسئله آب هم آقای مهندس زنگنه امروز در هلیکوپتر می‌گفتند که ما بعدازاین حاضریم ۲میلیارد متر آب اضافه بدهیم. اگر هم آب باشد و هم زمین هست، علی‌القاعده باید برای خوزستان برنامه کشاورزی بسیار وسیع‌تری طراحی کنیم. ما سرمایه‌گذاری‌های اصلی را کرده‌ایم و ۶ سد روی کارون دارد بسته می‌شود. آب‌ها در این دریاچه‌ها ذخیره و تنظیم می‌شوند و در تمام طول سال می‌توانیم آب مطمئن را به همه جای استان بدهیم. تقریباً همه آب‌های کرخه و دز مهار می‌شود. آب‌های آن‌طرف هم که مارون و جرّاحی و زهره باشد، الآن دارند مهار می‌شوند. همه آب‌ها دارد مهار می‌شود و زمین هم که بیشتر است. واقعاً برای خوزستان یک برنامه سنگین آبی و کمّی باید تنظیم کنیم و ما هم نیازهای کشور را می‌توانیم در این استان تأمین کنیم. مخصوصاً اینجا می‌توانیم دو کشت در فصول هرسال برداریم و خیلی بیشتر از این‌ها قابل بهره‌برداری است. در کنارش برای دام و شیلات، پرورش ماهی و چیزهای دیگر می‌توان برنامه‌ریزی کرد.

کارهای زیربنایی اصلی در این استان دارد انجام و به‌زودی تمام می‌شود. در همین برنامه دوم و سوم، این سدهایی که در دز و کرخه می‌بندیم، تمام می‌شود. در این مدت کانال‌ها هم شیوه آسانی دارد. وام می‌دهیم و کشاورزها کارشان را خودشان انجام می‌دهند و بعد هم پولش را پس می‌دهند. از درآمدی که می‌برند، بخشی از محصولشان را به ما می‌دهند و بعد هم پولش را به بانک‌ها پس می‌دهند. برای آن‌ها هیچ سنگینی ندارد. آن‌ها اصلاً احساس هزینه نمی‌کنند، چون پول را بانک می‌دهد و بعداً از محصول اضافی که گیرش می‌آید، می‌برد. کشاورز در این وسط فقط سهم خودش را می‌برد و فقط راه‌کار و فعالیتش باز شده است.

به‌هرحال با برنامه‌هایی که الآن تنظیم شده، این قدم بسیار بسیار عظیم ساخت سد کرخه برداشته شده و به قول مهندس حجتی دیگر از گل‌ولای بیرون آمده و از زمین کنده شده است. از این به بعد حرکت خیلی سریع‌تر خواهد بود، چون دیگر گرفتار آن محدودیت‌های زیربنایی سد نیستند و کارهای اساسی را انجام داده‌اند. ضمناً باید از همه شرکت‌هایی که اینجا زحمت می‌کشند، چه برای نیروگاه، چه برای تجهیزات، چه برای کارهای خاک‌برداری، خاک‌ریزی و مشاورین، تشکر کنیم که این مجموعه را به یک مجموعه افتخارآمیز و بسیار بسیار ارزنده در تاریخ صنعت آب‌وخاک و صنعت سدسازی تبدیل کردند و کشور ما یک قدم بسیار بزرگ برای پیشرفت اقتصاد برداشت.

ان‌شاءالله بقیه سدها هم به‌موقع به نتیجه برسند و بتوانم آن هدف برداشت حدود ۱۴ هزار مگاوات برق از رود کارون و کرخه را تحقق بدهیم. ان‌شاءالله با امکاناتی که داریم، یک کار شدنی است. بنده بازهم از همه شما تشکر و دعا می‌کنم و امیدوارم که با همین همت و با همین روحیه، کارهای خودتان را ادامه بدهید. آقای سردار داوری که از همکاران خوب ما در دوران دفاع بودند و در اینجا فرماندهی می‌کردند، امروز با همین همّت دارند کارهای اجرایی و عمرانی می‌کنند. برادرانی که در سپاه و در بسیاری از نیروهای دیگر محافظ اینجا بودند، امروز سازنده و عمران کننده این منطقه شده‌اند و بحمدالله این وضع در همه کشور و در همه سطوح جریان دارد. تمام برنامه‌های امروز ما تا شب مربوط به آب‌وخاک و وزارت نیروست که بقیه حرف‌ها را آنجاها می‌زنیم.

به‌هرحال آقای ستاریان در وزارت نیرو و جناب آقای زنگنه، آرزوی بهره‌برداری از ظرفیت برق‌آبی رود بزرگ کارون را تحقق بخشیدند.

 والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته