خاطرات روزانه آیت الله هاشمی / سال ۱۳۷۶/ کتاب « انتقال قدرت»
سفری که به حرکت تبریز به سوس توسعه سرعت بخشید
دوشنبه ۱۸ فروردین ۱۳۷۶ // ۲۸ ذیقعده ۱۴۱۷ // ۷ آوریل ۱۹۹۷
ساعت ۸ صبح از فرودگاه تهران بهسوی تبریز پرواز کردیم. محسن و مهدی و [آقایان بیژن نامدار زنگنه، عیسی کلانتری، غلامرضا آقازاده، محمد فرهادی و محمدرضا نعمت زاده]، وزیران نیرو، کشاورزی، نفت، فرهنگ و آموزش عالی و صنایع و آقایان [حمید] میرزاده، [رئیس سازمان برنامهوبودجه] و [محمدحسن] رحیمیان، [رئیس بنیاد شهید]، همراه بودند.
در فرودگاه تبریز استقبال رسمی بود. یکسره برای افتتاح، به محل پتروشیمی تبریز[1] رفتیم. در جلسه توجیهی، آقایان [غلامرضا] آقازاده، [وزیر نفت] و [احمد] رهگذر، [مدیرعامل شرکت پتروشیمی] توضیحات دادند. با ۸۵۰ میلیون دلار و ۶۰ میلیارد ریال ساخته شده است و هزینهها از محل سود تولیدات داده میشود؛ روزی یکمیلیون دلار ارزش تولیدات آن است.
سپس از بخشهای مختلف بازدید کردیم. کلنگ واحدهای جدید را به زمین زدیم. سپس از لوح عظیمی که درست کرده بودند، پرده برداشتم. [آقای محسن مجتهد شبستری]، امامجمعه تبریز، خیرمقدم گفت. هدیهای از سوی مردم تبریز بهعنوان قدردانی از کارهای من تقدیم کردند: یک ساعت جالب که روی آن با آب طلا نوشته بودند، هر ساعت در این کار من، یک سال ارزش داشته است.
من هم نشان درجه سه [سازندگی] به مهندس [غلامحسین] نجابت، به خاطر طراحی و ساخت آروماتیک بندر امام دادم و سخنرانی مفصلی درباره اهمیت و مزیتهای صنایع پتروشیمی در ایران ایراد کردم.[2] جلسه در فضای باز بود. باد شدیدی میوزید و صحبت کردن مشکل بود. سپس ناهار و نماز و کمی استراحت داشتیم.
ساعت دو بعدازظهر، بهسوی دشت هریس حرکت کردیم. با ماشینها در مسیر مواجه با ابراز احساسات مردم و بهخصوص در روستاهای مسیر بودیم. برای افتتاح سد پارام، کنار روستای پارام رفتیم. از سد بازدیدکردیم؛ با ظرفیت ۴ میلیون مترمکعب و تنظیم ۷ میلیون مترمکعب آب از سد. پایین نقطه خروج آب از دریاچه رفتیم. در اجتماع گزارش آقای زنگنه [وزیر نیرو] و آقای کیافر، مدیرعامل [سازمان] آب [منطقهای] استان و سپس گزارش پیمانکار از سپاه را شنیدیم؛ با ۵۰۰ میلیون تومان هزینه ساخته شده است.
سپس کنار شهرک آرباتان رفتیم، برای افتتاح کانال آب که وزارت کشاورزی ساخته است، به طول ۲۷ کیلومتر، با ظرفیت ۱۷ مترمکعب و مناسب برای آبیاری ۷ هزار هکتار زمین و در انتهای کانال سدی با ظرفیت ۴۰ میلیون مترمکعب آب ساخته میشود.[3] گفتند اگر ۵۰۰ میلیون تومان بدهیم، امسال تکمیل میشود؛ پذیرفتم. در گزارش گفتند که ۱۰۰ هزار هکتار زمینهای تپهماهور را درختکاری میکنند و این ۱۴ زار هکتار زمین را به سمت پوشش آبیاری تحتفشار بردهاند و ۹ زار هکتار را در دست اجرا دارند. همه نیازهای صنعتی آن در استان تولید میشود. من هم برای تشویق آنها صحبت کردم[4] و از بند انحرافی رودخانه زرنق بازدید و افتتاح کردیم. مردم زرنق، اجتماع پرشوری داشتند. بهتازگی شهر شده است.
به تبریز برگشتیم. به کارخانه سیمکات رفتیم که بنیاد شهید ساخته است؛ افتتاح کردم. از اموال چند نفر متواری است که ارز گرفتهاند و به تعهد خود برای آوردن ماشینآلات عمل نکردهاند که در مقابل این خیانت، دادگاه اموال آنها را مصادره کرده است. کارخانه را افتتاح کردیم و فاز بعدی را کلنگ زدیم. در مراسمی آقای [محمدحسن] رحیمیان، [رئیس بنیاد شهید] توضیح داد.
سپس در همان مراسم، وزیر علوم و معاون وزیر بهداشت و سپس [رئیس] کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، [مدیرعامل] فروشگاههای رفاه و معاون وزیر کشور درباره طرحهای خودشان توضیح دادند. من درباره همه آنها صحبت کوتاهی کردم.[5] همه برنامههای امروز، مستقیم برای مردم استان پخش میشد و در محل همه طرحها، مردم و مسئولان جمع بودند و به برنامه گوش میدادند.
به فرودگاه رفتیم. ساعت ۱۰ شب بود. نماز خواندیم و مصاحبه کوتاهی انجام شد و به تهران برگشتیم. در تبریز باران میبارید. ساعت ۱۲ شب به خانه رسیدیم. شام در هواپیما صرف شد.
[1] - مجتمع پتروشیمی تبریز، در جوار پالایشگاه تبریز و در جنوب غربی شهر تبریز واقع شده و با وسعتی بالغبر ۴۰۸ هکتار، در ارتفاع ۱۳۶۲ متری از سطح دریای آزاد قرار دارد. کارهای اجرایی این طرح از سال ۱۳۶۸ آغازشده و تا سال ۱۳۷۱ عملیات طراحی و مهندسی و نصب واحد الفین آن انجام گرفت. عملیات راهاندازی این واحد عظیم از فروردین ۱۳۷۵ آغاز و ۴ خط تولیدی، بالغبر ۱۵ واحد اصلی مجتمع، در کمتر از ۱۱ ماه راهاندازی گردید که این زمان نسبت به برآورد کارشناسان خارجی، ۵/۱ سال زودتر از برنامه پیشبینیشده است و نهایتاً در ۲۲ بهمن ۱۳۷۵ محصولات این مجتمع آماده ورود به بازارهای مصرف گردید. ظرفیت کامل مجتمع بالغبر ۳۱۱ هزار تن مواد مختلف پلیمری، شیمیایی و پارهای از محصولات فرعی در سال است که همگی نیاز بخش وسیعی از صنایع پاییندستی کشور را تأمین میکند.
[2] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «امروز برای تبریز و بلکه برای صنعت پتروشیمی کشور یک روز تاریخی است. من از کار خوبی که همکاران ما در پتروشیمی در مورد طراحی و ساخت این مجموعه بزرگ و ارجمند انجام دادهاند، صمیمانه تشکر میکنم. صنعت پتروشیمی که یکی از مزیتهای مهم کشور است. شاید در این مورد با مجموعه شرایطی که دارد و بتواند با توجه به گاز فراوان کشور و با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور که به بسیاری از بازارهای مصرف نزدیک است و با توجه به تکنولوژی که در این ۸ سال به دست آوردیم و با توجه به دانش خوب فنی و زیربنایی صنعت که امروز میتوانیم پشتیبانی کنیم، از لحاظ مواد اولیه برای صدها سال آینده در کشور غنی و بینیاز هستیم. تکنولوژی را هم به دست آوردیم. هر روز که میگذرد، وابستگی دنیا هم به محصولات پتروشیمی بیشتر میشود. یک صنعت آیندهدار، پرسود و باارزش است که حضور ما را در بسیاری از کشورهای دنیا تضمین میکند. به خاطر این موقعیتش بعد سیاسی هم دارد و پشتوانه امنیتی کشور هم میشود.» رجوع کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۶، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۳۹۸.
[3] - کانال آبرسانی آرباتان که ۲۸ کیلومتر طول دارد، با سرمایهگذاری ارزی و ریالی ۱۵ هزار و ۹۵۶ میلیون ریال به مرحله اجرا درآمد. این کانال ۴۱ میلیون مترمکعب آب برای آبیاری ۷۵۰۰ هکتار از زمینهای منطقه را تأمین میکند. با بهره داری از این کانال، ۲۵۰۰ نفر از نیروی کار منطقه جذب فعالیتهای مولد تولیدی و کشاورزی شدند. طرح ساخت کانال با ایجاد ۲ بند انحرافی با بنای لازم به ظرفیت ۱۷ مترمکعب در ثانیه و حجم مخزنی ۴۱ مترمکعب، از سال ۱۳۶۳ آغاز شد و منبع آبی این کانال، رودخانههای زرنق و مهربان است که منشأ آنها قلههای کوهستان سبلان میباشد.
[4] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «این ۳ طرح که افتتاح شد، موردعلاقه بنده و از طرحهای پربرکت هستند. اولی طرح آبیاری تحتفشار بود که حدود ۲۵ هزار هکتار در دست اجرا و اجراشده دارند که واقعاً قدم خوبی است. اگر استانهای دیگر هم به همین اندازه فعال باشند، از پیشرفت کار آبیاری تحتفشار راضی هستیم و میدانید که این از مهمترین طرحهای برنامه ماست، به خاطر اینکه امید بستیم تا با آبیاری تحتفشار، کشاورزی آبی را در کشور دو برابر کنیم و اگر با همین سرعت پیش برود، خیلی نزدیک به روزی میرسیم که در نیازهای کشاورزی از مرز خودکفایی بگذریم و در محصولات کشاورزی یک صادرکننده عمده باشیم. کار دومی که توضیح دادند، درختکاری در ارتفاعات، تپه ماهوریها و در شیبهای بزرگ و عمده بود. در جاهایی که بارندگی است، از فرسوده شدن زمینها و فرسایش خاک و زمین و رفتن خاکهای باارزش به رودخانهها خسارت عمدهای میبینیم که به دریا میروند. با کاری که دارید میکنید، هم زمینها را حفظ میکنید و هم از نعمت خدادادی که دارد هرز میرود، بهرهگیری میکنید. واقعاً اگر تا پایان برنامه سوم هزار هکتار زمین را تبدیل به درختهای مثمر و یا غیرمثمر کنید، خدمت جاویدانی به کشورتان کردید که این جنگلها هیچ وقت فرسوده نخواهد شد و نگهداری میشود. هم باعث میشود که خاک و آبمان را حفظ کنیم و هم از خاک بهره بگیریم. مردم این چیزها را زود درک میکنند و اگر شما با ترویج و با کمک و هدایت، مردم را در این وادی وارد کنید، خود مردم مسابقه خواهند داشت برای این که از این نعمتهایی که اطرافشان هست، بهتر استفاده کنند. کار دیگری که من در سفر قبلی از هوا دیدم، بحث کانال و سدی است که باعث عمران بیش از هفت هزار هکتار زمین میشود. کار بسیار بزرگی است. خیلی خوشحال شدم وقتی امروز دیدم این کانال تمام شد.«رجوع کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۶، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۳۹۸.
[5] - رجوع کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۶، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۳۹۸.