سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در جمع مسئولین بانکها
بسم‌اللّه‌الرحمن‌الرحیم
«اَلâحَمâدُالِلّûهِ ربِّ الâعûالَمین وَ اَلصَّلûوهُ وَالسَّلاûمِ عَلیû رَسولِ اللّûهِ و آلِهِ أَجâمَعیüنâ»
آقایان خیلی خوش آمدند؛ مجلس خانه خودشان است و ما از اینکه جای‌مناسبی نیست و با فشردگی، اسباب زحمت شما شده‌ایم شرمنده‌ایم. این طوربه نظر می‌آید که این جمع شما در صورتی که با پذیرش کارهای عمده و مهم وبا جدیت و شهامت کار بکند، ممکن است که نقش بسیار مهمی را در آینده‌اقتصادی کشور ایفا بکند. هیچ کس تردیدی ندارد که قدرت پول و در نتیجه‌قدرت بانکها در داخل جوامع و در دنیا فوق‌العاده مهم و سرنوشت ساز است.شاید امروز سیاست اساسی جهان را در ابعاد اقتصادی که به دنبال خود ابعاددیگری را نیز می‌کشاند، مغزهای بانکداران دنیا به عهده دارند. متأسفانه‌قدرت‌های بزرگ دنیا عناصر سالمی نیستند، شاید از لحاظ کشور، شرکت وباند خودشان درست حرکت کنند، اما آنها کمتر به فکر اکثریت محرومین وکشورهای عقب افتاده دنیا و مظلوم دنیا هستند و اگر هم به فکر اینها می‌افتندمثل گاو شیرده رمق شیردادن را داشته باشند و باید آن قدر تزریق بکنند که‌بشود از آنها استفاده کرد و منابع آنها را برد. خوب حالا ما به آن سیاستهای‌پولی جهانی که دسترسی نداریم و کار عمده‌ای نیز نمی‌توانیم انجام بدهیم. آن‌مسیر بانکداری در دنیا، تکامل و یا شکل تکامل یافته مسیر رباخوری بوده،منتها یک مقدماتی اضافه شده و یک ضرورتی است که نمی‌شود از آن صرف‌نظر کرد، اگر جایی نباشد که این پولهای ریز مردم را جمع بکند و این پولها راهدایت بکند تحقیقاً جامعه ضرر خواهد کرد. دیگر امروز نمی‌شود بدون بانک‌زندگی کرد، برای مردم قطعاً لازم است، آن
موقع هم که بانکها موجود نبودنداشخاص مورد اعتماد و کسان دیگری این نقش را در محدوده‌های مشخص‌بازی می‌کردند.
مثلاً یک نفر در بازار بود که مردم پولشان را نزد او امانت می‌گذاشتند و در ده‌یک نفر بود و معمولاً تجار و پولدارها صندوقشان پولهای خرد مردم بوده وآنها از این امانت، کار و استفاده می‌کرده‌اند. به هر حال ما شکی نداریم که این‌قدرت عظیم می‌تواند در خدمت اکثریت مردم قرار بگیرد که این هم به دوش‌شما است. آقایان قبلاً یک جلسه سمیناری داشتند و اینجا تشریف آوردند، ماباز روی این مسأله تکیه کردیم.
قبل از اینکه ما اینجا بیاییم، آقای نجفی چیزهایی که می‌فرمودند نشان‌می‌داد که آقایان دنبال آن کارها رفته‌اند، خدا بکند که بتوانید و به تصمیمات‌مهمی برسید و چون این بانکها دیگر عملاً دولتی است کسی که احیاناً دربعضی جاها به مشکلی برخورد کرد، خیلی هم نگران نیست، چون بانک درخدمت جامعه است و دولت می‌تواند جبران بکند و به کارها برسد. البته شماکارتان را با کارشناسی انجام می‌دهید و ریسک‌های خطرناک نخواهید داشت.ریسک در یک حد قابل قبولی لازم است تا کارها تحول پیدا بکند، همان طورکه در جمع خودتان مطرح بوده، به خدمت قشر زحمت کشی بروید که واقعاًمی‌تواند مولد باشد و حتی تولید در زندگی خانوادگی آنها مؤثر است و بنیه‌تولید جامعه را می‌تواند بالا ببرد. باید فکر استعدادهایی که به اینها هیچ وقت‌فرصت داده نشده خود را نشان بدهند، کرد و آنها را وادار کرد که از امکانات‌بانکها استفاده بکنند و آنها بعداً به منابع بانک و کارهای مهمی که در خدمت‌کل کشور است تبدیل می‌شوند. در این کشور عزیز ما ایران، کارهای بسیاربسیار عظیمی است که امروز بانکها می‌توانند دنبال این کارها بروند، ما بخش‌خصوصیمان در شرایط انقلابی طبعاً بعید است که به دنبال چنین کارهای‌بزرگی برود، دولت هم که کار مادر خیلی زیاد دارد، در دوران گذشته و در رژیم‌قبل که حاکمیت کارشناسی خارجی در کشور ما بود، از نظر ما یک چیزی کاملاًروشن است و آن این است که اینها می‌خواستند ما را شدیداً وابسته به نفت وتک محصول نگه دارند؛ سیاست جهانی آنها این بودکه کشوری مثل ایران همه‌منابعش نقد نشود، مثلاً ما این اواخر متوجه شدیم که در کشورمان منابع عظیم‌طلا داریم و با این همه امکانات که در ایران بوده، اصلاً به فکر اینکه از این منابع استفاده بکنند نبوده‌اند.
