بسم الله الرحمن الرحیم

از توفیق حضور در جمع شما دانشگاهیان در دانشگاه مختوم‌قلی شاعر عارف و توانای شما خیلی مسروریم. ما برای مختوم‌قلی شاعر عارف اسلامی و ترکمنی در ایران احترام زیادی قائل هستیم و به همین دلیل دانشگاه شما در ایران مشهور و مورد توجه است.

من با کمال اشتیاق دعوت حضور در بین دانشجویان و اساتید را پذیرفتیم. خود من از لحاظ علائق شخصی، وابستگی زیادی به محصلان و متخصصان و دانشجویان دارم. برای من جاذبه مسائل فرهنگی و علمی از همه بخش‌های دیگر بیشتر است. به همین دلیل این اجلاس شما برای بنده و همراهانم خیلی شیرین است. همچنین از شنیدن توضیحات ریاست محترم دانشگاه و رئیس محترم بخش شرق‌شناسی و صحبت‌های شیرین دو دانشجوی دختر و پسر این دانشگاه لذت بردیم. ⁽¹⁾

حق این است که زبان فارسی و ترکمنی بین دو ملت ما بیش از این رواج پیدا کند. همانطور که در اینجا یک حرکت خوبی برای آشنایی با ادبیات فارسی و ایران شناسی شروع شده، در ایران هم حرکت جالبی برای آشنایی با میراث ترکمن‌ها به وجود آمده است و در پیشاپیش این حرکت آثار و ویژگی‌های مختوم‌قلی در ایران منتشر شده است. به اعتقاد ما به موازات همکاری‌های فنی و عمرانی و تجاری، دانشگاه‌های دو کشور ما هم باید همکاری بیشتری داشته باشند. من و آقای صفرمراد نیازوف، ترکمن‌باشی از این حرکت عمیقاً پشتیبانی می‌کنیم.

من انتظار دارم که شما دانشگاهیان دانشگاه‌های ایران خیلی بیشتر آشنا شوید. ما در ایران حدود یک میلیون و پانصد هزار دانشجو داریم که تقریباً در همه رشته‌های موجود دنیا تحصیل می‌کنند و در سالهای اخیر، نهضت بسیار وسیع و عمیق علمی و فرهنگی در ایران آغاز شده است. خوشبختانه ترکمنستان هم در این چند سال گام‌های مؤثری در این جهت برداشته است.

به هر حال این علما و دانشمندان هستند که باید نهایتاً جامعه را پیش ببرند. لوکوموتیو قطار حرکت تمدن و جامعه، دانشمندان و دانشگاهیان هستند. من امیدوارم که این جلسه کوتاه، سرآغازی باشد. برای تکرار این‌گونه ارتباطات و اساتید و دانشجویان هر دو کشور با یکدیگر آشنایی بیشتری پیدا کنند. ما تجربه‌های بسیار گرانبهایی در استقلال و خودکفایی داریم و مایلیم از طریق دانشگاه‌ها در اختیار کشور و شما قرار بدهیم. صمیمانه از محبت‌های شما متشکریم.

رئیس بخش شرق‌شناسی: جناب آقای رئیس جمهور، سؤالی داشتم، یکی از مسائل مهم منطقه آسیای میانه اکنون مسئله تاجیکستان است، با توجه به سفر جناب‌عالی به این کشور، نظر شما در مورد این مسئله چیست؟

● ما در سفر به تاجیکستان احساس کردیم که علاقه به صلح و آشتی جدی است و تلاش‌های میانجی‌گرانه خود را برای پایان درگیری در این کشور ادامه می‌دهیم. این کشور در گذشته به خاطر جنگ داخلی آسیب زیادی دیده است و ما قول داده‌ایم که اگر صلح برقرار شود، همکاری‌های وسیع عمرانی با آنها داشته باشیم.

*************************************************************

1- در ابتدای این مراسم رئیس دانشگاه مختوم‌قلی در سخنانی گفت: «جناب آقای هاشمی رفسنجانی، میهمان گرانقدر، خوش آمدید، صفا آوردید، شما همواره در قلب‌های ما جا دارید و ما همواره از دیدار شما خوشحال می‌شویم. در این سفر شما به دریافت جایزه بین‌المللی مختوم‌قلی و شهروندی محترم ترکمنستان نائل شدید که باعث افتخار همه ماست.

شما و فرزند محبوب ترکمن، جناب آقای صفر مرادنیازوف با مذاکره‌های خود دوستی دو ملت را مجدداً احیا کردید. مسلماً درخت دوستی که شما امروز کاشته‌اید، نتایج پرباری خواهد داشت.

روابط برادرانه دو ملت بعد از گشایش سفارت جمهوری اسلامی ایران در سال 1991 همواره گسترش یافته است و افتتاح راه‌آهن ما بین تجن، سرخس و مشهد این دوستی و برادری را باز هم محکم‌تر کرده است.

جناب آقای هاشمی رفسنجانی، درخت دوستی که شما کاشته‌اید، نتایج پرباری خواهد داشت و امضای 119 قرارداد همکاری میان ایران و ترکمنستان از ابتدای آغاز روابط دو کشور تاکنون که با تلاش حضرت‌عالی صورت گرفته است، نشانه همکاری گسترده دو کشور در همه زمینه‌هاست.

جناب آقای رئیس جمهور، در دوره اخیر و پس از استقلال کشور تحت رهبری رئیس جمهور ما آقای صفرمراد، ترکمن‌باشی، کارهای بزرگی انجام شده و ما پیشرفت‌های زیادی داشته‌ایم. اکنون در ترکمنستان 16 دانشگاه و دانشکده با 28 هزار دانشجو فعالیت می‌کنند. در این دانشگاه‌ها، دانشجویان در 250 رشته تخصصی تحصیل می‌کنند و آموزش آنان را 3400 استاد به عهده دارند. در مراسم امروز دانشجویان دانشگاه زبان‌های آزاد دنیا، دانشگاه اقتصاد ملی و دانشگاه مختوم‌قلی حضور دارند. در دانشگاه مختوم‌قلی 80 دانشجو در رشته زبان فارسی مشغول به تحصیل هستند که با همکاری جمهوری اسلامی ایران و قراردادی که ما با دانشگاه فردوسی مشهد امضا کرده‌ایم. زبان شیرین فارسی را به بهترین نحو آموزش می‌بینند. ما مطمئن هستیم که این اقدامات با حمایت شما انجام شده و از این جهت از شما سپاسگزاریم.»

در ادامه رئیس دانشکده شرق‌شناسی در سخنانی گفت: «جناب آقای هاشمی رفسنجانی، تشریف‌فرمایی شما به خاک ترکمنستان و دانشگاه دولتی مختوم‌قلی که یکی از دانشمندان بزرگ خاور زمین است، امری فراموش‌نشدنی است. شما یک دانشمند بزرگ هستید که شخصاً از کمک‌های برادرانه خود به ما دریغ نفرمودید و با تلاش‌های شما ترکمنستان جایگاه خود را در نقشه دنیا پیدا کرده است. رئیس جمهور محبوب ما آقای نیازوف در سخنرانی‌های خود به طور مکرر گفته‌اند که ما در مسائل اقتصادی به دولت همسایه خود ایران تکیه کرده و با آن همکاری می‌کنیم. این امر طبیعی است چون روابط ایران و ترکمستان از قدیم‌الایام سرچشمه گرفته و مردمانی که در نواحی مختلف چون آمل، ماریوش، نیسا، بالکان و غیره زندگی می‌کردند از ابتدا با یکدیگر تمدن مشترکی به وجود آورده بودند و امروز نیز آداب و رسوم مشترک بسیاری دارند. چندی پیش نیز سندی میان رؤسای دو کشور برای مطالعه میراث فرهنگی مشتر دو کشور به امضا رسید که انشاءالله این میراث گرانبها بیشتر شناخته خواهد شد. از خدای تبارک و تعالی عمر طولانی و با سعادت برای رئیس محترم جمهوری اسلامی ایران آرزو می‌کنیم.»

در ادامه یکی از دانشجویان رشته زبان فارسی در سخنانی گفت: «دانشجوی سال چهارم زبان فارسی هستم و از طرف کلیه اساتید و دانشجویان این دانشگاه تشریف‌فرمایی جناب‌عالی به ترکمنستان را خوش‌آمد عرض می‌کنم. خوش آمدید و صفا آوردید. جناب آقای رئیس جمهور، روابط بسیار دوستانه و برادرانه‌ای بین دو کشور برقرار گشته که نمونه بسیار زیبای آن راه‌آهن بین‌المللی مشهد- سرخس- تجن و روابط علمی و فرهنگی مانند تبادل استاد و دانشجو و استفاده از تجربیات یکدیگر در زمینه‌های مختلف است. ترکمنستان هر سال روابط خود را با همسایه جنوبی خود جمهوری اسلامی ایران مستحکم‌تر می‌کند. در حال حاضر در ترکمنستان توجه خاصی به آموزش و گسترش زبان فارسی می‌شود. سفارت و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان به دانشگاه مختوم‌قلی کتاب‌هایی در موضوعات ادبی و درسی گوناگون اهدا کرده است. برای ما بسیار مایه خوشحالی است که زبان شیرین فارسی را در مقاطع دبیرستان و دانشگاه فرا بگیریم. همچنین چند نوبت دانشجویان، اساتید و محققین ما در دوره‌های بازآموزی زبان فارسی در کشور همسایه جمهوری اسلامی ایران حضور یافته‌اند. بار دیگر از حضور رئیس جمهوری جناب آقای هاشمی رفسنجانی در خانه مقدس علم و دانش یعنی دانشگاه مختومقلی سپاسگزاری می‌نمایم. ما اطمینان داریم که روابط بسیار خوب دو کشور همسایه باز هم گسترش بیشتر پیدا خواهد کرد.»

یکی دیگر از دانشجویان دختر رشته زبان فارسی نیز در سخنانی گفت: «من دانشجوی سال چهارم شعبه زبان فارسی از دانشکده شرق‌شناسی دانشگاه مختوم‌قلی هستم. رئیس جمهور محترم، به خاک لاله‌خیز ترکمنستان خوش آمدید.

در دانشگاه مختومقلی بیش از 80 نفر دانشجو مشغول مطالعه زبان فارسی هستند. زبان فارسی برای آموزش و پژوهش تاریخ و ادبیات ترکمنی ضروری است، برای اینکه قرن‌ها ترکمن‌ها و ایرانی‌ها همسایه و هم‌سفره بودند و از این بابت تاریخ و فرهنگ و تمدن مشترک داریم. این امر باعث شده که به زبان فارسی علاقه زیادی داشته باشیم. بعد از به دست آوردن استقلال، دولت ما به آموزش زبان فارسی اهمیت خاصی می‌دهد. همکاری‌های ما با دانشجویان و استادان ایرانی روزبه‌روز گسترش می‌یابد. استادان ایرانی به دانشگاه ما می‌آیند و در رشته‌های ادبیات و زبان به ما درس می‌دهند. این هم یک نمونه دوستی و برادری ملت‌های ماست. بزرگ‌ترین شاعر ایرانی حافظ فرموده است:

درخت دوستی بنشان که کام دل به بار آرد نهال دشمنی برکن که رنج بی‌شمار آرد

ما ثمره و میوه‌های این درخت دوستی هستیم و گسترش این راه برادری هدف اصلی ما و شاهراه زندگی ما خواهد بود. این سیاست قلب‌های ما و سیاست رهبر مهربان ما ترکمن‌باشی این است. پاینده باد دوستی و برادری کشور بی طرف و مستقل ترکمنستان و جمهوری اسلامی ایران.»