سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در جمع زوّار امام رضا (ع) و مردم مشهد

بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم

الحمدلله رب العالمین والصلاه علی رسول الله وآله الاجمعین

باید خداوند را شکر کنم که چنین توفیقی به حقیر عنایت فرمود که در ایام فاطمیه، در کنار مرقد مطهر امام هشتم لحظاتی در جمع مردم شریف مشهد و زوّار حضرت ثامن‌الحجج باشم. هم مورد عنایت شما قرار بگیرم و هم درباره مسائل کشورمان صحبت کنم. قبل از هر چیز این مصیبت عُظما، فقدان جانگداز حضرت فاطمه زهرا (س) را به فرزند دلبندش امام رضا (ع) و شما مردم این خطه تسلیت عرض می‌کنم و همه ما حقیقتاً در این مصیبت عزاداریم.

چند جمله درباره حضرت زهرا و چند جمله درباره کشور، انقلاب و خراسان بزرگ عرض می‌کنم.

حقیقتاً صدیقه کبری حضرت زهرا (س) شخصیت ممتاز و بی‌نظیری در همه تاریخ بشریت هستند. در بین تمام زنان عالم از مادر بزرگ ما، حضرت حوا تا قیامت بی‌نظیر است. شخصیتی که از دوران طفولیت و نوجوانی و دوران عسرت‌های زندگی سخت مکه در فشار مشرکین و قسی‌القلب‌های عرب‌های کافر و دوران پرماجرای مدینه بعد از مهاجرت سخت و خطرناک از مکه و دوران سخت‌تر عمر کوتاهشان بعد از رحلت حضرت پیامبر (ص) آن قدر صفحات روشن و افتخارآمیز در تاریخ زندگیشان وجود دارد که وقتی انسان به این نکات مهم توجه می‌کند، چیزی جز خواست الهی و اعجاز خلقت نمی‌تواند بفهمد.

خانم جوانی که در آثار ایشان جرقه‌های فراوانی از الهام و گرفتن از غیب به چشم می‌خورد، آنچه را که از انبیاء و اولیاء در تاریخ ثبت شد، در زندگی این خانم جوان می‌بینیم. حیف که این شخصیت جوان زود از جامعه اسلامی رخت بربست و فرصت اینکه انوار تابناک جرقه‌های فکری و علمی و عرفانی و درس‌های سازنده ایشان در تاریخ یادگار بماند، کمتر پیش آمد. طبیعی است که ملّت ما که محّب اهل بیت و پیرو مذهب حق تشیع است این روزها شدیداً عزادار و متأثر باشد.

درباره انقلاب، ایران و خراسان فکر می‌کنم در دوره مأموریت طولانی اجرایی بد نیست که در اوّلین سخنرانی عمومی که در این بارگاه مقدس ایراد می‌کنم، مطالبی را عرض بکنم.

مثل اینکه خداوند اینجوری مثل اینکه تقدیر کرد که این بار ایران مرکز انتشار یک حرکت سازنده فکری، فرهنگی و اخلاقی در تاریخ بشریت باشد و به نظر می‌رسد که دست تقدیر الهی چنین طراحی کرده که از ایران- پایگاه مهم مذهب حق تشیع ـ انوار تابناک اسلام ناب در جهان بتابد.

واقعیتی که انقلاب ما امروز در جهان به وجود آورده، علی‌رغم اینکه دشمن بدخواه و بدگو خیلی داریم و نعره‌های اشکال و ایراد و خصومت خیلی فراوان است و عربده‌های بدخواهی از همه جا به‌گوش می‌رسد، امّا آنها نتوانستند مانع نفوذ انوار تابناک این حرکت مقدس که امام راحلمان بنیادش را گذاشتند، باشند و تقریباً در همه جای دنیا افرادی ذی‌نظر و متفکر و انسان‌دوست و خیرخواه می‌بینیم که به این انقلاب و این راه امید بسته‌اند و این خیلی مسئله مهمی است که در این دنیای پر از غوغا و فریب، با این همه تبلیغات زهرآگین، با این - سرعت، سرعت هجده، نوزده سال در تاریخ رشد افکار مکتبی خیلی عمر کوتاه است - یک حرکت فکری، اخلاقی و فرهنگی جای خودش را در دل صدها میلیون انسان، آن هم انسان‌های ممتاز و متفکر و صاحب‌نظر و ذی‌نفوذ، باز بکند.

در هر دانشگاهی، در هر محفل فرهنگی و در هر محفل سیاسی، در همه مدرسه‌ها و هرجا که بروید می‌بینید که انقلاب ایران به‌عنوان یک حرکت جدید و سازنده مطرح است. حالا بعضی‌ها ایمان دارند و دفاع می‌کنند و بعضی‌ها فکر و مطالعه می‌کنند و نظر می‌دهند و این بسیار مهم است.

امروز در دنیا، کشور دیگری را با ویژگی‌های ایران نمی‌شناسیم که عمده این ویژگی‌ها را در مردمش باید سراغ گرفت، گرچه از لحاظ غنای طبیعی و جغرافیایی و چیزهای دیگر ویژگی‌های ارزشمندی دارد، از لحاظ انسانی با این روحیات، ملت دیگری را نمی‌شناسیم. هستند ملت‌هایی که اکثریت یا اقلیت شیعه دارند و یا مردم مسلمان فرق دیگر را دارند و امّا این ویژگی‌های انقلابی، تشیع و پیروی از مذهب حق ولایت، حقیقتاً مخصوص ایران است.

چیزی که امروز جای خودش را در ایران باز کرد و هر قدر فشار می‌آورند، شیطنت، اذیت و فریبکاری می‌کنند، به جای اینکه این نغمه الهی را خاموش و این زمزمه عرفانی ملکوتی را فراموش بکنند، بر جلا و درخشش این حرکت دارند اضافه می‌کنند. این ما نیستیم این واقعیت‌های راه است.

حقیقت ادیان آسمانی که تبلور آن را امروز در اینجا می‌بینیم، دارد کار خودش را می‌کند و در این میان خراسان به نظر من نقش بسیار سازنده‌ای را می‌تواند در این حرکت داشته باشد. اولاً چون واقعاً این کشور متعلق به امام رضا (ع) است و محور این بعد معنوی که انقلاب ما بر این محور می‌چرخد، همین بارگاه مقدس است که این امتیاز را به خراسانی‌ها داده است.

ثانیاً به خاطر سوابق طولانی خود خراسان بزرگ، در تاریخ منطقه و نقشی که خراسان همیشه در حرکت‌های فکری در منطقه ما، در شمال، جنوب، شرق و غرب داشت و بحمدلله امروز این نقش دارد تجدید می‌شود. در سالهای گذشته خراسان در بن‌بست افتاده بود. از شمال مسدود بود. شرق هم با شرایطی که در افغانستان پیش آمده بود، مسدود بود. از غرب هم به دریا وصل بود که آنجا هم یک دریای غیرفعال ارتباط ما را قطع می‌کرد. ولی امروز هر طرف باز شده است و خراسان نگاهی به همه اطراف خودش دارد. دور خودش دایره دارد که به هر طرف می‌تواند از کانون و مرکزش نور بتابد. مرکزش هم همینجاست که ما داریم صحبت می‌کنیم. کلّ ایران از جهات مادی و معنوی دارد برای پشتیبانی این حرکت تجهیز می‌شود. کارهای سازنده فکری، فرهنگی، آموزشی، اقتصادی و فنی در حال انجام است و به نظر می‌رسد خراسان در این حرکت جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.

در درجه اول به‌خاطر موقعیت فرهنگی اینجا در سالانه بیش از ده میلیون انسان عاشق با عشق به‌اینجا می‌آیند و پروانه‌وار دور این شمع حرکت می‌کنند که این امتیاز را هیچ استانی در ایران ندارد. این نقطه مهمی است.

از لحاظ فرهنگی خراسان بحمدلله دارد نیرومند می‌شود. حوزه‌های علمیه اینجا و به خصوص دانشگاه بزرگ رضوی که امروز مرکز تربیت نیروهای مخلص و فعال روحانی است. دانشگاه‌های نیرومند استان شما که امروز هم ما یکی از آن دانشگاه‌های در حال ساخت را ـ دانشگاه علوم پزشکی امام رضا (ع) - بازدید کردیم که یکی از کارهای بزرگ آستان قدس است در جهت پایه‌ریزی فکری و آموزشی و سایر ویژگی‌های فرهنگی است که در تاریخ شما وجود دارد که می‌تواند بسیار کارا باشد. از لحاظ مادی، امکانات این استان وسیع، دارد نقد می‌شود. خیلی چیزها اینجا بود که دهها سال و شاید دهها قرن هدر می‌رفت و امروز دارد برای حرکت جدید اسلام، پشتوانه مادی می‌شود.

من چند مورد را که مهم است، اشاره می‌کنم. خیلی فصل طولانی دارد. شما می‌دانید که خراسان استانی است که نزولات جوی و باران را کم دارد. با اینکه مردمی بسیار کوشا، مبتکر، تلاشگر، مرام کشاورزی، دامداری، کاردستی و چیزهای دیگر دارد، ولی همین مختصر آبی که از آسمان به زمین می‌آمد، در همه تاریخ شما هدر می‌رفت.

اطراف خراسان رودخانه‌های مرزی است که آبهای خراسان همراه آبهایی که در رودخانه‌ها می‌ریخت، به دریا می‌رفت. از طرفی باتلاق‌های ترکمنستان، رودخانه هریرود، و از طرفی در رودخانه اترک و دریای خزر می‌رفت و شور می‌شد و امروز همه این آبها دارد مهار می‌شود. به علاوه شما برنامه آبیاری تحت فشار را جدّی گرفتید که مصرف آب را منطقی بکنید و هرز نرود.

صنایع مهمی با پشتوانه خود استان دارد شکل می‌گیرد. در این جا یکی از منابع گاز کشور وجود دارد که بحمدللّه بهره‌برداری می‌شود و تقریباً به همه استان دارد هدایت می‌شود. در پناه این منبع عظیم کارخانه پتروشیمی بجنورد فعال است که کشاورزی را پشتیبانی و صنعت را حمایت می‌کند.

برق استان خراسان دارد به عنوان پلی بین بقیه کشور با کشورهای شمال خودنمایی می‌کند که به زودی شبکه استان خراسان به شبکه عمومی کشور وصل می‌شود و از طرف شمال به برق ترکمنستان که عملاً تا روسیه امتداد دارد، از طرف غرب هم ما این برق را به ترکیه و نخجوان و جاهای دیگر وصل کردیم که عملاً شما به شبکه‌های جهانی برق را و خراسان به‌عنوان پل ارتباط این گذرگاه مهم انتقال انرژی است.

زمین شما دارد به معبر برای ترانزیت و عبور و مرور تبدیل می‌شود که احیای جاده ابریشم با راه‌آهن فعال است و هر روز که می‌گذرد فعال‌تر می‌شود و حقیقتاً این جاده ابریشم شبیه به کانال سوئز در دریاهاست و به زودی خواهید دید این جاده ابریشم خراسان چه نقشی در اقتصاد، امنیت و ترانزیت همه دنیا خواهد داشت.

وقتی که امکانات کشورهای مسلمان شمال نقد شود و این ارتباط اقتصادی با دنیا از این طریق برقرار شود، خواهید دید. به زودی لوله گاز ترکمنستان، به لوله گاز سرخس در غرب استان شما وصل می‌شود و این کاری است که آمریکایی‌ها سالها دارند فشار می‌آورند که نشود. همه همت‌شان را گذاشتند که ایران این امتیاز را به دست نیاورد. ولی در سایه امکانات و فن‌آوری و قدرت ما، دارد می‌شود. به دنبال آن دارند خطوط نفت را طراحی می‌کنند که منابع عظیم نفت خزر و شرق خزر که بسیار مهم است، از طریق ایران به بازار برود و خواهید دید که هیچ راهی جز این ندارند.

به هر طرف که بروند بسیار گران تمام می‌شود. مسائل اقتصادی این‌طوری نیست که با سیاست حل شود. بالاخره سرمایه‌گذار، حساب اقتصادی باز می‌کند و من می‌بینم روزی که با عبور نفت و گاز از زیرزمین ما ثروت عظیمی نصیب کشور ما شود و در کنارش امنیت بالایی ایجاد می‌شود. چون ناامن کردن چنین منطقه‌ای در آن شرایط به نفع هیچ کس نیست. این امتیاز در خراسان بیشتر مورد توجه است. منابع معدنی شما - هم زغال سنگ در طبس و هم معادن سنگ آهن در سنگال - یکی از مراکز مهم توسعه این استان است که بحمدلله فولاد خراسان دارد به سرعت در نیشابور ساخته می‌شود و در طبس به زودی طرح پالایشگاه بزرگ قطران و نیروگاه حرارتی زغال سنگ ایجاد خواهد شد که آن منطقه دورافتاده و کویری خراسان به موقعیت خودش برسد و به‌خاطر این طرح‌ها، طرح عظیم راه‌آهن بافق - مشهد در دست اجراست که ارتباط بین‌المللی را بهتر، راه را کوتاه‌تر و موقعیت خراسان را برجسته‌تر می‌کند.

تعداد زیادی سدّ بزرگ و کوچک در غرب، شرق، شمال و جنوب استان شما دارد ساخته می‌شود و صنایع مهم سیمان که نیاز منطقه است غیر از آنچه که تا به حال تکمیل شده است، به زودی تکمیل می‌شود کارخانه بزرگ لاستیک بیرجند به زودی به‌ثمر می‌رسد و بحمدلله داریم می‌بینیم که صنایع جنبی و تبدیلی را به کمک بخش خصوصی که چه رشدی می‌کند.

من امروز صبح از چند واحد بزرگ آستان قدس بازدید کردم. از نان رضوی، از چند واحد کنستانتره میوه و چیزهای دیگر و دانشگاه علوم پزشکی و نمایشگاهی از کارهایی که در محور آستان قدس در بخش‌های کشاورزی، صنعت، خدمات، صنایع بهداشتی و صنایع ساختمانی، پارچه بافی، صنایع چوب، صنایع تبدیلی کشاورزی، انواع و اقسام و فرش بازدید کردم.

حقیقتاً دیدم که به همّت بسیار بلند برادر گرانقدرمان آیت‌اللّه طبسی خود آستان قدس هم دارد به عنوان یک موتور محرّک این استان را به پیش می‌برد که یکی از نمونه‌هایش طرحهای وسیع اطراف حرم است. شما مشهدی‌ها و زوّار در این سالها بیشتر از کندکاری‌های مراحل ساختمان بازدید می‌کنید. آن قدر این طرح مهم است که وقتی تکمیل شود، آستان قدس، حقیقتاً به عنوان یک جای دیدنی و مورد آرزوی هر جهانگردی به عنوان یک هدف انتخاب خواهد شد.

صدها میلیارد تومان اینجا هزینه خواهد شد و خیلی هم تا به حال هزینه شد. همانطور که ایشان فرمودند: دولت هم با وظیفه‌ای که دارد و با بدهکاری‌هایی که دارد، کمک می‌کند. البته اینها مال خود آستان قدس است. آستان قدس در سراسر کشور زمین‌ها و امکاناتی که داشته که در اختیار دستگاه‌های دولتی قرار داده بود. مثل فرودگاه‌ها، راه آهن‌ها، راه‌ها، ارتش، سپاه، بیمارستان‌ها و مدارس. اکثر ادارات ما اراضی خود را قبلاً از آستان قدس گرفته بودند. این‌ها حق آستان قدس بوده و ما در دوران مسئولیتمان تشخیص دادیم که این حق باید برگردد و به‌تدریج داریم برمی‌گردانیم با برنامه‌ای که تنظیم شده، در سال آینده باید رقم قابل توجهی از بدهی دستگاه‌ها به‌آستان قدس پرداخت شود که اینجا سریع‌تر تمام شود.

