سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در خطبه های نماز عید فطر

    خطبه اوّل: 

بسْمِ‌اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم

اَلْحَمْدُ ِللَّهِ رَبِّ اْلعالَمینَ، وَالصّلوةُ وَ السَّلامُ عَلی رَسُولِ اللَّهِ وَ عَلی عَلِیٍّ أَمیرِاْلمُؤْمنینَ

 این عید سعید و بزرگ اسلامی برای امّت بزرگوارمان مبارک باشد. ان‌شاءاللّه این عید سعید برای رهبر عظیم‌الشان انقلاب، خانواده‌های شهدا، اسرا و مفقودان، رزمندگان و جهادگران راه اسلام مبارک باشد.  یاد امام را حل (ره) و بزرگوار و بنیانگذار جمهوری اسلامی را در این روز عزیز گرامی می‌داریم و جایشان را خالی می‌بینیم. یاد شهدای عزیزمان و عزیزان پیشتاز راه خدا را در این روز گرامی می‌داریم و برای ارواح پاکشان از خداوند طلب رحمت خاص داریم.

 امروز روز عید فطر، از روزهای بسیار مهمّ و سازنده و الهام بخش تاریخ زندگی ماست. دو عید بزرگ رسمی، یعنی عید فطر و عید اذها در سال بعنوان عید اسلامی شناخته شده‌اند و برای آنها مراسم و مناسک خاص در نظر گرفته شده که نشان توجّه ذات اقدس باریتعالی نسبت به لحظات این دورها است و برای ما این لحظات ملکوتی و آسمانی، سرمایه عظیم الهی است.

 عید فطر از جهتی و عید ازها از جهتی دیگر، عید فطر بخاطر گذشت یک ماه ریاضت شرعی، عبادت و تلاش برای نزدیکی به خداوند و حرکت به سوی سعادت و باز شدن افق رحمت الهی برانسانها است؛ انسان‌هایی که بخاطر یک ماه روزه، دعا، تلاوت قرآن و سایر عباداتی که نفس انسان را تسویه می‌کند و انسان را از آلودگیها پاک می‌کند و صیقل می‌دهد.

 امروز وارد دوران جدیدی از زندگی خودش شده، یک ماه خودسازی کرده برای این که یازده ماه دیگر را با دستآورد خویش بتواند زندگی اسلامی و انسانی داشته باشد و لذا احتمالاً یکی از معانی فطر همین است.  چون کلمه فطر معانی مختلفی دارد که یا به معنای بازگشت به خلقت و فطرت است؛ یعنی انحرافاتی که انسان از مسیر خدا داشته است را اصلاح کرده و به آنچه که خداوند انسان را برای آن آفریده است، بازگشته است و یا به معنای خلقت است که باز هم همین نتیجه را دارد. یعنی باز هم انسان به خلقت اوّلیه خودش می‌رسد.

 این عید روزی است که انسانهایی که حق ماه مبارک رمضان را ادا کرده باشند، به همان حالتی که خداوند خواسته است در آن باشند، بازگشته‌اند. انسانی که شایسته نزولی رحمت و برکت خداوند است. انسانی پاک از تمام آلودگیها که طاعب بازگشته و رحمت خداوند را جلب کرده. ان‌شاءاللّه امّت و ملّت ما و مسلمانهای دیگر، یک چنین موهبتی را از این ماه گرفته باشند. انسانی که اگر از راه خدا منحرف بوده، امروز باز خودش را در مسیر الهی می‌بیند و اگر منحرف بوده است، توبه کرده. لذا ما باید امروز از شرایط روحی خاصّی که در وجودمان است، درس‌هایی عظیمی بگیریم و آن را حفظ کنیم. توصیه من به شما عزیزان، برادران و خواهران‌مان این است که نگذارید در طول سال دستآوردهای ماه مبارک رمضان از دستتان برود. آنچه که در این لحظات مقدّس و در لیل‌القدر و ماه هدایت تحصیل کرده‌اید، این سرمایه عظیم را حفظ کنید و در طول سال هم آن را رشد دهید و آن را عصای راه خدا و راهنمای زندگی شرافتمندانه و حرکت به سوی جوار الهی قرار دهید.  شما می‌دانید که از حالات بد انسان، عهد شکنی و شکستن توبه است. تحقیقاً بسیاری از ما در طول ماه مبارک رمضان توبه کرده‌ایم. از فاصله‌ای که با خداوند گرفته بودیم، برگشتیم و پیوند خودمان را با خداوند اصلاح کرده‌ایم و توفیق جلب رحمت خداوند را در اثر روزه و دعا و نیاش بدست آورده‌ایم. با خداوند عهد کرده‌ایم که با او باشیم و در اطاعت فرامین الهی، کوتاهی نکنیم و راه اولیاء و پیغمبرانش را حفظ کنیم.  و داشته باشیم.

 تحقیقاً آنهایی که اهل روزه و عبادت بودند در ماه مبارک رمضان اینها را نیز داشته‌اند و حیف است که انسان از عهدی که با خداوند کرده برگردد. باید هر روز بهتر از روز قبل به خداوند نزدیک شده باشیم.  مبادا کسانی فکر کنند که ماه رمضان دوباره می‌آید و باز هم فرصت توبه و عنابه است، خدا رحیم است، ما را می‌بخشد! البته همین طور است. امّا طرز برخورد ممکن است خسارت بار باشد.  ما نمی‌دانیم که آیا باز هم فرصت ماه مبارکی را خواهیم داشت یا نه؟ اگر هم داشته باشیم راه خداوند و سفره نعمت کرامت الهی آنقدر وسیع و طولانی است که هر چه ما خودمان را رشد دهیم و به خداوند نزدیک کنیم، باز هم هنوز میدان باز است و هر چه جلو برویم افقهای جدیدی باز می‌شود. عقب گرد از آنچه که انسان بدست آورده، خسارت‌های بشری هستند که خداوند همیشه ما را از آنها می‌ترساند و از ما می‌خواهد که برخلاف عهد و برخلاف وعده‌ای که با خداوند در ساعات مشخصی گذاشته‌ایم، عمل نکنیم.

ان‌شاءاللّه بتوانیم سال آینده و ماه‌های آینده سال (جاری) را بهتر از گذشته در راه خدا و برای دین خدا و برای انقلاب و برای جلب رضایت خداوند در صحنه باشیم.  همان طور که امّت ما بودند. ما در آخرین آزمایشی که در روزهای آخر ماه مبارک داشتیم، یعنی روز جهانی قدس، بوضوح فهمیدیم که امّت‌مان در ماه مبارک رمضان الهی‌تر شده و دستآوردهای گذشته خویش را حفظ کرده. آن حضور انبوهی که مردم روزه‌دار، در خیابانها و در مراسم بزرگداشت روز جهانی قدس داشتند، نشان داد که مردم راه خودشان را به خوبی حفظ کرده‌اند و مسیر انقلاب، راه خدا، راه جهاد و راه مبارزه را آن طور که امامشان (ره) ترسیم کرده و آن طور که خدا برای آن خواسته است را در پیش گرفته‌اند و شکر نعمت خدا را با این روحیه‌ای که خداوند به شما داده، ان‌شاءاللّه داشته باشید.

اَعُوُذُ باللَّهِ منَ الشَّیطانِ الرَّجیم

بسْمِ‌اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم

اِنَّا اَعْطَیناکَ الکَوْثُر/ فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَر/ اِنَّ شانِئکَ هُوَالْاَبتَرُ.

    خطبه دوّم:

بسْمِ‌اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم

اَلْحَمْدُ ِللَّهِ رَبِّ اْلعالَمینَ، وَالصّلوةُ وَ السَّلامُ عَلی رَسُولِ اللَّهِ وَ عَلی عَلِیٍّ أَمیرِاْلمُؤْمنینَ وَ عَلی الصِّدّیقة الطّاهِرة وَ عَلی سبْطَیِ الَّرّحْمَةِ الْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ وَ عَلی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدبْنِ عَلِیٍّ وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ موُسَی بْنِ جَعْفَرٍ وَعَلِیِّ بْنِ مُوسی وَ مُحَمَّدبْنِ عَلِیٍّ وَ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ وَالْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ وَ ألْخَلَفِ اْلهادی اْلمهْدیّ (عج).

  در خطبه دوّم راجع به عید و آن هم عید فطر و اهدافی که این روز مقدّس دنبال می‌کند، مطالبی را خدمتتان عرض می‌کنم.

 قبلاً یک نقطه خاصّی را عرض کنم: مطابق معمول، نماز عید فطر توسط رهبر معظم انقلاب برگزار می‌شد که همیشه مردم ما از فیوضات ایشان استفاده می‌کردند، ولی دیشب به خاطر کسالتی که عارض وجود مقدّسشان شده بود، اطبّاء، ایشان را از حضور در مراسم عید منع کردند، به خاطر این که کسالتشان تشدید نشود. البته صبح که من قبل از آمدن به این جا تماس گرفتم، معلوم شد که حالشان مساعد است، ولی باز هم به توصیه اطبّاء، مراسم را برگزار نکردند که جای نگرانی نیست. به هر حال وجود ایشان عزیزتر و شریف‌تر از آن است که ما در مورد مسائلی که مربوط به سلامت ایشان می‌شود، ریسک کنیم. لذا بنده این مسؤولیّت را به عهده گرفتم که ایشان دوره نقاهتشان پشت سرگذاشته شود و ان‌شاءاللّه باز از الطاف و فیوضات وجود ایشان بهره‌مند خواهیم بود و دعا می‌کنیم که خداوند ایشان را سریعاً شفای کامل عنایت فرماید. 