شاید هم دلیلشان این بوده که ایران نفت دارد و طلا نباید داشته باشد. طلا رابه آنهایی بدهید که در سهم جهانی نفت ندارند و از لحاظ استعماری هم برای‌آنها تز معمول استعماری است. ما اگر به نفت و طلا و مس و منابع کشاورزی‌و صادرات دیگر متکی می‌بودیم، طبعاً هیچ وقت
نمی‌توانستند ما را اسیربکنند و اگر در یک جا ضربه می‌زدند، جای دیگری رشد می‌کرد، لذا طبیعی‌بود که در جایی مثل ایران که باید نهادش در دست آنها باشد نگذارند رشدبکند. یکی از جاهایی که در نظام قبل و در دوران گذشته هیچ فکر جدی روی‌آن نشده، این منابع آبی ما است که عجیب دارد هرز می‌رود و این خیلی‌حسرت بار است.
کسانی که با جغرافیای ایران و کشورهای هم جوار ما آشنا باشند، می‌بینند که‌چقدر اینها در دوران گذشته به این مردم ظلم کردند. دور ایران را که نگاه بکنیم‌می‌بینیم که همه جا آبها در حال خارج شدن از کشور هستند، غیر از یکی دو جاکه کمی آب وارد کشور می‌شود و در همه جا آب دارد خارج می‌شود.
از سرخس شروع کنید همین طور بروید و در مرز شوروی ببینیدرودخانه‌هایی که جریان پیدا می‌کند، از دسترس ما بیرون می‌رود، در مازنداران‌این گونه است و آب دریای خزر می‌ریزد، در گیلان و آذربایجان شرقی همین‌طور است و همه رودها به آن طرف می‌رود و می‌ریزد و وارد دریا می‌شود.
ترکیه این طوری است و عراق بدترین است، از بالا که اُشنویه را نگاه‌می‌کنیم، آن کوه‌های پربرف شمال غربی ایران که تقریباً از اوایل زمستان تاماه‌های بعد از بهار پربرف است، دائماً این برفها آب می‌شود و به داخل عراق‌می‌رود، آب شیرین و خوب و با کیفیت عالی. ما آنجا پانصد، ششصد میلی‌متر باران داریم و در سال نوعاً از این آبها استفاده‌ای نمی‌شود. در کردستان حتی‌درخت هم نکاشته‌اند که در مسیر آن استفاده بکنند، همین طوری به‌رودخانه‌های عراق می‌رود و سد دوکان و سد دربندی خان و بعد سدهای‌فرعی زیر اینها را این آبها غنی کرده. از دربندی خان که پایین می‌رویم دوباره‌وارد دجله می‌شود. باختران، گیلان و خوزستان همین طوری است که یامستقیماً به عراق می‌ریزد و یا به خلیج فارس می‌ریزد، حتی سیستان وبلوچستان محروم هم همین وضع را دارد، هرمزگان همین است، یک قدرتی‌اگر پا در میان می‌گذاشت و این آبها را به مرکز ایران برمی‌گرداند، آبهایی که ازغرب ایران عبور می‌کند و از شمال ایران به آن طرف می‌ریزد، اینها این طورنیست که به ایران نیاید و در مرکز متمرکز بشود، کل کویر و منطقه وسط کشوریک دفعه شرایط جویش عوض می‌شود و این منطقه یک دفعه به یک منطقه‌بسیار با ارزش تبدیل می‌شود. گاهی طرحهایی به ذهن آدم می‌رسد که خیالی‌به نظر می‌رسد ولی شاید در شرایطی عملی باشد.
