· خیلی خوش آمدید.

حسین حاج‌رحیمی، رئیس ستاد برگزاری همایش: بسم الله الرحمن الرحیم. از اینکه وقت خودتان را در اختیار جمع حاضر قرار دادید، تشکر می‌کنیم.

بنده حسین حاج‌رحیمی، رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان قم و رئیس همایش جهاد اقتصادی در عرصه کشاورزی هستم. جمع حاضر را خدمت شما معرفی می‌کنم.

- آقای مهندس صابر از نخبگان و مخترعین و دبیر همایش

- خانم حکیم‌زاده، مدیر دبیرخانه و روابط عمومی

- خانم میرزایی، مدیریت برنامه‌ریزی

- مهندس کیایی، دبیر سایت جهاد اقتصادی

- آقای بزرگواری، مسئول روابط عمومی

ما در اینجا به جای غریبی نیامدیم. احساس می‌کنیم از خودمان هستید و واقعاً در خدمت سردار سازندگی که هستیم، می‌دانیم که حضرت‌‌عالی دغدغه‌هایی را از اول تا الان در بخش کشاورزی داشتید. در شرایط کنونی و با توجه به وضع حاضر کشاورزی، سیاست‌ها شاید به گونه‌ای باشند که تولیدکننده و یا مصرف‌کننده چندان رضایت ندارند. الان این واقعیت عینی است. از قوانینی که مجلس تصویب کرده، بعضی‌ها هنوز دستور عملی اجرایی ندارند. از جمله قانون جامع دامپروری کشور و قانون افزایش بهره‌وری که تصویب شده، اما هنوز دستورالعمل اجرایی آن نیامده است. واردات و صادرات بی‌رویه که الان جامعه درگیر آن است.

عمده دغدغه این جمع ارتباط بین دانشگاه و دستگاه اجرایی بود. به عنوان هدف برگزاری همایش جهاد اقتصادی در عرصه کشاورزیم، می‌خواهیم پلی بین دانشگاه و متخصصین و بحث اجرا و بهره‌برداری ایجاد کنیم. ما در کشور بیش از دویست هزار نفر کارشناس در رشته کشاورزی داریم و بسیاری از اینها عضو سازمان مهندسی نظام مهندسی هستند و شاید بتوان گفت که بیشترین بیکار و یا جویای کار در بخش کشاورزی است. از یک طرف هم دانشگاه‌ها و دانشکده‌های خوبی در بخش کشاورزی داریم. ولی با یک نگاه می‌بینیم که کشاورزی ما آن‌چنان که باید و شاید رشد خوبی نکرده است. حضرت امام(ره) کشاورزی را محور استقلال می‌دانست، ولی با توجه به شرایطی که الان هست، شاید به آن هدفی که حضرت امام(ره) می‌خواستند برسند، آن چنان باید و شاید نمی‌توانیم دستیابی داشته باشیم.

این همایش ما در راستای این است که در مقالات علمی و کاربردی بتوانیم از متخصصین توانمند داخلی استفاده کنیم و به این معتقدیم که متخصصین ما بیشتر از جاهای دیگر مثل کشور همسایه ترکیه و یا جاهای دیگر هستند. واقعاً متخصصین ما رده بالا هستند. از نظر منابع طبیعی هم کم نداریم. کشوری هستیم که چهار فصل دارد و همه شرایط برای کشاورزی مهیاست، ولی در عمل که نگاه می‌کنیم، می‌بینیم ما آن چنان باید و شاید در بخش کشاورزی پیشرفت آن چنانی نداشتیم و گاهی در بعضی از مقاطع و مخصوصاً الان در بخش دامپروری و در بحث شیر و در بحث کشاورزی و باغات و مرکبات زیاد پیشرفت نیست و حتی شاید گاهی اوقات با توجه به سیاست‌هایی که بعضی وقت‌ها باعث ضربه زدن می‌شود، عقب‌گرد داشته باشیم.

