خاطرات روزانه / آیت‌الله هاشمی رفسنجانی/ سال 1374 / کتاب «مرد بحران ها»
فرماندار جالب شاهین دژ خودش در کنکور فوق لیسانس قبول نشده و از من کمک خواست.
یکشنبه ۲۶ شهریور ۱۳۷۴ //۲۱ ربیع‌الثانی ۱۴۱۶ ۱۷ سپتامبر ۱۹۹۵
اول وقت، با تغییر برنامه، برای شروع بهره‌برداری از شبکه آبیاری دشت میاندوآب رفتیم و آنجا توضیح دادند، دربارة امکان بستن سد دوم روی زرینه‌رود و استفاده از آب‌هایی که فعلاً هرز می‌رود و به دریاچه ارومیه می‌ریزد که باعث بالا آمدن آب و مزاحمت سواحل می‌شود. مردم روستای مجاور (=گاومیش‌گُلی)، اجتماعی داشتند. امام جماعت‌شان برای طرح خواسته آنها آمد.
با یک ساعت تأخیر، به سوی معدن سُرب و روی انگوران در ماهنشان زنجان، پرواز کردیم. در راه، (آقای سید سجاد کاظمی)، استاندار زنجان و آقای (علی) شکرریز، (معاون وزیر معادن و فلزات)، توضیحات دادند. به خصوص دربارة معدن طلای زرشوران تکاب که قرار بود از آنجا بازدید کنیم، ولی خلبانان هلی‌کوپترها، به خاطر ارتفاع زیاد و عدم جای مناسب فرود صلاح ندانستند که صبح هم بهانه آن بود، به جای آن طرح، بازدید از شبکه آبیاری انتخاب شد.
از فراز منطقه تاریخی تخت سلیمان عبور کردیم وتوضیحات لازم را شنیدم. آتشکده و آب‌گرم و آتشفشان قدیمی که امروز آب زیادی در آن جمع شده است. بر فراز معدن انگوران هم دوری زدیم. سیستم نقاله‌ای خاک معدن را به صورت ثقلی و بدون صرف انرژی، با استفاده از شیب طبیعی کوه، به محل کارخانه کنسانتره منتقل می‌کند. در محل کارخانه، جمع زیادی از مردم روستاهای اطراف جمع شده بودند و ده‌ها گوسفند قربانی کردند. به خاطر تأخیر و اینکه مراسمی هم در ماهنشان گذاشته بودند، بازدید را با توضیحات مهندس صباغ کوتاه کردیم. روی سقف ماشین رفتم و برای مردم صحبت کوتاهی نمودم (۱)
به ماهنشان پرواز کردیم. کنار رود قزل‌اوزن، همه مدیران و ائمه جمعه و جماعات زنجان آمده بودند. مراسم کوتاهی با سرود و خیرمقدم (آقای سیداسماعیل موسوی)، امام جمعه (زنجان) و (آقای رضا عبداللهی)، نماینده (ماهنشان) و صحبت من (۲) انجام شد. مرتباً به خاطر برنامه‌های بعد، دلم می‌جوشید.
بالاخره با یک ساعت تأخیر به تکاب رسیدیم. برنامه مراسم افتتاح طرح آبرسانی به شهر را کوتاه کردیم و گفتیم برنامه بازدید از نمایشگاه فرش را حذف کنند که نپذیرفتند. در اجتماع وسیع مردم، امام جمعه خیرمقدم گفت و خدمت‌ها و خواسته‌ها را مطرح کرد و من هم صحبت مفصلی کردم و وعده توسعه معدن و مهار آب دادم (۳). از حذف برنامه معدن دلخور بودند. بازدید کوتاهی از نمایشگاه فرش نمودم؛ جالب بود. گروه سرود دختربچه‌ها، سرود خوبی خواندند.
به سوی شاهین‌دژ پرواز کردیم. مطابق معمول در مسیر، مطالب مربوط به شهر را مطالعه کردم و استاندار هم توضیح داد. مردم خیلی گرم استقبال کردند. فرماندار جالبی دارد که خودش در کنکور فوق لیسانس قبول نشده و از من کمک خواست. تأخیر داشتیم. جلسه تا ساعت دو طول کشید. سپس با عجله بیمارستان ۸۰ تختخوابی را افتتاح کردیم. ناهار و نماز و استراحت، در منزل (آقای ابراهیم اسماعیل‌زاده)، فرماندار بود.
ساعت ۴ به روستای هولاسو، برای افتتاح طرح آبیاری قطره‌ای از رودخانه زرینه رود رفتیم. آب به مناطق مرتفع پمپ می‌شود و هزار و چهارصد هکتار آبیاری بارانی شده که قبلاً دیم‌کاری بوده است. گفتند هر هکتار، به جای یک تُن محصول ۵ تُن محصول می‌دهد. به صورت تعاونی است. هنگام بازدید، بچه‌ها یکی از کارکنان را در استخر انداختند. شنا نمی‌دانست. منظره جالبی شد. بیرونش آوردند؛ روحیه خوبی داشت. حضار می‌خندیدند و کف می‌زدند. سی‌هزار تومان به او هدیه دادند. در مراسم توضیحات دادند. مردم روستاها جمع شده بودند. برایشان صحبت کردم (۴). هر هکتار، پانصد هزار تومان هزینه برداشته است.
