سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در مراسم افتتاح نخستین مجمع ملی معتمدین ایلات و عشایر ایران
بسم‌الله الرحمن الرحیم
الحمدالله و السلام علی رسول الله و آله
بسیار خوش آمدید. مدت زیادی است که در جمع عشایر نبودیم. خوشحال شدیم از این که محبت کردید و به اینجا تشریف آوردید. در گذشته گاهی به مراکز عشایری می‌آمدیم و انبوه عشایر را می‌دیدیم و حقیقتاً نشاط می‌گرفتیم. شما ریش سفیدان عشایر که برای حل مشکلات این بخش عظیم مردم ایران به فکر افتادید که اقدامات بیشتری را انجام دهید و سازمان عشایری از این موضوع استقبال کرده و خودشان هم دنبال این مسائل هستند. بنده از این حرکت شما خوشحال شدم و صمیمانه استقبال می‌کنم. مشکلاتی را نماینده شما آقای ایرجی مطرح کردند که واقعاً برای انسان رنج‌آور است که در بطن بخش خیلی خوب مردم ایران وجود دارد. مطالبی را که ایشان مطرح کردند، به نظر بنده قابل حل است.
برای امنیت شما تشکیل بسیج عشایری و استفاده از جوانان خودتان در محیط زندگی سازنده است و فکر نمی‌کنم کار دشواری باشد، نظام هم باید از این کار استقبال کند. چون قدرت و امنیت نظام است. مسئله وام هم مهم است. عشایر مردم با وفا و متعهد و متدینی هستند و قطعاً باید سیستمی وجود داشته باشد تا مثل بقیه مردم اگر نیاز به وام جهت اداره امور تولید دارند، بگیرند.
مسئله اسکان را مطرح کردید. بنده خوشحال شدم که خود مردم عشایر این مسئله را تعقیب می‌کنند. چون در اوایل که مطرح می‌شد، بعضی‌ها فکر می‌کردند که این طرح کم کم طبیعت عشایر را تغییر می‌دهد و آنها مایل به انجام این طرح نبودند. ولی در آن موقع هم با بررسیهای بعمل آمده و مذاکراتی که در بین خود شما مکرراً انجام دادیم، به این نتیجه رسیدیم.
عشایر موجود متناسب با زمان خودشان شکل گرفته‌اند. ولی بچه‌های شما باید متناسب با زمان آینده تربیت شوند. فکر کردیم که بی‌سوادی و یا کم سوادی بچه‌های عشایر ظلم بزرگی به آنها درآینده خواهد بود. حتی فکر می‌کردیم اگر روزی مشکلات عشایر حل شود، باید بچه‌های خودشان درس بخوانند و وارد مدیریتهای کشور شوند. آنها می‌فهمند که چه می‌گذرد و چه باید بکنند و می‌توانند عشایر را قانع کنند. بچه‌های عشایر باید در برنامه‌های دولت دخیل باشد. نماینده‌های خوبی می‌بینیم که باید در همه مقاطع نظام حضور داشته باشند. راه آن هم تحصیل است. یعنی باید درس بخوانند و باسواد شوند و فنی یاد بگیرند و با زمان آشنا بشوند. فکر کردیم که آنهایی‌که به صورت داوطلبانه حاضر هستند و خودشان مایل هستند که اسکان را بپذیرند، برای آنها امکانات فراهم کنیم و آنهایی هم که مایل نیستند کم کم وقتی دیدند که اسکان خوب است. خودشان به این سمت می‌آیند. منتها هیچ اجباری در کار نبود.
بنده فکر نمی‌کردم که این سیاست کُند شد. و امروز از زبان دوستان می‌شنوم. در صورتی‌که نباید کُند شود. اگر عشایر از این طرح استقبال کند. باید برایشان این کار انجام شود. چون برای نظام تأمین اسکان کار سختی نیست. عشایر خانه‌ای مجلل نمی‌خواهند و در همان نقاطی که حضور دارند و جاهایی که ظرفیت برای کشاورزی دارد و آب و راه دارد، خانه‌های متناسب با توقع‌های آنها ساخته شود تا در آن مکانها جمع شوند و زندگی دیگری پیدا کنند. اگر این کار را بکنند، هزینه اداره آن برای نظام کمتر خواهد شد. انشاءالله که سازمان عشایری این مسئله را پیگیری می‌کند و اگر در این راه از بنده کمکی بر بیاید، کمک خواهد کرد تا این کار جدّی‌تر دنبال شود.
بنده هنوز دلواپس تحصیل فرزندان شما هستم. فرزندان شما به هر قیمتی که شده باید مثل فرزندان بقیه ایرانیها درس بخوانند و فرصت تحصیل را از دست ندهند. اگر گرفتار رفت آمد و کوچ هستند، در همانجا بتوانند درس بخوانند و مثل بقیه مردم به معلم و ابزار خوب دسترسی داشته باشد که عین عدالت است.
در مجموع با اشاراتی که رئیس سازمان و نماینده شما داشتند، بنده کاملاً معتقدم که مردم عشایر در تاریخ ایران همیشه نقش ارزنده ایفا کردند و امنیت ایران در شرایط بحرانی به مقدار زیادی بر دوش عشایر بوده است. در آنجایی که دولت حضور نداشت و حتی خبر نداشت، عشایر هوشیار بودند و مسائل را می‌فهمیدند و مواظب بودند.
مقدار زیادی از غذای مردم ایران از عشایر است. این همه دام را با این هزینه کم اداره می‌کنید و اینهمه مواد لبنی و گوشتی در اختیار مردم قرار می‌دهید و کسی نمی‌تواند آن را منکر باشد. عشایر همیشه یک جمعیت کم مصرف و پرتولید و ارزان تولید کن و کم توقع در تاریخ بودند و امروز هم این چنین هستند.
بنده نمی‌دانستم که سازمانی برای شهدایتان ندارید. با بنیاد شهید صحبت کنید و بنده هم پیگیر هستم. البته شما متمرکز نیستید، ولی آمار و حساب و کتاب وجود دارد و خیلی آسان می‌توان آمار شهدا و جانبازان را تهیه کرد و در ارقام قرار داد. انشاءالله یک برنامه برای شهدای خودتان بگیرید و بنده هم شرکت خواهم کرد. برنامه بزرگداشت و یا جشنواره و کنگره‌ای برای شهدای عشایر در جایی که فکر می‌کنید مناسب‌تر است، بگیرید که بنده هم به این کنگره و جشنواره شما کمک کنم. شخصاً هم وظیفه خودم می‌دانم و خدمت شما می‌رسم. چون اینها همسنگران ما بودند که مثل همه مردم دفاع می‌کردند. در هر استانی که هستند، به صورت کلی مطرح می‌شوند و اگر در شهرستانی هستید، به حساب آنها می‌آیید که این عیبی ندارد. حتی الان یادواره‌های شهدا را صنفی هم کردیم، مثل شهدای روحانیت، شهدای دانش‌آموزان، دانشجو، کارگر، خانمها، معلمان و .. .البته الان اصناف برای خودشان برنامه‌های بخشی دارند و عشایر هم می‌توانند این چنین برنامه‌ای داشته باشند که به نفع همه و فرهنگ و امنیت کشور هست.
خواسته‌هایی که توسط ریاست سازمان عشایری‌و نماینده شما‌مطرح شد، هیچ زیاده‌خواهی نیست و اغراقی در سخنان آنها ندیده‌ام. فعلاً اجتماع بزرگی دارید که همه حرفهای خودشان را می‌زنند. یک جمع‌بندی هم داشته باشید و آن را به ما هم بدهید تا اگر بتوانیم کاری برای شما انجام بدهیم. در جاهایی که لازم باشد، شفیع شما باشیم و شفاعت شما را می‌کنیم تا دیگران وظیفه خودشان را بهتر انجام بدهند.
جهاد سازندگی در دوره‌ای که سازمانی برای عشایر داشت، خوب می‌توانست به عشایر خدمت برساند. ولی فعلاً جهاد نیست و در این دوره فترت مشکلاتی پیش می‌آید. چون مدت زیادی جهاد برای عشایر برنامه‌هایی داشت و آن را اجرا می‌کرد و خیلی از بچه‌های خود شما در جهاد بودند. وقتی با آنها صحبت می‌کردیم، از همه چیز آگاه بودند و همه چیز را خیلی خوب می‌دانستند. بنده از محبتی که کرده‌اید و به اینجا تشریف آوردید، تشکر می‌کنم.
امیدوارم این اجتماع شما با برکت باشد و انشاءالله مثل گذشته وفادار و صمیمی به کشور و انقلابه مان و نیز خودتان باقی خواهید بود. توصیه همیشه بنده این است که حتماً به فکر فرزندانتان باشید و سعی کنید بچه‌هایتان با شرایط روز بزرگ شوند و بتوانند با دیدن شرایط روز برای شما عشایر برنامه‌ریزی کنند. از همه شما التماس دعا دارم و همه شما را به خدا می‌سپارم.
والسّلام علیکم و رحمه الله