سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در جمع هنرمندان

بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم

الحمدلله والسلام علی رسول الله وآله

بنا بود این اجلاس را در هفته‌های پیش داشته باشیم که بنده به خاطر تراکم برنامه‌ها توفیق زیارت شما را پیدا نکردم و امروز خوشحالم توفیق پیدا کردم، عدم توفیق گذشته را جبران کنیم و هدف من از این برنامه تشکر از سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه هنری بود که در طول دوران مسئولیتم شاهد نمونه‌های بسیار با ارزش از کارهای فرهنگی، علمی و هنریشان بودم که خوشبختانه با نمایش فیلم کوتاه و گویا، از آنچه که لازم بود از بخش‌های زیاد زحمات شما توضیح بدهیم، بی‌نیاز شدیم. باید از این همه ابتکار، کار، آثار ارزشمند، سازنده و خلّاق در این جلسه مراتب قدردانی خودم را ابراز کنم.

این چیزی که امروز از لحظه ورود تا این لحظه در برنامه‌های حوزه هنری دیدیم - از نمایش‌های گوناگون ادبی و هنری تا شعر و سرود و موسیقی و این فیلم آخر - نشان از بالندگی فرهنگ و هنر در دوران انقلاب و سازندگی است. فکر می‌کنم کسانی که از بابت فرهنگ ناسپاسی می‌کنند و خودشان هم فرهنگی هستند، خودشان را انکار می‌کنند. نمی‌شود این کارها و آمار و ارقام را در صحنه فرهنگ دید و گفت به فرهنگ توجهی نشد. البته هنر فرهنگی‌ها همین است که هیچ‌وقت قانع نباشند و به هر حدّی که رسیدند آن را گامی برای حدود بالاتر، بهتر و عمیق‌تر به حساب آورند، نه پایان کار و نه حتی وسط کار، بلکه آغاز کار است.

جهان فرهنگ و فضای علم و آموزش و ادب و هنر چیزی است که مثل خود انسان بی‌نهایت است و بی‌نهایت از فضای بی‌نهایت هیچ‌وقت نمی‌تواند قانع باشد که رسیده است و همیشه باید در راه باشد و احساس کمی بکند تا اینکه بیشتر بکوشد و بیشتر خلق بکند.

سایر بخش‌های فرهنگی و ادبی هم مثل شماست. نمی‌شود فکر کنیم که آنجا عقب مانده‌اند و اینجا جلو هستند. اگر امروز تمام فرزندان نوجوان ما تحت پوشش آموزش ابتدایی و سایر بخش‌های آموزش متوسطه هستند، آن‌ها هم بیشتر می‌خواهند. اگر یک میلیون و پانصد هزار دانشجو در دانشگاه‌های ما درس می‌خوانند و ظرف همین مدت کوتاه همین رقم عظیم بدست آمد، اگر فضای عظیم آموزشی در آموزش و پرورش و آموزش عالی بوجود آمده و اگر تیراژ مطبوعات ما به‌حدود ششصد میلیون در سال رسیده است، این همه فیلم، تئاتر و نمایشنامه‌های گوناگون، نشان از رشد فرهنگی و ادبی در بخش‌های جامعه است که نمونه‌اش را ما در نونهالان اصفهان دیدیم که اینجا چه هنرمندانه نمایش دادند، این دستاورد بسیار عظیمی است و بسیار بالاست. اگر ستاره‌های علم و دانش و هنر ایرانی در دنیا که تحت فشار تبلیغات سرکوب کننده امپریالیزم جهانی هستند، می‌درخشد. این‌ها جرقه‌های این برخورد استعدادهای هنری و فرهنگی است. فیلمی که از اصفهان نمایش دادید و من به جرأت می‌گویم که سایر استان‌ها نیز همین هستند. اگر اصفهان پیشرفته بود الان هم مشخص است. امّا در کردستان، کهکیلویه و بویر احمد، سیستان و بلوچستان، بوشهر و هرمزگان هم همین را می‌دیدید. اگر فیلمی ساخته شود از آنچه که امروز در زابل و چابهار و بندر لنگه و هرمزگان و همه جا، مجموعه حرکت سازندگی را نشان دهد، چنین تصویری به‌چشم می‌خورد. در همین تصویر وقتی بناهای مرتفع دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، کتابخانه‌ها و سایر وسایل فرهنگی را دیدیم، چشم من به نمونه‌هایی از قله‌های یک بستر عظیم از ارتفاعات فرهنگ و ادب و هنر خورد.

