سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در دیدار با مسئولان و کارکنان منطقه آزاد انزلی

بسم‌الله الرحمن الرحیم
الحمدلله و السّلام علی رسول الله و آله
در دیداری که در سال 73 با مردم خوب انزلی داشتیم، قول ایجاد منطقه آزاد را به آنان دادیم. آن موقع نظر مسئولان کشور این بود که یکی از موتورهای مهم توسعه و رونق، ایجاد مناطق آزاد است. آن موقع روی تجربه چین حساب می‌شد که انصافاً چینی‌ها از این موقعیت خوب استفاده کردند و یکی از عوامل رونق اقتصادی چین که به سرعت در حال توسعه است، تفکر ایجاد مناطق آزاد بود.
همچنین ما آن موقع طرح جبل علی را دیده بودیم که به عنوان یک رقیب بزرگ در کنار ما بودند. به هرحال فکر کردیم در شرایط جدیدی که مناطق آزاد در سراسر دنیا رونق پیدا می‌کرد، باید ایران که موقعیت ممتاز ترانزیتی دارد، خیلی بیشتر بهره بگیرد.
با این تفکر حرکت کردیم. البته دولت در آن زمان فقط می‌توانست در حد منطقه ویژه تصمیم بگیرد. چون ایجاد منطقه آزاد مشروط به تصویب مجلس بود. دولت سازندگی می‌توانست در حد منطقه ویژه اقدام کند. در دیداری که با مردم شهر انزلی داشتم، قول دادم که منطقه ویژه را تأسیس کنیم که کردیم.
انتظار من این بود که اینجا به خاطر موقعیت ممتازش خیلی سریع تبدیل به یک منطقه پر رونق تولیدی، صادراتی، انتقال تکنولوژی، توریستی و خیلی چیزهای دیگر شود. یکی از اهدافی که اینجا را انتخاب کرده بودیم، این بود که انزلی در تاریخ ایران همیشه یکی از قطب‌های اقتصادی و فرهنگی بود. با آن سابقه که آن موقع بیشتر متکی به صیادی و در حد وضع خودش به صنعت توریست بود، اینجا را انتخاب کردیم. شرایط تالاب هم ممتاز بود که امیدوار بودیم با این حرکت بعدها مسئله تالاب را حل کنیم. گشتی هم روی تالاب زدیم.
البته آن موقع بین محیط زیست و جهاد اختلاف بود که متأسفانه آن اختلاف هنوز هم مانده و حل نشده است. آن موقع رئیس محیط زیست به ما وعده داد که ظرف چند ماه طرح جامع تالاب را خواهد داد که گویا هنوز هم داده نشد. نمی‌دانم دادند یا نه؟ واقعاً حیف است. چون تالاب یکی از سرمایه‌های ملی بزرگ کشور است. نباید بگذاریم این ستاره زیبای منطقه خزر کم نور شود. می‌توان بهره‌های زیادی از آن گرفت.
به هرحال روی منطقه ویژه اینجا حساب زیادی باز کرده بودیم. خوشبختانه الان به یک مرحله جدید رسیدید که مجلس تصویب کرد و امیتاز هم داده است. البته در کنار این، یک امتیاز را پس گرفت. خدا را شکر که کم کم دارید جلو می‌روید.
باید همت شما خیلی بلند باشد. همان موقع سفری به گرجستان داشتم. کریدور شمال و جنوب شاخه‌های زیادی دارد. در گرجستان تصمیم گرفتیم بندر عباس، دریای خزر و دریای سیاه را به هم وصل کنیم. حتی زمینی را در ساحل دریای سیاه گرفتیم. تأسیساتی هم برقرار کردیم تا بتوانیم از طریق دریای سیاه و دریای جنوب و دریای خزر و بزرگ راههایی که به هم وصل می‌شوند، رونق عظیمی به این ترانزیت بدهیم. اگر آن کار می‌شد، موقعیت ما را خیلی بالا می‌برد.
