سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در مراسم یادواره شهدای زابل
بسم‌الله الرحمن الرحیم
الحمدلله و السلام علی رسول‌الله و آله
خداوند را شکر می‌کنیم که این توفیق را به ما عنایت کرد تا در محفل باشکوه شهدا حضور یابیم و از عطر مجلس با شکوه خود را معطر نماییم. از مواردی که هیچ‌وقت نمی‌توانم صرف‌نظر کنم، آنجایی است که قرار باشد در جمع خانواده‌های شهدا و یا در مجالس مربوط به شهدا افتخار حضور داشته باشم، بخصوص شهدای دوران دفاع مقدس که از همسنگران و از همراهان ما بودند و بر بنده و امثال بنده حق بسیار بزرگی دارند. بخاطر اینکه آنها را از نزدیک می‌دیدم و با روحیه، حال، شجاعت، پایمردی و مردانگی آنها به طور عینی آشنا بودم و می‌دانم که چه عظمتی در وجود آنها بوده و چه موجودات گرانقدری در راه اسلام و میهن اسلامی تقدیم شده‌اند!
به خانواده‌های بسیار عزیز شهدا صمیمانه عرض تسلیت دارم و جای آنها را خالی می‌بینم. در این مدتی که با شما بحث می‌کنم، در خصوص چند موضوع حرف می‌زنم. بخشی در خصوص استان شما، بخشی درباره زابل و بعد درباره شهدا، جانبازان، آزادگان‌و مفقودان صحبت می‌کنم و اشاره‌ای به شرایط فعلی‌زندگی‌خواهم داشت.قبل‌از‌صحبتها ازمسئولان‌ومردم گرانقدر شهرستان که ما را شرمنده کردند، خاضعانه قدردانی می‌کنم.
استان سیستان و بلوچستان از قدیم الایام سپر و جبهه ایران بزرگ بوده و روزگارانی مجد، عظمت، رفاه، آسایش و پیشرفت فراوانی داشته و در روزگاری گرفتاری و مشکلات فراوانی را تحمل نموده است و امروز در انقلاب اسلامی انتظار این است که سیستان و بلوچستان بتواند عظمت گذشته و تاریخی خود را بدست آورد. سیستان و مکران از پرآوازه‌ترین مناطق شرق بحساب می‌آمدند.
من بشارتی را خدمت شما مردم استان عرض کنم که در مجمع تشخیص مصلحت اخیراً سیاستهای کلی آمایش سرزمینی را تنظیم کرده‌ایم که بزودی از مصوبات آن مطلع خواهید شد. در مصوبات آمایش سرزمینی، استعدادها، استحقاقها و امکانات هر منطقه‌ای از کشور در نظر گرفته می‌شود و با توجه به شرایطی که در حال حاضر داریم، برای آنها طراحی‌هایی انجام می‌گیرد که ما این کار را برای همه کشور انجام دادیم و برای شرق کشور، بخصوص منطقه سیستان و بلوچستان راهکارهای قابل توجیهی دیدیم که در آینده مورد عمل قرار می‌گیرد. فکر می‌کنم اگر روزی آن آمایش سرزمین در عمل پیاده شود، بسیاری از چیزهایی که به جاهای دیگر کشور می‌رود، با توجه به شرایط، می‌تواند در این منطقه مستقر شود.
با توجه به موقعیت ویژه زمان، می‌توانید از لحاظ ترانزیت، چهار راهی برای شرق، غرب، جنوب و شمال باشید. امروز دریای آزاد جنوب نقطه قابل توجهی برای حمل و نقل دریایی جهانی به منظور پشتیبانی شمال، آسیای مرکزی و افغانستان است. کریدور شمال و جنوب، بزرگراه عظیم بین‌المللی خواهد بود. به نظر می‌رسد یکی از مسیرهای بسیار خوب از قطب شمال تا جنوب مسیر منطقه شماست که از چاه‌بهار تا زابل است.
