یکشنبه 8 آذر 1371 / 4 جمادیالثانی 1413 / 29 نوامبر 1992
بعد از نماز صبح گزارشها را خواندم و جواب چند نامه را دادم. ساعت هفت و نیم صبح به سوی معدن سنگ چادرملو پرواز کردیم. تمام مسیر از یزد تا آنجا کویر خشک است و کوههای خشکتر. در راه، استاندار و آقای [حسین] محلوجی توضیح میدادند.
بر فراز معدن گشتی زدیم و توضیح شنیدم. در سایت معدن، با اتومبیل تا بالای قله بزرگ سنگآهن رفتیم. ماشینهای عظیم، مسئول صافکردن و برداشت خاک معدن بودند و کامیونهای عظیمالجثه صدوسی تُنی، خاک معدن را در کنار سایت آینده دپو میکردند.
آقایان [محمدتقی] بانکی، [مدیرعامل شرکت ملی فولاد] و [حسین] محلوجی، [وزیر معادن و فلزات] توضیح دادند. با ظرفیت حدود چهارصد میلیون تُن سنگ آهن و با هزینه حدود ششصد میلیون دلار تا مرحله تغلیظ کار شده و به فولاد مبارکه منتقل میشود. سپس در سالن توضیحهای مکرر شنیدیم. به ابراز احساسات کارکنان پاسخ دادم و احوالپرسی کردم. از دستمزدشان راضی بودند.
از آنجا به محل معادن اورانیوم پرواز کردیم. مهندس سلیمانی، [مدیر معدن ساغند] و مهندس [رضا] امراللهی، [رئیس سازمان انرژی اتمی] توضیح دادند. مدعیاند
ذخایر قابل بهرهبرداری ثابت شده است.[1] خواستند که اعتبار تأسیس کارخانه بهرهبرداری را تأمین کنیم. از دستگاههای حفاری چینی که مشغول کار بودند، بازدید کردیم. نمونههایی که از اعماق زمین بیرون آورده بودند، دیدیم. مهندسان چینی هم بودند. هر دو منطقه فاقد آب است و باید از بهاباد بیاورند.
به سوی «چاه افضل» در شمال اردکان پرواز کردیم. آنجا که جهادسازندگی طرح کویرزدایی را اجرا میکند؛ منطقه جالبی است. شبیه کویر نوق ولی پُرآب و صاف و هموار. گز و تاغ و اسفناج وحشی کاشتهاند. رشد خوبی دارند. توضیحات دادند که میخواهند اراضی را برای مرتعکاری شترداری در اختیار مردم بگذارند.
گفتم اجازه بدهند پسته هم بکارند و پس از آنکه سبز کردند، سند مالکیت زمین را هم بدهند. امام جمعه و نماینده اردکان هم همین را میخواستند. مردم اردکان به آنجا آمده بودند و اجتماع عظیم و با شکوهی داشتند.
متأثر شدم که چرا به شهر نرفتیم و این همه باعث زحمت مردم شدیم. بیست و چهار کیلومتر راه، این همه زن و مرد و کودک در گرمای کویر و آفتاب و گرسنه و تشنه آمده بودند. برنامه رفتن به شهرها نداشتیم. از مردم عذرخواهی کردم و صحبت گرم و دوستانهای برایشان نمودم. آقای [محمدحسین] بهجتی، امام جمعه که شاعر است و در قم، هممباحثه من بود، با شعری لطیف از من تجلیل و مداحی کرد.[2] از ایشان در صحبت تجلیل نمودم.[3]
از آنجا به رُکنآباد، روستای نمونه نزدیک میبد رفتیم. از لحاظ ایثار در جنگ نمونه است از هر 37 نفر از مردم روستا، یک نفر شهید شده است. چون بین میبد و اردکان رقابت است، بایستی شبیه آنچه با اردکانیها داشتهایم، اینجا هم باشد. مردم میبد هم آنجا جمع شده بودند. [آقای علیرضا اعرافی]، امام جمعهشان خیرمقدم گفت. من هم صحبت گرمی کردم.[4] نماز و ناهار را در مدرسه خوب و زیبایی بودیم.
بنا بود به ابرکوه یا ابرقو برویم که خلبان گفت اگر برویم، ناچاریم شب را در آنجا بمانیم، چون سانست [= غروب آفتاب] خواهد رسید. به ناچار منصرف شدیم؛ با اینکه مردم از ظهر منتظر بودند. خیلی ناراحت شدم اما چارهای هم نبود. اگر میرفتیم برنامههای شهر یزد هم بایستی لغو میشد.
در عوض به کارخانه مهم در حال ساخت فولاد آلیاژی رفتیم. مجری طرح توضیحات داد. با اتومبیل گشت زدیم. در حال ساخت هستند و هنوز نقشههای اصلی را نگرفتهاند. بدون فولاد آلیاژی، نمیتوانیم صنعت مستقل داشته باشیم. اکثر کارگران، افغانی بودند. با اینکه قرار نبود آنجا برویم، ولی کاملاً آماده بودند و حتی پلاکاردهای تشریفاتی هم برای احتیاط نصب شده بود.
از آنجا برای دیدن نمایشگاه صنایع استان، به شهرک صنعتی یزد پرواز کردیم. در سالن بزرگی حدود صد و پنجاه غرفه از انواع گوناگون صنایع برپا بود. از همه
غرفهها بازدید کردم. خیلی خسته شدم. حدود چهار ساعت طول کشید. با همه آنها صحبت کردم. وضعشان را پرسیدم؛ نوعاً راضی بودند. نشان میداد که در سه سال دولت من، صنایع پیشرفت خوبی داشتهاند. یک بار برق قطع شد؛ اول مغرب بود. ما در غرفه فرش ماشینی نماز خواندیم و کمی استراحت کردیم. بعد از بازدید در جمع آنها صحبت کردم و سیاست صنعتی دولت را توضیح دادم.[5]
ساعت هشت و نیم به منزل مرحوم [روحالله] خاتمی رفتم. در اجتماع روحانیون شرکت کردم. آقای [محمدعلی] صدوقی خیرمقدم گفت. برای طلاب صحبت طولانی کردم و نصیحتشان کردم که واقع بین باشند.[6] شام را هم با آنها خوردم. خیلی جلسه خوبی بود. بسیاری از دوستان دوران طلبگی را دیدم. قرار بود که با کمیته بانوان و خانواده مرحوم آیتالله خاتمی هم دیدار داشته باشیم که به خاطر خستگی و دیر شدن انجام نشد. به استانداری آمدم. خاطرات را نوشتم و ساعت دوازده شب خوابیدم.
[1] - رئیس سازمان انرژی اتمی ایران با ارائه گزارشی از برنامههای اکتشاف هوایی، نقشههای زمینشناختی و ارزیابیهای مقدماتی برای بهرهبرداری از معدن ساغند، خاطرنشان کرد که فرآیند بهرهبرداری از معدن ساغند به تولید «کیک زرد» میانجامد که در نیروگاههای اتمی کشور کاربرد دارد.
[2] - آقای بهجتی این غزل را که در مدح آقای هاشمی سروده بود، خواند:
پرمی کشم خجسته به بام مرام دوست گر قطرهای چکد به لب من ز جام دوست
خالی مباد جام دلم از خیال یار جاری مباد برلب من غیر نام دوست
شوق و ارادت است و وفا رسم عاشقان عاشق نوازی است و عنایت مرام دوست
عشاقِ رهبریم و مریدان لطفِ تو ما برشکفته ایم زفیض مرام دوست
محبوب و همرهان عزیزش خوش آمدند جانها فدای مقدم پُراحترام دوست
[3] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «تنها راه جبران محبتهای شما مردم، تسریع در فعالیتهای بیابانزدایی و مهار کویر است و خوشبختانه همه کویرهای پیرامون منطقه را میتوان به مرتع تبدیل کرد. براساس توافقی که با جهادسازندگی استان به عمل آمده، قرار است تا پنج سال آینده ده میلیون هکتار زمین کویری به مرتع تبدیل شود و این کار، یک پیشرفت بزرگ عمرانی در قلب کویر است. هرکس بتواند بخشی از زمینهای کویری را به مرتع تبدیل کند باید مالک آن زمین باشد. کویر منطقهای ثروتمند است که تنها در چادرملوی آن 400 میلیون تن سنگ آهن وجود دارد که میتواند 150 میلیون تن فولاد به ارزش 20 میلیارد دلار به دست بیاورد. این منطقه فقیر نیست، بیسوادی و جهل ما، بیحالی و بیاعتنایی ما و سنتی زندگی کردن ما است که راه دستیابی به ثروتهای کویری را بسته است. باید از ابزار روز استفاده کنیم. به هر حال به شما یزدیها، کار یاد دادن خیلی جالب نیست، اما ابزار کار به شما دادن کار مهمی است؛ ما این کار را خواهیم کرد. از اینکه در این آفتاب و گرد وغبار باعث شدم شما به زحمت بیفتید، عذر میخواهم.» رجوع کنید ← کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای سال 1371»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1393
[4] - رجوع کنید← کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای سال 1371»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1393
[5] - آقای هاشمی با اشاره به اینکه دولت با حمایت از صنایع داخلی، میکوشد توان اقتصادی کشور را استحکام بخشد تا زندگی مردم رونق یابد، از تولیدکنندگان استان یزد خواست با رعایت استانداردهای مربوط، کیفیت تولیدات خود را برای رقابت در بازارهای جهانی بالا ببرند. ایشان با اشاره به لزوم رقابتهای سازنده میان تولیدکنندگان، رقابت ناسالم برخی کشورهای منطقه با فرش سنتی ایران را یادآور شد و خاطرنشان کرد، دولت میکوشد باتمهیداتی مانند واگذاری تسهیلات بانکی و خدمات صنعتی و پشتیبانیهای دیگر، صنایعکشور را متحول سازد.» رجوع کنید ← کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای سال 1371»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1393
[6] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «مسئولان جامعه امکاناتی گسترده برای ترویج مسائل اسلامی برای جوانان در اختیار دارند و اگر این امکانات در قالبهای هنری و فرهنگی به جامعه ارائه شوند، اثرات آن دو چندان خواهد بود. اینک روحانیون مسئولیت اداره جامعه را به عهده دارند و باید پاسخگوی نیازهای روز جامعه وجوانان باشند. امام (ره) در زمان حیات پُربار خود با شناختی کامل از جامعه و مسائل روز جهانی، بسیاری از دشواریها و از جمله مسائل فیلم و بانکداری را حل کردند و اینک باید با پیروی از بنیانگذار جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری، با اجتهاد درست و بیان منطقی و مستدل، مسائل جوانان و به ویژه دانش آموختگان که فطرتی پاک دارند، حل شود.» رجوع کنید ← کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای سال 1371»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1393