سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در جمع معاونین، مدیران کل وزارتخانه‌ها و کمیسیون‌های برنامه‌ریزی زنان
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله والسلام علی رسول الله وآله
در گزارش خانم حبیبی مطالب قابل توجهی بود و در این گزارش، مانند یک تابلو خوب وضع خانم‌ها را در ایران به تصویر کشیده بودند. هنوز هم جاهایی را ما سراغ داریم که خانم‌ها به حق درست و واقعی خودشان رسیده باشند. اگر مثلاً آزادی، محور شغل، کسب مقام، مسائل عاطفی و انسانی و یا ارتباطات اجتماعی باشد که فقط در بعضی از جاها حقشان داده شده و در بیشتر موارد حقشان ضایع شده است. در مجموع نمی‌توان گفت که اهداف واقعی آفرینش در تقسیم مسائل و حقوق تحقق پیدا کرده است. اما مطمئناً در مقایسه با همه دنیا، در تاریخ ما وضع خیلی بهتر است و خانم‌ها شرایط بهتری پیدا کرده‌اند.
طبعاً وقتی در جوامع، درون شناسی تقویت می‌شود و به آرای مردم در سرنوشت جامعه توجه می‌شود، سهم خانم‌ها تقویت می‌شود، چون آراء آنها قابل توجه زمامداران قرار می‌گیرد و می‌بینیم که نصف آراء متعلق به خانم‌هاست و چون احزاب، جمعیت‌ها و حکومت‌ها به این آراء نیاز دارند، این وسیله‌ای شده است برای کشورهای دموکراتیک که بیشتر به زنان اهمیت بدهند. ما در ایران محور اصلی را در خواسته‌های اصلی اسلام قرار داده‌ایم و با آنچه که از اسلام می‌فهمیدیم و مسائلی که در سنن اجتماعی خودمان داشتیم، فقط باید راه موفقی را انتخاب می‌کردیم.
در قبل از انقلاب، رژیم گذشته، حرکت‌های جدیدی را برای آوردن خانم‌ها به میدان انجام داد، ولی به دلیل تناقضی که داشت، بخش عظیمی از زنان- چون خانواده‌ها مایل نبودند- نمی‌توانستند با آن وضعی که رژیم پهلوی می‌خواست، وارد صحنه بشوند. عده‌ای از تحصیل کرده‌ها آمدند و شرکت کردند و نتیجه، این بود که ما با مشکل مهمی مواجه شدیم، چون آنها خیلی غرب‌زده فکر می‌کردند و خانم‌ها از راه ترقی منصرف شده بودند.
گامی که در انقلاب برداشته شده، اگر ادامه پیدا بکند، دیگر موارد نامناسبی در جامعه پیدا نمی‌شود و تمام خانواده‌ها دارند می‌پذیرند که بچه‌هایشان وارد مدرسه بشوند، درس بخوانند و برخی نیز وارد دانشگاه بشوند و حتی در خارج از خانه مشغول به کار شوند. با توجه به این که رقم با سوادها یک دفعه رشد زیادی کرد، این رشد مخفی باید اصلاح بشود و ما در دانشگاه‌ها شناخت خوبی پیدا کردیم. امروز در مسائل اجتماعی تحرک زیادی دیده می‌شود. شرکت خانم‌ها در کمیسیون‌ها و شوراها و سایر مسائل کشور از این قبیل است.
مسئله مهم دیگر ارزیابی دیدگاه‌های جدید کشور است و مسائل مهمتری که پیش آمده است. برای اینکه افراد باسواد بشوند و قشر دانشمند را تشکیل بدهند، در همه مراحل، از فوق‌تخصص‌ها گرفته تا مراحل صنایع، حضور خان‌ها به صورت چشمگیری دیده می‌شود. سواد حقیقتاً شخصیت انسان را بالا می‌برد. آدم باسواد و بی‌سواد ممکن است از لحاظ شخصیت‌های اجتماعی و اخلاقی ترقی نداشته باشند، اما به هر حال آدم با سواد و دانشمند و متخصص از لحاظ جوهر و موضوع تفاوت می‌کند. خود انسان هم تفاوتش فرق می‌کند. جامعه هم در این زمینه سرمایه‌گذاری می‌کند. راه درستی انتخاب شده است و هم برای خود خانم‌ها و هم برای خانواده آنها خوب است.
