سخنرانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در آغاز عملیات مجتمع پتروشیمی لرستان

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدالله و السلام و علی رسوالله و آله

در اینجا سر رشته کارهای مهم صنعتی و اقتصادی کشور طرح شد که بناست در لرستان برای آنها پایگاه و مراکز تولیدی تأسیس شود. توضیحاتی که همکاران ما در اینجا دادند، توضیحات خیلی خوبی بود و صنعتگران و اهل نظر منظره بسیار زیبایی را برای شما مردم در لرستان ترسیم می‌کنند که این سررشته کار در استانتان شروع شود و در آینده این رشته‌ها تحقق پیدا کنند.

انشاءالله این‌گونه توضیحات اطلاعات و آگاهی مردم، بخش خصوصی و صاحبان سرمایه، را بالا می‌برد و برای ورود به این بخش تشویقشان می‌کند. در اظهاراتم این مسائل را به‌صورتی که عامّه مردم هم بتوانند برداشتی بکنند، توضیح می‌دهم.

باید روحیه صنعت پیشتاز را در کشور عمومی بکنیم تا پشتوانه ملّی داشته باشد و آنهایی که استعدادش را دارند، تشویق شوند. به مردم لرستان به خاطر این کار باارزشی که انشاءالله اینجا بشود، تبریک می‌گوییم و از وزارت نفت و معادن و فلزات و صنایع که این سه موضوع را پشتیبانی و یا خودشان کمک می‌کنند، تشکر می‌کنم. در هر سه مورد مطالبی را مختصر عرض می‌کنم.

در مورد منابع باید بگویم که از مهمترین منابع کشور، گاز است. با آنچه که تا امروز از منابع گاز کشف کرده‌ایم، تقریباً چشم‌اندازی بی‌پایان دارد. چند صد سال آینده این منبع در کشور هم برای مصرف داخل و هم برای صادرات وجود دارد و با مواردی که جدیداً با منابع جدید برخورد کرده‌ایم، حدس می‌زنیم که منابع ما خیلی پیش از اینها باشد که به خصوص در جنوب بسیار غنی است.

استان خود شما هم از این منبع برخوردار است. گاز هم سوخت سالمی است و هم نسبتاً امروز ارزان است و هم برای صنعت و برای مصارف زندگی مردم راحت است. با اینکه حق مردم ما بود، در استفاده از گاز خیلی عقب بودیم کشورهایی که اصلاً گاز در آنها نیست، کشورهای پیشرفته، با کشتی یا لوله از آن طرف دریاها گاز بردند. در اروپا و جاهای دیگر سالهاست که در خانه‌ها و صنایعشان استفاده می‌کنند. آن وقت مثلاً در جایی مثل همین خرّم‌آباد که یک منطقه سردسیری است و خودش هم منابع گاز دارد، مردم اصلاً منابع گاز طبیعی را نمی‌شناختند.

این از نمونه‌های بد عمل کردن رژیم منحوس پهلوی در گذشته است که اولویت‌هایی کشور ما را به دست خارجی‌ها داده بود که آنها تصمیم بگیرند. این خبری که امروز جناب آقای آقازاده و آقای محمدزاده دادند که ظرف دو سال و نیم از برنامه اول و دوم به همه آنچه که در برنامه پنج ساله دیده شده بود، رسیده‌اند و در دو و نیم سال بعد ادامه خواهد یافت و به شهرهای جدیدی گاز می‌دهند و یا شهرهایی که گاز گرفته‌اند، شبکه‌های جدیدی در آن ایجاد می‌شود. دلیل عمده اینکه سرعت داده شد، فشاری است که در بخش تقاضای مردم هست. در همه جا یکی از خواسته‌های به حق مردم همین گاز است. مسئولان هم این‌گونه هستند. نمایندگان مجلس این‌گونه هستند. بیشترین مراجعه‌ای که به ما می‌شود، کارهای گازرسانی است.

در همین استان شما در سفر قبلی که من آمده بودم، مهم‌ترین خواسته از ما همین گاز بود که آن روز هیچ چیز نبود و فقط لوله‌ها شروع شده بود. این خبر بسیار باارزشی برای من است که همکارانم در این مدت کوتاه به سرعت رساندند و امروز مراسم گازرسانی 4 شهر افتتاح می‌شود و انشاءالله بقیه شهرها هم در زمان قابل قبولی گازشان را خواهند گرفت. من تشکر می‌کنم.