ما در این همایش حدود 15 محور را درنظر گرفتیم و عمده محورهایمان هم درباره مطالبی است که بتوانیم این بخش را تعمیم بدهیم. یعنی کارمان یک حالت اصلاحی داشته باشد. با جاهای مختلفی هم صحبت کردیم و گفتیم که از بیانات حضرت‌‌عالی هم در این بخش بهره‌مند شویم و قرار است دبیر محترم هم گزارشی از وضع این همایش خدمت حضرت‌‌عالی ارائه کند. اگر حضرت‌‌عالی سؤالی داشته باشید، در خدمت شما هستیم.

از استانی هم شروع کردیم که استانی کم‌آب است و خشکسالی‌های متعددی در این چند سال در استان حادث شده است. کل کشور همین حالت است. زمانی بود که EC سه هزار را شور می‌گفتیم. ولی الان دوازده هزار را هم شور نمی‌گوییم. زمانی چاههای آب پنجاه تا صد متر را حتی در کتاب‌ها، چاههای عمیق می‌خواندیم، الان به دویست متر چاه عمیق نمی‌گوییم. این مربوط به ده سال قبل است و نه مربوط به صد یا پنجاه سال قبل. زمانی بود که زمین‌های قمرود کشت‌های خوبی می‌کردند و پنبه‌کاری ما از آنجا می‌آمد. ولی الان آن زمین‌ها از بین رفته است و کشت آن‌چنانی نمی‌شود.

احساس می‌کنم این حالت حاصل عدم استفاده از علم در این بخش است و هر جایی که از علم استفاده نکردیم، ضرر کردیم. یکی از آن بخش‌ها همین کشاورزی است. خواسته ما این است که هم از بیانات حضرت‌‌عالی استفاده کنیم و هم در کمیسیون‌های مختلف به صورتی دست ما را بگیرند و از نظر دینی که در کمیسیون‌ها تصویب می‌شود، استفاده کنیم و رابطه و پلی بین ما و آنها باشد که بتوانیم بیشتر در بخش کشاورزی و منابع طبیعی استفاده کنیم.

O بسم الله الرحمن الرحیم. گزارش کلی کار را خدمت شما عرض می‌کنم. ما از خرداد ماه بحث همایش را شروع کردیم. شروع‌کننده و سازمان متولی سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی بود. با پیشرفت کار استانداری قم، معاونت علمی و فن‌آوری ریاست جمهوری، جهاد کشاورزی دانشگاه قم و سازمان‌هایی به صورت مشارکت‌کننده وارد کار شدند و منابع طبیعی، سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور و بسیج علمی پژوهش فن‌آوری کشور و سازمان‌های دیگر آمدند.

در بحث این همایش دیدگاه نسبت به همایش‌های دیگر عوض شد، ما یک یار و متولی نداشتیم، یعنی احساس کردیم ضرورت این همایش در بحث اجراست، نه اینکه به یک کتابچه و خلاصه مقالات بسنده و تمام شود. متأسفانه اکثر همایش‌هایی که برگزار می‌شود یا فقط صرفاً مبنای علمی دارند یعنی از یک واحد دانشگاهی شروع می‌شود و به عنوان یک کتابچه خلاصه مقالات در کتابخانه‌ها بایگانی می‌شود و یا از نهادهای اجرایی شروع و در همان جا تمام می‌شود که آن چنان مبنای علمی ندارد. کاری که در این همایش شد، این بود که دستگاه‌های علمی و اجرایی در کنار همدیگر قرار گرفتند. یعنی اول به نوعی از سازمان‌های اجرایی، منابع طبیعی و جهاد کشاورزی بازاریابی کردیم. ملاقاتی با وزیر داشتیم و لزوم آن را طرح کردیم تا در سال جهاد اقتصادی که آقا فرمایش کردند، سعی کردیم دو در حیطه از رسالت خود انجام وظیفه کرده باشیم. در ادامه کار این قول را گرفتیم که مقالاتی که قابلیت اجرایی دارند و مبنای علمی قوی‌ای دارند، فرصتی باشد که توسط ارائه‌دهنده‌هایشان به مرحله اجرا برسد و در مرحله علمی نماند. وقتی به مرحله اجرا گذاشته شد، دارای اعتبار است و می‌تواند مفید باشد. در بحث کمیته‌های علمی و اجرایی حدود 250 نفر از اساتید برجسته کشور اعلام حضور کردند که با توجه به محورهای همایش که 15 محور را درنظر گرفتیم و دست را باز گذاشتیم که از تمام مقالات در سراسر کشور بتوانیم در حوزه‌های مختلف استفاده کنیم.