طرح‌هایی که فعلاً از زمین کنده شده است و بالا آمده سریع‌تر بتواند در اختیار زوار قرار گیرد. طرح اصلاح ساختار مناطق قدیمی و فرسوده شهر مشهد، در اطراف این حرم مطهر یک وظیفه بسیار مهم برای ما بود که خوشبختانه وزارت مسکن این طرح را تهیه کرده که دارد اجرا و نوسازی می‌شود. مشهد حقیقتاً نباید اینجوری بماند.

مشهد یکی از شهرهای نمونه ماست. مشهد جایی است که دهها میلیون از خارج و داخل در آینده از آن بازدید خواهند کرد. انسان‌های زیادی از همه کشورهای اسلامی، از شرق، غرب، جنوب و شمال به اینجا خواهند آمد.

باید مسئله فاضلاب مشهد حل شود. مسئله آب محدود کشاورزی و فاضلاب تقویت شود. انشاءالله به زودی طرح جهانی اجرا شود و کارهای دیگری که می‌بینید در شهر شما دارد انجام می‌شود تا این محور حرکت ما جایگاه شایسته خودش را بتواند پیدا بکند. امروز از آرامگاه فردوسی، شاعر نامدار و حماسه سرای ایران بازدید کردم. آنجا یک ذخیره ارزشمند فرهنگی است که میلیون‌ها شاعر و فرهنگی را می‌تواند به‌خودش جذب بکند. حتی آنهائی که به مسائل دینی هم علاقه‌مند نباشند، به‌آن مسائل علاقه‌مند هستند که انشاءالله طرح مناسبی باید برای آنجا اجرا شود که کارهای از پارسال - بعد از بازدید مقام معظم رهبری ـ شروع شد و دولت هم تقویت می‌کند.

به هر حال استان خراسان با صنعت، سدها، بزرگراه‌ها، راه‌آهن، لوله‌های نفت و گاز، خطوط انتقال برق، منابع ذی‌قیمت، صنایع سنگین مثل اسفراین و یا چیزهای فراوان دیگری که دارد، کاملاً به عنوان یک استان نیرومند پشتیبانی کننده انقلاب ماست.

این‌ها همه وسایل زندگی است. وسیله معاش است، آن چیزی که هدف است، آن چیزی که پیکان انقلاب به طرف آن نشانه گرفته، دل‌های مردم عاشق حقیقت در دنیاست و آن چیزی است که محورش اینجاست. این بارگاه و حوزه‌های علمیه است. همچنین آن تقدسی است که شهر شما به‌خاطر زادگاه بودن رهبر عظیم‌الشأن انقلاب حضرت آیت‌اللّه خامنه‌ای (صلوات حاضرین) کسب کرده است.

با این سوابق فرهنگی، با این ذخایر دینی و عرفانی، با این منابع مادی که خداوند در اختیار ما گذاشته که بحمدللّه همه ایران از اینها دارد، ما آینده خوب و امیدبخشی را برای انقلاب در افق می‌بینیم. سرمایه اصلی آن هم شما مردم هستید. همین مردم عزیز، همین مردم متدین، همین نیروهای مخلص ایثارگر که دوران مبارزه، دوران تثبیت، دوران دفاع و دوران سازندگی را خوب پشتیبانی کردند و پشت سر گذاشتند و همیشه حامی مسئولان کشور بودند و امروز هم با امید و توان بیشتر در خدمت انقلاب خواهند بود. سرمشق ما هم عزیزان ایثارگر، شهداء، جانبازان، آزادگان، مفقودان و خانواده‌های بسیار مکرّم، صبور و ارزشمند آنها خواهند بود. شما را به خدا می‌سپارم و برای توفیق شما دعا می‌کنم.

والسلام علیکم و رحمه الله