سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در جلسه شورای اداری استان سیستان و بلوچستان
بسمالله الرحمن الرحیم
الحمدالله والسلام علی رسولالله و آله
مطالب ارزشمندی را در برنامه شما شنیدیم. در صحبتهای استاندار تحلیل خوبی از شرایط و دستاوردهای استان در آستانه دهه فجر ارائه شد. اگر اینگونه مطالب از طریق رسانه‌ها به درستی به اطلاع مردم برسد، مردم ارزیابی خوبی از آثار انقلاب اسلامی در ایران پیدا خواهند کرد. مطالب برادر ارجمند نمایندة ولیفقیه در استان، نقطة مهمی را در مشخص شدن سیاست‌های استراتژیک مدیریت استان مطرح کردند. بنده هم قبول دارم که مسأله خیلی مهم است و انصافاً ایشان در این مدت کوتاه حضور در اینجا، به خوبی به مسائل استان مسلّط شدند و در این دو روز هر موردی که از ایشان سؤال کردم، کاملاً به واقعیات استان واقف هستند.
خوشبختانه برای رفع کمبودها کارهای مهمی انجام دادیم که به زودی شما مصوبه مجمع تشخیص مصلحت را خواهید شنید. سیاست‌های کلی طرح آمایش سرزمینی که تا به حال در کشور نبود و جایش در برنامه ما خالی بود، در مجمع تصویب شد و کار زیادی از طریق سازمان برنامه و دیگر دستگاهها انجام شد و سند بسیار خوبی برای هماهنگی است. سه ضلع توسعه، انسان، سرمایه و فضای فیزیکی کشور این کار را ایجاب می‌کند. اگر این عوامل به صورت هماهنگ حرکت کنند، توسعه پایدار و عادلانهای مورد انتظار میباشد. در این آمایش به استان شما و شرق و جنوب کشور توجه ویژهای شده است. شرق کشور موقعیت خود را در سیاست‌های آمایش سرزمینی پیدا می‌کند که انشاءالله پس از تأیید رهبری مبنایی برای حرکت آینده خواهد بود و خواهید دید که چه کارهای مهمی از مجموعه کشور و از مرکز به اینجاها منتقل خواهد شد. نیاز به پشتیبان در دولت ندارید. این طرح خود پشتیبانی برای شماست، چون طبق قانون اساسی، رهبری باید ناظر بر اجرای این سیاستها باشند که به عهدة مجمع است.
فضای بسیار مهمی را درنظر گرفتیم که به اتکای منابع گاز و نفت موجود در دریا و سواحل بسیار ارزشمند، بتوانیم تمدن عظیمی در ساحل طولانی جنوب خلق نمائیم که بتواند تأثیر زیادی به کشورهای دیگر و به خصوص کشورهای جهان سوم داشته باشد. از تعبیراتی که برای آنجاها آمده، استفاده زیادی خواهید کرد. ما فکر میکنیم بلوچستان شما از گواتر تا جاسک منطقهای است که اگر بتوانیم منابع را به آنجا هدایت بکنیم که خواهیم کرد، جواب همه نوع سرمایه‌گذاری را می‌دهد. با ارتباط با اقیانوس و قطعاً بزرگراه آینده شمال و جنوب که بخش مهمی از اینجا عبور می‌کند، خواهید دید که چه اتفاقی در منطقه بلوچستان شما خواهد افتاد! تقریباً محدودیت وجود ندارد و خیلی کارهای بزرگی مثل صنایع انرژی جایگاه مهمی خواهند داشت.
برای شمال استان شما به خاطر موقعیت ویژهی سیستان باز برنامههای مهمی در نظر گرفته میشود که ما نمینویسیم، برنامهها را براساس سیاستها خواهند نوشت و صحبتهای جناب آقای دکتر شهریاری که از طرف نمایندگان مطرح شد، مورد قبول بنده است. خوشبختانه شخصیتهای استان در این دو روز که من حرفهای آنها را شنیدم و همهجا هم به دقت گوش دادم، از رشد بالای اصلاح، مدیریت و تفکر توسعهای برخوردارند. باید اعتراف و قبول کنیم که کشور ما الآن در سطح بالایی از نیروهای انسانی برخوردار است. در استانها وقتی با کسانی مواجه میشویم که در صحنه هستند و حرف میزنند، میبینیم کشور و لااقل منطقه خودشان را مثل کف دستشان میشناسند و میتوانند خوب تحلیل و برنامهریزی نمایند که انشاءالله مدیریتی که در کشور خلق شده و نیروهایی که به وجود آمدند، بتوانند مبنای حرکت جهشی آینده ما باشند که انتظار دور از واقعیتی نیست.
مطالبی که ریاست دانشگاه شما در اینجا فرمودند، در بُعد دانشگاهها افتخاری برای ما است که کار بزرگی در استان است و کسی فکر نمیکرد در این استان این تعداد دانشجو و کادر هیأت علمی و دانشگاههای پیشرفته که به دانشگاههای بزرگ کشور تنه میزند، وجود داشته باشد و مایه خوشحالی است.
این کشور مشکلاتی دارد ولی به خاطر این مشکلات باقیمانده نمیتوان این همه دستاورد را نادیده گرفت که اینها پایه عدالت است. نیروهای تحصیلکرده بومی، خودشان اینجا را آباد میکنند و جلو میبرند و مردم را مرفه مینمایند و پیشرفت میکنند. ما در چشمانداز20 ساله توسعة داناییمحور را خواستیم و روی این در آینده تکیه خواهیم کرد و ایستادگی میکنیم تا کشور را با دانایی به جلو ببریم نه با شعار و حرکتهای بدون مطالعه. در هر جا پیشرفت واقعی شده است به وسیله انسانهای عالم بوده است.
گزارش مسئول مسکن و توسعه شهری خیلی دل خوش کننده است که اینجا در سطح کشور پیشقدم و از دیگران جلوتر است. باید افتخار کنید که استان شما اینگونه است. حرفهایی که شنیدیم، بقیه اطلاعات ما را تأیید می‌کند. در سیستان مطالب فراوانی بود که تکرار نمیکنم. خیلی چیزها از نظر من از سالها پیش برای منطقه شما روشن بود.
خودم از کندی بعضی کارها راضی نیستم، ولی بالاخره از تداوم کار خوشحالم. آن روزی که بعد از جنگ به فکر توسعه کشور افتادیم، خیلی زود با مطالعات سابق و علاقه به این استان و بحث عدالت اجتماعی که گمشدهی ایران در توزیع امکانات به نقاط مختلف کشور بوده است، به خوبی روشن بودکه باید حرکت مهم و جهشی در این گونه استانها داشته باشیم. طرحهایی که در نظر گرفته بودیم، مشخص بود. فکر کردیم شما امکانات خوبی برای توسعه در جنوب دارید. الحمدالله شیلات الان آمار افتخارآمیزی دارد که تا حدود زیادی موفق بوده است. در آخرین نقطه جنوب شرقی کشورمان، در گوآتر فکر میکردم توسعه بیشتری بر مبنای صنعت میگو داشته باشیم که خوشبختانه الآن هم به جای خوبی رسیده، ولی تصورم سریعتر از این بود.
در منطقه باهوکلات زیر سد پیشین، امیدهای زیادی داشتم که متأسفانه خشکسالی به آن آسیب زد. فکر میکردم میتوانیم انواع میوههای گرانقیمت گرمسیری را در آن منطقه به وسعت و فراوانی داشته باشیم و منطقه را با طرحهای مناسب آباد کنم که انشاءالله از این پس خشکسالی برای شما پیش نیاید و تدبیرهایی بکنید که از آب بهتر استفاده کنید.
فکر می‌کردیم باید در مغرب ایرانشهر در حوالی جازموریان منطقه بسیار پیشرفتهای را با امکانات آبی منطقه شکل دهیم. الآن اطلاعات زیادی از آن منطقه ندارم. مسأله راهآهن شرق و غرب عالم مهم است، یعنی اگر راهآهن درستی داشته باشیم، از ساحل اقیانوس اطلس تا اعماق قارهی هندوستان با این راهآهن مرتبط میشویم. الآن به ترکیه وصل هستیم، در شمال با کشورهای شمالی وصل هستیم و اگر اینجا هم با برنامهریزی درست وصل بشویم، ترانزیت کالا از اینجا با وسعت انجام میشود و مسافر هم یکی از راههای خوب رونق این ارتباطات است.