همان طوری که در مَضامین دعایی که در قنوت این روز خوانده می‌شود، توجّه داشتید، مضامینی که آن جا هست، مضامینی است که شایسته انسانهای شریف و شایسته حالات ما در اعیاد است. آن هم اعیاد اسلامی، دینی و خدایی. امروز، روز خداست، روز امّت است، روز شرف و کرامت برای انبیاء، اولیاء و ائمه است و روز جلوه عظمت و جبروت اسلامی است. روزی است که تبلور قدرت، صلابت و عظمت دین خداوند و عظمت مؤمنان راه خداست.

 این روزها در تاریخ جوامع اسلامی، بسیار با ارزش است و صرفاً برای مراسم خشک و بی‌معنا و کم اثر در برنامه‌های زندگی ما تدارک نشده. مشکلات جوامع اسلامی در چنین روزهایی حل می‌شود. ابهّت دنیای اسلام در چنین روزهایی ظهور پیدا می‌کند. یک چنین اجتماعاتی به تناسب، در همه شهرها و روستاها و در همه مراکزی که مسلمانها هستند بوجود می‌آید و حالتی که مسلمانها از عید دارند و پیوند معنویی که در چنین روزی برای مسلمانها هست، همه اینها دارای اثرات فردی و اجتماعی است؛ یعنی هم برای فرد و هم برای جامعه زُخْرُ، شرف و کرامت و رشد برای صالحان و راهیان خدا و جامعه اسلامی است.

در این روز خداوند وظیفه‌ای برای ما مقرّر کرده، کسانی که امکان انفاق کردن را دارند، بخشی ناچیز از مالشان را در اختیار مستضعفان و محرومان و نیازمندان می‌گذارند که برای آنها هم روز خوبی باشد و آنها هم از مشکلاتشان نجات پیدا کنند. زکات فطر و فطریه که می‌تواند به معنای زکات دین باشد و می‌تواند به معنای زکات بدن و خلقت و فطرت ما باشد یا یک نوع شکرانه‌ای است که به خاطر پیروزیمان در ماه مبارک رمضان بر شیطان و تسلط بر نفسمان با ریاضتهایی که کشیده‌ایم. یک نوع شکرانه ایست بخاطر نزدیک شدن‌مان به خدا و رسیدن به رحمت الهی و یا یک نوع وسیله‌ای برای تحفّظ وجودمان در مقابل آینده و یا هر دوی اینها. زکات فطر، یعنی ذکات دین یا ذکات فطر یعنی زکات خلقته وجود و فطرت است. هر دو، به یک نقطه می‌رسد، وجود انسان متدیّن و روزه دار و طاعب یعنی دین که بصورت یک بودجه محدود است، برای موارد پیش بینی نشده و آن هم روزی است که برای کسب و کار طبقه محروم روز تعطیل است که می‌تواند جبران کار نکردن آنها باشد و مشکلات آنی اینکه برایشان پیش می‌آید، از این راه حل شود و در عین حال مجموعه آن می‌تواند دردهایی را از جوامع اسلامی برطرف کند. در چنین روزی قاعدة در مراسم عید فطر، در مراسم نماز، مسائل مهمّ جهانی مطرح می‌شود و امّت ما از مشکلات یا نقاط قوّت و نقاط ضعف جامعه خودشان یا دنیای اسلام آگاه می‌شوند که من مسائل مهمّی را که امروز دنیای اسلام با آن مواجه است را خدمتتان فهرست وار عرض می‌کنم.

 در داخل، ما خودمان با اصلاح خرابیها و ساختن ویرانه‌هایی که براثر جنگ تحمیلی ایجاد شده و ارثی که از خرابیهای رژیم شوم و دیو صفت ستم‌شاهی از گذشته به ما رسیده مواجه هستیم که حرکت به سوی سازندگی، جبران مافات و اصلاح خرابیها از مسائل مهمّ داخلی کشور ما است. راهی است که امّت و دولت ما در آن، در حال حرکتند.

