سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در مراسم گردهمایی مدیران ارشد وزارت نیرو و آب و فاضلاب کشور

بسم الله الرحمن الرحیم.

الحمد اله و سلام علی رسول اله و آله.

خیلی خوب شد که در افتتاحیه این گردهمایی مدیران ارشد وزارت نیرو را زیارت کردیم که خیلی به شما زحمت دادیم. فرصتی است که از زحمات خوب، مؤثر و کارساز شما قدردانی کنیم. بخش آب و برق از جهت عملکرد دو دوره جمهوری اسلامی جزو بخش‌های بسیار موفق و افتخارآمیز است. روزهای اولی که این کار را شروع کردیم، ما در هر بخش با وضع اضطراری روبرو بودیم و در مورد فاضلاب هم اصلاً مسئله‌ای نبود و هیچ کس در این مورد فکر نمی‌کرد و این مسئله در جامعه مطرح نبود.

الان که داریم دوره را به پایان می‌رسانیم، در هر دو بخش از برنامه جلو و کاملاً مسلط هستیم و از نیازهای روزمره گذشته‌ایم و به فکر آینده‌ای دوردست، سال 1400 و همچنین به فکر حقوق مؤثر در خارج از کشور و همچنین حقوق طبقات فنی و مهندسی هستیم. فکر می‌کنیم در مورد مسائل مهم و پیچیده و زیربنایی سرعت عمل ما حقیقتاً مورد تقدیر و تشکر است. باید در این مورد ارزیابی مثبتی ارائه شود.

من به عنوان کسی که مسئول اجرایی کشور بوده، به خاطر حسن عملکرد، صمیمانه از جمع شما تشکر می‌کنم و از شخص آقای زنگنه که مدیریت لایق و آگاهانه‌ای بکار بردند، تشکر می‌کنیم. در این بخش و بخش‌های دیگر هم از نظر ایشان استفاده می‌کنیم.

در مورد آب، اینکه 230 سد الان در دست مطالعه یا اجراء و یا بهره‌برداری است، رقم بسیار بسیار جالبی است. خودمان نیز در روزهای اول چنین فکر نمی‌کردیم و این مقدار وسعت کار را نمی‌دیدیم. آینده کار آب در درجه اول از مهمترین و جاویدان‌ترین کارهایی است که در عملکرد فیزیکی این دوره تحقق پیدا کرده است. کشوری که اصولاً خشک است و به جز در چند بخش کوچک، همیشه در معرض خشکسالی قرار گرفته است، با وجود زمین زیاد، آب کم و جمعیت روبه رشد، ابعاد مناسب برای کار کشاورزی و مهار آب‌ها کاری بسیار ضروری است. اجر این برای شما تمام نمی‌شود. تمام سدهایی که بسته شدند و بسته می‌شوند، در آینده تحقیقاً نخواهند گذاشت که از دست بروند. اگر رسوب بگیرند، رسوبشان را پاک می‌کنند.

قرن‌هاست که صحبت از این است که ایران را از کم‌آبی و مشکل آب نجات دهیم. به همین سبب در شهرها و حومه شهرها برنامه بخش آب و فاضلاب انجام می‌شود. هنوز مردم ما با مسائل آب و فاضلاب آشنا نیستند. بلایی است که واقعاً مطرح نیست، ولی من می‌دانم که از این به بعد فاضلاب هر شهری علاوه بر آسایش، بهداشت، تسهیلات و حلّ مشکلاتی که در زندگی مردم هست، به مشابه یک سد بزرگ یا کوچک در تأمین آب کشاورزی و اصلاح آب شهری عمل می‌کند که هزینه‌هایش از درون خود آن تأمین می‌شود. به تدریج سرعت خواهد گرفت. از این به بعد باید منتظر باشیم که به تعداد شهرهایمان، سد برای استفاده از آب‌های مزارع و استفاده کشاورزی و مصارف صنعتی داشته باشیم و به مرور مردم خواهند دید که در گذشته چقدر وضع بدی بود! و چه استفاده‌های زیادی می‌توان کرد! بخش آب و همچنین فاضلاب عمومی شده تا همه فعالیت‌های مملکت را بسازد و خودش اشتغال زا شده است و کسانی که تا الان مشغول شده‌اند، نمی‌گذارند به بخش فراموشی سپرده شود.

در بخش برق حرکت بسیار سنگین، گران و شجاعانه‌ای داشتیم. ظرف حدود هفت سال، ده هزار مگاوات به برق کشور اضافه کردیم. همه خطوط انتقال را ساختیم و اکثر جاهای کشور را در شبکه سراسری و در خیلی مواقع با سیستم‌های حلقوی و چندمداری به هم وصل و برق کشور را تهیه کردیم. کاری را کردیم که باورکردنی نبود. وقتی به این فکر افتادیم که وابستگی خودمان را در برق کم کنیم، انجام این کارها خیلی مشکل به نظر می‌رسید. برق از آن چیزهایی است که به علت خطر آن، همه کس جرأت نمی‌کنند به آن نزدیک شوند. ولی امروز می‌بینیم که سرمایه بسیار مهمی در کشور ما خواهد شد.

با همین آب کمی که داریم، به خاطر ارتفاعات مناسبی که در جنوب، شمال و غرب کشور است، می‌توانیم از آن به عنوان یک سرمایه خیلی باارزش که معادل نفت و گاز است و ارزش آن از سایر منابع تمام‌شونده بیشتر و ماندنی‌تر است، استفاده کنیم. آبی که هرز می‌رفته، از این مرحله مهار خواهد شد. این انرژی مطمئنی است که در مسیر خودش کلی آبادی، راه‌ها و واحدها را در اختیار آیندگان می‌گذارد. از این به بعد چون صنعت آن داخلی شده، در هر شرایطی برای زندگی مردم قابل اطمینان است و ارقامش بیش از این است که تا به حال می‌دیدید.

چند روز پیش در شمال بودم. از تنکابن که به طرف بالا می‌رویم، در رودخانه سه هزار یا دو هزار متر، ارتفاعات همین‌طور تخلیه می‌شود. تا جنگل رفتم و دیدم در مسیر با این آب‌ها می‌توانیم مقدار زیادی برق می‌توانیم تولید کنم. رود عظیمی از آن بالا بود که با شیب تند پایین می‌آمد.

چون الان بخش کشاورزی را دنبال می‌کنیم، در این محاسبات نیستیم. اگر بنا باشد برق بگیریم، قدم به قدم اینها می‌تواند به انرژی تبدیل شود. الحمدلله ساخت خطوط انتقال داخلی شده است و قبل از آن کار بسیار ارزشمندی شده و ما صادرات برق را شروع کرده‌ایم. سالهای پیش به این فکر بودیم و الان دیگر غصّه نمی‌خوریم.

منظره زیبایی که برای ما مطرح بود، این بود که خارجی‌ها مخصوصاً ترکیه برای ما ناز می‌کردند و می‌گفتند: «بیایید از ما برق بگیرید.» نزدیک نبود، وصل هم نبود، ولی برای اینکه بگویند ما برق داریم، چند سال به ما می‌گفتند که بیایید برای کمبودهایتان برق بگیرید. در سفر قبل که به ترکیه رفته بودم، التماس می‌کردند که خطوط انتقال برق را زیاد کنید. شهر ما استقلال دارد و از هیچ جا نمی‌شود بیاید. در طول هفت سال که این اتفاق بیفتد، برای ما و تاریخ ما دستاوردهای معناداری است. به هر حال بنده صمیمانه از کارهای خوب شما تشکر می‌کنم.

بخش دیگری که قسمتی از آن را، وزارت نیرو انجام می‌دهد، تزریق آبها به سفره‌های زیرزمینی است. این یک کار ماندگار و راه درستی برای جلوگیری از هرزه رفتن آب است که دیروز طبق گزارش وزارت نیرو، سدّ کوچکی را که اصلاً از آن خبر نداشتیم و آمار و ارقام آن را هرگز ندیدیم، در نزدیک پاکستان، در سراوان، ساخته بودند که شش میلیون متر آب را در اختیار مناطق خشک و جاهای زیرزمینی و منطقه‌ای که می‌گفتند افت سفره آب داشته، قرار داد. آنجا را نجات و کار مثبتی انجام دادند. این کار چقدر مردمان آنجا را راضی می‌کند! از قاچاق‌فروشی نجات می‌دهد وآنها را به زمین‌ها، آب‌ها و درختانشان، علاقمند می‌کند و آنها را تبدیل به مرزداران قابل اعتماد می‌کند.

این حرکت نیرومندی است که آن را وزارت نیرو شروع کرده و امیدواریم که ادامه داشته باشد؛ اگر چه با این توضیحاتی که آقای اردستانی در مورد نرم‌افزار کارها دادند، خودش یک عامل مصونیت است و این نیروهایی که تربیت شده‌اند و رشد کرده‌اند، خودشان دیگر نمی‌گذارند این راهها متوقف بشود و کار را تعطیل نمی‌کنند و جامعه را پیش می‌برند.

به هر حال متشکرم، وقت ما تمام نشده و هنوز وقت برای تشکر داریم. طرح‌های شما آن‌قدر زیاد است که ما نمی‌رسیم به آنجا برویم و تحقیق کردند که در همین چند هفته مانده کلی کار آماده شده داریم که برای بازدید بعضی‌هاشان خواهیم رفت و در آنجا هم از شما تشکر می‌کنم.

والسلام علیکم و رحمه الله