نزدیک به صد استاد را انتخاب کردیم که از اساتید به نام و برجسته کشور هستند. از مسئولین کمیته‌ها که 7 کمیته بود، استفاده کردیم و از مسئولین کشوری استفاده کردیم که دست آنها هم در کار باشد و واقعاً رصد کنند و مقالات موردنظرشان را انتخاب کنند که به مرحله اجرا برسد. در کمیته اجرایی از یک تیم قوی شبانه‌روزی استفاده کردیم. علت شبانه‌روزی این است که پاسخ هیچ یک از مقالات رسیده، فراتر از 24 ساعت نمی‌رفت. اعضای تیم شبانه‌روزی پاسخگو بودند. وزنی از کار، وزن علمی کار بود که از چهره‌های ماندگار و اساتید بنام و استاد تمام دانشگاه که اعلام حضور کردند، استفاده کردیم که چند نفر را اسم می‌برم. آقای دکتر زالی از وزرای اسبق جهاد کشاورزی، خانم دکتر عریان از چهره‌های ماندگار حوزه‌های شیلات و آبزیان کشور و دکتر تولایی رئیس بسیج علمی پژوهشی کشور که هر سه نفر جایگاه علمی رفیعی دارند.

جلسات متعددی در این زمینه تشکیل و پیشنهادهای مفیدی ارائه شد که یکی از این پیشنهادها دفتر ارتباط کشاورزی و دانشگاه بود. کشاورزی با توجه به اهمیتی که دارد، ما می‌توانیم بدون خیلی از انرژی‌ها زندگی کنیم. مثلاً بدون نفت می‌توان از انرژی‌های خورشیدی و مشابه استفاده کرد. ولی بدون خوردن، خوراک و آب نمی‌توان زندگی کرد. کشاورزی منبع حیاتی دارد. یعنی با حیات جامعه در ارتباط مستقیم است. ولی آن چنان در جایگاه خودش به آن رسیدگی نمی‌شود. تمام دوستانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، چه از لحاظ تحصیلات آکادمیک و چه از لحاظ کشاورزان این دغدغه را دارند که کشاورزی و منابع طبیعی جایگاه خودش را متأسفانه پیدا نکرده و به نوعی مظلوم واقع شده است.

تلاش‌هایی که ما در حدّ توان بتوانیم انجام بدهیم، در این زمینه‌ها بود که حضرت آقا هم فرمایش کردند که زمینه ساز اجرای بعضی از مسائل همین همایش‌ها می‌تواند باشد و تأکیدشان بر لزوم توجه به نتایج اقتصادی بود که الان به صورت جهاد مطرح می‌شود. یعنی می‌توان گفت که مسئله فورس ماژور است. فکر می‌کنم اجرای چنین برنامه‌هایی می‌تواند مفید واقع شود که لازمه آن حمایت - چه از لحاظ مالی و چه از لحاظ معنوی- است و اینکه پشتوانه آن تا حدی باشد که نهایتاً اجرایی شود. مرحله اجرا خیلی مهم است، چون طرح خیلی زیاد است. ما می‌توانیم گزینش و اولویت بندی کنیم و نهایتاً در زمینه اجرا بتوانیم پیشقدم باشیم.

