سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در مراسم افتتاح سمینار جهانی شدن زن مسلمان
بسمالله الرحمن الرحیم
الحمدلله و السّلام علی رسول الله و آله
از تلاشی که اتحادیه بینالمللی غیردولتی زنان مسلمان برای این مسئله مهم زنان دارند و از مطالبی که از دبیر کل اتحادیه، نماینده کنفرانس اسلامی و نماینده یونسکو شنیدیم، متشکریم. نکات ارزشمندی را ارائه دادند. بنده هم نکاتی را که خودم فکر میکنم باید رویش کار کرد، به مهمانان عزیز عرض میکنم. همچنین به میهمانانی که از راه دور تلاش کردند تا خودشان را به اینجا برساندند و در بحثها فعال باشند، خوشآمد میگویم.
معلوم است که دنیا روز به روز به هم نزدیکتر میشود کشورهای مختلف دنیا از طریق نیازهایی که دارند، با سازمانهای بینالمللی قرارداد میبندند و بخشی از اختیارات دولت خود را به سازمانهای بینالمللی میدهند و در حقیقت از قدرت حکومت ملی کم و به حکومت جهانی واگذار میکنند.
الان صدها سازمان بینالمللی است که هرکدام از آنها بخشی از اختیارات دولتها را گرفتهاند و نمیتوانیم برخلاف مصوبات آنها در کشور خودمان کاری در آن زمینهها بکنیم که سازمان ملل بزرگترین آنهاست و دهها سازمان دیگر تابع سازمان ملل هستند. در بعد اقتصادی بانک جهانی، صندوق بینالمللی پول، سازمان تجارت جهانی و خیلی از سازمانهای کوچکتر مقرراتی دارند که اگر مراعات نکنیم، نمیتوانیم از امکانات آنها بهره بگیریم.
در کارهای روزمره نیز چنین است. مثلاً اگر عضو «ایکائو» نباشیم، استفاده از مقررات بینالمللی در حمل ونقل هوایی برایمان غیرممکن است. اگر عضو کشتیرانی جهانی نباشیم، در حمل و نقل دریایی مشکلات داریم. اگر عضو مخابرات جهانی نباشیم، نمیتوانیم از فرکانسها استفاده کنیم. اگر عضو یونسکو نباشیم، در بسیاری از مسائل فرهنگی دنیا، محروم هستیم. اگر عضو فائو نباشیم ، از پیشرفت در مسائل غذایی بیبهرهایم و خیلی از راهنماییهای علمی دنیا به دستمان نمیرسد.
تقریباً همه زندگی به سازمانهای جهانی واگذار میشود و کار به جایی رسیده که همه میپذیرند عضو دادگاه بینالمللی شده و امضاء کنند. خیلیها الان عضو دادگاه بینالمللی هستند. البته جاهایی مثل آمریکا هنوز میترسند. مگر میتوان محیط زیست را در سراسر دنیا مستقل از کشورها اداره کرد؟ همه کشورها میتوانند محیط زیست جهانی را آلوده کنند که همه مردم دنیا آسیب میبینند و برای جلوگیری از آلودگیها مقررات جهانی لازم است.
بشر اینها را پذیرفته و خیلیها هم با اشتیاق عضویت آنها میپذیرند و پول میدهند. سازمانهایی که از کشورهای مختلف عضو میشوند، سالانه مبلغی پول میدهند و برای شرکت کردن و رفتن و آمدن و خیلی از کارهای دیگرهزینه میکنند. پس اینکه بحث شود که آیا جهانی شدن عملی میشود یا نه؟ فکر میکنم بیمورد است. هر سال سازمانهای جدیدی تشکیل میشوند و مقداری از اختیارات دولتها و ملتها را میگیرند و دولتها هم با اشتیاق و خواهش عضو میشوند.
این یک حقیقت است و خوشبختانه در ادیان آسمانی هم این مطلب هست. حالا چون شما خانمهای مسلمان میخواهید کار کنید، به شما میگویم که در ادیان آسمانی هم آمده که بهترین آنها در اسلام آمد که خیلی صریح است. آیهای در قرآن داریم که بحث جهانی شدن در ادیان قبل را مطرح میکند. «و لقد کتبنا فیالزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون» (سوره انبیاء، آیه 105) قرآن خبر میدهد که در کتاب آسمانی که مال حضرت داوود است، نوشتیم که روزی زمین – همه زمین، نه بخشی از آن – در اختیار انسانهایی شایسته قرار میگیرد و حاکمیت زمین به انسانهای واگذار میشود که شایستگی دارند و صالح هستند. البته صالح را هرکسی به میل خود تفسیر میکند. ولی معنای مشخصی که دارد، این است که شایستگی حاکمیت در جهان را داشته باشد.
اینکه شایستگیها چیست؟ زمان تعیین میکند. پس میبینیم در زبور هم این بحث بود. اما اسلام به این بحث شکل داد، یعنی کاربردی کرد. در اسلام اصل مهدویت را همه فرَق اسلامی دادند. منتهی اهل سنت اصل مهدویت را عام میدانند و میگویند: بالاخره روزی انسانی از نسل پیغمبر اکرم (ص) پیدا میشود که دین اسلام را در سراسر دنیا حاکم کند. شیعه آن شخص را هم معین کرده و میگوید: «امام دوازدهم است» معتقد است متولد شد و هست و روزی که شرایط درست شود، برنامه حکومت خود را اعلام میکند و دنیا هم میپذیرد و موفق میشود که دنیا را با یک پرچم، یک قانون و یک حکومت اداره کند.
این هم چیز محالی نیست. همانطوریکه عرض کردم، داریم به این طرف میرویم. همه دارند میروند و بتدریج دنیا میفهمد که از هم جدا نیست و مجموعه دنیا احتیاج به مقررات عامی دارد که این زمین را درست اداره کند.
بحثی که الان برایتان مهم است، این است که در مسیر جهانی شدن مواظب باشید کلاه بر سر مسلمان نرود. شما خانمهای مسلمان هستید، منتها میخواهید از همه خانمها بحث کنید. البته حکومتها، دولتها و مسئولان، وظایف عام خودشان را انجام میدهند. شما بعنوان گروههای غیردولتی میخواهید کار کنید تا از جریانی که پیش میآید، زنهای مسلمان استفاده کنند و ضرر نکنند که کار درستی است. ولی احتیاج به کار واقعی دارد. یعنی با سمینار، کنفرانس و اینگونه برنامهها کار تمام نمیشود. باید گروه محقق داشته باشید که کار کنند و بینند کجا به نفع و کجا به ضرر است و کجا باید کمک کنید؟ باید مواظب باشید؟ برای این کارها باید گروههای دانشمندی از خانمها دور هم باشند و دائماً جزوهها به دیگران بدهند و بحث شود و میزگرد بگذارید. کارگاهها دارید، دبیرخانه دارید، دنبال میکنید و مجله هم دارید که نخواندهام. شاید در آن باشد. ولی مواظبت عالمانهای لازم دارد.
همانطور که نماینده یونسکو گفتند، میتواند منافع زیادی برای خانمها داشته باشد البته ضررهای جدّی هم زیاد است. من از یک بعد میگویم. میبینید هرجا که قدرتمندهای دنیا جمع میشوند، درمقابلشان یک عدّه از مردم از سراسر دنیا تظاهرات و با جهانی شدن مخالفت میکنند. چون قدرتمندان میخواهند از حرکت طبیعی جهانی شدن سوء استفاده کنند. آنها دارند موج سواری میکنند. در حالی که یک موج طبیعی در طبیعت بشر است که بشر را بهم نزدیک میکند. اینها میخواهند در نقاط حساس سوار شوند و بهرهگیری کنند. همان کاری که در سازمان ملل کردند. سازمان ملل یک ضرورت بود.
بعد از جنگ جهانی فهمیدند که باید جایی باشد تا نگذارند جنگها و ظلمها شود. فاتحان جنگ، سازمانی را تشکیل دادند و بعد هم در شورای امنیت برای خودشان حق وتو قراردادند. یعنی اگر تصمیمیباشد و دیگران رأی بدهند و ما مخالف باشیم، آن تصمیم را لغو میکنیم. یعنی الان کشوری از آن 5 کشور حق وتو در شورای امنیت میتواند همه بحثها و همه رأیها را متوقف کند. براساس منطق انسانهای عاقل، عالم و عادل درست نیست. چرا باید اینگونه باشد؟ نقطه حساس سازمان ملل شورای امنیت است که امکانات اجرایی دارد. مصوبات مجمع جهانی که امکانات اجرایی ندارد. چیزهایی که میگویند در ابعاد سیاسی هم استفاده میکنند. اما اینجا تصمیم میگیرند، تحریم میکنند، جنگ میکنند، بازداشت میکنند و خیلی کارهای دیگر. چون برای خود حق وتو گرفتهاند.
اگر جهانیشدن اینگونه باشد، جواب نمیدهد الان آمریکا در سازمان تجارت جهانی مثل یک نگهبان ایستاده و هر کشوری را که بخواهد راه ندهد، جلویش را میگیرد. این کار، جهانی شدن را از مسیر طبیعی بیرون میکند. در جاهایی هم که قانوناً حق اینطور چیزها را ندارند، با پول و زور و تهدید عمل میکنند. مثل همین آژانس هستهای که تأسیس شد تا بشریت بتواند از مواهب صلحآمیز هستهای استفاده بکند و به طرف سلاح هستهای نرود. یعنی دو کار مهم است:
1- مانع نظامیشدن شود.
2- اینکه مردم استفاده کنند.
الان سازمان هستهای به دنیا زور میگوید و یکی از آنها ما هستیم. همه جای کشورمان را باز کردیم و میگوییم بیایید و هرجا را که میخواهید، بازرسی کنید. ایران نمیخواهد سلاح هستهای بسازد. ولی آنها بهانه میگیرند و میگویند: میخواهید مخفی کاری کنید. به بهانه اینکه میترسیم مخفی باشد، اینجور رفتار میکنند. در مقابل اسراییل سلاح هستهای ساخته و حرفی نمیزنند و کاری با آن ندارند. اینجور جهانی شدن، بشر را گرفتار میکند. ظلم است. باید در مقابل آن مقاومت شود. شما خانمها بعنوان عضوی از خانواده عموم بشر باید در این مسائل حرف داشته باشیم. شاید بحث شما بیشتر درباره مسایل خانمها باشد. اگر میخواهید روی مسائل خانمها بحث کنید، بهرحال خانمهای مسلمان طبق عقاید دینی و ملی خود، ارزشها، افکار و مقدساتی دارند که میتواند در معرض تهاجم فرهنگی و مقررات و خواستههای قدرتهای خطرناک و مسلط دنیا قرار گیرد و آنها بخواهند از طریق جهانی شدن سرنوشتی برای زنان مسلمان پیش بیاورند که اهداف خاص خودشان را پیگیری کنند.
شما باید کاملاً مواظب باشید، ضمن اینکه از مواهب طبیعی جهانی شدن استفاده شود، در جاهایی که میبینید به ضرر شما – چه ضرر اقتصادی، چه ضرر خانوادگی و چه ضرر فرهنگی و عقیدتی - تمام میشود، باید بیانیه بدهید، مخالفت و افشاگری کنید و خواستههای خود را مطرح نمایید. باید به این مسائل بپردازید. چون قدرت زیادی دارید. مسلمانها در سازمان ملل 50 تا 60 رأی دارند. از دولتهایتان بخواهید از حق شما دفاع کند. از یونسکو بخواهید دفاع کند و شما هم مواظب باشید.
غربیها برای زنهای خودشان سعادت درستی نیاوردند. البته آزادیها و چیزهای مثبت زیادی دارند و خدمت هم کردند، ولی آلودگیهای جدّی هم آوردند. میبینید مسئله بچههای بیسرپرست دارد در کشورهای غربی اضافه میشود. بچههایی که پدر و مادر خودشان را نمیشناسند و در پرورشگاهها بزرگ میشوند. موج اینها دارد وارد جامعه میشود. این، محصول رویههای آنهاست. خانمهایی که بخاطر طلاق رسمی یا قهر از مردان جدا شدند، بلیهای برای غربیها هستند. آمار و ارقامشان واقعاً وحشتناک است.
البته دنیای اسلام هم در معرض خطر است. باید از خودمان حفاظت کنیم. آنها همه دروازهها را باز کردند تا ابتذال فرهنگی را به کشورهای جهان سوم و مسلمانها بفرستند. جهانی شدن باید نکات مثبتی هم داشته باشد که مانع شود. آنها حق ندارند این کار را بکنند و مقرراتی بگذرانند که ارزشهای ملتها و ادیان را ندیده بگیرند. باید به فکر فرهنگ و دین خود باشند تا مورد تعرض قرار نگیرد. ضمن اینکه آزادی هست و مردم مطالعه و انتخاب میکنند. اینطور نیست که به همه چیز نظر منفی داشته باشیم. خیلی چیزهایشان خوب است که باید اقتباس کنیم و خیلی چیزهایشان بد است که باید کنار بزنیم. آنها هم وقتی در جوامع اسلامی ارزشهای خانواده را میفهمند که چقدر میتواند برای سعادت جامعه مهم باشد، باید در کشورهای خودشان ترویج کنند. باید الگویی بسازیم و آنها این الگو را ببرند. البته عیبهایی در کشورهای جهان سوم میبینیم. ظلمهایی به زنها و طبقات پایین وجود دارد که باید برطرف شود. آنها این عبیبها را بزرگ میکنند و به رخ ما میکشند و در کنار آن ابتذال خود را صادر میکنند. باید خودمان را اصلاح کنیم.
یکی از کارهای شما این است که وقتی طرح و پیشنهاد میدهید، صریح بگویید این اشکالات هم وجود دارد و باید اینها را اصلاح کنیم. مثلاً قانون مدنی ما دهها سال پیش نوشته شد. البته در آن زمان هم فتاوایی که علما میدادند، تطبیق میکرد. منتهی آن فتاوا مربوط به آن سالهاست. شما خانمهای ایران و دیگر کشورهای مسلمان میتوانید مطالعه کنید و بگویید این قوانین اشکال دارد و باید اصلاح شود. پیشنهاد بدهید تا زمینه فریبکاری دزدان بینالمللی فرهنگ شما کم رنگ نکند. میتوانید این خدمات را برای داخل هم داشته باشید.
بهرحال کار مقدس و درستی است . مواظبت از ارزشهای واقعی و استفاده و اقتباس از ارزشهای دیگران برای اصلاح جامع مهم است و امیدواریم در این اجتماع و سمینار تصمیمات خوبی بگیرید و به دنیا عرضه کنید. ما هم برای توفیق بیشتر شما عزیزان دعا میکنیم.
والسّلام علکیم و رحمه ال