شرق: پیام های تسلیت یکی پس از دیگری از همان ساعات اولیه درگذشت آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی، بر خروجی خبرگزاری ها قرار گرفت. از سخنگوی دولت یا همان رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی گرفته تا وزرای اقتصادی. فعالان اقتصادی نه چندان مطرح هم در میان پیام دهندگان دیده می شدند. تمام پیام ها بر ویژگی های آیت الله تمرکز دارد. از اقتصاد گرفته تا سیاست؛ چه در مرزهای ایران و چه خارج از مرزها. برخی ویژگی های اقتصادی آیت الله را ویژه تر بررسی کردند و برخی نیز به سیاست گریز زدند.

محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی

 

مرد روزهای سخت

امروز ایران اسلامی در سوگ هجرت بزرگ مردی عزادار است که عمر پربرکت خود را وقف آرمان، ملت و سرزمین خویش نمود. درگذشت عالم عالی قدر، مبارز نستوه، یار همیشگی حضرت امام و رهبر انقلاب و مرد روزهای سخت انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی موجب اندوه، تاثر و تالم عمیق گشت. خدمات ارزشمند ایشان به انقلاب اسلامی، به اذعان همگان در تاریخ ایران کم نظیر بوده است.

مبارزات دوران قبل از انقلاب، نقش موثر در شکل گیری نظام مقدس جمهوری اسلامی، فرماندهی هشت سال دفاع مقدس به نیابت از بنیان گذار انقلاب، فرماندهی دوران سازندگی و حضور در سنگرهای مهم انقلاب از مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری تا ریاست جمهوری و مجمع تشخیص مصلحت نظام، تنها بخشی از کارنامه درخشان آن مرحوم بود و صدالبته مردم شریف، غیور و فهمیده ایران اسلامی همواره قدردان وی خواهند بود. به باور ملت ایران، هاشمی هنوز زنده است؛ چراکه اندیشه و تفکر ممتاز ایشان به ویژه در انتخاب خط مشی اعتدال و میانه روی از یک سو و مرجعیت در مصلحت اندیشی و ایجاد وحدت و همدلی در جامعه از سوی دیگر، سرمایه ای ارزشمند برای انقلاب بوده و خواهد بود. این جانب رحلت حضرت آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی را محضر امام عصر (عج)، رهبر معظم انقلاب، مراجع و علمای محترم، ملت بزرگوار ایران اسلامی و به ویژه خاندان معزز آن مرحوم صمیمانه تسلیت می گویم و علو درجات الهی را برای ایشان از حضرت حق تعالی خواستارم.

عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی

 

مردی از تبار ایران

هاشمی مردی از تبار ایران بود. او در اوج عزت، محبوبیت و مظلومیت ما را ترک کرد و برای ما میراث گران بهایی از سیاست ورزی ملی به جای گذاشت. بی تردید، او جزء معدود سیاست مداران معاصر ایران بود که ایران را می فهمید و در برهه های حساسی از تاریخ ایران نقش بی بدیلی ایفا کرد. ایران در سده اخیر کمتر سیاست مداری در تراز ایشان به خود دیده است. او خردمند و دلیر بود؛ نه تنها به این دلیل که مبارزه کرد و با دشمن جنگید بلکه، به این دلیل که بار مذاکرات صلح را با هوشمندی و حس وطن دوستی بر دوش کشید. او هم چنانکه به عنوان جانشین امامش مسئولیت فرماندهی جنگ را بر عهده گرفت، به همراه امام (ره) جام زهر را نیز نوشید تا ملتی ننوشند.

این معنی سیاست ورزی ملی است. فراتر از جنگ، او هر بار که ابر تیره و غبار دسیسه و کینه آزمندان آسمان سیاست ایران را مه آلود می کرد، قامت می کشید، سخن می گفت و راه را به آزادگان و آزادی خواهان نشان می داد تا وسواسان خناس ایران را به بیراهه نبرند. بارها دیدیم که فرصت طلبان دون همت در تمنای قدرت چه شکاف ها که در دل مردم ایران ایجاد کردند و او با سرپنجه تدبیر، صبوری و فداکاری آنها را به هم آورد و در ایجاد یکپارچگی ملی کوشید.

آری، هاشمی دل در گرو ایران داشت و برای عمران و آبادانی آن رنج بسیار کشید. هنوز آهنگ صدای او در گوش من می پیچد که می گفت: «فردا ممکن است ما نباشیم ولی، فرزندانمان که هستند. آینده که هست. ایران که هست. فردا دنیا شتابی دارد که باید آهنگ آن را امروز شروع کنیم». این حس کم نظیری است و در کمتر سیاست ورزی در روزگاران اخیر یافت می شود. او از جمله معدود سیاست پیشگانی بود که ایران را می فهمید و تصور روشنی از این سرزمین بر فراز زمان و مکان در ذهن داشت. او با تاریخ معاصر ایران آشنا بود و بزرگان آن را می شناخت و در اندیشه خود با آنان زیسته بود. او جغرافی ایران و نقش آن را در منطقه و جهان نیز خوب می دانست.

او این حقیقت را خوب دریافته بود که نه تنها امنیت ایران که امنیت منطقه به آبادانی ایران و همسایگانش وابسته است و با این فهم دولتش را راهبری کرد. لذا، او را می توان معمار سیاست همبستگی منطقه ای در روزگاران معاصر دانست. موضوعی که بعدها پس از دست به دست شدن قدرت، هیچ گاه به درستی درک نشد و دستاوردهای او، ثروت و قدرت ملی ایرانیان به رایگان ارزانی دشمنان گردید. و اینک بازگشت به آن نقطه ای که او ما را بدان جا برده بود، نیازمند تدبیر، رنج بری و فداکاری فراوان است. و البته پرهزینه و زمان بر است.

از همین روی، سیاست ورزان جهان او را سیاست مداری فراتر از ایران و مردی از بزرگان منطقه و جهان به شمار می آوردند. و در غم ازدست دادن او نه به ملت ایران که به خود تسلیت می گویند. و ملت در فراق او نه برای او که برای خود گریه می کنند و این ویژگی سیاست مداران بزرگ است. قطعا عملکرد پیر مصلحت اندیش ما چون هر سیاست مدار دیگری امکان نقد دارد و باید به نقد آن پرداخت که بی تردید این کار توسط ناقدان انجام خواهد شد. لیکن، نکته مهم سوگیری و کارکرد او در فراز و نشیب ها و گردنه های سخت تاریخی و پرتگاه های هولناک سیاسی است.

هاشمی در این عرصه سرافراز زیست. شناخت منافع ملی و اصرار بر حفظ آن، خستگی ناپذیری، بردباری در عین جگرخستن، هزینه پرداختن و فداکاری مایه آن شد تا پس از یک نشیب طولانی، او یک بار دیگر به قله عزت و محبوبیت بازگردد و مظلومانه با ما وداع گوید و ما را به تفکر در احوال خویشتن دعوت کند. یادش گرامی و راهش پررهرو باد. مرگی چنین میانه میدانم آرزوست.

بیژن زنگنه، وزیر نفت

 

منش ماندگار هاشمی

درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی یار و همراه همیشگی امام راحل جلیل القدر، ضایعه ای ناگهانی و بزرگ برای نظام جمهوری اسلامی بود. ایشان از شخصیت های همیشه موثر و برجسته در سال های پیش و پس از پیروزی انقلاب برای کشور بود.

اینجانب برای سال های طولانی از ظرفیت های بزرگ معنوی و مدیریتی ایشان، بهره وافر بردم. قطعا نام، یاد، مشی مدیریت و منش «هاشمی» همواره در عرصه انقلاب اسلامی و توسعه ایران ماندگار خواهد ماند. این فقدان تاسف بار را به مقام معظم رهبری، خانواده محترم ایشان و ملت ایران تسلیت گفته و از خداوند متعال برای آن عزیز سفرکرده غفران و رحمت واسعه مسئلت کرده و از مردم شریف تهران دعوت می کنم که در مراسم تشییع این فرزند برومند ملت و خدمت گزار دیرین خود، هرچه پرشکوه تر شرکت نمایند.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام عصر یکشنبه، ۱۹ دی‎ماه در بیمارستان شهدای تجریش به امام راحل، هم رزمان شهید و همه شهیدان انقلابی و دفاع مقدس پیوست. آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی یار دیرین امام و رهبری در سوم شهریور سال ۱۳۱۳ در روستای بهرمان شهرستان رفسنجان چشم به جهان گشود. آیت الله هاشمی رفسنجانی ده‎ها سال مبارزه با رژیم شاهنشاهی، فعالیت تعیین کننده در دوران انقلاب اسلامی، عضویت در شورای انقلاب، فرماندهی کل قوا در دفاع مقدس با حکم امام خمینی(ره)، ریاست سه دوره مجلس شورای اسلامی و چهارمین رئیس جمهور اسلامی ایران در دور دوره پیاپی سال های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ را در کارنامه خود داشته و به عنوان یکی از شخصیت های اصلی نظام جمهوری اسلامی شناخته شده است.

علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی

 

یاور کارگران و محرومان

ارتحال ناگهانی و جانکاه یار دیرین امام خمینی (ره) و رهبری معظم انقلاب، مبارز کم نظیر دوران مبارزات انقلاب اسلامی، فرمانده دوران دفاع مقدس، سیاست مدار توانمند و بادرایت دوران جمهوری اسلامی و دوست و یاور همیشگی کارگران و محرومان که عمر خود را وقف تحقق انقلاب و پیشرفت جمهوری اسلامی نمود، باعث تاسف و تالم عمیق همه دلسوزان و وفاداران به انقلاب و ایران زمین گردید.

درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی که یاد و نامش یادمانه همه دوست داران انقلاب و نظام است، خسرانی عظیم است. او خود سخت کوش بود و برای ایران اسلامی نیز آرزوی آبادانی، رفاه و اقتدار و پیشرفت داشت. آیت الله هاشمی رفسنجانی که دارای اندیشه ای بزرگ بود، بزرگی و اقتدار را برای ملت ایران از مسیر دینداری عقلانی، سیاست ورزی میانه رو و مشارکت اجتماعی همه ایرانیان در سازندگی این سرزمین طلب می کرد. خوب بیاد دارم که اولین تشکل های کارگری در ابتدای انقلاب اسلامی با حمایت های ویژه ایشان و شهید بهشتی شکل گرفت.

این جانب درگذشت این همراه همیشگی انقلاب، امام و رهبری را به محضر مقام معظم رهبری، تمامی مردم ایران و بیت معظم ایشان تسلیت عرض می کنم و امیدوارم حضور آحاد مردم در مراسم تشییع آیت الله رفسنجانی جلوه ای ماندگار از ارج نهادن به خدمتگزاران و آرزومندان عزت و سربلندی ایران را در تاریخ ثبت کند.

محمدرضا نعمت زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت

 

سردار سازندگی

با دریغ و افسوس فراوان درگذشت عالم ربانی، فقیه عالی قدر حضرت آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی برای همه ارادتمندان آن مرد بزرگ، مصیبتی سنگین و ضایعه ای جبران ناپذیر است. آن بزرگوار که از برجستگان انقلابی و سیاسی معاصر جهان اسلام به شمار می رفتند، زندگی سراسر ایثار خود را وقف اعتلای جامعه و امت اسلامی کردند. حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی به گردن صنعت، معدن و تجارت کشور مثل سایر بخش های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی حقی بزرگ دارد و بدون شک لقب سردار سازندگی برازنده ایشان بوده و من وظیفه دارم از تلاش های ایشان در سال های بعد از انقلاب و حمایت هایی که تا امروز از این حوزه بزرگ انجام دادند به نیکی یاد کنم.

این جانب به نمایندگی از طرف همه خانواده بزرگ صنعت، معدن و تجارت تسلیت صمیمانه خود را به پیشگاه حضرت بقیه الله ارواحنا له فدا و رهبر معظم انقلاب اسلامی، آیات عظام و علمای اعلام و تمامی اقشار جامعه ایران اسلامی تقدیم داشته و به ارادتمندان و به ویژه خاندان مکرم و ارجمند ایشان تعزیت عرض کرده و برای دیگر داغداران از خداوند متعال درخواست تسلاو برای روح مطهر آن بزرگوار رحمت و مغفرت الهی خواستارم.

حمید چیت چیان، وزیر نیرو

 

پایه گذار زیر بناهای اصلی توسعه

ارتحال حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی، یار دیرین امام راحل و رهبر معظم انقلاب، مبارز نستوه و عالم بزرگ که به حق یکی از استوانه های نظام مقدس جمهوری اسلامی بود، تاسف و تاثر وصف ناپذیر این جانب و همکارانم را در وزارت نیرو برانگیخت.

نقش بی بدیل و انکارناپذیر این شخصیت برجسته در پیشبرد و به ثمررساندن انقلاب اسلامی، فرماندهی هوشمندانه و کم نظیر ایشان در دوران دفاع مقدس و مجاهدت خستگی ناپذیر در سازندگی، آبادانی و سرافرازی ایران اسلامی در سال های پس از جنگ و در دوران سازندگی، به خصوص همت بلند، نگاه تیزبینانه و هدایت هوشمندانه ایشان در پایه گذاری زیربناهای اصلی توسعه کشور، ازجمله خدمات این مرد بزرگ است که هیچ گاه از حافظه تاریخ و مردم این مرز و بوم زدوده نخواهد شد و همواره از او به نیکی یاد خواهد گردید. این جانب و تمام همکارانم در صنعت آب و برق، این ضایعه دردناک و جبران ناپذیر را به محضر مقام معظم رهبری و به همه مردم شریف و هوشیار ایران، به خصوص خانواده مکرم آیت الله هاشمی رفسنجانی تسلیت عرض نموده و از خداوند، رحمت، مغفرت و آرامش روح آن عزیز ازدست رفته را خواستاریم.

محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات

 

هاشمی بی بدیل در پیشرفت و توسعه

«ارتحال حضرت آیت الله رفسنجانی، یار دیرین انقلاب اسلامی هم زمان با شب رحلت حضرت معصومه سلام الله علیها بسیار مایه تاثر و تالم گردید.

آیت الله هاشمی رفسنجانی نقش بی بدیلی در پیروزی انقلاب اسلامی و پیشرفت و توسعه کشور داشتند، فقدان این مرد بزرگ ضایعه ای جبران ناپذیر برای ایران اسلامی است و تسلیت کمترین واژه برای این غم جانکاه است.

ارتحال ایشان را به مقام معظم رهبری و همه مردم ایران تسلیت می گویم؛ یاد این مرد بزرگ در تاریخ ایران جاودانه خواهد بود.

خداوند ایشان را غریق رحمت خود نماید».

مسعود نیلی، مشاور رئیس جمهوری

 

مردی تکرار نشدنی

درگذشت ناگهانی و جانگداز شخصیت بزرگ و کم نظیر، حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی، برای این جانب نیز مانند همه دلسوزان و علاقه مندان به بهروزی و پیشرفت کشور، موجب تاثر عمیق شد. اگر کسی بخواهد در مورد آیت الله هاشمی رفسنجانی حق مطلب را ادا کرده و بدون هیچ گونه اغراقی تنها عناوین ویژگی های ایشان را ذکر کند، به فهرست بلندی می رسد که نه تنها هر یک از اجزای آن برای آنکه فردی را به یک شخصیت ماندگار تاریخی تبدیل نماید، کفایت می کند؛ بلکه این مجموعه وزین و منحصربه فرد صفات است که از ایشان چهره ای ممتاز و تکرار نشدنی می سازد.

در این مجال عمدتا عاطفی که امکان تمرکز کامل برای ادای حق مطلب وجود ندارد، شاید بتوان تنها به ذکر چند نمونه اکتفا کرد. اول، کسانی که با ایشان در حوزه های مدیریتی و کارشناسی آشنایی داشته اند، به ویژه کارشناسان و مدیرانی که در معرض سوالات دقیق ایشان قرار گرفته اند، مطمئنا هوش و دقت آماری و ذهن محاسباتی ایشان را تحسین می کنند. نکته جالب آن است که این ذهن فعال و دقیق، با گذر زمان و رسیدن به سنین بالاهم دچار آسیب نشد و تا آخر همچنان از پرسش ها، نشانه های هوش و استعداد سرشار نمایان بود.

دوم، آیت الله هاشمی در تمام ایام حیات موثر خود، به اقتضای شرایط و ضرورت های محیط پیرامونی، همواره در زمان تقسیم کارها، سخت ترین امور را داوطلبانه برای خود انتخاب می کرد. کشور ما در تاریخ طولانی و پربار خود، شخصیت های بسیاری را تجربه کرده که برای تعالی کشور فداکاری های زیاد داشته اند. کم نبوده اند کسانی که جان خود را بر سر این راه گذاشته اند و شمار آنانی که از سرمایه مادی خود گذشته اند، بسیار است؛ اما اینکه یک شخصیت سیاسی برای پیشرفت کشور، مهم ترین سرمایه یعنی سرمایه سیاسی و محبوبیت خود را به میدان آورده و آن را هزینه کند، شاید بی نظیر باشد. آن زمان که لازم بود و تنها راه توسعه کشور برخورداری از چنین ویژگی ای بود، ایشان چنین کرد.

سومین ویژگی بارز شخصیتی و فکری آیت الله هاشمی رفسنجانی را می توان اعتقاد، جدیت و اهتمام ایشان بر ایفای نقش مردم در اداره امور دانست. ویژگی ای که هرچه زمان گذشت بارزتر و نمایان تر شد.

این جانب ضمن عرض تسلیت ارتحال این مرد بزرگ به خانواده محترم ایشان، مقام معظم رهبری و مردم شریف ایران، از خداوند متعال برای ایشان رحمت و غفران الهی و برای بستگان و مردم عزیز، صبر و اجر آرزومندم.

محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی

 

هاشمی، سردمدار توسعه و آبادانی

رحلت ناگهانی یار دیرین انقلاب اسلامی و حضرت امام خمینی(ره) و یار و همراه مقام معظم رهبری، دلسوز نظام و خیرخواه ملت، حضرت آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی را به مردم شریف ایران تسلیت می گویم. آیت الله هاشمی رفسنجانی با نقش آفرینی و جایگاه برجسته و ممتازی که در سازماندهی نهضت، پیروزی انقلاب و تثبیت نظام مقدس جمهوری اسلامی داشته اند، سردمدار توسعه و آبادانی کشور بودند و در تحقق آرمان استقلال خواهی انقلاب به ویژه استقلال اقتصادی و خوداتکایی در تامین نیازهای اساسی کشور نقش بی بدیل و بنیادی داشتند. این جانب از طرف خود و همکارانم در خانواده بزرگ جهاد کشاورزی و به نمایندگی از جامعه کشاورزی ایران، این رحلت جانسوز را به ملت شریف ایران، مقام معظم رهبری و بیت مکرم آن عالم ربانی تسلیت و تعزیت عرض نموده و از درگاه خداوند رحمان برای آن فقید سعید، علو درجات و برای خانواده معزا و دوستداران و وابستگان ایشان صبر و شکیبایی مسئلت دارم.

ولی اله سیف، رئیس کل بانک مرکزی

 

مروج گفتمان سازندگی و توسعه اقتصادی

رحلت عالم مجاهد، بزرگ مرد اخلاق مداری و سیاست ورزی و یاور انقلاب اسلامی، یار و همراه صدیق امام خمینی، رفیق همدل و همراه مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی -رحمت الله علیه- را به مردم شریف ایران تسلیت می گویم.

ایشان علاوه بر نقش آفرینی و تلاش های موثر و هدفمند در مسیر شکل گیری و تثبیت انقلاب اسلامی و نیز جانشینی فرماندهی کل قوا، نقش بی بدیلی در بازسازی ویرانی های پس از جنگ تحمیلی و تبیین و ترویج گفتمان سازندگی و توسعه اقتصادی داشتند و با شجاعت و نوآوری، اقتصاد کشور را در مسیر مناسب و متناسب با ظرفیت های ایران اسلامی قرار دادند.

این جانب از طرف خود و همکارانم در نظام بانکی کشور، مصیبت جانکاه فقدان رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام را به محضر رهبر فرزانه انقلاب، رئیس جمهور محترم، خاندان محترم هاشمی و مردم عزیز ایران تسلیت گفته، از درگاه خداوند رحمان برای روح بلند و ملکوتی آن فقید سعید رحمت الهی و علو درجات خواستارم.

علی طیب نیا، وزیر اقتصاد

 

سیاست مدار مدبر

رحلت ناگهانی عالم مجاهد و فقیه انقلابی، یار دیرین حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری، مبارز نستوه و خستگی ناپذیر، مفسر قرآن و سیاست مدار مدبر و شجاع، حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی را به همه ملت ایران و به ویژه مقام معظم رهبری و حوزه های علمیه تسلیت و تعزیت می گویم. به یقین آن بزرگ مرد سفرکرده با خدمات بی بدیلی که در تمام دوره حیات پرافتخار خویش به ویژه نهضت انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی داشتند، نامی نیک از خود در خاطر ملت به یادگار گذاشتند و اینک ایران اسلامی یکی از بزرگ ترین مفاخر و خدمتگزاران صدیق خود را از دست داد.

همراهی با حضرت امام (ره) از ابتدای نهضت امام تا پیروزی انقلاب اسلامی و تاسیس نظام مقدس جمهوری اسلامی به ویژه فرماندهی هشت سال دفاع مقدس و هشت سال خدمتگزاری در کسوت ریاست جمهوری، مجلس خبرگان رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام از آن بزرگ مرد چهره ای یگانه ساخت.

اینک ایران اسلامی در غم ازدست دادن یکی از بزرگ ترین رهبران خود ماتم زده و عزادار است. این جانب ضمن تسلیت مجدد این ضایعه جانسوز به ملت بزرگ ایران و مقام معظم رهبری و خانواده و تمام ارادتمندان آن مرحوم٬ رحمت و مغفرت خاصه الهی را برای ایشان مسئلت می کنم.