خاطرات روزانه / آیتالله هاشمی رفسنجانی/ سال 1374 / کتاب «مرد بحران ها»
سهشنبه 28 شهریور 1374 //23 ربیعالثانی 1416 19 سپتامبر 1995
مقداری برای مصاحبه پایان سفر کار کردم. سپس مصاحبه رادیو تلویزیونی به مدت پنجاه دقیقه انجام شد[1]. برداشتهای خود را که از سفر و وضع استان دارم، گفتم. ستاد [پشتیبانی برنامه] تنظیم بازار، جلسه داشت. تکلیف حدود ده هزار خودروی سواری را که بدون مراعات مقررات در گمرکها جمع شده، مشخص کردیم و دربارة وضع نیازهای فولادی بحث ناتمام داشتیم.
عصر به خانه آمدم. برای مراسم عقدکنان یاسر، جمعی از فامیل از خانوادههای هاشمی، مرعشی و سالاری، برای مراسم به خانه آمدند و بقیه فامیل برای شام ازدواج در باشگاه نهاد دعوت داشتند. والده ، طیبه، فاطمه و صدیقه هم از نوق آمدند. من و آشیخ محمد [هاشمیان]، خطبه عقد را اجرا کردیم. شب همه به باشگاه رفتند. من و والده در خانه ماندیم و با هم شام خوردیم. والده حالشان خوب است، ولی خسته سفر بودند.
پیش از ظهر خبر دادند که یکی از هواپیماهای بویینگ 707 ساها در راه کیش ربوده شده است.[2] به کشورهای همسایه اطلاع دادیم که هواپیما را بپذیرند، ولی بعداً خبر رسید که به اسراییل رفته است. تا شب مرتباً اخبار مربوط به آن را میگرفتیم.
[1] - آقای هاشمی، در این مصاحبه مبسوط، نقطهنظرات خود را از جریان این سفر تشریح کرد. ایشان درباره بلوغ سیاسی مردم منطقه، آنهارا بسیار هوشیار دانست و اظهار داشت: «مردم مذاهب و اقوام مختلف از قبیل کُرد، تُرک، شیعه ، سُنی و مسیحی بانشاط و شادابی در حال سازندگی هستند. امنیت این استان، به رغم تنوع قومی و نژادی و هممرز بودن سه کشور عراق ، ترکیه و جمهوری آذربایجان بسیار تحسین برانگیز است. عامه مردم ایران و از جمله استان آذربایجان غربی «فرهنگ سازندگی» را پذیرفتهاند و امروز سازندگی، به یک فرهنگ در جامعه تبدیل شده و در تمام زندگی مردم، در ادبیات، اشعار و سرودههای اقشار مختلف مردم به گونههای مختلف نمود پیدا کرده است. امروز کار و تولید برای مردم مهم شده و اوج فرهنگ سازندگی در کارهای مولد و دارای آتیه نمایان میشود.» ایشان استان آذربایجان غربی را یک استان غنی و سرشار از مواهب گوناگون طبیعی خواند و گفت: «برای مهار آبهای سطحی این استان که بالغ بر نوزده میلیارد مترمکعب تخمینزده شده، ده سد بزرگ و کوچک ساخته میشود که یکی از آنها در همین سفر در ماکو به بهرهبرداری رسید. در استان آذربایجان غربی، یک میلیون هکتار زمین کشاورزی درجه یک و دو وجود دارد و برای استفاده بهینه از آب و خاک غنی این منطقه، بهرهگیری از سیستمهای آبیاری تحت فشار آغاز شده است. وضعیت آموزش در این استان بسیار مطلوب است و بیش از بیست هزار دانشجو در مراکز آموزش عالی دولتی و غیردولتی سرگرم کسب علم و دانش و مهارتهای فنی و حرفهای هستند. تاکنون به علت شرایط جنگی منطقه، از ظرفیت توریستی این استان به خوبی استفاده نشده است. دولت با کمک مردم، برنامههای زیادی برای رونق صنعت توریسم در این استان، از جمله برای اطراف دریاچه ارومیه و مجموعه تاریخی تختÃ Äسلیمان، در شهرستان تکاب اجرا خواهد کرد. برای جذب توریست به این استان، باید امکانات رفاهی و ارتباطی مناسب فراهم شود که افتتاح طرح توسعه فرودگاه ارومیه نیز که در این سفر انجام شد، میتواند در این زمینه مؤثر باشد.» آقای هاشمی در پایان این گفتوگو، از مهماننوازی و عواطف بیشائبه مردم و مسئولان استان آذربایجان غربی به ویژه خانوادههای ایثارگران قدرانی کرد. ایشان همچنین از وحدت و همدلی موجود میان مردم ، مسئولان و روحانیون این استان ستایش کرد و آن را یکی از عوامل موفقیت برنامههای اجرا شده در این استان دانست. رجوعکنید ← کتاب «هاشمیرفسنجانی، مصاحبههای سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب،1396.
[2] - این پرواز، قرار بود در ساعت ۹ صبح روز سهشنبه ۲۸ شهریور ۱۳۷۴ از فرودگاه مهرآباد در تهران به مقصد جزیرهکیش انجام گیرد، اما هواپیما درحین سفر ربوده شد و سرانجام در یک پایگاهنظامی در خاک اسراییل فرود آمد. هواپیماربا، یکی از مهمانداران هواپیمای ربودهشده، به نام رضا جباری بود. هواپیمای ربوده شده از نوع بویینگ ۷۰۷، متعلق به هواپیمایی ساها (نیروی هوایی ارتش) و در اجاره کیشایر بودهاست. با وجود نبود رابطه دیپلماتیک میان ایران و اسراییل و اینکه رباینده هواپیما، ظاهراً هدف سیاسی از کار خود نداشتهاست، ماجرا به سرعت رنگ سیاست به خود گرفت. هواپیماربا قصد داشت هواپیما را به اروپا ببرد، اما هواپیما سوخت کافی برای پرواز تا این مقصدها را نداشت. هواپیماربا درخواست نشستن هواپیما در فرودگاه ظهران در عربستان سعودی را کرد، اما این درخواست از سوی عربستان رد شد. سپس هواپیما درخواست فرود در اردن را کرد، اما اردن نیز اجازه فرود به هواپیما نداد و ملک حسین، پادشاه وقت اردن، به اسحاق رابین، نخستوزیر وقت اسراییل، دربارة این هواپیما پیام هشداری فرستاد. سرانجام هواپیماربا تصمیم گرفت تا هواپیما را در فرودگاه بینالمللی بنگوریون در تلآویو بنشاند، اما دولت اسراییل اجازه فرود به هواپیما را نداد. در حالی که سوخت هواپیما در حال اتمام بود، هواپیما با همراهی یک هواپیمای جنگنده اسراییلی به سمت یک پایگاه هوایی نیروی هوایی اسراییل، هدایت و نشانده شد. رباینده پس از پیاده شدن از هواپیما، محاصره شد و بدون درگیری تسلیم گشت. او از اسرائیل درخواست پناهندگی سیاسی کرد، البته او در ابتدا قصد داشت، پناهنده آمریکا شود. رباینده پس از فرود هواپیما، دستگیر و دادگاه اسراییل، او را به اتهامÃ Äهواپیماربایی و حمل غیرقانونی اسلحه، به هشت سال زندان محکوم کرد. در سال ۱۳۸۱، فیلم «زندانی ۷۰۷ » به کارگردانی حبیبالله بهمنی، از روی این ماجرا ساخته شد.