آثار اقتصادی استفاده از گاز خیلی زیاد است. در هر متری که گازی مصرف می‌کنیم، به جایش مقداری فرآورده‌های نفتی را آزاد می‌کنیم که به قیمت بسیار خوبی قابل صدور است. گاز ما الان ارز نیست، ولی هدفش به معنای تولید ارز است، چون به جایش بنزین یا گازوییل یا نفت کوره صادر و ارز تهیه می‌کنیم. در حقیقت این صادرات است که دارد انجام می‌شود و توسعه پیدا می‌کند. آسایش مردم، صرفه‌جویی‌ها، سلامت محیط زیست، اشتغال‌زایی و فن‌آوری‌هایی که دارد، اهداف دیگر است و این همه صنایع در توسعه خط لوله گاز است که شما می‌بینید.

بخش پتروشیمی که مطرح شد، دنیای دیگری است. خودش از قسمت‌های بعد از گاز و نفت است، ولی آن قدر وسیع است و در دنیا قلمرو و میدان پیدا کرده که امروز شمردن محصولات و استفاده‌هایش آسان نیست. آدم مثلاً می‌گوید سه هزار صنعت وابسته به پتروشیمی هستند، ولی بعد مقاله‌ای را می‌بینید که خیلی بیش از اینهاست و هر روز دارد اضافه می‌شود. این تعبیر «هر روز که دارد می‌گذرد» واقعی است و شعاری نیست. هر روز صبح که آدم بیدار می‌شود، می‌بینید موردی یا چند مورد به قلمرو علمکرد پتروشیمی اضافه شده است.

از مواردی که واقعاً باید بعضی از کسانی را که در گذشته تصمیم‌گیر بودند، لعنت کنیم، همین است. محصولات پتروشیمی کشور ما را که می‌توانست حرف اول را بزند، اصلاً دستش را کوتاه و مردم را از این صنعت محروم کرده بودند، یک مقدار گاز مایع در بعضی جاها تولید و در سیلندرها پخش می‌شد.

همین نمونه‌ای که برای خرّم‌آباد درنظر گرفتند، شما ببینید که یک محصول دیگر است. البته خود این محصول هم وقتی تولید می‌شود، کلی ارزش افزوده دارد. ماده اولیه اینجا از همان گاز یا ضایعات پالایشگاه‌ها و مواد نفتی دیگر تبدیل شده و خودش صدها دلار ارزش افزوده داشته که وقتی وارد واحد پلی‌وینیلی می‌شود، ارزش افزوده آن تقریباً چهار برابر می‌شود. کیمیاگری که دنیا دنبال آن است، همین هست.

البته برای کشور ما خیلی بیشتر از اینهاست. همان‌طور که مهندس حسینی گفتند، الان در ایران داریم در حدود شش هزار دلار می‌خریم. هر تن از اینها برای مصرف‌کننده، قیمت ریالی در بازارهای معین دارد. کارخانه‌ای که الان این ماده را مصرف می‌کند، حدود شش هزار دلار، می‌پردازد و می‌گیرد. وقتی وزارت نفت این را تولید می‌کند، همان‌طور که در بقیه موارد نشان دادید که به قیمت تمام شده می‌فروشیم، با کمی سود در اختیار مردم می‌گذراند. مثلاً همین 2000 دلار قمیت وارداتی‌اش است که اگر بخواهند سود زیاد ببرند، چنین است و اگر بخواهند سود نبرند، خیلی کمتر از این می‌توانند به مصرف کننده بدهند. چون این یک شرکت خصوصی است، شرکتی است که بیشتر سرمایه‌ها را مردم می‌دهند. قاعدتاً اقتصادی‌تر فکر خواهند کرد که در این وادی از برنامه اول و دوم راحت شدیم. امروز 11 ملیون تن تولید داریم و بخش‌های مختلف پتروشیمی به سرعت دارند باز می‌شوند.

چند روز قبل در شورای عالی مناطق آزاد، منطقه‌ای را در بندر امام تصویب کردیم. قطعه زمینی کنار پتروشیمی بندر امام است که می‌خواهیم آنجا را به صورت یک منطقه حراست شده و آزاد شهرک پتروشیمی بکنیم تا سرمایه‌گذارهایی که می‌خواهند از امکانات خارج استفاده کنند و ماشین‌آلات بیاورند، مشکلی نداشته باشند. نه گمرک، نه تعرفه‌ها و نه آن محدودیت‌های ارزی که در کشور هست، نمی‌توانند برایشان مشکل درست کنند. خیلی راحت می‌توانند در آنجا سرمایه‌گذاری کنند. من امید می‌بندم که آن شهرکی که تصویب کرده‌ایم، یعنی آن قطعه زمین، تبدیل به صدها واحد زیردستی پتروشیمی شود که تمامشان ارزش افزوده‌های بالا دارند. یک نمونه بزرگشان همین پارسلون شماست که از خارج به قیمت گزاف وارد می‌کنیم.

