خاطرات روزانه / آیت‌الله هاشمی رفسنجانی/ سال 1374 / کتاب «مرد بحران ها»
یکشنبه 10 اردیبهشت 1374 // 29 ذیقعده 1415 30 آوریل 1995
به کارخانه شماره دو کفش ملی رفتیم . مدیران توضیح دادند و از سالن تولید بازدید کردم. خوشبختانه تقریباً همه مواد در داخل تولید می‌شود. در جوار این کارخانه، در اجتماع عظیم کارگران به مناسبت هفته کار و روز کارگر شرکت کردم. بعد از گزارش [آقای حسین کمالی]، وزیر کار و امور اجتماعی و [آقای علیرضا محجوب]، دبیرکل خانهکارگر و اعطای جوایز کارگران نمونه، من دربارة خدماتی که در دوره مسئولیت‌هایم به کارگران شده، سخنرانی کردم.[1] یکی از کارگران، با صدای بلند از بالابودن حقوق خویش ابراز خوشحالی کرد. او گفت، با بیست و هفت هزار تومان حقوق، زندگی خوبی دارم.
جلسه تنظیم بازار داشتیم با چند مصوبه؛ با تأخیر رسیدم. عصر در جلسه هیأت دولت، گزارش وضع ارزی و گردش نقدینگی را شنیدیم. شب میهمان رهبری بودم. دربارة معاینه قلبی ایشان، خرید کارخانه شکر از مصر در ازای طلبمان، اظهارات منفی آقای [احمد] جنتی در نمازجمعه، تقاضای [حیدر] علیاف، [رئیس جمهور آذربایجان]، برای سفر به ایران، انتقال گاز به ارمنستان، سئوالات محققان صداوسیما در نظرخواهی از مردم در مورد تُرک‌ها که باعث ناراحتی آنها شده[2] و تعیین نماینده دوم ایشان در شورای عالی امنیت ملی صحبت شد. ایشان از خطبه‌های جمعه من به خاطر امید و نشاطدادن به مردم، بسیار خوشنود و متشکر بودند.
[1] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «کارگران، امروز پشتیبانان بسیار با ارزشی برای حرکت اقتصادی کشور هستند. کارگران کشور با فعالیت‌های تولیدی خود، یکی از نیروهای مؤثر جامعه برای خنثیکردن فشارهای اقتصادی دشمنان علیه جمهوری اسلامی ایران به‌شمار می‌روند. این قشر زحمتکش که در گذشته معمولاً حقوقشان توسط کارفرماها غصب می‌شد، امروز به برکت انقلاب اسلامی و در سایه همت خود، به وضعیت بهتری دستیافتهاند. ما سعی کردیم به دور از شعار و جنجال، نقاط ضعف سیستم کارگری جامعه را برطرف کنیم تا کارگران را به صورت قانونمند و پایدار مورد حمایت قرار دهیم. پس از پیروزی انقلاب، ما هر قدر که برای تأمین حقوق کارگران تلاش کرده‌ایم، به همان میزان به اهداف متعالی انقلاب خود نزدیک شده‌ایم. آموزش نیروی کارگران، علاوه بر بهبود زندگی شخصی آنها، موجب افزایش بهره‌وری در جامعه می‌شود. با برنامه‌هایی که در سالهای اخیر از سوی وزارت کار و امور اجتماعی، در زمینه آموزش کارگران اجرا شده، تحول مهمی در اقتصاد کلان کشور بهوجود آمدهÃ Äاست. در طول برنامه پنج ساله اول توسعه، بیش از یک میلیون و 400 هزار نفر از کارگران کشور، آموزشهای فنی و حرفه‌ای دیده‌اند.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب، 1396.
[2] - مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه ای سازمان صدا و سیما، در آن سال پژوهشی را بر اساس طیفبندی بوگاردوس که به طیف فاصله اجتماعی نیز معروف است، در مورد اقوام تُرک ایرانی انجام داد. براساس این طیف، سعی می‌گردد میزان پذیرش یا طرد یک فرد یا گروه، به وسیله افراد یا گروه‌های دیگر مورد سنجش قرار گیرد. در این طیف، سه وضعیت با هفت درجه وجود دارد که فرد می‌تواند، تمایل یا عدم تمایل خود را نسبت به فرد یا موضوعی در یکی از درجات طیف مشخص کند. برای این کار طیف نظرخواهی با چنین مواردی در اختیار پاسخگو قرار داده شده بود: «۱. حاضرم از راه ازدواج دخترم با یک تُرک، نسبت فامیلی داشته باشم.۲. حاضرم یک تُرک را به عنوان همبازی در تیم خودم بپذیرم. ۳. حاضرم به عنوان همسایه در یک محله با یک تُرک زندگی کنم.۴. حاضرم به عنوان یک همکار در اداره با یک تُرک کار کنم. ۵. حاضرم به عنوان همشهری، یک تُرک را بپذیرم.۶. حاضرم فقط به عنوان میهمان، او را در شهر بپذیرم. ۷. باید او از شهرمان خارج شود.» اجرای این پژوهش در صدا و سیما، موجی از خشم و ناراحتی را در مناطق شمال غرب کشور پدید آورد.