پیشنهاد دیگری که مطرح شد، بحث میزگردهای تخصصی بود. گفتیم وقتی این سطح از اساتید را در اختیار داریم و همکاری می‌کنند، از فرصت استفاده کنیم. یکی از موضوعات نیروگاه‌های تخصصی که تأیید شد، بحث هدفمندی یارانه‌ها بود. با توجه به اینکه یکی از محورهای همایش دهم ما بحث هدفمندی یارانه‌ها بود، بازخورد آن از لحاظ تعداد مقالات پایین بود. آسیب‌شناسی کردیم و دیدیم زمینه‌اش این بود که حدود یک سال است که از بحث هدفمندی یارانه‌ها می‌گذرد و آمار و ارقام کامل و دقیقی در دسترس نیست که از آن مقاله بیرون بیاید. ولی در حوزه، اساتید اعلام آمادگی کردند که نمایشگاه‌های تخصصی برپا شود. پیشنهادی به صداوسیمای قم دادیم و برای بحث در شبکه‌های ملی مطرح کردیم که متأسفانه گفتند برنامه‌های چالشی علمی از شبکه‌های سراسری نداریم.

پیشنهادی هم در این زمینه داشتیم که یک برنامه چالش علمی، یعنی چه مخالف و چه موافق بیایند و مطرح کنند تا به یک اتحاد نظر در مسائل علمی برسند. چون وقتی یک طرح علمی مطرح شد و به نتیجه رسید و از میزگرد بیرون آمد، در آنجا راه برای اجرا هموارتر است.

اگر حضرت‌‌عالی سؤالی داشته باشید، در خدمت شما هستیم. باز هم از اینکه این وقت را در اختیار ما گذاشتید، متشکرم.

· وزارت جهاد کشاورزی در این کار با شما هماهنگ است؟

O بله، با وزیر مربوط یک جلسه داشتیم. با دو وزیر جلسه داشتیم. یکی آقای دکتر زالی وزیر اسبق بود و یکی جناب دکتر خلیلیان. یکی خیلی پرتوان، پرانرژی و به صورتی بود که وقتی ما از دفتر کار بیرون آمدیم، گفتم که تیم را زیادتر کنید. با یکی هم صحبت کردیم و به گونه‌ای برخورد شد که گفتیم آقا خداحافظ. ولیکن استان ما خوب کار می‌کند. ما در استان با جهاد کاملاً هماهنگ هستیم و خوب کار می‌کنیم. متأسفانه با خود وزارتخانه چندان مرتبط نیستیم. ولی نیروها و اساتیدشان در همایش هستند. ما هم با وزیر و هم با معاونش جلسه داشتیم. ولی هنوز اعلام آمادگی نکردند.

· علت سؤال من از جهت نتیجه کار است. اگر وزارت جهاد کشاورزی با شما هماهنگ نباشد، به نتیجه کارتان عمل نمی‌کنند. یعنی آنها نمی‌گذارند به نتیجه برسد.

O بحث ما، بحث نوع کار است. یعنی الان یک تکنیک نو در سطح مقاله بیاید و اساتید داوری کنند و این تکنیک را بگویند. ما معتقدیم که نباید زیاد به دولت وابسته باشیم. چون دولت الان یکسری طرح‌هایی را در حال اجرا دارد که این طرح‌ها بیشتر سیاسی هستند. طرح‌هایی به درد ما می‌خورد که بخش خصوصی بتواند دنبالش بگردند. این طرح‌ها بیشتر طرح‌هایی هستند که بهره‌بردار می‌تواند از آن استفاده کند.

· یعنی فکر می‌کنید اگر وزارتخانه با کار شما موافق نباشد، بهره‌بردارها استفاده می‌کنند؟

