[1] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «در این هشت سال در آموزش و پرورش با همه وسعت و منطقه وسیعی که دارد، کار عظیمی شده و بهترین زیربنا برای امروز و آینده کشور از ناحیه آموزش و پرورش به وجود آمده است. شاخص‌هایی که بهتر شده و هنوز هم رو به بهبود است، به پیشرفت کشور ما کمک می‌کند. تحقیقاً آینده کشور براساس این پیشرفت‌های کیفی و کمّی چشمگیرتر خواهد بود. اینکه تعداد بی‌سوادان راخیلی کم کردیم، مورد تأیید سازمان‌های جهانی است. آن‌ها هیچ وقت حامی ما نبودند که به موفقیت ما اعتراف کنند. به همه روستاهای کشور رسیدید و توانستید عدالت را در آموزش تحقق بدهید و روستاهای کوچک را که امکان تأسیس مدرسه را نداشتند، با مدارس شبانه روزی آنها را قوی‌تر از جاهای بزرگتر زیر پوشش آموزش گرفتید. موفق شدید شاخص‌های قبولی را در همه رده‌های ابتدایی، راهنمایی و متوسطه بالا ببرید. توانستید در صحنه‌های جهانی، در مسابقات، المپیادها و در جشنواره خوارزمی خودمان بدرخشید و در صحنه‌های جهانی واقعاً باعث آبروی کشور شدید. کشورهای نیرومند و باسابقه طولانی را در مسابقه‌ها پشت سر گذاشتید. موفق شدید که بچه‌ها را به کاردانی و آموزش‌های فنی توجه بدهید که امروز با اصلاح سیستم، رقم قابل توجهی از بچه‌های ما آموزش فنی می‌بینید که درد بزرگ جامعه هم همین جاست. چون می‌دانیم که جوان‌ها باید از طریق آموزش‌های فنی، جذب محیط کار شوند. چون عملی نیست که همه آنها از طریق دانشگاه‌ها به کار و مسئولیت برسند؛ راه درست را انتخاب کردند.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های 1376، دفتر نشر معارف انقلاب، 1398»

[2] - آقای هاشمی، بزرگداست شخصیت‌های علمی و فرهنگی مؤثر در پیشرفت و توسعه و عظمت جامعه را در واقع احترام به علم و اندیشه‌های کمال یافته و نیز توجه‌دادن جامعه به ویژه نسل جوان به حقایق مأنوس دانست و اظهار داشت: «جهان امروز با درک جایگاه شایسته، ارزش و منزلت دانش، به عنوان ارضاکننده روح و جوهر آدمی و تأمین‌کننده نیازهای او در حال و آینده، سرمایه‌گذاری‌های لازم و پُرشتابی در این بخش داشته است. نظام جمهوری اسلامی امروز با ارج نهادن به مقام دانشمندان و سرمایه‌های علمی خود و اسلامی و معنوی‌کردن محیط دانشگاه‌ها، تلاش می‌کنند جامعه‌ای متکی به ارزشهای دینی و علمی در حد مطلوب بسازد.» ایشان بر ضرورت جذب و برقراری ارتباط با دانشمندان ایرانی و نیروهای باسواد و تحصیلکرده مقیم خارج از کشور تأکید کرد و گفت: «با توجه به ارزش‌های به دست آمده در دوران سازندگی، پایه‌های نیرومندی در بخش دانشگاه و مراکز آموزش عالی به وجود آمده که برای مراحل بعدی توسعه و یافتن جایگاه درست به کشور در جهان راهگشاست. باید از طریق کاهش فاصله کشورمان با جهان پیشرفته و افزایش کیفیت تحصیلات در مقاطع عالی و بهره‌گیری از ابراز اطلاع رسانی پیشرفته و داشتن ارتباط با مراکز علمی معتبر در سراسر جهان، گام‌های بلندتری در مسیر کمال و تکنولوژی برداریم. در سایه ارتباط سالم علم و تکنولوژی بهره‌گیری و تربیت نیروی انسانی متعدد در کشور، امروز همه ارکان پیشرفت در نظام جمهوری اسلامی فراهم و ایران به عنوان رقیب نیرومندی در صدور خدمات فنی مهندسی در جهان مطرح و وارد میدان شده است. دانشمندان و عالمان کشور نیز باید با حراست از موقعیت ممتاز کنونی و جلوگیری از افراط و تفریط در محیط دانشگاهی، زمینه را برای تبادل اندیشه‌ها و تعالی افکار و نظرها فراهم کنند.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های 1376، دفتر نشر معارف انقلاب، 1398»

[3] - رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های 1376، دفتر نشر معارف انقلاب، 1398»