سهشنبه 16 اردیبهشت 1376 // 28 ذیحجه 1417// 6 می 1997
ساعت هفت صبح از فرودگاه [مهرآباد] بهسوی اصفهان پرواز کردیم. محسن و [آقایان محمدرضا نعمتزاده، محمد فروزنده، حسین محلوجی، بیژن نامدار زنگنه]، وزرای صنایع، دفاع، معادن و نیرو و آقایان [حمید] میرزاده، [رئیس سازمان برنامهوبودجه] و [رضا] امراللهی، [رئیس سازمان انرژی اتمی] همراه بودند. در فرودگاه اصفهان پس از استقبال رسمی، بهسوی پالایشگاه قطران، کنار کارخانه ذوبآهن پرواز کردیم؛ واحد بزرگی، برای پالایش 100 هزار تُن قطران در سال است.
توضیحات مدیر آن، آقای [حسین] ادیب را شنیدیم. با 39 میلیون دلار و چهار میلیارد تومان ساخته شده و 18 محصول گرانقیمت دارد. از بیست و چند سال پیش، محصول قطران کک سازی ذوبآهن بیمصرف در حوضچههای خاکی انباشته شده و فقط چند محموله توسط شرکت متروی تهران به قیمت هر تُن 20 دلار صادر شده است. امروز ارزش محصولات یک سال آن 25 میلیون دلار است و برای امسال، مصرف پالایشگاه ذخیره شده است.
از قسمتهای مختلف بازدید کردیم. در جمع کارکنان، پس از استماع گزارش آقای [محمدرضا] نعمتزاده، [وزیر صنایع] و آقای [محسن] رفیقدوست، [رئیس بنیاد مستضعفان و جانبازان] صحبت کردم و اهمیت گرفتن این تکنولوژی را توضیح دادم که حدود سه هزار محصول زیرین را میتواند از قطران بگیرد.[1] کارکنان با شور فراوان، دائماً شعار «هاشمی قهرمان، خوش آمدی به قطران» سر میدادند.
به زرینشهر، مرکز صنایع نظامی رفتیم. از کارخانه تولید چهار نوع خودرو، اتوبوس، مینیبوس، جیب و کامیونت بازدیدکردیم و توضیحات مهندس [غلامعلی] کیانی و مهندس طاهری را شنیدیم. سپس در جمع کارکنان پُرشور آنجا، پس از استماع گزارش آقای [محمد] فروزنده، [وزیر دفاع]، در سخنرانی کوتاهی، ضمن توضیح اهمیت صنایع دفاع، تشویقشان کردم.[2]
به فولاد مبارکه پرواز کردیم. پس از ناهار و نماز و استراحت، از طرح توسعه مبارکه بازدید کردیم. با تغییراتی در پاتیلهای ذوب، 600 هزار تُن فولاد به محصول اضافه میشود که خیلی جالب است. از خط تولید ورق گرم و سرد بازدید کردیم و از لوح توسعه تا سطح شش میلیون تُن ورق، پرده برداشتیم. با شیوه جالبیگلافشانی شد. در جمع کارکنان، پس از استماع گزارش آقایان [حسین] محلوجی، [وزیر معادن و فلزات] و مهندس [احمدعلی] هراتی، [مدیرعامل فولاد مبارکه] و معاونان و آقایان [محمدحسن] عرفانیان، [مجری طرح فولاد مبارکه]، لوح تقدیر به مدیران دادم. سپس سخنرانی کردم و از جذب جدیدترین تکنولوژی برای اصلاح کوره و پاتیلها و خط نورد قدردانی نمودم؛[3] واقعاً فولاد مبارکه، باعث افتخار صنعت و تولید کشور شده است.
به محل کارخانه «نیرو کلر» [وابسته به وزارت نیرو] در شهر صنعتی رفتیم. توضیحات شنیدیم. از نمک و گاز و پودر، کلر و محصولات دیگر میسازند و اهمیت زیادی در بهداشت کشور دارد. از کارخانه بازدید کردم. با 20 میلیون دلار هزینه ارزی و هفت میلیارد تومان هزینه ریالی ساخته شده است. برای افتتاح 20 طرح صنعتی متنوع، به کارخانه دیگری رفتیم. از غرفهها بازدید نمودم و بعد از استماع سخنان وزرای صنایع و نیرو، صحبت کوتاهی کردم.[4]
به مرکز هستهای اصفهان پرواز کردیم. پس از استماع توضیحات آقایان رسولی و امراللهی، [رئیس سازمان انرژی اتمی]، از راکتور کوچک آب سنگین که چینیها ساختهاند، بازدید کردیم.
پس از مغرب به فرودگاه اصفهان رسیدیم. پس از نماز، از چند طرح عمران شهری و ساخت هتل و کارخانه سیمان بازدید کردیم و دستور شروع کار دادم. در مراسم، گزارش [آقای اسحاق جهانگیری]، استاندار را شنیدیم. شاعری، شعری رسا در وصف من خواند که استاد [حبیبالله] فضایلی، [خطاط معروف]، آن را با خط زیبایی روی لوحی نوشته بودند و نمایندگان هنرمندان اصفهان به من تقدیم کردند. من هم صحبت دلگرمکنندهای نمودم.
