پنجشنبه 8 شهریور 1375 | 13 ربیع الثانی 1417 29 آگوست 1996
پیش از ظهر، بیشتر وقت به انجام کارها و مطالعه گزارشهای مربوط به سفر به آفریقا گذشت. ساعت یازده صبح، وزرا جمع شدند و به مناسبت هفته دولت، به دفتر آیتالله خامنهای رفتیم. ابتدا من صحبت کوتاهی از دستاوردهای دوران کار دولت نمودم[1] و سپس رهبری هم صحبت مفصلی از کارهای باارزش دولت و مدیریت من نمودند و ستایش کردند و تذکراتی هم دادند.[2] سپس مذاکرات غیررسمی داشتیم و با میوه و شیرینی پذیرایی کردند. عکس دسته جمعی هم گرفتیم؛ مجموعاً برنامه خوبی بود.
جالب است که اتفاق نظری در رسانهها و تریبونها و اظهارات مسئولان در موفقیت دولت و مدیریت دولت من به وجود آمده که بیسابقه است. عصر یاسر آمد و راجع به مشکل کانون مسابقات اتومبیلسواری و اختلاف با تربیت بدنی استمداد کرد. به خانه آمدم. از استخر استفاده کردم و مقداری از کتاب «سوداگری مرگ»، مربوط به نحوه مسلحشدن عراق را مطالعه کردم.[3] اکنون که خاطرات را مینویسم، در جماران رعد و برق و رگبار و باران داریم که جالب است.
[1] - آقای هاشمی با گرامیداشت یاد شهیدان رجایی و باهنر، در گزارشی از فعالیتهای دولت سازندگی گفت: «مهمترین ویژگی دوره هشتساله اخیر، فعالیتهای برنامهریزی شده بوده است که این کار به دلیل طبیعت جنگ، در آن زمان مقدور نبود، اما اکنون کشور در پرتو اجرای برنامههای توسعه، زیرساخت مستحکمی پیدا کرده است. تجربه فعالیت برنامهریزی شده، تجربه خوبی برای انقلاب و نظام است و ارزیابی فعالیتهای انجام شده، نشان میدهد که اهداف مورد نظر با تلاش همهجانبه محقق شده است.» ایشان با قدردانی از مردم به دلیل حضور در صحنههای مختلف و فهم ضروریات توسعه، از جمله تحمل برخی مشکلات، افزود: «روال سازندگی امروز در جامعه، به صورت یک ارزش درآمده و امیدواریم با توجه به استحکام بنیانی کشور، آثار فعالیتها و سرمایهگذاریهای زیربنایی، در آینده بیشتر آشکار شود.» رجوعکنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای 1375، دفتر نشر معارف انقلاب، 1397.
[2] - آیت الله خامنهای، رهبر معظم انقلاب، ضمن تجلیل از فعالیتها و تلاشهای آقای هاشمی رفسنجانی و هیأت وزیران، خروج از معضلات و تنگناهای دوران بعد از جنگ را هنر بزرگ دولت و مسئولان برشمردند و در تبیین این امر بسیار مهم گفتند: «جنگ جدا از دستاوردهای عظیم معنوی، از لحاظ شهادت بهترین جوانان کشور و خسارات و ویرانیهای به بار آمده و همچنین گرفتن فرصت سازندگی و بازسازی، زیانهای بزرگی بر کشور تحمیل کرد. اما در سالهای اخیر برای جبران این خسارتها و سازندگی کشور کارهای بسیار بزرگی شده است، به گونهای که میتوان گفت، ایجاد زیر ساخت مستحکم اقتصادی که در سالهای نه چندان دور تنها یک آرزو به شمار میآمد، اکنون تحقق یافته و این افتخار ناشی از کار خستگیناپذیر و بیوقفه و مدیریتهای علاقهمند بهویژه مدیریت قوی و بسیار خوب شخص رییسجمهور است که بدون آن، دستاوردهای اخیر قابل حصول نبود.» ایشان با اشاره به دو دیدگاه موجود در مورد سازندگی و حفظ ارزشها، یعنی دیدگاهی که با تکیه صرف بر ارزشها، توسعه را دارای اهمیت کمی میداند و نیز دیدگاهی که سازندگی را در درجه اول اهمیت برمیشمارد، تصریح کردند هیچ کدام از این دو نظریه در محتوای خود لزوماً رد حرف دیگر نیست. کشور باید از همه ابعاد ساخته شود، اما در هر حال ارزشهای معنوی باید در نظر باشد؛ چرا که در غیر این صورت، توسعه به مفهوم واقعی تحقق نمییابد و نخواهد توانست، قدرت دین و احکام الهی را در اداره جوامع بشری به دنیا نشان دهد.» منبع: پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنهای، بخش بیانات 1375.
[3] - در مورد شخصیت صدام، سرگذشت حزب بعث و علل بروز و روند جنگ ایران، کتابهای متعددی منتشر شده است که هر کدام تا حدودی به آگاهی عمومی در این باره یاری رسانیدهاند، اما کمتر نوشتهای همچون کتاب «سوداگری مرگ؛ ناگفتههای جنگ عراق با ایران»، نوشته کنت آر تیمرمن، افشاگر اسرار پشت پرده و در عین حال مستند، در این زمینه بوده است. نویسنده کتاب، محققی است دقیق که با دسترسی به انبوه اسناد و مدارک محرمانه در مورد جنگ ایران و عراق، روند بروز جنگ، اشغال شهرها و بالاخره خاموشی آن را از نخستین روزهای ورود صدام به عرصه سیاست پیگیری کرده است. آنچه به کتاب جذابیت میبخشد، همان نبوغ و حیلههای خاص صدام در دستیابی به آن همه امکانات بوده است، از قبیل پیدا کردن اولین مخترع توپهای جنگی و نخستین طراح هواپیماهای نظامی در ارتش نازی هیتلر و یا دسترسی به شرکتها و کارخانههای گمنامی که میتوانستهاند او را در به دستآوردن مواد ممنوعه شیمیایی و یا تکنولوژی غیرقابل صدور سوخت موشکها و حتی کلاهکهای اتمی یاری رسانند. این کتاب، افشاگر بسیاری از نکات ناگفته دربارة جنگ ایران و عراق است و نکته ظریف و قابل تأمل اینکه نویسنده با استفاده از انبوه اسناد و مدارک، نشان میدهد که با توجه به اهداف صدام از جنگ با ایران و نیز تلاش پیگیر او در دستیابی به مهلکترین جنگافزارهای پیشرفته تا حد موشکهای با کلاهک اتمی، این جنگ - بهخصوص پس از سوءاستفاده از بمبهای شیمیایی در حلبچه و جزایر مجنون - عاملی بوده است که چهره واقعی صدام و حامیان جهانیاش را قبل از اینکه او بتواند به بمب اتم و نیروی هستهای دست یابد، افشا کرده است. منبع: مقدمه کتاب سوداگری مرگ، ترجمه احمد تدین انتشارات رسا، 1395.