بُعد فرستادن علم و دانش و فرهنگ به‌روستا و نقاط محروم و پوشش دادن آن در طبقاتی که در گذشته دستشان برای دانش از دانشگاه و علم کوتاه بوده، از آنچه در این فیلم دیدیم، زیباتر و با ارزش‌تر است و خیلی عظیم. نمایش بچه‌هایی که از روستاهای کوچک چند خانواری جمع می‌شوند و در دبستان‌ها و دبیرستان‌های شبانه‌روزی و به هزینه دولت تحصیل می‌کنند و راه ترقی و علم آموزی برای آنها هموار می‌شود، از اینها هم زیباتر است. استعدادهای درخشان و سرکوب شده مردم محروم کشور سهم قابل توجهی از امکانات را در بخش آموزش می‌گیرند. ولی همه اینها به‌عقیده خود ما گام‌های اوّلیه راهی است که ایرانیان باید بروند و مسلمانان باید بپیمایند. نه اینکه سایر بخش‌ها قانع شده‌اند و سیرند. شما بخش‌های حمل و نقل، راه و ترابری، کشاورزی، صنعت، مخابرات، شیلات، انرژی، نفت، گاز، پتروشیمی و هر جا که بروید متصدیان و وارثانشان هل من مزید دارند و درست هم است. باید آنها دنبال کمال باشند. باید بیشتر بگیرند تا بیشتر پس بدهند.

در بخش فرهنگ، تأکید من این است که ما به مقطعی رسیدیم که الان بیشتر باید به تعمیق و بالا بردن کیفیت بپردازیم و به نرم‌افزار بیش از سخت‌افزار بپردازیم. در این دوران سازندگی سخت‌افزار بخش فرهنگ را بسیار جلو بردیم. در مدارس، دانشگاه‌ها و بخش‌های دیگر، کتابخانه‌ها، آزمایشگاه‌ها، ابزار چاپ، کاغذ و هر چه نیاز بوده، به‌طور عمده ابزار را فراهم کرده و اعتبارات لازم را اختصاص دادیم و راه‌ها را صاف کردیم.

به نظرم آنچه بیشتر احتیاج است به خود شما هنرمندان و فرهنگیان مربوط می‌شود، اینکه تلاش کنید و این فضای گسترده‌ای که در اختیارتان است را عمق بدهید و کیفیت خود را بالا ببرید و همان‌طور که برادرمان جناب آقای زم فرمودند، بنده هم به عنوان کسی که کمی با فضای شما آشنا هستم، به کمک شما خواهم آمد و آن بخش‌هایی که در تخصص من است و مربوط به اسلام شناسی است و مربوط می‌شود به‌کارهای ویژه فرهنگی که متکی است به تجربه دوران مبارزه انقلاب و دوران پس از انقلاب، آن‌ها را در حدّ وظایف، خودم را در خدمت فرهنگیان به معنای عام این فضا خواهم گذاشت، امیدوارم با این شرایط که در کشور ما به وجود آمده و این زمینه‌های مساعدی که امروز در کشور وجود دارد و این توجهی که همه مقاطع سنّی از کودکان، نوجوانان، جوانان و پیرمردان و نیمه سالان در این فضا از نزدیک دستی برآتش دارند، بتوانیم فرهنگ مناسب تاریخ مشعشع ایران و فرهنگ مناسب مکتب آسمانی اسلام و فرهنگ مناسب، انقلابی، عظیم و مردمی انقلاب که خودش فرهنگ‌ساز بود را به‌دنیا معرفی بکنیم و رسالتی که مادر این قطعه تاریخ بر عهده داریم تاریخ و مسئولیتی که اسلام و معارف آسمانی - این دریای بی‌کران نعمت فرهنگی - در اختیار داشته، بتوانیم از عهده آن برآییم.

چون به پایان وقت رسیدیم، از شما خداحافظی می‌کنم و شما را به خدا می‌سپارم.

والسلام علیکم ورحمه الله