بسم الله الرحمن الرحیم

قبلاً باید از مهمان‌نوازی و ابراز محبت امروز جناب‌عالی، همکارانتان و مردم خوب تاجیکستان تشکر کنیم. من در میان شما احساس خوبی دارم. فکر می‌کنم در جایی مثل مشهد یا شهرهای دیگر شرقی ایران هستم. از اینکه مذاکراتمان را با زبان فارسی انجام می‌دهیم، احساس خوشحالی دارم. بالاخره تاجیکستان به زبان خودش برگشته و واقعاً استقلال این کشو برای ما باارزش است.

ما فقط با شما و با بعضی از افغانی‌ها می‌توانیم فارسی صحبت کنیم. بقیه جاها به ترجمه احتیاج داریم. به علاوه روحیات و معنویات این دو کشور بسیار به هم نزدیک است و میراث فرهنگی مشترک زیادی داریم.

در مسیری که با شما می‌آمدیم، دیدیم که شما بهترین خیابانتان را به اسم رودکی نام‌گذاری کرده‌اید. در ایران هم همین کار را می‌کنند. شما اینجا مجسمه فردوسی را دارید، ما هم آنجا مجسمه فردوسی و خیلی از شعرای دیگر داریم. اکثر مردم شما مسلمانند و مردم ما هم مسلمانند. شاید مناسب بود که بعد از استقلال بیشترین همکاری را با ایران می‌داشتید، ولی متأسفانه این‌طور نشد. الان هم به دلیل فاصله ما با شما، مشکلات افغانستان و هم به دلیل ناامنی‌هایی که در اینجا پیدا شد، روابط به حدّ مطلوب نرسیده است. وقت و نیروی تاجیکستان صرف کارهایی شد که نباید می‌شد. باید از این فرصت استفاده کرده و کشورتان را می‌ساختید. این بحث‌هایی که الان هست، می‌گذاشتید برای بعد که همه کارها درست می‌شد.

به هر حال ما از صمیم دل و با همه وجودمان مایل هستیم که با کشور شما کار کنیم و دلمان می‌خواهد شما بهتر از دیگران بتوانید مشکلاتتان را حل کنید. امیدواریم این جریان صلح کنونی به نتیجه کامل برسد و امنیت کامل در همه جای کشور شما حاکم شود. در آن صورت ما را در همه زمینه‌ها در کنار خودتان خواهید دید. ما به عنوان برادر خوب خودمان به شما نگاه می‌کنیم و همکاری‌هایمان را نیز محدود نمی‌کنیم. در همه زمینه‌هایی که تمایل داشته باشید، حاضر به همکاری هستیم. همکاری‌های علمی، فرهنگی، سیاسی، بین‌المللی، منطقه‌ای و همکاری‌های اقتصادی در وجوه مختلف آن قابل گسترش است.

خوشبختانه ما در ایران تجربه‌های خوبی داریم. در این چند سال بعد از انقلاب چگونگی استفاده از منابع خودمان و قطع نیازهای خارجی را به خوبی آموخته‌ایم. ملاحظه می‌فرمایید که هر چه آمریکا و اروپا علیه ما توطئه می‌کنند، هیچ اثری در ایران ندارد، چون کارهای خودمان را خودمان انجام می‌دهیم. آن‌ها به نفت و گاز ما نیاز دارند، اما ما هیچ نیازی به آنها نداریم. اگر هم نیازی داشته باشیم، انحصاری نیست و در همه جای دنیا می‌توانیم آن را رفع کنیم.

در مورد وضعیت شما، به خوبی می‌دانیم که در تاجیکستان الان مسئله مهم تأمین انرژی است. شما اگر گاز و نفت و برق به اندازه کافی داشته باشید، همه چیز به خوبی پیش می‌رود. شما هم نیروهای متخصص خوبی دارید. یکی از زمینه‌هایی که می‌توانیم همکاری کنیم، در زمینه انرژی است.

خوشبختانه ما در همه بخش‌های انرژی تجربه و وسایل موردنیاز را داریم. باید راهی پیدا شود که ما با هم بیشتر کار کنیم، ما دنبال سود نیستیم، دنبال این هستیم که ضرر نکنیم. یکی دیگر از چیزهایی که برای ما روشن شده این است که در اینجا کارخانه‌های زیادی وجود دارد که به خاطر فقدان انرژی یا مواد اولیه فعال نیستند. در این زمینه هم می‌توانید از ایران خوب استفاده کنید. همین الان بعضی کارخانه‌ها مثل کارخانه‌های نوشابه، شیر پاستوریزه، مرغداری‌ها یا بعضی دیگر را شروع کرده‌اند، ولی باید کارهای اساسی‌تری انجام شود. همچنین معلوم شد که شما کارخانه بزرگ تولید آلومینیوم دارید که تنها از نصف ظرفیت آن استفاده می‌شود. باید فکری شود که از ظرفیت آن خوب استفاده کنید. در مورد مسائل آموزشی و فرهنگی هم کارهایی انجام شده، ولی کافی نیست.

یکی دیگر از مواردی که حتماً باید مورد توجه قرار گیرد، بانک است. اگر مبادلات پولی آسان نباشد، روابط اقتصادی ما به خوبی پیش نمی‌رود. به هر حال مسئله مهم ایجاد امنیت و آشتی ملی در کشور شماست. این کارها را سالهای قبل هم می‌شد انجام داد، ولی اینکه الان شکل می‌گیرد به خاطر آرامشی است که احساس می‌شود. اگر این آرامش در اینجا تداوم پیدا کند، راه برای همکاری‌های بیشتر باز می‌شود.

ما تلاش می‌کنیم به زودی شبکه برق خودمان را به ترکمنستان وصل کنیم و چون شبکه برق شما نیز به ترکمنستان وصل است، می‌توانید از طریق ما به آذربایجان و ارمنستان متصل شوید و همچنین امکان فروش برق شما به ترکیه نیز وجود دارد. قوی‌ترین منبع درآمد شما تولید برق است، زیرا اگرچه برق در اینجا ارزان تولید می‌شود، ولی هر چه به طرف غرب بروید، گران‌تر می‌شود. بنابراین یکی از کارهای مهم ما در این سفر این است که بتوانیم راه درستی ایجاد کنیم که در زمینه تولید برق همکاری کنیم.

این طور که آقای دکتر ولایتی گفتند، در اکثر موارد آقایان در سطح کارشناسی با هم توافق کرده‌اند، ولی مواردی هم هست که احتیاج به تصمیم‌گیری من و شما دارد. در صورت مشخص شدن این گونه موارد، می‌توانیم اسنادمان را امضا کنیم.