در بررسی‌هایمان قاطعانه می‌گوییم که برای ایران، سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی در آینده وسیع‌ترین، سودآورترین و استراتژیک‌ترین کاری است که مقدور است. در اکثر صنایع مادر و مهم در ایران مزیت نسبی داریم. در همین صنایع فولاد که بعداً عرض می‌کنم و در سایر صنایع، هم به خاطر وجود مواد اولیه، هم به خاطر شرایط بازار که اطرافمان هست و هم به خاطر نیروی کار که در چشم‌اندازهای قابل دید نیروی کار قابل اعتماد و نسبتاً ارزان در کشور داریم، ظرفیت‌های خوبی داریم. همه عوامل تولید در اینجا هست، تکنولوژی نبوده که الان به سرعت دارد هم بومی و هم وارد می‌شود.

بنابراین خواهید دید این طرح 30 واحد بزرگ که می‌خواهد ظرفیت ما را به 30 میلیون تن برساند، کاملاً با احتیاط و محافظه‌کارانه انتخاب شده است تا خلف وعده نکنیم. مثل خود گاز که کار 5 ساله در دو سال و نیم انجام شده است. آن قدر در پتروشیمی ارزش افزوده و منابع هست که آدم مطمئن می‌شود وقتی راه‌ها را باز کنیم و مشکلات را از سر راه برداریم، هم دولت، هم بخش خصوصی و هم شرکت‌های دولتی وارد میدان می‌شوند. مخصوصاً با این سیاست جدیدی که اخیراً در استان‌ها به وجود آمده که هر استانی برای خودش شرکت سرمایه‌گذاری تشکیل می‌دهد. یعنی مردم با علاقه‌ای که به استانشان دارند، در این شرکت‌ها شریک می‌شوند و پول زیادی جمع می‌شود.

سرمایه‌گذاری برای همین شرکت پتروشیمی، که آقای آقازاده و آقای مهندس حسینی اینجا مطرح کردند، به محض اینکه اعلام شد، ظرف چند روز سهامش پر شد. معلوم می‌شود که پول در کشور خیلی فراوان هست، چون جای قابل قبول بود و مردم با بحث‌های پتروشیمی آشنا بودند، به سرعت آمدند و سهامش را خریدند. ما با اتکای به آن می‌توانیم الان قول بدهیم که شرکت پتروشیمی جدید و صنعت جدیدی را در خرم‌آباد راه می‌اندازیم. چنین حرکتی در بخش‌های دیگر هم می‌تواند انجام شود. الان اکثر استان‌ها این شرکت‌ها را تشکیل دادند و خوشبختانه موفق هم بوده‌اند، البته باید یک جریان سالم بانکی در دنیا باشد که رقابت کنند. بانک‌ها می‌توانند این کارها را بکنند، منتها در ایران چون بانک‌ها دولتی هستند، وارد نمی‌شوند و مؤسسات دولتی هم خیلی به رقابت و این چیزها علاقه ندارند. معمولاً کار روزانه‌شان را می‌کنند و کمتر وارد این وادی می‌شوند. کارهایی که شرکت‌های سرمایه‌گذاری انجام می‌دهند، عیبی ندارد. باید جلوی این احکام تکلیفی که ما در مجلس و دولت برای بانک‌ها تعیین می‌کنیم و در تبصره‌ها می‌گوییم این قدر پول بدهید و این قدر ندهید، را بگیریم. طبعاً دست بانک‌ها قدری بسته می‌شود.

آخرین بحث ما فولاد آلیاژی و تولید ورق‌های گالوانیزه و قلع‌اندود حلبی‌هاست. با اینکه امروز وضع خوبی در صنعت فولاد داریم و پیشرفت خوبی داریم، هم در گالوانیزه و هم در قلع‌اندود کم داریم و اینها را وارد می‌کنیم. همان‌طور که آقای اهرامیان گفتند، ارز زیادی برای همین ورقه‌های نازکی که در بسته‌بندی‌ها و قوطی‌ها و حلب‌ها داریم می‌سازیم، مصرف می‌کنیم. گالوانیزه واقعاً صنعت باارزشی است، به خاطر اینکه از زنگ‌زدگی جلوگیری و ظروف مربوطه را بهداشتی می‌کند. خوشبختانه این کار اخیراً شروع شد. الان در کرج یک واحد بزرگ دنبال گالوانیزه و قلع‌اندود است و محصولاتش هم در بازار هست.

در خود صنایع فولاد، وزارت دنبال این است و از اینکه می‌بینیم بخش خصوصی استقبال کرده و حاضر است زیر بار کارهای دیگران برود، باید از آنها قدردانی کنیم. این هم یک صنعت بسیار مهم و کارساز برای کشور است که این بخشش انشاءالله در خرّم‌آباد انجام می‌شود.

در بخش فولاد آلیاژی هم درخواست سرمایه‌گذار و همکارانشان مطرح است. نمی‌دانم چه مقدارموفق خواهند شد که سرمایه جذب کنند تا در مرحله دوم شروع شود. این از بدبختی‌های کشور ماست که معلول نادانی‌ها و نامردی‌های گذشتگان در رژیم پهلوی است. با این سرنخ‌ها نمی‌شود این‌قدر نفهمند و بی‌توجه باشند. این بود که برای فولاد آلیاژی در این کشور هیچ فکری نکرده بودند. من مشکل کمبود فولاد آلیاژی را در زمان جنگ لمس کردم و به عنوان فرمانده جنگ غصه نداشتن فولاد آلیاژی را می‌خوردم. خودمان به تدریج می‌ساختیم و دائماً به فولادهایی برخورد می‌کردیم که به ما نمی‌فروختند، به بازار سیاه می‌رفتیم و هر چه که به دستمان می‌رسید، با قیمت‌های بالا می‌خریدیم، می‌آوریم و استفاده می‌کردیم. آن موقع صنایع نظامی هم خیلی جدی نبود، ولی مقداری بود، شما کاربرد فولاد آلیاژی را می‌دانید. صنعتگرها می‌دانند که چقدر فراوان است! در اکثر این ماشین‌ها، در اکثر این تأسیسات و کارخانه‌ها و هر جا که می‌رویم، بخشی - کم یا زیاد- در نقاط حساسش فولاد آلیاژی بکار رفته است. بعضی‌هایش هم خیلی گران است. واقعاً مثل طلاست و از این تکنولوژی در کشور، هیچ کار و هیچ استفاده‌ای نمی‌شده است. ظرف چند سال با فشاری که آوردیم، بحمدالله مسئله جا افتاد و اولین واحد آن را وزارت دفاع برای صنایع نظامی در اصفهان ساخت. قدردانی می‌کنیم که سریع‌تر کارشان را انجام دادند. الان هم نیاز خودشان را تأمین می‌کنند و هم به بخشی از نیاز کشور می‌رسند. انشاءالله بزرگ‌ترین آن را همین هفته یا هفته آینده در یزد افتتاح می‌کنیم که دنیای جدیدی به روی کشور، اقتصاد و صنایع ما باز می‌کند. الان با ظرفیت حدود 200 هزار تن است، اما زیربنای کارخانه را برای حدود 400 هزار تن دیدند. یک صنعت ارزآور، تکنولوژی‌آور و کارساز برای صنعتگران ماست. از کارگاه‌های کوچک قطعه‌ساز تا کارخانه‌های بزرگ ماشین‌ساز دستشان به این واحد دراز است. پس می‌بینید امروز گاز، نفت، پتروشیمی و ورق‌های گالوانیزه و قلع اندود و همچنین انشاءالله فولاد آلیاژی کارش را در این استان شما شروع می‌کند. امیدوارم با همتی که می‌کنید، هماهنگی و پشتیبانی کنید تا این کارها به موقع به ثمر برسند. جای مناسبی است، آب دارد، از لحاظ محیط زیست مشکلی نداریم. از لحاظ عبور و مرور هم درخطوط اصلی راه‌آهن و راه‌ها و خطوط گاز و نفت و به طور کلی انرژی و برق است. همه چیز در اینجا هست. استان هم استحقاق این‌گونه خدمات را دارد. انشاءالله بهره کافی گرفته شود و در موقع مقرر خبر بهره‌برداری از این واحد را بشنویم.

            والسلام و علیکم و رحمه الله و برکاته