خاطرات روزانه / آیت‌الله هاشمی رفسنجانی/ سال 1374 / کتاب «مرد بحران ها»
پنجشنبه 25 آبان 1374 //22 جمادی‌الثانی 1416 // 16 نوامبر1995
قبل از اذان صبح بیدار شدم و دیگر نخوابیدم. در گزارش‌ها درگیری دولت و کنگره آمریکا برسر بودجه که منجر به تعطیلی بخش وسیعی از ادارات آمریکا شده، مورد توجه است. مدیرکل اطلاعات [استان کردستان] آمد. گزارش وضع امنیتکردستان را داد که خوب است. خبر داد، انفجار دیروز ناشی از بمبی بوده در دست نوجوان سیزده ساله که یکی کشته شده و خودش مجروح و دستگیر شده است. می‌گوید، آن را در جایی دیده و نمی‌دانسته چیست و با آن ور می‌رفته که منفجر شده است.
برای شرکت در مراسم صبحگاه مشترک، به پادگان لشکر 28 ارتش رفتیم. سان دیدم. مراسم برگزار شد و سردار [احمد] کاظمی صحبت کرد و من هم صحبت کوتاهی داشتم[1]. سردارکاظمی که فرمانده ارشد منطقه است و سپاه در ایجاد امنیت، نقش بیشتری دارد. مایل نبود که مراسم در پادگان ارتش باشد، ولی وقتی که فهمید، من مایلم آنجا باشد، به خاطر اینکه بعد از ارومیه که در سپاه بود، نوبت ارتش است، پذیرفت؛ ولی از لشکر 28 گلهکرد که به اندازهکافی، نیرو تحت امر سپاه نمی‌گذارد و از وزیرکشور به خاطر همکاری خوب، تشکر کرد.
به سوی مریوان پرواز کردیم. در مسیر، [آقای محمدرضا رحیمی]، استاندار توضیحات می‌داد. برای مراسم بهره‌برداری از طرح آبیاری دشت بیلوی، در شمال دریاچه مریوان فرود آمدیم. وزارت کشاورزی با بیش از سی چاه عمیق و یک هزار هکتار، اجرا کرده است. سپس به جنوب دریاچه، برای افتتاح بهره‌برداری از سد و کانال‌های آبیاری رفتیم که آب دریاچه را از هرز رفتن حفظ می‌کنند. استماع توضیحات و بازدید و راه انداختن پمپ‌ها و صحبت کوتاه من انجام شد[2]. سپس به مریوان رفتیم. اجتماع عظیمی داشتند. بعد از صحبت‌های امامجمعه و فرماندار و نماینده و استماع گروه سرود بچه‌ها، من سخنرانی کردم.[3] خیلی اجتماع شاداب و پُرنشاطی داشتند[4]. ناهار را در ساحل دریاچه خوردیم. جای بسیار با صفایی است: دریاچه آب شیرین، در محاصره جنگل‌ها.
پس از کمی استراحت، به سوی کامیاران حرکت کردیم. در کنار کانال خروجی تونل سد گاویشان پیاده شدیم و تونل را تماشا کردیم. سیصد متر پیش رفته‌اند و منتظر رسیدن ماشین حفار تی بی ام هستند. در محل اجتماع مردم کامیاران رفتیم که خیلی عظیم و پُرشور بود. مطابق معمول، خیرمقدم اطفال و شعارهای مردم و سرود دختران و خیرمقدم امام جمعه و فرماندار و صحبت‌های دلگرمکننده من بود[5].
بلافاصله به سوی سنندج پرواز کردیم. در فرودگاه فرود آمدیم و به سراغ لولهکشی و خط لوله انتقال نفت از کرمانشاه به سنندج رفتیم. آقای [حجتالله] غنیمی‌فرد، [معاون وزیر نفت] توضیح داد. 130 کیلومتر لوله ده اینچ و جوشکاری نمایشی را دیدیم.
مرکز آموزش وزارت کشاورزی افتتاح شد. از کلاسی بازدید کردیم. نماز مغرب و عشاء را خواندیم و به محل مدرسه پیشدانشگاهی وزارت علوم رفتیم. با دانش‌آموزان پسر و دختر، جداگانه صحبت کردم. کلنگ دانشکده علوم پایه را در دانشگاه زدیم و ساختمان جدیدی را افتتاح کردیم. با کمک استانداری ساخته شده است. کمی منتظر آمادهشدن جلسه شدیم. در این فاصله، از مشکل شکایت‌ها و فشارها علیه آقای [سیدیحیی] یثربی، رییس دانشگاهکردستان گله کردند. گفتهشده که هوادار [احمد] مفتی‌زاده[6] است و خودش با تمسخر رد می‌کرد. خودش را خیلی بالاتر از مفتی‌زاده می‌داند. قبلاً طلبه بوده و مقدار زیادی از احترامی که در آن زمان نسبت به من داشته گفت که به یاد نیاوردم.
در استانداری، یکی از هنرمندان، کارهای دستی چوبی و نمونه‌های فرش را برای نمایش آورده بود. جمعی از شعرا و هنرمندان استان، قرآن و مولویخوانی و شعرهای استاد [سیدابراهیم] ستوده را اجرا کردند. مولودیخوانیشان، مدح پیغمبر و اهلبیت و شبیه کارهای تواشیح و برنامه‌های آهنگران است، همراه با دف و دایره؛ هم جالب است و هم عوامانه. من هم صحبت کوتاهی کردم.[7] بعد از شام به مقر آمدم. با استحمام و نوشتن خاطرات امروز و استماع اخبار، حدود ساعت دوازده شب خوابیدم.
[1] - آقای هاشمی، ضمن ابراز خرسندی از حضور خود در میان رزمندگان، از وضعیت نیروهای نظامی ابراز رضایت کرد و گفت: «دیدار با شما نیروهای نظامی، از باشکوه‌ترین لحظات زندگی برایم می‌باشد؛ زیرا خاطرات دوران مقاومت و ایثار طی هشت سال دفاع مقدس در ذهنم تداعی خواهد شد.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب،1396.
[2] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «با اجرای طرحهای اقتصادی، عمرانی و سیاحتی در شهرستان مریوان، آینده این منطقه بسیار امیدوار کننده می‌باشد. با شکوفا شدن کشاورزی در شهرستان مریوان و تثبیت جمعیت روستاها و ایجاد شهرکهای دارای امکانات و تأسیسات لازم توسط سازمانهای کشاورزی و جهادسازندگی و امور آب، از هدررفتن آبهای جاری در منطقه جلوگیری خواهد شد. » رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب،1396.
[3] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «مردم شهر و روستاهای مریوان در طول هشت سال دفاع مقدس، دین خود را به انقلاب اسلامی ادا کردند. مردم و روحانیت مریوان، در مبارزه با استکبار جهانی افتخارات بزرگی را کسب کردند که در تاریخ انقلاب ثبت خواهد شد. من از دیدن روحیه شاد و بانشاط مردم مقاوم و دلیر مریوان، تحت تأثیر قرار گرفتم و به عنوان یک خدمتگزار نظام اسلامی صمیمانه از شما مردم قدردانی می‌کنم. دولت در دوران سازندگی، با همکاری مردم مریوان، حرکت زیربنایی و گسترده‌ای را برای بازسازی ویرانیها و توسعه منطقه آغاز کرد و اکنون این منطقه با توجه به غنای طبیعی خود رونق یافته، روبه پیشرفت است.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب،1396.
[4] - یکی از زیباترین صحنه‌های این دیدار، اجرای سرودی جذاب توسط کودکان و دانش‌آموزان بود. مضمون این سرود که در واقع نوعی خوش‌آمدگویی به رییسجمهور تلقی می‌شد، حاوی مطالب شادی برانگیز بود؛ به طوری که مردان دست به دست یکدیگر داده، رقص محلی و سنتی اجرا می‌کردند. این صحنه نیز فضای سرود را طراوتی خاص بخشید و حاضران را به وجد آورد. آقای هاشمی که چشمانش از شوق می‌درخشید، تحت تأثیر فضای صمیمی و شادمانه سرود قرار گرفت و چهره متبسم ایشان و همراهانشان، بر شوق جمع نیز می‌افزود. رییسجمهور در برابر احساسات صادقانه و بی‌شائبه مردم پاک طینت این دیار، برایشان دست تکان داد و آنان نیز با کفزدنهای مرتب و هماهنگ که با سوت‌های مکرر همراه می‌شد، پاسخ گفتند. این سرود شاد، به زبان کُردی اجرا گردید
[5] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «عظمت اجتماع شما به حدی است که دوربینها قادر نیستند عظمت آن را به تصویر بکشند و این حضور گسترده شما، علاوه بر تقویت مسئولان، انقلاب رادر برابر توطئه‌های دشمنان بیمه کرده است. گرمی انقلاب و موفقیتهای اسلام، ناشی از هوشیاری و آمادگی شما مردم است. استان کردستان با عبور از مرحله فتنهگریها و ناامنی‌ها، آرامش خوبی را تجربه می‌کند و امنیت، سلامت و وحدت موجود، زمینه‌ای فراهم کرد تا کردستانیها، استانشان را با کمک دولت بسازند. شما مردم در طول تاریخ، بارها و بارها، امتحان خوبی داده‌اید و در جریان پاکسازی کردستان از لوث اشرار نیز پیشقدم بودید و این منطقه را چون دژی مستحکم در برابر دسایس حفظ کرده‌اید. این شهرستان در جبهه سازندگی نیز به همت والای شما و مسئولان یکی از موفق‌ترین مناطق کشور است. خواسته‌های مردم کامیاران در برنامه‌های دولت گنجانده شده است و عملیات تأمین گاز این شهرستان، از طریق کرمانشاه به زودی آغاز می‌شود» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب،1396.
[6] - احمد مفتی‌زاده، (۱۳۱۱ - ۱۳۷۱)، یکی از شخصیت‌های مذهبی سیاسی اهلسُنت کردستان بود. او مدت طولانی را – قبل و بعد از انقلاب اسلامی- در زندان سپری کرد. در سیر تفکرات مفتی‌زاده، کسانی چون سید قطب، ابوالعلا مودودی و دکتر علی شریعتی تأثیراتی داشته‌اند. یکی از رویکردهای خاص و متدولوژیک وی، استفاده از زبان و ادبیات کُردی در خلق شعر، برای تأثیرپذیری در آموزه‌های اخلاق دینی در بین هواداران خود بوده است.
[7] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «مردم این خطه ادیبپرور، با قریحه، خوشذوق، هنرمند و میراث‌دار فرهنگ کُهن ایرانزمین هستند و شخصیت‌های با ارزشی در تاریخ اسلام و هنر به جامعه تحویل داده‌اند. رواج فرهنگ دینی در کردستان، حاکی از وابستگی مردم به دین ومذهب است. حفظ میراثهای با ارزش دینی بسیار ضروری است و امیدوارم نسلهای آینده نیز این فرهنگاصیل و ریشههایآسمانی اخلاق و منشهایجامعه را حفظکنند.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب،1396.