برای مهار آبها هنوز آرزوهای زیادی در استان باقی مانده است. مثلاً نباید بگذاریم خیلی از آبهایی را که به پاکستان میرود، به این شکل از دست ما برود. نمی‌دانم سد ماشکی در چه مرحلهای است. یکی از جاهای پرآبی است که آب آن از دست ما خارج میشود. لذا باید در دو کار راهآهن و مهار آبها عجله کرد.
پاکستانیها در آن زمان به من قول داده بودند به موازات ساختمان، راهآهن درستی داشته باشیم . آقای دمیرل و اوزال به ما قول دادند که راهآهن خودشان را از شمال دریاچه وان وصل کنند. الآن باید از کنار دریاچه با کشتی عبور کرد و قرار ما این بود که ارتباط شرق و غرب و شمال و جنوب را فعال کنیم. یکی از محورهای مهم آن چاهبهار به شمال بوده است.
در سیستان هم یکی از تقاضاهای مهم مردم همین است و حق آنهاست. ما امروز پل ابریشم را روی رودخانه پریان مشترک دیدیم. پل خوبی ساخته شده و این مسیر باید یکی از مسیرهای فعال ترانزیتی و همچنین باعث رونق تجارت و بازرگانی منطقه شودکه‌خواهد شد، ولی تأخیر کمی به این کارآسیب واردمیکند.
میتوانیم با برنامه سرمایه جذب کنیم. الآن کشور ما از لحاظ خوش حسابی کشوری معتبر و از لحاظ ذخایر ارزی و طرحهای مهم برای سرمایهگذاران اطمینانبخش است. البته قدرتهایی هستند که از لحاظ سیاسی مخالفت میکنند، ولی آنها نمیتوانند به طور کلی جلوی جذب سرمایه را بگیرند و ما کمابیش روی ریل قرار گرفتیم و از این جهت کشور ما موقعیت خاصی دارد.
در برنامههایی که برای سیستان داشتیم، خشکسالی و کندی حرکت تا حدودی به آن آسیب وارد کرده است. الآن ده سال از کلنگزنی چاه نیمه چهارم گذشت که ما آن موقع فکر می‌کردیم حدود چهار تا پنج سال ساخته میشود. اگر از امسال پرآبی باشد، این فرصت را از دست میدهیم و باید چهارصد تا پانصد میلیون متر مکعب آب را در چاه نیمه ذخیره کنیم که زاهدان شما پشتوانه مطمئنی داشته باشد. قطعاً باید برای آب در منطقه سیستان و بلوچستان، برنامهریزی ضربتی داشته باشیم که انشاءالله این کارها را انجام میدهند.
در برنامه چهارم‌نمایندگان پیگیری کنند.نمایندگان انسانهایی عالم، فاضل و مقبول جامعه هستند و میتوانند با شخصیتی که دارند، کار کنند و حق خودشان و استان خودشان را مطالبه کنند و کسی هم دریغ نمیکند و نیاز به پیگیری بیشتری دارد.
مسأله گاز در دستور کار ما بود. آن موقع با پاکستانیها به طور عمیق وارد مذاکره شده و با هندوستان هم مذاکره کرده بودیم و به نقطهای رسیده بودیم. فکر کردیم وقتی که لوله گاز صادراتی را میکشیم، سهمی را برای استان از همین طریق درنظر می‌گیریم که الان به تأخیر افتاده و تازه تصویب شده و باید پیگیری کنید. چون گاز باید به اینجا بیاید. مصرف گاز در داخل یک بحث است و بحث دیگر اینکه اگر چاهبهار بخواهد درست توسعه پیدا کند، گاز محور آن است و از آنجا میتوانیم صادرات گاز مایع را بیشتر شکل دهیم. لذا اگر یک لوله گاز به اینجا بیاید، میتوانید دهها صنعت زیرمجموعه گاز را در اینجا سازماندهی کنید و مرکز پتروشیمی مهم و زیرمجموعههای آن را به صورت شهرک صنعتی متکی به گاز داشته باشید.
در دنیا کمتر کشوری را میشناسم که مثل ایران مجموعه و کلکسیون نیازهای یک کشور را که بخواهد مستقل باشد داشته باشد. شاید دو کشور آمریکا و روسیه از آن جمله باشند.
گاز و نفت ما بسیار غنی است و معادن متنوع دیگری داریم که در دیگر کشورها نیست. تفاوت آب و هوایی در نقاط مختلف کشور به صورت چهارفصل است که مزیت بسیار بالایی است. آفتاب فراوانی داریم که منبع انرژی بسیار مهمی است.. اگر در استان مقداری برنامهریزی درست صورت گیرد و سرمایه هم جذب شود، میتوانید همه انرژی خانواده را به صورت ارزان استفاده کنید.
با وجود این منبع انرژی، از آن استفاده کنیم و این جزو سیاست‌های بهینهسازی سوخت کشور است که باید آن را ترویج کند و کار خیلی عادی است. هر خانهای میتواند آب گرم و نیازهای حرارتیش را با هزینه کم تأمین کند که بسیار سالم، راحت و اقتصادی و با محیط زیست هم سازگار است.
موقعیت استراتژیک کشور ما از لحاظ جایگاه جغرافیایی بسیار عالی است و اگر سیاست خارجی متعادلی داشته باشیم، بهترین معبر ارتباطات هوایی شمال به جنوب هستیم و برای خطوط نفت و گاز بهترین مسیر هستیم. برای خطوط عبور فیبر نوری که به عنوان شاهراه ارتباطات مطمئن دنیاست، مناسبترین راه است، جادة ابریشم نقاط حساس در ایران است و کریدور شمال و جنوب که دنیا به آن نیاز دارد. از بین روسیه، قفقاز، آسیای میانه، هند و بسیاری از کشورهای جنوبی که خواهان ارتباط هستند، هیچ مسیری بهتر از ایران نیست.
این ارزشهایی که در ایران هست و خداوند هم آن را آفریده، ایران را به عنوان یکی از بهترین مراکز مکتب اهل بیت در نظر گرفته است. با این شرایط و اوضاع و مردم و دانشگاهها و نیروهای انسانی که داریم، به خوبی میتوانیم ایران را در موقعیت ممتازی قرار دهیم. انشاءالله این اتفاقات در آینده خواهد افتاد و شاید از دیگران سهم بیشتری داشته باشید. به جهت اینکه در گذشته حق شما ضایع شده و در تعادلی که قرار است ایجاد شود، به جلو حرکت خواهید کرد.
الحمدالله فضای اینجا خوب است، اما ناامنی مزاحم است و اگر یک گروگان بگیرند و در سال تکرار شود، موجب ترس افراد میشود و مانع حضور آنها در این مناطق خواهد شد و سعی میکنند که نیایند. لذا باید روی امنیت خیلی سرمایه‌گذاری نمائیم. مرزها نیاز به حفاظت بیشتری دارند. صبح که به مرز میلک رفتیم، مسئولان انتظامی می‌گفتند که در اینجا روی سیصد کیلومتر هیچ کنترلی صورت نمیگیرد و هر کس که بخواهد وارد یا خارج میشود. لذا باید مرزهایمان را مهار کنیم. افغانستان به امنیت مناسب با استانداردهای بینالمللی برسد، فاصله دارد. باید در کشت خشخاش، ایمنی و مهاجرت بیشتر مواظبت کنیم.
در بلوچستان پاکستان مشکل است و ما باید بیشتر از مرزهایمان مواظبت کنیم. هرچند نیروی انتظامی خیلی زحمت میکشد و خیلی خوب کار می‌کند و در سراسر کشور شاهد فعالیت و مبارزة آنها با قاچاق و مواد مخدر، ناامنیها و شرارتها هستیم، باید این نیرو را تقویت کنیم و ابزار مناسب را در اختیار آنها قرار دهیم.
امیدواریم که با شرایطی که در کشور ایجاد شده و آگاهی مردم و خواست عمومی جامعه، مسیر توسعه همراه با عدالت و رسیدن به نیازمندان تداوم پیدا کند و ما به جایگاهی که استحقاق آن را داریم، دسترسی پیدا کنیم.
والسّلام علیکم و رحمهالله