سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در جلسه ستاد حوادث غیرمترقبه بیرجند

بسم الله الرحمن الرحیم

با اینکه در دو مورد گذشته برای ما روشن بود که در ستاد حوادث و بقیه مسئولیت‌ها خوب کار شد، قدری نگران بودم، چون من زیاد درجریان ریز حوادث نبودم و اخبار مختلفی از ابعاد خرابی‌ها و تلفات می‌رسید. در داخل که بودم، از طریق تماس‌های تلفنی و رفت و آمدها، بیشتر در جریان موضوعات بودم.

به هر حال دیدم که در خارج آرامش به دست نمی‌آید. فکر کردم که باید خودم سری بزنم و از نزدیک ببینم تا خیالم برای آنچه که هست، راحت شود. الان که آمدم و این مقدارکه به مناطق روستایی رفتم و با مجموعه اطلاعاتی که از طریق کسانی که خودشان مطلع بودند و آقایان، علما و مسئولین دیگرکه مستقیماً مسئولیت نداشتند، اما دلسوزی دارند، به دست آمد، به نظرم آنچه که شدنی بوده، انجام دادید و سرعت عمل مطلوب است. حالتی است که آدم فکر نمی‌کند بیش از این بتوان سرعت داد. کاری که می‌شد برای این بلادیده‌ها انجام داد، یعنی، نجات مصدومین، دادن چادر، غذا و امکانات اولیه، بردن به بیمارستان، رساندن آب، برق، امنیت و کارهایی که مقدور بوده، بحمدالله خوب انجام شده است.

به نظر می‌رسد آمار هم کم و بیش با واقعیت‌ها تطبیق دارد. سعی کردیم در روستاها که می‌رفتیم، با مردم هم حرف بزنیم و وضع را از فازهای گوناگون بررسی کنیم. به نظرم واقعیت با آنچه که در گزارش‌هاست، تطبیق می‌کند.

بنده باید از همه، از ستاد حوادث و به طور کلی از وزارت کشور، هلال احمر و وزارت بهداشت و درمان قدردانی کنم. به نظرم هیچ کس فکر نمی‌کرد امکانات درمانی و مراقبت‌ها به این سرعت در این نقاط دور برسد که رسیده است. کارهای بهزیستی، کمیته امداد و انتظامات هم قابل توجه است.

ظاهراً همکاری مردم خیلی مؤثر است. اگر مردم برای کارهای شما بی‌صبری می‌کردند، شما را در مخمصه می‌انداختند. همکاری خود زلزله‌زدگان و مردم شهرها و روستاهایی که از اطراف بودند و آسیب ندیده‌اند، باعث شده است که خوب اداره شود. بحمدالله فرمانداری‌ها و استانداری هم همه امکانات دولتی را بسیج کردند.

اوایل دولت در هفت، هشت سال پیش موقعی که حادثه گیلان رخ داد، یا قبل از تصمیم گرفتیم که ستاد حوادث را در وزارت کشور قرار دهیم تا امکانات سراسری متمرکز شوند. وزارت کشور در این مدت و در حوادث خیلی کارساز بود. آن‌ها را سازماندهی کردند و اگر نیاز باشد، از همه استانداری‌ها و همه جا کمک‌ها را جمع می‌کنند. مخصوصاً در دوران سازندگی این برنامه را می‌توانیم خوب و قوی‌تر اداره کنیم.

به هر حال در کشور گرفتار زلزله هستیم. به نظر می‌رسد به این زودی هم موفق نمی‌شویم روستاهایمان را مصون کنیم. روستاهایی که ما داریم و با این شیوه ساخت و سازی که اینها دارند، اگر بخواهیم مصون کنیم، کار خیلی عظیمی است و سالها وقت می‌برد. باید همیشه برای تأمین نیازها آماده باشیم. ممکن است چنین حوادثی اتفاق بیفتد.

ارقامی که آقای مهندس زرگر گفتند تقریباً درست است. یعنی قبول داریم خسارت‌ها بالای 60 میلیارد نباشد. خیلی هم از 60 میلیارد دور نیست و این هم چیزی است که باید یا با وام خوب یا کمک جبران شود که می‌شود. کشور ما الان مشکل این چیزها را ندارد. شما مقداری از ستاد حوادث دارید و این کار در کشور دریغ نکنید. آقای دکتر میرزاده هم هر چه که می‌خواهند، اعتباراتشان را بدهند. ظاهراً باید اجازه خاصی از رهبری برای کمبودهایی که در این سه زلزله پیش آمده، بگیریم. به علاوه خشکسالی هم هزینه‌های اضافی بعد از بودجه بر ما تحمیل کرده است. مجموعاً رقم خیلی درشتی می‌شود و سر از 100 میلیارد تومان می‌زند. باید فکری کنیم و اجازه‌ای از رهبری خواهیم گرفت. فعلاً باید اعتباراتمان را زودتر به دست شما برسانند.

این شیوه‌ای هم که شما گفتید، قبول دارم. مثل اردبیل باشد که گفتید 800 هزار تومان برای واحدها و 300 هزار تومان برای آنهایی که دامشان آسیب دیده است. البته اینها باید به نسبت باشد. بعضی‌ها بیشتر و بعضی‌ها کمتر است. باید جوری کنید که عادلانه باشد. خیلی نمی‌دانم که مردم اردبیل فقیرتر بودند یا اینجا.

به هر حال آقای مهندس زرگر و آقای شاهرودی رسیدگی می‌کنند. اگر بنا باشد نیاز بیشتری باشد، می‌دهیم. مابالتفاوت 200 هزار تومان را هم قبول داریم. همان 200 هزار تومانی را که به آنجا دادیم، به اینجا می‌دهیم. علاوه بر آن 50 هزار تومان آقای بشارتی از طرف وزارت کشور به خانه‌هایی که متوفی دارند، می‌دهند. آقای غیوری هم حتماً کمک‌هایی در ظر می‌گیرند که با وسایل و چیزهایی که هست، اضافه خواهد شد. قاعدتاً آستان قدس هم به دستور رهبری به کمک شما می‌آیند. باید با آستان قدس هماهنگ کنید که سهمی از بازسازی را به عهده بگیرد، یا یکی از بخش‌ها یا مثلاً کشاورزی، یا دام و یا ساختمان را بگیرند که کار تکراری نشود. حتماً هماهنگ بشود تا با امکاناتی که آنها هم می‌آورند، کار شود. نقطه قابل توجهی که آقای قربانی هم تأکید دارند، این است که اگر اینها مناطق محرومند، ما هم از امکانات دفاتر مناطق محروم اضافه می‌کنیم. خود این فرصتی می‌شود که اینجا را از محرومیت دربیاوریم. بالاخره 10 تا 20 میلیارد تومان پول می‌آید و مصرف می‌شود. با این پولی که در این منطقه ریخته می‌شود، باید اشتغال، صنعت، فن، سازندگی، مصالح ساختمانی، حمل و نقل و خیلی کارها در این دوره انجام بشود که خیلی در منطقه تأثیر دارد. جاهایی که راه ندارد، شما مجبورید راه درست کنید که می‌خواهید بسازید تا مصالح ببرید.

به نظر می‌رسد ضمن اینکه این زلزله، مصیبت بزرگی است، از لحاظ مادی نهایتاً به نفع منطقه می‌شود. ولی از لحاظ خسارات جانی یک مصیبت ماندنی برای مردم است. با آقایان هماهنگ کنید که درست تقسیم بشود. یکی از اتفاقاتی که باید بیفتد، این است که قاعدتاً مسجد بسازید. اگر مسجدی داشتند، آسیب دیده است. شما در زلزله گیلان دنبال کار مسجد بودید که خوب هم شد. باید محوری درست کنیم که مساجد را خوب بسازیم. یعنی اگر مسجد می‌سازیم، یک مسجد با استاندارد و قابل قبول برای مردم بسازیم که از هدایای ما برای این روستاها بشود. اگر شما مسجد نسازید، ما می‌سازیم. شما خانه بسازید و ما مسجد می‌سازیم. البته بخش کشاورزی هم در اولویت است و باید دنبال آن برویم و اول زندگی را به راه بیندازیم. الحمدلله منابع کسبشان را خیلی گذراندید و انشاءالله سازندگی‌اش را هم به همین خوبی بگذرانید.

والسلام علیکم و رحمه الله