O چند وقت پیش پدرم صحبت می‌کرد و می‌گفت که اگر وزارتخانه شما تعطیل شود، پنبه من رشدمی کند یا خیر؟ گفتم: رشد می‌کند. موقعی است که طرحی می‌آید و می‌گوید اگر فلان ماده را در جیره مرغ استفاده کنید، ضریب رشد افزایش پیدا می‌کند. وقتی که داوری می‌شود و داورها می‌گویند که این مقاله صحیح است، مرغدار وقتی می‌شنود، می‌گوید: اگر دولت بگوید موافق یا مخالف هستم، مرغدار اجرا می‌کند. ما بیشتر دنبال ارتقای سطح کشاورزی هستیم و نمی‌خواهیم بیشتر کار ما دولتی باشد. ما هم بخش خصوصی هستیم. نظام مهندسی به عنوان یک NGO است و دنبال یکسری کارهای خصوصی می‌گردیم و به این نتیجه‌ها رسیدیم که دولت در بخش مدیریت اجرایی نه بحث کلان، سیاستگذار دولت باشد و حتی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی هم بخش خصوصی باشند. الان در مراکز تحقیقات دولتی ما مطالبی گفته می‌شود که شاید درد الان تولیدکننده نباشد و بیشتر حالت آکادمیک دارد. ما بیشتر دنبال کاربردی‌ها هستیم. یعنی مقالاتی که بیشتر جنبه کاربردی داشته باشد، برای ما در اولویت است. بیشتر روی مسائل کلی بحث می‌کنیم و بیشتر با بهره‌برداران مثلاً شرکت تعاونی مرغداران، دامداران و کشاورزی کار می‌کنیم. الان آنها از ما خواهان مقالات شدند. این دیدگاه ماست که از حالت دولتی به حالت خصوصی برگردد.

· با این توضیح جواب مرا دادید. من اصل مسئله را که کشاورزی ما الان حالت درستی ندارد، قبول دارم. دانش امروز در کشاورزی ما زیاد استفاده نمی‌شود. بیشتر با تجربه‌های سنتی است. حتی در آنجاهایی که مهندسین هم هستند، بیشتر کشاورزها و دامدارها این‌گونه هستند. من هم قبول دارم. زمانی مصوبه‌ای گذرانده بودند که مثلاً در سطحی باید یک مهندس هم داشته باشند. دولت هم حقوقش را می‌داد. نمی‌دانم الان این را اجرا کردند یا نه؟

O در این بحث یک قانون جامع دامپروری تصویب شد. ولی هنوز دستورالعمل اجرایی آن نیامده است. در آن قانون می‌گوید که به ازای ظرفیت‌ها کارشناس می‌خواهد. بنده معتقدم اگر این قانون بیاید، چنانچه ما کشاورزی را اقتصادی نکنیم، پیشرفت نخواهیم داشت. یعنی کارشناس کارمند دولت و مثل مروّجین گذشته می‌شود. باید فکری ‌شود که کشاورزی اقتصادی شود. ما دنبال راهکارهایی هستیم که کشاورزی ما اقتصادی باشد. یعنی بهره‌بردار دنبال کارشناس برود. چون می‌خواهد سود بیشتری بگیرد.

· برای ایجاد سیستم اقتصادی باید چه کار کنیم؟

O یکی از محورهای ما همین است که آقایان طرح‌هایی را بدهند که چه کار کنیم تا اقتصادی شود. یکی اینکه سیاست دولت در قبال بهره‌بردارها چگونه باشد؟

· این معلوم است. الان دولت نمی‌گذارد اقتصادی باشد. فرض کنیم به خاطر تورمی که خودش مسئولش است، قیمتی را روی محصولات کشاورزی می‌گذارد که به صرفه نیست. از این طرف دولت هزینه‌های کشاورزی را به خاطر سوخت، بذر و سم بالا می‌برد. الان کاری کردند که کود و سم گیر کشاورز نمی‌آید. ما خودمان کشاورز هستیم. سم‌هایی آوردند که ما وقتی به باغ پسته می‌زدیم، لااقل یک ماه شته نداشت. اما الان از این طرف سم می‌زنید از طرف دیگر وقتی از باغ می‌روید، می‌بینید شته دارد. اینها را از چین آوردند و معلوم نیست که چی است. قیمت آن هم ده برابر است. اگر دولت بخواهد اقتصادی باشد، باید بگذارند که قیمت محصول آزاد و رقابتی باشد.

از آن طرف هزینه‌هایی را که دولتی است، گران می‌کنند، مابه‌التفاوت را بدهند. بنا نیست که آن را هم از جیب کشاورز بگیرند و خرج کنند. نباید این‌گونه باشد. الان سیاست‌های دولت مزاحم است. یعنی یکی از کارهای بزرگ شما در همایش باید این باشد که نقش دولت را در اینجا مشخص کنید. اگر نقش دولت را ندیده بگیریم و بگویند که خود کشاورزها می‌دانند، اینها قطعاً سال آینده اگر بخواهند یارانه‌ها را ادامه بدهند، قیمت‌ها را بالا می‌برند. آن وقت مگر برای کشاورز به صرفه است؟

O الان چند دیدگاه در جامعه ماست. یک دیدگاه این است که چرا کشاورزی می‌کنیم؟ اگر آب خودمان را بفروشیم، پول آن بیشتر است.