مثلاً در کتابی دیدم طرحی داده که آب دریاچه رضائیه که شور است و شوری‌آن هم درحدی است که هیچ موجود زنده‌ای نمی‌تواند در آنجا زنده بماند، به‌خاطر اینکه مرتب تبخیر می‌شود،
رودهای شیرین از اطراف به آنجا می‌ریزد وآب شیرین از همه جا وارد دریاچه می‌شود و در آنجا به بخار تبدیل می‌شود وبعد هم یک مقدار املاح باقی می‌ماند. یک طراح ـ که ذهن بسیار خلاقی دارد ـطرح داده است که این آب به وسیله‌ای به دریای خزر منتقل بشود که مثلاًحدود هشت صد نه صد متر هم ارتفاع دارد که از قدرت هیدرولیک آن استفاده‌بکنند، بعد طبعاً آب شیرین می‌شود و پس از مدتی که آب جریان پیدا کرد، به‌جای تبخیر شدن این دریاچه به یک دریاچه بسیار با ارزشی با آب شیرین ومحصولات فراوان تبدیل می‌شود و این مسیر هم آباد می‌شود، خوب حالا اگرما این آب را بتوانیم به کویر مرکزی و به این منطقه بیاوریم، از این مسیر چه‌استفاده‌هایی می‌شود کرد و بعد این طور کارهای عظیم در کشوری مثل ایران بااین وضعی که دارد.
کوه‌های زاگرس که این همه آب را به سمت جنوب می‌فرستد و همه درجنوب تقریباً هدر می‌رود و یا استفاده کمی از آن می‌شود. اخیراً مطالعات‌ابتدایی نشان می‌دهد که ما بیش از ده هزار مگاوات می‌توانیم برق بگیریم،خوب! این قدرت برق برای این کشور، برق ارزانی که از سدها به دست می‌آیدو به دست ما می‌رسد، خیلی برای این کشور عظیم است. این نیروی عظیم راباید روزی مهار کرد و اگر ما مقداری از این آب را ـ آن آبهایی را که خوزستان‌تحمل آن را ندارد ـ به این طرف بازگردانیم، یزد دارد از تشنگی می‌میرد و آن‌همه تشنگی که در کویر است و آن منابعی که در آنجا هست اگر آب باشد، چه‌می‌شود!
بانک اگر بخواهد کار بکند و وارد این ماجراها بشود و طرحهای مهم تاریخی‌را انتخاب بکند، بعد از ده پانزده سال چهره این کشور را می‌تواند عوض بکند.البته یک مقدار شهامت و شجاعت انتخاب کارهای بزرگ لازم دارد، در فکرنبودند، اگر در فکر باشند با تشکیلاتی پول توجیبی و پول لای متکاها ولای تشکها و لای روزنامه‌های پنجاه میلیون آدم را اگر بتوان با یک‌سیاست درستی در بانکها این پولها را جمع بکنند و استفاده بکنند، خیلی کارهارا از این راه می‌توان انجام داد و طبعاً اگر مقداری فعالیتهای خودمان را وسیعتربکنیم، می‌توانیم با منابع سایر مسلمین هم کار بکنیم. ایران در آینده می‌تواندمرکزی برای جمع پولهای مردم مسلمانی که مایل نیستند با بانکهای غیراسلامی کار بکنند و مایل هستند که با یک بانک اسلامی کار بکنند، باشد و درمجموع شما قدرت بزرگ و استعدادهایی بسیار بسیار غنی دارید که از آنها درکشور استفاده نشده و این منابع در اختیار شما است، طرح بدهید و اقدام‌بکنید.
البته من می‌دانم که بعضی از این طرحها به حمایتهای قانونی احتیاج دارد.وقتی که شما وارد این گونه ماجراها بشوید، طبعاً مسئولان کشور و مجلس ودولت وقتی که ببینند گره‌های بزرگ کشور
را شما می‌توانید باز بکنید، حمایت‌خواهند کرد.
به هر حال ان‌شاءالله این سیاستی که اتخاذ شده که بانک از انحصار درخدمات بازرگانی به خدمت دولتی بپردازد و از اهرمی در اختیار پولدارها به‌اهرمی در خدمت مستضعفان و محرومان واقعی منتقل بشود، اگر چنین‌سیاستی تعقیب بشود، این گونه موارد هم ضمن آن می‌تواند حل بشود و این‌بشارتی است در تاریخ بانکها و تحولی است برای بانک، اگر این ایده‌ها عملی‌بشود.
ما هم در خدمت شما هستیم که اگر کاری از دست ما در پشتیبانی از این گونه‌راهها برمی‌آید اقدام بکنیم. شما را به خداوند بزرگ می‌سپاریم و امیدواریم که‌این اجتماع شما برای ملت مسلمانمان میمون و مبارک و منشأ خیر باشد.
والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته