زن از نگاه "آیت‌الله"
بحث حضور زنان در دولت‌ها همواره یکی از مباحث مناقشه برانگیز در عرصه سیاسی بعد از انقلاب بوده است. دولت سازندگی که پیشتاز حضور زنان در عرصه سیاسی بوده است با برداشتن اولین گام در جهت ارتقاء جایگاه زنان در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نشان داد که علاوه بر سازندگی دولتی است که نقش زنان در این عرصه‌ها را به خوبی درک کرده است و از تأثیری که زنان می‌توانند در عرصه سیاست و اجتماع داشته باشند غافل نمانده است.
شاید نگاه ویژه‌ی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به زنان را بتوانیم تا حدودی مرهون همسر و دختران ایشان بدانیم که با حضور و البته اعتمادبه‌نفس خویش توانستند زمینه حضور زنان در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را فراهم کنند.
کمیسیون‌های امور بانوان به صورت آزمایشی در سال 1368 در وزارت کشور تشکیل شد، پس‌ازآن نیز کمیسیون‌های امور بانوان در سال 1369 در سراسر کشور شکل گرفت.
از سوی دیگر در سال ۱۳۷۰ زنده‌یاد آیت‌الله هاشمی رفسنجانی اولین حکم مشاور ریاست جمهوری در امور زنان را برای مرحوم شهلا حبیبی صادر کرد و او را به عنوان رئیس دفتر امور زنان برگزید.
در دورانی که هاشمی رفسنجانی رییس دولت سازندگی بودند «فاطمه رمضان زاده، مدیرکل بهداشت خانواده در معاونت بهداشتی وزارت بهداشت»، «فائزه هاشمی رفسنجانی، نائب رئیس کمیته ملی المپیک» و «معصومه ابتکار، رئیس سازمان‌های مردم نهاد زنان» مشغول فعالیت بودند.
ایشان معتقد بودند به لحاظ سنتی، زنان در جامعه نقش درجه چندم داشتند؛ اما پس از انقلاب، زنان به حقوق خود بیشتر آگاه شده و خواستار دستیابی به آن بودند.
زنده یاد آیت‌الله همواره متذکر می‌شدند که بی‌توجهی به مسائل زنان، نظام و کشور را در آینده با مشکل مواجه خواهد کرد.
به طوری که وی در کنگره بین‌المللی زنان در سال 1367 تأکید کردند: دوران خشکِ مقدسی‌ها به سر آمده است و آن‌ها نباید فکر کنند که این افتخار و خدمت است که پای زنان و دختران را از مدرسه و تحصیلات عالی کوتاه کنند.
ایشان نتیجه چنین طرز فکر غلطی که دختران را از رفتن به مدرسه و دانشگاه بازمی‌داشتند، این‌گونه تفسیر می‌کردند: ما الآن در جامعه‌ی خود با کمبود نیروی متخصص زن روبه‌رو هستیم.
به اعتقاد مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی حتی اگر خانم‌ها قصد کار بیرون از خانه هم نداشته باشند، باز هم نیاز دارند یک مادر و همسر تحصیل‌کرده باشند و حداقل یک حرفه و تخصص را فرابگیرند.
ایشان در این کنگره صراحتاً اعلام کردند: تصدی هیچ مقام، پست و سمتی توسط خواهران ممنوع نیست و منع شرعی ندارد. خانم‌ها می‌توانند وزیر، استاندار، وکیل، مدیر کارخانه، مشاور وزیر، رئیس دانشگاه و ... باشند.
مرحوم هاشمی رفسنجانی «عدم خودباوری زنان» را یکی از مشکلات حضور فعال‌تر خانم‌ها در عرصه‌های مدیریتی و سیاسی به ویژه شوراها و مجلس شورای اسلامی می‌دانستند و می‌گفتند: اگر خانم‌ها به توانمندی و استعدادهای خود، باور بیشتری داشته باشند و در ایام انتخابات از امکانات و سهم مناسب‌تری برای تبلیغات و حضور در لیست‌های انتخاباتی برخوردار شوند، می‌توانند نقش فعال‌تری در آینده سیاسی و اجتماعی کشور ایفا کنند.
مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در قسمتی از خاطرات خود صراحتاً می‌گوید: «بچه‌های ما در کار سیاست نیامدند؛ اما حُسن یا اشکالی وجود دارد که خیلی بی‌رودربایستی برخورد می‌کنند. مخفی‌کاری و ریاکاری نمی‌کنند و هر چه هستند، نشان می‌دهند. در کارهایی که به آن‌ها مربوط نیست دخالت می‌کنند. این روش در جامعه ما باب نیست. به معنای مصطلح وارد سیاست نشدند، ولی وارد میدان شدند.» این جملات نشان می‌دهد که ایشان همواره به توانمندی‌های فرزندانش بالأخص دخترانش اعتماد داشته‌اند.
از سویی دیگر همراهی، همدلی و همفکری‌های ایشان با همسرشان نشانگر این واقعیت است که ایشان عمیقاً زن را به عنوان مکمل مرد قبول و به توانایی زنان باور داشته است.
شهین دخت مولا وردی» دستیار رییس جمهور در امور حقوق شهروندی در اظهارنظری دستاوردهای حوزه زنان را تا حدود نسبتاً زیادی مدیون افکار و اندیشه‌های زنده‌یاد آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در دهه دوم انقلاب اسلامی مقارن با دوره سازندگی دانسته است و می‌گوید: در دوران سازندگی برای نخستین بار پست مشاور رئیس‌جمهوری در امور زنان ایجاد شد و مسئله «زنان» و حضور آن‌ها در اجتماع و سیاست به رسمیت شناخته شد و در همین اوان بود که مجله «زنان» مجوز انتشار گرفت و بدین ترتیب بیان مسائل این قشر از جامعه وارد مرحله تازه‌ای شد.
مولا وردی خاطرنشان می‌کند: اینکه برخی این وضعیت را زاده فشارهای محیطی صرف می‌دانند یا ناشی از احترام و اعتقادی که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به تحول خواهی زنان داشت را باید در کلام و بیان ایشان و نیز سبک و روش زندگی و علمشان جست‌و‌جو کرد که هر دو مورد به‌اندازه کافی گویاست.
به اعتقاد مولا وردی اگر به تاریخ و جغرافیا (زمان و مکان) و شرایطی برگردیم که در متن آن و در آن ظرف زمانی و مکانی دیدگاه‌ها و نظرات زنده‌یاد هاشمی رفسنجانی در خصوص زنان زمینه بروز و ظهور یافته است، به‌واقع این نتیجه‌گیری را باید داشته باشیم که ایشان بسیار فراتر از انتظارات ظاهرشده‌اند.
او خاطرنشان می‌کند: در پیامی که ایشان در سال 95 به همایش ملی زنان در تاریخ مجالس ایران صادر کردند بر این موضوع مهر تأیید زدند که زن ایرانی از حصار تندروها رسته و به آگاهی نسبی رسیده و می‌خواهد تفسیر علمی آیات و روایاتی باشد که در تعالیم اسلام برای شناخت جایگاه زنان آمده است.
منبع: صدای تاک