· آقای رئیس جمهور همین حرف را زد. گفت که ما آب خودمان را در کشتی کنیم و ببریم بفروشیم.

O دیدگاه دیگر این است که محصول را براساس نیاز جامعه تولید کنیم. چون اگر ضرری بدهیم، فردا معلوم نیست که چه اتفاقی می‌افتد. حداقل اینکه غذای مملکت تأمین باشد. این تحریم‌هایی که اتفاق می‌افتد، در اولین ضربه امنیت غذایی را به خطر می‌اندازد. ما با بخش کشاورزی می‌توانیم  امنیت غذایی را محکم و پابرجا نگه داریم. اگر قرار باشد این متزلزل شود، چیزی برای ما نمی‌ماند. آقای دکتر زالی می‌فرمودند که ما اوایل دو آمار به دست می‌گرفتیم. یکی اینکه می‌گفتیم مثلاً فلان چیز در زمان طاغوت از فلان جا می‌آمد، اما ما خودمان تولید می‌کنیم. می‌گفت: الان نمی‌دانم وقتی به میوه فروشی برویم، می‌توانیم بگوییم که کدام یک میوه ماست یا نه؟

قرار شده میزگردهایی داشته باشیم که در این میزگردها یکی از آن موارد همین باشد که اساتید در آخر درباره اینکه سیاست چه باشد و چه کار کنند، به صورت یک مقاله کلیدی یا سخنرانی کلیدی در همایش صحبت کند.

در ادامه دیدار آیت‌‌الله هاشمی رفسنجانی در سخنانی فرمودند:

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله والسلام علی رسول الله و آله

باز هم به شما خوش آمد می‌گویم. از صحبت‌های شما استفاده کردم. احساس می‌کنم خودتان زیاد به نتیجه همایش امیدوار نیستید. نمی‌خواهم بگویم که این همایش شما، بازآوری علمی لازم نیست. کار، کار باارزشی است. به هر حال از این راهکارهایی بیرون می‌آید. سؤال من از این جهت بود که اگر دولت نخواهد، حتماً باید یک بخشی از آن برگردد. بالاخره باید کشاورزی را آن چنان آزاد بگذارند که عرضه و تقاضا کار خودش را بکند و وقتی که محصول گران می‌شود، با قیمت گران به بازار بدهند.

الان دست کشاورز در خیلی از جاها بسته است. الان یک دفعه در گمرک جنس وارد می‌کنند. وقتی که جنس را با پول نفت وارد کنیم و در میدان بریزیم، کشاورز نمی‌داند چه کاری بکند. یا مثلاً وضع میدان‌ها و سلف‌خرها را ببینید. الان محصول کشاورز از دست کشاورز تا مغازه‌ها چقدر تفاوت دارد؟ این وسط سودی به جیب کشاورز نمی‌رود. یا اگر سمی که خریدیم، کارایی نداشت، چه کسی جوابگو است؟ چه کسی خسارتش را می‌دهد؟ از این قبیل.

ما که یک مقدار کم در این بخش دست داریم، می‌فهمیم که دولت کمکی نمی‌کند. فرض کنید که مثلاً از بیست سال قبل تشخیص داده شد که آبیاری تحت فشار انجام بدهیم. چون کم آب هستیم و باید صرفه جویی کنیم. دولت قانون می‌گذارد که بانک مرکزی برای آبیاری قطره‌ای وام بدهد. تا اینجا کار خوبی است. ولی وقتی که کشاورز می‌خواهد وام بگیرد، تا وامش را بگیرد، پدرش را درمی آورند و در آخر هم معلوم نیست که آیا وام بدهند یا نه؟ در مجموع الان دولت تا حدود زیادی مزاحم کشاورزی است.