آن موقع در نظر ما بود که در دریای خزر، به بیش از یک بندر نیاز داریم که ایجاد این تأسیسات در بندر گز و بندر ترکمن هم مورد نظر ما بود. راه‌آهن سراسر تهران – شمال را به بندر امیرآباد بردیم و طرح احداث خط آهن به بندر انزلی هم تهیه شده بود که خوشبختانه الان در حال اجراست. انشاءالله به موقع تحویل بدهند. همچنین امیدواریم احداث بزرگراه هم سریع‌تر تمام شود. در گذشته انتظار سرعت بیشتر بود. اگر بزرگراه را به اینجا وصل کنند که می‌کنند و اگر راه‌آهن را به زودی تحویل بدهند که نیاز به زمان دارند و بالاخره تحویل می‌دهند، رونق اینجا مضاعف خواهد شد.
شرایط اینجا را هم می‌دانید که بخشی از آنها را آقایان فیروزآبادی و حق‌شناس گفتند که من حرفهایشان را کاملاً تأیید می‌کنم. باید بهای بیشتری برای زیربناهای اینجا بدهیم که این کار جزو ضرورت‌های سرعت بخشیدن به عملیات پروژه‌های مهم در زمان ماست. اگر امروز سرمایه‌گذاری در زمان خودش به نتیجه نرسد، اقتصادی نیست. باید زمان را لحاظ کرد. متأسفانه این عیب در طرح‌های بزرگ ما وجوددارد. به خاطر تأخیرهای زیاد به مشکلاتی برخورد می‌کنیم.
موقعیتی که بندرانزلی می‌تواند در آینده در کریدور بسیار بسیار مهم شمال – جنوب داشته باشد، برای کل ایران یک امتیاز بزرگ است. نزدیکی به جمعیت، امنیت منطقه، شرایط ویژه همه استانهای شمالی و حضور انبوه مردم ایران در ساحل دریای خزر شرایط کاملاً ارزشمندی است. مخصوصاً اگر افراد خوش‌ذوق فنی، تجاری و گردشگری در این بخشها، طراحی و از این ظرفیت‌ها استفاده کنند، بن‌بستی که در آسیای میانه وجود دارد، شرایط مشکلی که در جنوب روسیه وجود دارد و شرایط خاصی که در قفقاز وجود دارد، می‌تواند باعث مزیت‌های منطقه آزاد انزلی شود.
الحمدلله قدمهای اولیه را برداشتید و الان قانون و برنامه دارید که جلو می‌روید.بخش خصوصی هم ظرفیت خوبی است که بعضی از واحدهای آن در اینجا فعال هستند. مطمئناً می‌توانید سرمایه‌گذاریهای بخش خصوصی را بیشتر از این جذب کنید. واقعاً دولت نمی‌تواند به اندازه بخش خصوصی در مناطق آزاد سرمایه‌گذاری کند. رونق این مناطق نیاز به بخش خصوصی فعال دارد که انشاءالله این کار را می‌کنید.
امیدواریم این ظرفیت عظیم ایران، این ظرفیت ممتاز استانهای شمالی و این ظرفیت ویژه بندر انزلی پشتوانه خوبی برای شما باشد و شما هم قدر این پشتوانه را بدانید و مسئولان کشور هم قدر این موقعیت را بشناسند. در همین حدکه الان می‌بینیم، این چراغ دارد روشن‌تر می‌شود، خوشحال هستیم، ولی انتظار سرعت عمل بیشتری داریم.
نماینده بندر انزلی، یعنی جناب آقای حق‌شناس خیلی خوب پیگیری می‌کنند. حتی گاهی سماجت می‌کنند.
امیدوارم این سماجت‌ها نتایج خود را در سال آینده که باز هم خدمت شما خواهیم رسید، نشان دهد.
والسّلام علیکم و رحمه الله