خاطرات روزانه آیت الله هاشمی / سال ۱۳۷۵/ کتاب سردار سازندگی
چهارشنبه 13 تیر 1375 | 16 صفر 1417 3 جولای 1996
ساعت هفت و نیم صبح به فرودگاه [مهرآباد] رفتیم و برای افتتاح و بررسی طرح عمرانی منطقه شمال خراسان، بلافاصله به‌سوی فرودگاه بجنورد پرواز کردیم. [آقایان حسین محلوجی، بیژن نامدار زنگنه، غلامرضا آقازاده، محمدرضا نعمتزاده، مرتضی محمدخان، اکبر ترکان و عیسی کلانتری]، وزیران معادن و فلزات، نیرو، نفت، صنایع، اقتصاد و دارایی، راه و ترابری و کشاورزی و آقایان [حمید] میرزاده، [رئیس سازمان برنامه‌وبودجه]، [محسن] نوربخش، [رئیسکل بانک مرکزی]، محسن [هاشمی، رئیس دفتر رئیسجمهور]، مهدی، [مدیرعامل شرکت تأسیسات دریایی] و حسین [مرعشی، نماینده کرمان] همراه بودند.
در فرودگاه، استقبال توسط مقامات محلی بود. همانجا ضمن مراسمی فرودگاه را افتتاح کردیم. با هزینه‌‌ای نزدیک به دو میلیارد تومان، با کمک من، وزارت نفت، راه، معادن و فلزات و کمک مردم محلی ساخته شده است. آقای [علی] شاهچراغی، [رئیس سازمان هواپیمایی کشوری] گزارش داد. من هم در اهمیت فرودگاه برای منطقه صحبت کردم.[1]
به پتروشیمی بجنورد رفتیم؛ کارخانه عظیمی است. 500 هزارتُن کود اوره تولید می‌کند. مهندس [محمد] احتیاطی، [مدیرعامل مجتمع پتروشیمی بجنورد] توضیحات داد. نزدیک 400 میلیون دلار هزینه ارزی داشته است؛ از تولید اوره خودکفا می‌شویم. از بخش‌های مختلف، از نقطه ورود گاز و دریافت ازُت هوا تا محل بارگیری کود توسط کامیون‌ها را بازدید کردیم. ماده تولید، گاز شیرین است که از سرخس می‌آید و ازُت است که از هوا می‌گیرند؛ با ترکیب 54 + 46. سپس به توضیحات آقای [غلامرضا] آقازاده، [وزیر نفت] گوش دادیم. من هم صحبت مفصلی در اهمیت صنعت پتروشیمی و این کارخانه نمودم.[2]
به نظر می‌رسد، اگر امروز بخواهیم شبیه آن را بسازیم، کمتر از 200 میلیون دلار هزینه شود. این روزها به خاطر عقبماندگی در صنعت و ارزانی دلار چنین شده است. سفیر ژاپن و جمعی از خارجیان هم که همکاری داشته‌اند، بودند. از آن‌ها تشکر کردم. نماز و ناهار و استراحت همانجا بودیم.
به اسفراین پرواز کردیم. در راه آقای محسنی، سرپرست استانداری [خراسان] و آقای نوروزی، نماینده اسفراین توضیح می‌دادند. آقای نوروزی به خاطر توجه زیاد به عمران حوزه انتخابیه‌اش، از دولت ممنون است. در محل سد بیدواز و رودخانه‌ای به همین نام پیاده شدیم. آقای زنگنه، [وزیر نیرو] و مهندس حسینی، [معاون آب منطقه‌ای خراسان] توضیح دادند. سد خاکی متوسط با مخزنی به ظرفیت 60 میلیون مترمکعب برای آب شهر و کشاورزی است. آب‌های فصل بارندگی و سیل، معمولاً تاکنون در کویرهای سبزوار از دسترس خارج می‌شد. حدود چهار میلیارد تومان هزینه دارد. ساخت سد، کمک زیادی به بهبود وضع کشاورزی و شهری و صنعت می‌کند.
روستاییان اطراف جمع شده بودند. خانه‌هایشان زیر آب دریاچه سد می‌رود. به آن‌ها اطمینان دادم که بهای املاک و زمین، به قیمت خوب به آن‌ها داده می‌شود؛ تشکر کردند. به منطقه مجتمع صنایع سنگین اسفراین در جنوب غربی شهر پرواز کردیم. همانجا برنامه مراسم چند طرح مهم انجام شد.
وزارت راه و ترابری، مراسمی برای افتتاح چهار قطعه راه در منطقه اسفراین داشت. [آقای اکبر ترکان]، وزیر راه و ترابری و مهندس حلوایی، [معاون وزارت راه] توضیح دادند. شهر را از بن‌بست در آورده است. من هم صحبت دلگرمکننده نمودم.[3] سپس با ماشین، چند کیلومتری در راه اسفراین به بجنورد رفتیم؛ راه بسیار خوبی است.
در کارخانه ساخت قطعات سنگین صنعت، به گزارش [آقای حسین فلاح]، مدیرکارخانه و [محمدرضا نعمتزاده]، وزیر صنایع گوش دادیم؛ طرح مهمی است. پیش از انقلاب با شوروی سابق طراحی کردند، ولی در برنامه اول کار آن با مشاورت اتریشی‌‌ها، شروع شده است. حدود 250 میلیون دلار ارزبری دارد. قطعات بزرگی برای صنایع سنگین، مثل محورهای واگن قطار، بدنه تانک و توپ و هواپیما و نظایر آن می‌سازد. فاز اول راه‌اندازی شد. واحد ریخته‌گری و واحد ذوب در دست انجام است. از خط تولید بازدید کردیم. محور واگن و لوله‌های بلند توپ را می‌زدند. من هم صحبت‌های دلگرمکنندهای در تاریخ کار و اهمیت و ضرورت طرح ایراد کردم[4] و کلنگ فازهای بعدی را زدم.
سپس کلنگ کارخانه لوله‌های بدون درز را در آنجا به زمین زدم؛ کار مهمی است. اخیراً تصویب کرده‌ایم و ماشینآلات را به‌صورت مجموعه کارخانه مشغولکار در بلژیک، به قیمت 15 میلیون دلار خریده‌اند که درآمد فراوانی دارد: سالیانه بیش از صد میلیون دلار. لوله‌های موردنیاز صنعت و [لولهکشی] گاز را وارد می‌کنیم.
برای مراسم شروع کار 120 شرکت تعاونی تولید روستایی جدید در استان خراسان رفتیم. در راه به مزرعه‌ای رسیدیم که در آن یک کمباین مشغول درو بود. ایستادیم. سوار کمباین شدم و به‌جای راننده آن را هدایت کردم. فیلم و عکس گرفتند؛ جالب بود. همراهان تعجب کردند که توانستم به‌آسانی از عهده راندن کمباین برآیم؛ قبلاً سوار نشده بودم.
در محل اجتماع روستاییان، مواجه با استقبال گرمی شدیم. با عبور از مقابل صف روستاییان، زنان و مردان و اطفال، ضمن حضور در مراسم، از لوح یادبود پرده‌برداری کردیم و دکتر [عیسی] کلانتری، [وزیر کشاورزی] توضیحات داد. تشکیل این تعاونی‌ها و یکپارچه‌سازی اراضی کوچک، آثار مهمی دارد، من‌جمله باعث دو برابر شدن محصول و کم شدن هزینه تولید می‌شود. از چند نفر از روستاییان حاضر درباره وضع تعاونی‌ها سؤال کردم. نظر مساعدی ابراز کردند و ممنون بودند. من هم صحبت‌هایی در همین زمینه کردم.[5]
به خاطر غروب آفتاب و اصرار خلبانان هلی‌کوپترها که از سانست [= غروب آفتاب]، مخصوصاً در مناطق کوهستانی نگراناند، صحبت را کوتاه کردم و بلافاصله به‌سوی بجنورد پرواز کردیم. بعد از مغرب رسیدیم. در محل بیمارستان فرود آمدیم. آن‌ها هم به خاطر تأخیر ما، نگران شده بودند. جمعیت زیادی، بدون برنامه اطراف بیمارستان جمع شده بودند. به میان آن‌ها رفتم. از محبت‌هایشان تشکر و از عدم تنظیم برنامه دیدار مردمی به خاطر فشردگی برنامه، عذرخواهی کردم. در بیمارستان، نماز مغرب و عشا را خواندم و از قسمت‌های مختلف بازدید کردیم و از لوح یادبود پرده برداشتم. آقای [مهدی] کرباسیان، [رئیس سازمان تأمین اجتماعی]، در اجتماع حضار توضیح داد؛ 96 تختخواب با تجهیزات کامل و 11 هزار مترمربع بنا با هزینه یک میلیارد و دویست میلیون تومان. من هم صحبت تشکرآمیز نمودم و از اهمیت عمومی شدن بیمه درمانی گفتم.[6]
سپس برای شام و استراحت به کمپ پتروشیمی در یک منطقه کوهستانی در جاده بجنورد- شیروان رفتیم. جای خوبی است. هوا هم خوب بود؛ گرچه راحت نخوابیدم.
[1] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «وقتی که هواپیمای من روی زمین نشست، من خداوند را شکر کردم که این دروازه باز شد. اینکه آقای شاهچراغی در مورد هواپیما گفتند، ما هم خوشبختانه پیشبینی درستیکردیم و به موقع خواهد رسید؛ ما با اوکراین برای ساخت هواپیماهایی که همین شهرستانها را به هم وصل می‌کند، مشارکت کردیم. هشتاد هواپیما سهم ماست. طولی نمیکشد که آن هواپیماهای ساخت داخل، این فرودگاهها را سرویس میدهند. با سیاستی که در کرایه‌های هواپیماها انتخاب شد، الان ادارهکردن آسان شده؛ چون یک هواپیما را اجاره هم که می‌کنند، با کرایه‌ای که می‌گیرند، حل می‌کند. یک حرکت اقتصادی است. خیلی آسان می‌شود، هواپیماهایی اجارهکرد تا قبل از اینکه هواپیمای خودمان برسند، این فرودگاهها را فعال کنیم.» رجوع کنید ← کتاب هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های 1375، دفتر نشر معارف انقلاب، 1397.
[2] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «خیلی مسروریم از اینکه این طرح پُربرکت و بسیار مهم کشور را امروز موفق و به نتیجه رسیده می‌بینیم. سیاست توسعه صنعت پتروشیمی، با همت نیروهای ایثارگر و متخصص کشور تداوم مییابد و با توسعه این صنعت میتوانیم نفت خام را به فرآورده‌های ارزشمند تبدیل و صادر کنیم. انجام کارهای بزرگ سازندگی مستلزم جسارت در تصمیمگیری است و امروز نیروهای اجرایی از توانایی بالایی در تمامی بخشها برخوردارشده‌اند و ما آماده‌ایم که در این عرصه‌ها به کشورهای جهان خدمات ارائه کنیم. هر مترمربع گاز به قیمت 20 ریال و یک کیلو اوره به قیمت 600 ریال به فروش می‌رسد و همین مثال اخیر، توسعه پتروشیمی را لازمالاجرا می‌سازد.» رجوع کنید ← کتاب هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های 1375، دفتر نشر معارف انقلاب، 1397.
[3] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «اسفراین که در سالهای گذشته از نظر راههای ارتباطی یک منطقه بن‌بست بود، اکنون به بزرگراه ارتباطی کشور تبدیل شده است. الحمدالله ما امروز شاهد اعلان رسمی بهره‌برداری از چند قطعه از راههای گوناگونی هستیم که این شهرستان را تبدیل به یک چهارراه می‌کند و نقش تاریخی اسفراین را دارد زنده می‌کند. در قدیم هم اسفراین بهخاطر جای خوبی که داشت و شرایط خوبی که داشت، مورد توجه بود، اما در دورانهای جدید که دیگر ماشین آمد و راه درست ماشینی نبود، این انزوا بر این شهرستان تحمیل شد. بحمدالله با این برنامه‌ها، اسفراین یکی از چهارراههای منطقه‌ای می‌شود و این راه شمال - جنوب منطقه شرق کشور که از اینجا عبور می‌کند و به روستاهای اساسی شهر و کشور متصل می‌کند.» رجوع کنید ← کتاب هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های 1375، دفتر نشر معارف انقلاب، 1397.
[4] - رجوع کنید ← کتاب هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های 1375، دفتر نشر معارف انقلاب، 1397.
[5] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «من میخواستم بیشتر بپرسم، حالا میگویند دارد شب می‌شود، باید پرواز کنیم و برویم، وقت کمی را داریم. واقعاً از حضور در میان شما روستاییان عزیز، خیلی ما لذت بردیم. من از صبح کارهای بسیار شیرینی را دیدم؛ فرودگاه، کارخانه پتروشیمی، برنامه سد، کارخانه اسفراین، جاده‌های خوب و برنامه خطوط برق؛ اما آن شیرینی و لذتی را که در میان شما احساس میکنم، یک جور دیگری است. خیلی برای من گواراست. من روستایی و کشاورز هستم و دستم با همین بیل وکلنگ و داس و درو و کاشت و اینها آشنا بوده است. تبریک می گویم به شما که خداوند این زندگی را به شما داده است.» رجوع کنید ← کتاب هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های 1375، دفتر نشر معارف انقلاب، 1397.
[6] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «ممنونیم از سازمان تأمین اجتماعی که به سرعت دارد، وسایل خدمت خود را برای بیمهشدهها تقویت می‌کند. ما تقریباً در هر سفر، به هر جا که میرویم، نمونه‌ای از کارهای جدید آقایان را می‌بینم که این یکی از همان نمونههاست. اینکه در یک شهری 12 میلیارد ریال هزینه بیمارستان کنند و آن را به این خوبی مجهز کنند، در اختیار مردم قرار بگیرد، این خیلی قابل تشکر وتقدیر است. مردم هم می‌فهمند این زحمات را و ممنون هستند. اینکه در یک شهری مثل اینجا 100 هزار نفر از این بیمهها استفاده می‌کنند، یعنی نصف جمعیت شهری؛ این خیلی خیال آدم را راحت می‌کند که قشر عظیمی از مردم مشکل درمانی ندارند.» رجوع کنید ← کتاب هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های 1375، دفتر نشر معارف انقلاب، 1397.