یکی از بحث مهم قاعدتاً در این همایش شما باید این باشد و روشن باشد که وظیفه دولت چیست و باید تعیین کنید. البته نمی‌خواهم بگویم که دولت را جدا کنیم و بگوییم کشاورزی آزاد باشد و هر چه بخواهد بشود. در اینجا دولت وظایفی دارد و باید خیلی کارها را انجام دهد.

در مجموع این یکی از بحث‌های اساسی است که می‌خواستم مطرح کنم و آن، این است و عیبی هم ندارد که شما همین توضیحاتی را که برای من دادید، با وزیر جهاد کشاورزی مطرح کنید و بگویید که هدف ما این است که راهکار علمی ارائه بدهیم. ولی مواردی است که به شما مربوط می‌شود و شما هم همکاری کنید و یک نوع تعهد هم در مقابل شما داشته باشند.

بحث اصلی شما را که الان کشاورزی مشکل دارد، کاملاً قبول دارم. یعنی اگر کشاورزی الان ما مثل یکی، دو سال اخیر، یعنی با این خشکسالی‌ها و سیاست دولت جلو برود تا دو، سه سال دیگر خیلی آسیب می‌بیند. معلوم نیست عاقبت دامداری چه می‌شود! هر وقت که مشکل پیدا می‌کنند، انبوه گوشت، مرغ و تخم مرغ وارد می‌کنند. این موارد باید از قبل معلوم باشد. ما که می‌توانیم تولید کنیم. الان ظرفیت مرغداری‌های ما بیش از مصرف داخلی است. سرمایه‌گذاری کردیم، نیرو استخدام کردیم و تمام کارها را کردیم و الان باید با ظرفیت پانزده، بیست و گاهی چهل درصد کار کنیم.

دامداری از این بدتر است و یکی یکی از دست می‌رود. می‌بینید که چه بر سر چای آوردند! بنا نبود که چای ما این‌گونه باشد. بالاخره دنیا که بیخود چایی‌اش را درست نکرده است. بحث که می‌کنی، می‌گویند: چای چیزی نیست و وزنی ندارد، بگذاریم این مقدار وارد شود. مسئله این نیست. مسئله این است که کشور استعداد چای را دارد و ما مناطقی هم داریم.

روی برنج نظریه‌ای می‌دهند و آقایان می‌گویند که چرا ما این همه آب را برای برنج مصرف کنیم؟ کشاورزی کم‌آب می‌کنیم و برنج نمی‌کاریم. این یک استدلال است. ما بهترین برنج را می‌توانیم آن هم در منطقه‌ای که آب فراوان است، تولید کنیم. ممکن است یک روز دولتی بیاید و طرفدار کشاورزی باشد و رونق دهد و ممکن است دولتی هم بیاید که تفکراتی این‌گونه داشته باشد. این هم مشکل درست می‌کند که الان کم و بیش مشکلات را می‌بینیم.

من اصل کار شما را خیلی خوب می‌دانم. به هر حال شما می‌خواهید کاری انجام دهید که عالمانه با مسئله برخورد کنید. قبول دارم که یکی از کمبودهای میدان کشاورزی ما، نبود کارشناس و متکی نبودن به مبانی علمی است. این را کاملاً قبول دارم.

بعضی جاها کشاورزها تجربه دارند و با تجربه خودشان موفقیت‌هایی به دست می‌آورند. اما آن تجربه‌ها موقعی بود که این دانش نبوده است. ما باید الان را حساب کنیم و تجربه را با دانش امروز مقایسه کنیم که دنیا از یک هکتار چه مقدار برداش می‌کند و از یک متر سقف مرغداری یا برای یک هکتار میگو یا ماهی قزل‌آلا چه استفاده‌ای می‌کند! الان حرف‌های مهمی در این مسائل است.

من کاملاً با کار شما موافق هستم و به شما تبریک می‌گویم. اینکه کاملاً مردمی باشد، موافق هستم. حداقل این است که یک بحث واقعی در رابطه با نقش دولت مطرح می‌کنید که در این مسئله چه می‌تواند باشد. با آمار، ارقام و حساب، موضوعات مختلف را بررسی می‌کنید که بعضی‌ها از قدرت کشاورز بیرون است.