اگر خانم تحصیلکرده و باسواد و آگاه به شرایط و اصول اجتماعی زندگی و مسائل اخلاقی و روانی باشد، حتماً می‌تواند همسر، مادری خوب و مدیری نیرومند برای اداره خانه باشد و با تخصص وارد کارهای اجتماعی می‌شود. شکستن طلسم ثبات خانه‌نشینی و انزوا هم یک پدیده مهم است. اصلاً عیب نیست که دخترها و خانم‌های جوان در جامعه رو به رشد باشند و کار کنند و در مسائل اجتماعی شرکت بکنند و این کار بدون درد سر اتفاق افتاد. اصلاً یک وقت ممکن است غرب کاری رابه جریان بیاندازد، انقلاب بکند و مبارزه اتفاق بیفتد، آن موقع تقدیر چیست؟
از لحاظ کاری هم خانم‌ها نمونه‌های خوبی ارائه داده‌اند. ما مدیرانمان را می‌بینیم که می‌گویند مثلاً در بخش آموزش خانم‌ها حضور چشمگیری دارند و مدیران و معاون‌ها از کار آنها راضی هستند. اگر خانم‌ها بد عمل کرده بودند، سروصدایش بالا می‌آمد، ولی آنها هر جا کار اجرایی را به عهده گرفتند، امتحان خوبی پس دادند. الان کم نیستند خانم‌هایی که مدیر مؤسسات و کارخانه‌ها و یا بخش‌های اداری دیگری هستند. تعداد آنها در این زمینه‌ها کم است، ولی در مدارس و دانشگاه‌ها زیاد هستند. به طور کلی فعالیت خانم‌ها رضایت‌بخش است و سرمایه خوبی برای ادامه کار است.
از لحاظ اداری رفتار آنها خوب است و افرادی شکیبا و بامتانت هستند. افراد وقتی که یک مقدار دستشان به کارها بند شود، یک کم از خودشان بی‌بندوباری نشان می‌دهند و سنت‌های جامعه را رعایت نمی‌کنند، این خودش باعث عقب‌گرد در کارها می‌شود. ولی این حرکت متین و آرامی که از خانم‌ها در بخش‌های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی دیده می‌شود، به تدریج ثابت می‌کند که راه آنها درست است و کسانی هستند که هنوز مقاومت می‌کنند و نمی‌شود نصف جامعه را در بعضی از مسائل نادیده گرفت.
از چیزهایی که بسیار جالب است، این است که خانم‌ها تا به حال اجازه نداده‌اند که تضعیف بشوند. موقعی که به بیرون از خانه وارد مدرسه و دانشگاه شدند، همه جا طوری است که ما در مجموع امنیت خانواده را در تربیت بچه‌ها تضعیف شده نمی‌بینیم و این برخلاف شرایطی است که در غرب اتفاق افتاد و در جاهای بی‌سرپرست و فاسد از لحاظ اخلاقی که اینگونه مراکز خیلی زیاد هستند و مراکز امدادی را پر کرده‌اند.
این ننگی برای کشورهای غربی است که مسائل را مخفی می‌کنند و اعداد و ارقام را پنهان می‌کنند. همین که بروز می‌دهند که اینگونه موارد، در ایران اتفاق نیفتاده است، این به خاطر مطالبی است که در حرکت بوده و در نتیجه احتیاط و مراعاتی است که مسئولان و خود شما در این زمینه کردید. نوع حرکت شما قابل اعتماد است. من امیدوارم که این دستاوردها را همیشه حفظ و مواظبت کنید و از کارهایی که باعث ایجاد تردید و کند شدن حرکت می‌شود، جلوگیری کنید.
با این دیدگاهی که جدیداً در جامعه ایجاد شده است، ما اگر این مسائل و قوانین مادی و خانوادگی و اجتماعی را مورد بررسی قرار بدهیم، ممکن است باز با این بررسی‌ها راه‌هایی برای رفع نواقصی که شما می‌بینید، پیدا شود.
من از زنانی که در این راه زحمت کشیده‌اند و در این راه پیش قدم بوده‌اند و مواظبت کرده‌اند، تشکر می‌کنم و مطمئنم که این حرکت با همان شیوه‌ای که ادامه پیدا می‌کند، می‌تواند الگویی برای دنیا باشد. من نمی‌گویم که همه جریان مثبت است، ولی غلبه با نکات مثبت است. مردمی که به طور مطلق این مسائل را ادامه می‌دهند، در دنیا فراوانند. ولی وقتی که جریان حرکت به سوی کمال باشد، قابل قبول است و جامعه باید این سبک زندگی را با یک مقدار تعدیل و تلفیق به عنوان یک الگوشناسی برای زندگی انسانی و حقوق اجتماعی برای تمام خانم‌ها مطرح بکند.
خداوند به ما و شما توفیق بدهد که در این مسیر همیشه بتوانیم، وظایف انسانی را مد نظر داشته باشیم و چیزی به جز حضرت حق را مدنظر نداشته باشیم.
و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته