«در جستجوی مصلحت»؛ سال ۷۷ به روایت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی
به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، کتاب در جستجوی مصلحت (کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۷۷) به اهتمام فائزه هاشمی در ۸۴۰ صفحه تدوین و تنظیم و توسط دفتر نشر معارف انقلاب چاپ شده است.
فرصت افزون‌تر برای پرداختن به جزییات
عماد هاشمی، مدیرعامل دفتر نشر معارف انقلاب در مقدمه کتاب به تفاوت نوشته‌های آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۷۷ با سال‌های قبل از آن اشاره کرده و نوشته است: آیت الله هاشمی در سال ۱۳۷۷ از برنامه‌های رسمی مقام ریاست جمهوری، فراغت یافته و به عنوان رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، فرصت افزون‌تری برای پرداختن به ثبت جزییات در خاطرات روزانه داشتند. ویژگی خاطرات دوران پساریاست جمهوری، علاوه بر ثبت جزییات، تحلیلی شدن نسبی خاطرات است. (ص. ۲۲)
به گفته وی آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی مانند فردی که از خارج گود، عملکرد کنشگران اجرایی کشور را پایش می‌کند، به بیان تحلیلی و دقیق از وقایع و رویدادها می‌پردازد.
مدیرعامل دفتر نشر معارف انقلاب با اشاره به خاطراتی که در طول ۳۵ سال با دقت و ممارست نوشته شده ادامه داده است: تاریخ مکتوب جهان تاکنون سیاستمداری به خود ندیده که بیش از سه دهه از عمرش را در حالی که در بالاترین سطوح حکومتی قرار داشته است، روزانه ثبت و ضبط کرده باشد. (ص. ۲۲)
انتشار ۱۸ کتاب دیگر
محسن هاشمی رفسنجانی، پسر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و رئیس فعلی شورای اسلامی شهر تهران نیز یادداشتی در مقدمه کتاب نوشته است.
او درباره میزان ممیزی که بر نوشته‌ها اعمال شده توضیح داده است: در موارد بسیار نادری، اگر چیزی هنوز از اسرار نظام باشد چاپ نمی‌شود، اما چون ایشان توجه داشته‌اند که موارد سری را ننویسند، بنابراین موارد حذف نزدیک به صفر است. (ص. ۱۳)
محسن هاشمی رفسنجانی همچنین از انتشار کتاب‌های بعدی خبر داده و افزوده است: با انتشار این کتاب ۱۸ دفتر دیگر برای انتشار باقی مانده است که به تدریج چاپ و منتشر خواهد شد.
همان سبک و نثر همیشگی
در کتاب در جستجوی مصلحت همان سبک و نثر همیشگی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی تکرار شده است. او توضیح می‌دهد که شبانه روزش را چگونه گذرانده و چه کارهای مهمی انجام داده است. روزنوشت‌های او شامل دیدارهایی است که در طول روز داشته، کتاب‌هایی که خوانده، خبرهایی که به گوشش رسیده و سایر اتفاقاتی که دانستنش ممکن است برای دیگران جالب باشد. آیت الله هاشمی رفسنجانی گاه فقط اتفاقات را توصیف کرده و گاهی به صورت گذرا نظرش را هم درباره آن اتفاق بازتاب داده است.
این طور که پیداست او به ورزش و مطالعه اهمیت زیادی می‌داده است. چون در لابلای نوشته‌ها بارها از علاقه‌اش به شنا و کوهنوردی و پیاده‌روی می‌گوید همچنین عنوان کتاب‌هایی را که می‌خواند ذکر می‌کند.
آیت الله هاشمی رفسنجانی در مرور خاطراتش حتی تماشای فوتبال را هم از قلم نینداخته و اشاره‌ای به حضور ایران در جام جهانی فرانسه در سال ۱۹۹۸ داشته است. او درباره یکی از مهم‌ترین دیدارهای تیم ملی فوتبال ایران نوشته است: تا ساعت یک بامداد برای دیدن مسابقه فوتبال ایران و آمریکا در فرانسه در جام جهانی بیدار ماندم. ایران دو بر یک بر آمریکا پیروز شد و باعث خوشحالی و جشن مردم ایران و جهان سوم شد. (ص. ۲۲۷)
دوچرخه سواری زنان در کیش
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در اولین روز سال ۱۳۷۷ عازم جزیره کیش می‌شود و می‌نویسد: تا شب چند بار در ساحل دریا قدم زدم. هوا مطبوع و دریا آرام و شرایط دلپذیر است. عصر در دریا شنا کردم. با این که باد می‌وزید، هوا زیاد سرد نبود. شب اخوی احمد، و اعضای خانواده‌اش آمدند. قبل از ما به کیش آمده‌اند و در جای دیگر، نزدیک محله عرب‌ها منزلی گرفته‌اند.
او در بخشی از خاطراتش از این‌که خانم‌ها با امنیت کامل در کیش دوچرخه سواری می‌کنند اظهار رضایت کرده و نوشته است: در گشت دیشب در ساحل کیش، منظره دوچرخه سواری خانم‌ها و آقایان را دیدم. جالب است که تا ساعت دوازده شب، خانم‌ها با امنیت کامل و آرامش خاطر می‌توانند در جاده‌ها و خیابان‌ها باشند. (ص. ۳۴)
اگر کسی بخواهد تاریخچه جزیره کیش را جمع آوری کند، مراجعه به این کتاب می‌تواند برایش مفید باشد. در بخشی از کتاب آمده است: از پارک وحش در حال احداث و استخر و دلفین و شیر دریایی آن که توسط آقای مهندس حسین ثابت ساخته می‌شود، بازدید کردیم. (ص. ۳۲)
گلایه «منوچهر نوذری» به خاطر ممنوع التصویری
بخشی از کتاب بازگوکننده دیدارهایی است که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، به عنوان رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با افراد مختلف همچون هنرمندان، نظامیان و مسوولان اجرایی داشته است. مثلاً درباره دیدار هاشمی رفسنجانی با منوچهر نوذری، بازیگر و مجری نوشته شده است: عصر آقای (منوچهر) نوذری آمد. هنرمند صداوسیما و برگزار کننده (برنامه) مسابقه هفته است. گله داشت از آقای (احمد) پورنجاتی (معاون سیما) که به خاطر گزارش واهی، او را ممنوع التصویر کرده و بعد از کشف غلط بودن گزارش، جبران نکرده و نیز از جو پلیسی و سوء ظن نسبت به هنرمندان قدیمی در صداوسیما که اخیراً تشدید شده است، شاکی بود. (ص ۳۵)
گزارش‌های سردار سلیمانی
نام شهید سردار سپهبد قاسم سلیمانی چند بار در کتاب تکرار شده است. سردار سلیمانی گاه گزارش سفر به روسیه و کمک‌های این کشور به افغانستان را گزارش داده و گاه درباره برنامه مجاهدان افغان برای پس گرفتن شمال افغانستان به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی توضیح داده است. در این کتاب به گزارش سردار سلیمانی در مورد امکانات پیشرفته مقاومت لبنان برای پاسخ به تجاوزات اسرائیل هم اشاره‌ای شده است.
در بخشی از کتاب آمده است: سردار سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه آمد و گزارش وضع افغانستان را داد. تا دو روز قبل از سقوط مزار شریف در آنجا بوده و با دید خوب نظامی که دارد بهترین تحلیل را از وضع افغانستان ارائه داد. (ص. ۳۴۲)
حمایت از کرباسچی
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در بخش‌های زیادی از کتاب ماجرای محاکمه غلامحسین کرباسچی و حاشیه‌های مربوط به آن را شرح داده است. او نوشته است: فائزه و فاطی هم امروز آمده بودند و از من خواستند که از شهردار حمایت کنم. گفتم مصلحت نیست که مقابل قوه قضاییه بایستم؛ عملاً و در گذشته حمایت نموده‌ام. (ص. ۵۰)
در بخش دیگری از کتاب درباره پرونده کرباسچی آمده است: در نماز جمعه در مورد مسائل اختلافی روز هم صحبت کردم و سعی نمودم که بی طرفی را رعایت کنم. اما رسانه‌های خارجی به عنوان طرفداری از شهردار تفسیر کرده‌اند. (ص ۷۵)
به گزارش ایرنا، یکی از اقدامات ارزشمند و قابل تأمل مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، نگارش و انتشار خاطراتش به صورت روزنوشت بوده است. از جمله این کتاب‌ها می‌توان به امید و دلواپسی (۱۳۶۴)، اوج دفاع (۱۳۶۵)، دفاع و سیاست (۱۳۶۶)، پایان دفاع، آغاز بازسازی (۱۳۶۷)، بازسازی و سازندگی (۱۳۶۸) اشاره کرد.