باید مسیر اروپا تا انتهای آسیا از جانب شرق و غرب با راه‌آهن و بزرگراهها از این منطقه عبور کند که برای آن برنامه‌ریزی شده است. روی معادن و سواحل، حساب ویژه‌ای باز شده است و روی استحقاق منطقه به جهت عقبافتادگیهایی که بر این منطقه تحمیل شده، حساب ویژه‌ای باز شده است و انشاءالله وقتی بندهای مربوط به آن را دیدید، متوجه می‌شوید. یکی از بندها این است که نگذارند قطره‌ای از آب منطقه شما تلف شود.
در سیستان توجه به سوابق شده که معلوم است به خاطر حوزه آبریز هیرمند در تاریخ یکی از قدیمی‌ترین تمدنهای دنیا در منطقه سیستان است. آنچه که بر این منطقه گذشته، مورد بررسی قرار گرفته است. خلاصه حرف درباره سیستان این است که اینجا نباید به گونه‌ای باشد که امرار معاش منحصر به کشاورزی باشد که با محدودیت آب مواجه است.
باید تنوع منابع زیستی و اقتصادی در این منطقه بوجود بیاید که از صنعت و صنایع دستی استفاده کنید و این مواهب در منطقه شما تلف نشود.
باید از جهانگردی، کشاورزی و صنایع تبدیلی استفاده کنید. خوشبختانه الان زمینه فراهم است. با بررسیهایی که صورت گرفت، اگر در سیستان و زابل از ظرفیت هامون و چاه نیمه‌ها و گود خاتم استفاده کنیم، همیشه می‌توانیم میلیاردها متر مکعب آب داشته باشیم، به شرط اینکه از آبهای سیلابی استفاده کنیم و حقابه خودمان را از کشور همسایه (افغانستان) بگیریم که ذخیره مطمئن داشته باشیم.
مسأله بعدی بهره‌وری است که در اینجا از آب خوب استفاده نمی‌شود. وقتی پرآب است، مشکلات پرآبی دارد. باید بصورت علمی از آب استفاده شود و محصولاتی ترویج شود که به آب کم نیاز دارند.
نقطه ضعفی که در منطقه دیده می‌شود، نیروی انسانی است که خوشبختانه با تأسیس دانشگاهها این خلاء پر می‌شود. امروز بیش از پانزده هزار دانشجو در این شهرستان دارید که در دانشگاههای دولتی و آزاد هستند. طرحهایی که در دانشگاه زابل به مقتضای نیاز منطقه روی آنها کار شده، مهم هستند. برای هر موردی طرح علمی و محققانه و راهکار تعیین شده است.
با این نیروی انسانی عالم و ماهر و با استفاده از ظرفیت ذخیره آب، شرایط ترانزیتی منطقه، همسایگی با دو کشور همسایه خوب و با جبران عقبافتادگیهایی که تحمیل شده، می‌توان کار کرد. اینجا واقعاً نقطه حساس و دروازه شرقی بسیار حساس کشور ماست و باید مورد توجه قرار بگیرد. این حکمی است که باید در همه استانها بخصوص برای سیستان با مشکلاتی که دارد، اجرا شود.
از لحاظ استانی خوشبختانه مردم اینجا – چه شیعه و چه سنی- جزو متدینین کشور ما هستند. بنده به شما تبریک می‌گویم که فضای دوستانه و همزیستی تحسین‌انگیزی را ایجاد کرده‌اید. این وحدت، زمینه مساعدی است که به سیستان در برنامه بعدی که از سال آینده شروع می‌شود، توجه ویژه‌ای شود.
در مورد شهدا و ایثارگران هم باید بگویم که ایثارگران الان محور تاریخ ما هستند. انقلاب ما با ایثار پیروز شد، تداوم انقلاب ما با ایثار میسر شد و امروز هم طراوت انقلابی کشور ما با یاد ایثارگران، شهدا، مفقودان و با حضور جانبازان بسیار ارجمند و آزادگان سرفراز و خانواده‌های مکرم آنها حفظ شده است. شادابی انقلابی و روحیات اسلامی ما تا حدود زیادی متکی به این محورهاست. خوشبختانه مردم ما خوب تشخیص داده‌اند و امروز تکریم شهدا و جانبازان و همه ایثارگران تقریباً در همه کشور، در روستاها و شهرها، بصورتهای گوناگون و کنگره‌های سالانه و به صورت بخشی و صنفی دائماً برگزار می‌شود.
شما می‌بینید که امروز در زابل چه عطری پراکنده می‌شود! از هفته‌ها قبل تا هفته‌های بعد با برنامه‌هایی که مسئولان این کنگره طراحی کردند، کشور، منطقه و بخصوص جوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و آنها را می‌سازد. حق خودمان و جامعه است که از این ظرفیت عظیم انسان‌سازی که ایثارگران ما در انقلاب و دفاع مقدس ایجاد کردند، بهتر استفاده کنیم.
حق عظیمی که آنها بر گردن ما دارند، ایجاب می‌کند که به وظیفه پاسداری از خون و اهداف آنها همیشه متعهد باشیم که هستیم. با اینکه سالها از دفاع مقدّس می‌گذرد، امروز شاهدیم که مردم ما همچنان در این‌گونه مراسمها با عشق حضور پیدا می‌کنند. می‌دانیم خانواده‌های مکرم ایثارگران امروز عزیزترین‌و مکرم‌ترین قشر جامعه هستند. این از الطاف خداوند است و نشان از توجه ملت ما دارد. ملت می‌داند که مکتب اهل بیت(ع) همیشه با یاد شهادتها، ایثارگریها و فداکاریهای بزرگانش زنده بوده است. عاشورا در همه تاریخ بعد از حادثه کربلا در زندگی اهل بیت(ع) و مسلمانان محور بوده است.
اینهایی که امروز برای آنها در اینجا جمع می‌شویم، فرزندان و پیروان عاشورا و عاشورایی‌های زمان ما هستند. آنها 72 نفر بودند، اما اینها دهها هزار نفرند. در شهرستانی مثل زابل هفتصد شهید دفن شده و حدود سیصد نفر زابلی در خارج از زابل آرمیده‌اند. در استان خوب سیستان و بلوچستان 1800 شهید و نزدیک چهار هزار جانباز و بیش از پانصد آزاده، سرمایه‌های عظیمی هستند.
در گذشته با نام یک شهید یک شهر و منطقه همیشه با طراوت و با یاد فداکاری و ایثار زندگی می‌کرد. انبوه شهدا و انسانهای اسطوره‌ای عظیم مثل شهید طباطبایی افتخار شما هستند. از دوران طلبگی با ایشان آشنا بودم و در مجلس اول و در دوران مبارزه می‌دیدم که چقدر بزرگ و فداکار و هوشیار در منطقه عمل می‌کند! با شهید میرحسینی در جبهه‌ها الفت داشتیم. قائم مقام لشکر 41 ثارالله بوده است که در خیلی از مراکز سخت جبهه گره‌گشا و بن‌بست شکن بودند و شجاعت آنها برای همه رزمندگان روشن است. خلوص آنها روشن و امروز هم در منطقه نقش بزرگی در امنیت معنوی بر عهده گرفته‌اند.
اینها انسانهای معمولی نبودند، در برخوردهایی که داشتیم چیزهای بزرگی می‌دیدیم. خیلی از شهدای ما گمنام هستند که وقتی انسان با روحیات، خانواده‌ها و آثارشان آشنا می‌شود، می‌بینید که آنها قهرمان بودند، ولی ناشناخته ماندند و کسی آنها را نمی‌شناسد و خدا آنها را شناخته و برده است. انسانهای ممتازی هستند که در زمین شناخته نشدند، اما در آسمانها معروف هستند.
مقام کسی به مقام شهدا نمی‌رسد. کسی که از نقطه‌ای که به زمین افتد - طبق روایات معتبر - روی بال ملائکه پرواز می‌کند و به بزم انبیاء و اولیاء می‌رود و به مقام قرب خدا می‌رسد و گناهان او یکجا بخشوده و مقام شفاعت به او داده می‌شود و می‌تواند از دیگران شفاعت کند. کسی که از اسم، وصیتنامه، لباس، عکس، مزار و تمام آثارش نور می‌بارد که با ما یکجور نیست.
شهید موجودی است که خداوند او را انتخاب کرده و اسمش را شهید گذاشته و به ما گفته است: «به آنها مرده نگویید، آنها زنده‌اند» چه جوری زنده‌اند را ما و شما درست نمی‌فهمیم. اگر برزخی است، در برزخ همه حیات برزخی دارند و مخصوص اینها نیست. اینکه از خدا رزق می‌گیرند، در برزخ همه از خدا رزق می‌گیرند. بنابراین می‌توانیم «عندربهم یرزقون» را عارفانه معنا کنیم. ولی حقیقت و ماهیتش را ما نمی‌فهمیم که چگونه است. مثل دیگران جانشان از بدنشان خارج شده است، اما همان روحی که از بدن آنها هم بیرون رفته، به تعبیر قرآن زنده است. این تعبیر برای ما و دیگران نیست. نهی شدیم که بگوییم شهدا مرده‌اند. نزد خداوند زنده‌اند که مقام بزرگی است و شما خاندان شهدا هیچ‌وقت احساس غبن نکنید. انسان وقتی با پدر و مادر چند شهید برخورد می‌کند، متأثر می‌شود. می‌داند که برای آنها خیلی سخت است. ولی همان لحظه فکر می‌کنیم که آنها چیزی را از دست نداده‌اند. آنها سفیری از پیش به سوی خداوند فرستاده‌اند و در آنجا برای خود و بستگانشان که در مسیر او باشند، جا رزرو کرده و شفیع آنهاست. در قیامت و محشر به استقبال آنها می‌آید که انسان سراسر تحیّر و وحشت است. در صحرای محشر هیچ‌کس کسی را نمی‌شناسد. وای اگر آدم احساس کند که شهیدی به استقبال او آمده و دست او را گرفته است، خیلی معنا دارد. حتماً شما این چیزها را می‌دانید و احساس غبن نمی‌کنید. رنجی که می‌برید، خداوند جبران خواهد کرد.
به هرحال بنده با همه وجودم برای عرض ارادت به شما خانواده‌های مکرم شهدا و به سربازان خداوند که از دست ما رفتند و دست ما را می‌گیرند، خدمت شما رسیدم. آن روز با شجاعت خودشان از کشور دفاع کردند و امروز با خون، یاد و الهامشان مردم را دعوت به مقاومت می‌کنند و مردم هم از آنها به خوبی درس می‌گیرند.
در پایان عرایض اولاً از شما مردم خوب، بخصوص خانواده‌های شهدا و بعد از برادرانی که بنده را شرمنده کردند، نماینده مکرم ولی‌فقیه‌حجت‌الاسلام والمسلمین‌سلیمانی، استاندار مکرم و تلاشگر، مجری خوب برنامه و از همه شما تشکر کنم. از برادر خوبمان آقا بیانی که پدر شهید هستند و سالها در این جا مربی بودند و هستند و حقی بر حوزه علمیه دارند و از علمای بزرگوار و شخصیتهای تلاشگر و مدیرانی که در اینجا از جانشان برای اعتلای کشور مایه می‌گذارند، قدردانی می‌کنم. امیدواریم با بررسیهایی که خواهد شد، بتوانیم در آینده کمک کنیم که مشکلات منطقه شما به طور اصولی و اساسی حل شود و سیستان و بلوچستان روی پای خود به عنوان یک مرکز حرفه‌ای، فعال و بالنده باقی بماند.
والسلام علکیم و رحمه الله