بهسوی تهران پرواز کردیم. شام را در راه خوردیم. [آقایان مجید هدایتزاده و حمیدرضا آصفی]، سفیرانمان در ایتالیا و فرانسه همراهمان بودند. گفتند پیشنهاد ایتالیا این است که اعلان کنیم، سفیر آلمان در گروه سوم سفرای اروپا، میتواند دوستانه به ایران برگردد.
[1] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «ما خیلی انتظار کشیدیم تا امروز رسید. مدتهاست که از ارزش و اهمیت پالایشگاه قطران شنیده بودیم و انتظار استفاده از این صنعت مبارک را داشتیم که به ادله مختلفی طول کشید. ولی این طرح مهم، خوب اجرا شد. بحمدالله یکی از ادله و همچنین ثمرات تأخیرش این بود که ما شریک خارجیمان را عوض کردیم و خیلی ارزانتر و شاید بهتر به ثمر رسید. در این جریان، فرانسویها کمک کردند؛ و ما امروز یک تکنولوژی بسیار با ارزشی را از این طریق در اختیار داریم. خوب الان، حضار کم و بیش میدانند. آنها که همراه بودند، آنجا شنیدند یا از پیش در جریان بودند ولی مهم اینکه مردم و صنعتگرانمان را خوب در جریان این کار بسیار بزرگ بگذاریم. این اولین گام مهم در استفاده خوب از یکی از مواد معدنی کشور است که تا به حال بهصورت ضایعات مزاحم در کشور تلقی میشده است. مادهای که حدود سه هزار محصول ارزشمند را میشود از آن بگیریم چیزی شبیه نفت است. درست همانطور که نفت، نفت خام، چهره عبوس سیاهی دارد و خودش چیز مزاحمی میتواند باشد، ولی وقتی تبخیر میشود این همه محصولات زیبا و کارساز را به مردم میدهد که الان در زندگی مردم همه جا حضور دارد، این ماده با ارزش قطران که در ذغال سنگ وجود دارد با شکل نازیبای خودش یک چنین خاصیتی دارد.» رجوعکنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای 1376، دفتر نشر معارف انقلاب، 1398»
[2] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «الحمدلله جنگ تمام شد و ما پیروز جنگ. همچنین طلبکار خسارات جنگ شناخته شدیم و امروز روی زمین هم با امنیت میتوانیم صنایع حساسمان را بسازیم. امروز «ساصَد»، همین کارخانه ماشینسازی، یکی از کارهای بسیار خوبی است که آقایان از ظرفیتهای موجودشان دارند استفاده میکنند و در نیروهای مسلح یکی از نیازهای واقعی ما است الان به آنها خودرو باید برسانیم. خوشبختانه هر چهار نوعی که اینجا دیدیم، هم اتوبوس، هم مینی بوس، هم کامیونتها و هم جیپ هست که آقایان طراحی کردند برای نیروهای مسلح کارآیی زیادی دارد. در جامعه هم همه اینها لازم است و ابتکار، امروز مینی بوس موتور عقب به بازار میآورید، برای مردم ما یک خبر خیلی خوبی است. انشاءالله کارخانه دیگری هم که در بخش نظامی دارد این کار را میکند، آنها هم بیاورند که این یک خدمت درستی است. در مینیبوسها، صدای مینیبوس یک مقدار مزاحم بود. ولی با این کار آسایشی برای مسافرین مینیبوس خواهد بود. من امیدوارم که با آن دو بخش دیگر، این سالن بزرگ صد هزار متری، بزرگترین سالن کشور باشد. دیگر نمیدانم که صنایع دیگر هیچ جا سالنی به این ظرفیت دارند، یا این قدر کارمند دارند؟ به هر حال این سالن خیلی خوب که یک موقعیتی است، آن هم در زرینشهر در استان صنعتی اصفهان. انشاءالله آن دو بخش هم به زودی فعال و کامل بشود.» رجوعکنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای 1376، دفتر نشر معارف انقلاب، 1398»
[3] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «این مرحله توسعه، به نظر من از جهاتی ستایشانگیزتر است. کشورهای جهان سوم یا در حال توسعه، معمولاً خیلی باید صبر کنند تا یک تکنولوژی از آن تازگی و طراوتش که افتاد و آن مایههای اصلیاش را از آن گرفتند آن موقعها به کشورهای دیگر بیاید، ولی این تکنولوژی که امروز در کورههای ذوب ما نمونهاش را دیدیم، واقعاً جوان است، بلکه نوجوان است، اولین سالهای عمرش را دارد میگذراند. با یک هزینه بسیار کمی این محصول خوب را داریم از آن میگیریم. دیگر حالا دیدیم آنجا که از کورهها ماده مذاب به آن خوبی بیرون میآید، نمیشود دیگر بگوییم طرح و فکر است. با هزینهای نزدیک 50 میلیون دلار 600 هزار تُن فولاد را اضافه بکنیم، زیر همان سقفی که همه کارهای دیگرش را ما قبلاً سرمایهگذاری کردیم، یعنی یک چهارم ظرفیت کارخانه را بالا ببریم، این صرفاً با اتکا به یک تکنولوژی پیشرفتهتر و با هوش خوب که این تکنولوژی را گرفتیم و آوردیم، عملی شده است.» رجوعکنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای 1376، دفتر نشر معارف انقلاب، 1398»
[4] - رجوعکنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای 1376، دفتر نشر معارف انقلاب، 1398»