 در منطقه ما، مساله‌ای که در بحران خلیج فارس و جنگ نفت برای امّت ما پیش آمد، از مسائل مهمّ منطقه است. امروز حضور نیروهای نظامی بیگانه که خطر جدّی برای سلامت و سعادت ما هستند، یکی از مسائل روز ماست و دیگری مساله مشکل داخلی عراق است که برادران و خواهران ما در کشور مسلمان و همسایه ما گرفتار این همه مصیبت هستند.  روزانه هزاران نفر از این انسانهای مظلوم، محروم، ستم کشیده و تحت ظلم یا از خانه‌ها آواره می‌شوند و یا در اثر فشار و ستم رژیم بعثی عراق جان و سلامت خودشان را از دست می‌دهند. خرابی بی‌حدّ دو کشور مسلمان و همسایه ما یعنی عراق و کویت که رنج طولانی برای این مردم مظلوم خواهد داشت. آوارگی بی‌سابقه میلیونها انسانی که تعداد فراوانشان میهمان ما هستند. این مساله از مسائل مهمّ دنیای اسلام است و بلکه دنیای بشریّت است. بیش از یک میلیون انسان آواره، ستم کشیده، مصیبت دیده و زجر کشیده، میهمان شما مردم انسان دوست و شریف و با کرامت هستند.  چیزی که خداوند از شما خواسته است و باز هم در همین قنوت نماز عید به گوششان خورد و قرائت گردید، اهل جود و اهل مغفرت است و مردمی که به سوی ما آمده‌اند مصداق همین مغفرت هستند و باید مسائل گذشته خود را با عراق فراموش کنیم.

 البته ما هیچ وقت با مردم عراق مساله نداشتیم. در جنگ هم ما می‌دانستیم که قلب مردم عراق با ماست. ما آنها را مانند برادران و خواهران خودمان بپذیریم و آنان را مانند میهمان عزیزی مثل اعضای خانواده خودمان قبول کنیم  و به آنها برسیم؛ یعنی همان چیزی که شما در عمل نشان دادید که همین طوری هم هستید. همین امروز، صبح زود که در مسیر خیابانها می‌آمدیم در میدانها انبوه هدایایی که مردم ما برای آوارگان اهدا کرده بودند، به چشم می‌خورد. البته چند روز است که این حرکت ادامه دارد و تلاشهای را برای نجات آنها و حلّ مشکلات آنها ان‌شاءالله ادامه دهیم و در کشور خودمان آسیب دیدگانی از سیل و زلزله داریم که ان‌شاءالله امّت ما مثل گذشته، هیچ وقت آنها را فراموش نمی‌کند.

 از مسائل مهمّ دیگر دنیای اسلام، مساله فلسطین است. جایی که چند میلیون مسلمان، ده‌ها سال است آواره و یا تحت ستم صهیونیستها رنج می‌برند و مظلومیّت مضاعفی که اینها دارند، مشکلاتی که مردم شریف لبنان بخاطر اشغال بخشی از خاکشان توسط صهیونیستها و بخاطر حضور نامشروح استکبار که ملّت لبنان را تجزیه کرده و بخاطر فشارهایی که برای تجدید سلطله استکبار در آن جا هست. مشکلات مردم افغانستان که بیش از ده سال است در رنج، جنگ، آوارگی، خرابی و خون زندگی می‌کنند و هنوز نتوانسته‌اند وضع طبیعی خودشان را پیدا کنند.

 مشکلات کشمیر که مظلومانه تحت فشار و ستم سلطه‌گران ظالم و متجاوز قرار دارند که حاضر نیستند تا حقّ تعیین سرنوشت را به آنها بدهند و این همه ستم را به آنها روا می‌دارند.

 مشکل مسلمانان ما در سودان، فیلیپین، سری لانکا و در بسیاری از نقاط دنیا که از آن رنج می‌برند. امّا این مشکلات چیزهایی نیست که ما را مأیوس کند و یا احساس عجز کنیم، این‌ها هم می‌تواند از الطاف الهی باشد.  اصلاً سنّت الهی این است که انسانها را با مشکلات پرورش می‌دهد و آزمایش می‌کند. از طریق همین حوادث است که ما می‌توانیم به خدا نزدیک‌تر شویم. این حوادث میدان جهاد و انفاق را باز می‌کند.  انسان‌های فراوانی که با مال یا جان در این راهها از آزمایش الهی سربلند و سرافراز بیرون می‌آیند سعادتمنداند و اگر چنین صحنه‌هایی نباشد، از کجا می‌توانند به خدا نزدیک شوند؟  این سنّت الهی است که همیشه انبیاء، اولیاء و شخصیتهای خوب و انسانهای شریف میدانهایی برای جهاد، خودسازی و تقّرب به خدا دارند. عمر کوتاهی در مشکلات دارند و برای همیشه در سعادت قُرب و جوار الهی می‌توانند زندگی کنند.  از این صحنه‌های آزمایش ان‌شاءاللّه سرفراز بیرون می‌آییم و خودمان را به خداوند نزدیک می‌کنیم و با این حوادث انسان‌های مسلمان ساخته می‌شوند و امّت اسلامی پولاد آب دیده می‌شود. 

أَعُوذُ باللَّهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ

بسْمِ‌اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم

قُلْ هُوَ اللَّهُ اَحَدٌ/ اَللَّهُ الصَمَدٌ/ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یوُلَدْ/ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَد