خاطرات روزانه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی؛ سال1371؛ کتاب رونق سازندگی
یکشنبه 18 مرداد 1371/ 9 صفر 1413 / /9 آگوست 1992
اول وقت خبر رسید که آیت‌الله [سید ابوالقاسم] خویی[1] در نجف رحلت کرده‌اند. با رهبری در مورد تسلیت و اعلام عزای عمومی و جلسات فاتحه هماهنگ کردیم. من به آیت‌الله خامنه‌ای تسلیت گفتم.[2] رادیو در هنگام خواندن پیام اشکالاتی در خواندن داشت، گفتم اصلاح کردند.
[آقای ادواردو فلریو]، وزیر امور خارجه هند آمد. برای هماهنگی در خصوص اجلاس سران کشورهای جنبش عدم تعهد و همکاری دو جانبه آمده است؛ بیشتر برای کسب نظرات من سئوال کرد.
[آقای آتاچاریف]، سفیر جدید ترکمنستان برای تقدیم استوارنامه آمد. قبلاً
معاون رییس‌جمهور بود. سابقه آشنایی با او دارم. مطالب زیادی مورد مذا کره قرار گرفت. [آقای محمدحسن کاهین]، سفیر اتیوپی برای تقدیم استوارنامه آمد. مسلمان است و گفت شصت و پنج درصد مردم اتیوپی مسلمان‌اند؛ گرچه این سهم را در حکومت ندارند.
دکتر هاشمی [گلپایگانی] برای دستور شورای عالی انقلاب فرهنگی آمد. اعضای هیأت رییسه مجلس آمدند. بیشتر صحبت‌ها درباره استیضاح چند وزیر بود که مخالفت کردم؛ از اینکه نتوانسته‌اند استیضاح وزیرکشور را عملی کنند، بعضی‌هایشان ناراحت شده‌اند. تأکید کردم که تندروی نکنند و شعاروار حرکت نداشته باشند.
عصر هیأت دولت جلسه داشت. بحث کارگران خارجی در ایران و کارگران ایرانی در خارج و همچنین خرید کتاب خارجی برای دانشگاهیان در دستور بود.
شب با رهبری جلسه داشتیم. دربارة بنیاد شهید، مجلس و دولت، سفر من، سیاست خارجی، مسائل عراق و بحران یوگسلاوی سابق مذاکره کردیم.
[1] - آیت‌الله‌العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی (1278 – 1371) از مراجع بزرگ شیعه، ساکن نجف اشرف بود. ایشان در بسیاری از علوم اسلامی رایج در حوزه‌های علمیه، از اساتید مسلم به حساب می‌آمد. شکوفایی حوزه نجف مرهون زحمات و فعالیت‌های علمی آن مرجع بزرگ بود. فتوای تاریخی در مبارزه با کمونیسم، حکم به حرمت شرکت در حزب توده، مبارزه با نفوذ صهیونیسم در ایران، استقامت در برابر فشارهای رژیم صدام و حمایت از قیام شیعیان عراق از فعالیت‌های سیاسی و مبارزاتی ایشان به شمار می‌رود. این مرجع تقلید به تأسی از آیت‌الله بروجردی، مراکز شیعی را در جهان گسترش داد و بزرگ‌ترین مؤسسات فرهنگی در شهرهای بزرگ جهان از جمله در لندن، پاریس، نیویورک، لس‌آنجلس، بیروت، بمبئی، کراچی، بانکوک، مونترال و داکا به همت ایشان ایجاد شده و فعالیت می‌کنند. آیت‌الله خویی پس از شکست انتفاضه شعبانیه در عراق، به دلیل حمایت از قیام مردم و تعیین شورای رهبری، توسط حزب بعث دستگیر و به بغداد فرستاده شدند. پس از دو روز بازداشت، ایشان را به اجبار نزد صدام حسین بردند و فیلم این دیدار از تلویزیون پخش شد. ایشان برای حفظ جان مردم و علمای شیعه و حوزه نجف به این دیدار و مصاحبه اجباری تن داده بودند. آقای خویی در روز 17 مرداد 1371 در سن 93 سالگی به علت بیماری قلبی در کوفه درگذشت.
[2] - متن کامل پیام به این شرح است: «بسم الله الرحمن الرحیم، محضر مبارک حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی، با نهایت تأثر ضایعة رحلت حضرت آیت‌الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی، مرجع عالیقدر شیعیان را که در سال‌های آخر عمر شریف خود از فشارهای وارده بر شیعیان تحت ستم عراق و شکستن حرمت اعتاب مقدسه خون‌دل‌ها خورد را به پیشگاه حضرت بقیه الله ارواحنا فداه، آن مقام معظم، جامعه روحانیت، حوزه‌های علمیه، امت اسلامی و بیت شریف ایشان تسلیت عرض می‌کنم. دوام عزت، بقای عمر و ادامه رهبری پُربرکت آن حضرت را از درگاه احدیت خواستارم. اکبر هاشمی‌رفسنجانی، رییس‌جمهوری اسلامی ایران.»