مثلاً بحث بذرهای گواهی شده که این بذرها را گران می‌خریم و وارد می‌کنیم، برای اینکه بتوانیم محصول بیشتری به دست بیاوریم. چرا ما خودمان نتوانیم این بذر را تولید کنیم؟ یک دانش بسیار پیچیده‌ای است.

تصادفاً اتفاق افتاد که با دعوت خودشان به کردان رفتم و دیدم که جای کوچکی را درست کردند. در زمان من، در کرج مرکز بزرگی را برای شناسایی بذر و نهال درست کردیم. برای اینکه همه گونه‌ها را در کشور شناسایی کنیم و بانکی تهیه کنیم و بذرهای مناسب را تنظیم کنیم تا بذر مطلوب را به دست بیاوریم.

در آنجا به من گفتند - نمی‌دانستم که استفاده نمی‌شود و آقای کلانتری هم بود و ایشان می‌دانست- الان آن بانک در اختیار کشاورزها نیست و کمکی به این کار نمی‌کند و الان انباری از معلومات در آنجا جمع است. باید ابعاد مسائل را بررسی کنید.

O چون همایش ما نخستین همایش است، نمی‌توانیم زیاد گسترده کنیم. وسعت کار خیلی زیاد است. ما روز اول که گفتیم جهاد اقتصادی در عرصه کشاورزی شاید چیز کوچکی به نظر برسد، ولی وقتی جلسات متعددی گرفتیم، دیدیم که حجم کاری آن خیلی زیاد است و کشاورزی ما در همه رشته‌هاست و زیربنای آبادی هر کشور کشاورزی است. کشاورزی یک حالت خیلی گسترده‌ای دارد.

· به هر حال در حد یک همایش که به عنوان محصول همایش نظرات مفیدی از آن بیرون بیاید، خوب است و باید این‌گونه باشد. اما مراحل اجرایی و مسائل بعدی، بحث‌های مهمی است که باید از نتایج همایش استفاده کنند. من هم به شما تبریک می‌گویم. انشاءالله موفق باشید. این همایش را در کجا برگزار می‌کنید؟ در قم می‌خواهید بگیرید؟

O بله، همایش ما در قم در تاریخ 24 و 25 آذر ماه سال جاری است. دو روز است و دو، سه مکان را مدنظر قرار دادیم. یکی دانشگاه قم است که اعلام آمادگی کردند. یکی هم ساختمانی را آیت‌‌الله فاضل لنکرانی معروف به ائمه اطهار که با اینجا هم صحبت کردیم. یکی هم دفتر تبلیغات بوده که دفتر تبلیغات به نسبت تعداد جمعیت ما کوچک است. فعلاً این دو جا اعلام آمادگی دارند.

· قم هم جای خوبی است. کسانی که مایل هستند شرکت کنند، از جاهای دیگر به قم می‌رسند و می‌توانند بیایند؟

O یکی از حسن‌های این همایش این است که افرادی که نوآوری و یا مقاله علمی می‌دهند، چون سطح همایش ملی است، امتیازاتی برای افراد دارد و علاوه بر هدیه، یک امتیاز دانشگاهی برای طرف دارد که مقاله‌اش داوری شده و در سطح ملی بوده است. ما از سران کشور هم دعوت می‌کنیم و در خدمت شما هم هستیم.

· خیلی خوب است. همایش کاملاً خوبی است و انشاءالله موفق باشید.

O همه قم را به عنوان یک شهر مذهبی می‌شناسند و ما خواستیم که قدمی برداریم و بگوییم که علاوه بر آن، این امتیاز علمی و دانشگاهی را هم دارد.

· خیلی بجاست که در قم باشد. ممکن است بعضی‌ها نتوانند خودشان را برسانند، ولی در مجموع خیر و برکتش بیشتر است.

O از حضرت‌‌عالی تشکر ویژه داریم.

· خیلی خوش آمدید.