به سوی بوکان پرواز کردیم. اجتماع بوکانی‌ها از همه عظیم‌تر بود و برنامه جالبی داشتند. با چیدن تراکتورها در دشت مقابل، جمله خیرمقدم نوشته بودند که تحسین‌شان کردم. (آقای احمد طاها)، نماینده‌شان گفت، دو هزار تراکتور آورده‌اند. امام جمعه و فرماندار صحبت کردند. صحبت گرمی در اهمیت اجتماع‌شان و نمایش آن و خدمات و وعده‌ها کردم (۵). به خاطر تأخیر، برنامه افتتاح کارخانه نساجی را به همراهان محول کردم.
به سوی ارومیه پرواز کردیم. غروب در دانشگاه ارومیه فرود آمدیم. افتتاح ساختمان عظیم دانشکده دامپزشکی و خوابگاه دانشجویان و بازدید ساختمان جالب دانشگاه علوم پایه و سخنرانی (۶) در جمع دانشگاهیان و فرهنگیان، با استماع گزارش رییس دانشگاه و مدیرکل آموزش و پرورش و تحلیل وضع خوب کشور و استان انجام شد و سپس طرح جامع دانشگاه علوم پزشکی ارومیه را بازدید و کلنگ زنی کردیم. با بدرقه رسمی، ساعت ۱۰ دقیقه به ۱۱ شب، به سوی تهران پرواز کردیم.
(۱) - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «شما مردم بزرگوار و مهربان انگوران، ما را شرمنده کردید. ما برنامه مزاحمت را در این سفر نداشتیم. برای بازدیدی به اینجا آمده بودیم. متأسفانه شما زحمت کشیدید و اسباب شرمندگی ما شدید. ان‌شاءالله در سفر بعدی که برای افت تاح کارخانه ۷ هزارتنی به اینجا می‌آییم، وقت زیادی را می‌گذاریم و به خدمت شما مفصلاً می‌رسیم. ما از کارهایی که شما مردم با کمک دولت در این مدت کوتاه انجام دادید و منطقه خودتان را به خوبی رو به پیش می‌برید، تشکر می‌کنیم. این وظیفه ماست که برای شما امکانات آب، برق، راه، آموزش، بهداشت و نیازهای زیربنایی را بیاوریم که شما بتوانید کشور خودتان را آباد کنید. بحمداللّه شما مردم زحمتکش و تلاشگر این زحمات را کشیده‌اید و مسئولان اینجا هم با دلسوزی کامل وظایف خودشان را انجام داده‌اند، ان‌شاءالله با توسعه این مرکز مهم صنعتی و توسعه دامداری و صنایع دستی و کشاورزی شما، این منطقه‌ای که تا به حال عنوان محروم داشته است، دیگر از این به بعد صفت محروم را نداشته باشد و شما بتوانید مثل بقیه نقاط برخوردار کشور از نعمت‌های الهی بهره‌مند شوید.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی‌رفسنجانی، سخنرانی‌های سال ۱۳۷۴»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۳۹۶.
(۲) - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «در این منطقه، خداوند نعمت‌های زیادی گذاشته است. از لحاظ معدن، این معدن عظیم سُرب و روی که یکی از منابع مهم ثروت کشور است و نیازهای فراوان صنایع ما را باید تأمین بکند. یکی مراتع غنی که باعث شده است، دامداری این منطقه، وسایل تغدیه عده زیادی از مردم کشور ما را فراهم آورد و این رودخانه پُربرکت قزل اُوزن هست که از منطقه شما عبور می‌کند و می‌تواند تحول عمده‌ای را در صورت بهره برداری درست از این آب‌ها، در این منطقه به وجود بیاورد. ما در هیأت دولت، ۱۰ منطقه را به عنوان مناطق خاص با طرح عمرانی تصویب کردیم که یکی از آنها همین حوزه قزل‌اُوزن است و بهره زیادی از این مصوبه، می‌تواند نصیب این جا بشود که بحمدالله کار آن شروع شده است و با اعتبارات خاصی که برای این منظور از دفتر مناطق محروم ریاست جمهوری اختصاص داده خواهد شد، این منطقه تحول قابل توجهی خواهد داشت.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی‌رفسنجانی، سخنرانی‌های سال ۱۳۷۴»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۳۹۶.
(۳) - آقای هاشمی، ضمن برشمردن برنامه‌های محرومیت‌زایی دولت در تکاب اظهار داشت: «تاکنون گام‌های بلندی برای رفع مشکلات شهرستان تکاب برداشته شده، ولی کافی به نظر نمی‌رسد. مردم این شهرستان در دوران جنگ،Ã Äصدمات زیادی متحمل شده‌اند و بارها در محاصره اشرار قرار داشتند، ولی با فداکاری قابل توجه، با سربلندی از این آزمایش‌ها بیرون آمدند.» ایشان با قدردانی از وحدت حاکم میان مردم شیعه و سنی این شهرستان گفت: «این وحدت، نشان دهندة رشد فرهنگی و فکری شماست که عامل اصلی برای پیشرفت امور عمرانی منطقه به شمار می‌رود. حرکت توسعه مناطق محروم کشور، بسیار افتخارآفرین است و گزارش‌هایی که مسئولان خود این شهرستان اعلام می‌کنند، تحول بزرگی را در این منطقه نشان می‌دهد.» آقای هاشمی، با اشاره به وجود منابع غنی معدنی در منطقه، از جمله معادن طلای زرشوران، ابراز امیدواری کرد که با بهره‌برداری از این منابع که با ساخت یک کارخانه بزرگ و مجهز به زودی انجام خواهد شد، وضعیت تکاب متحول شود.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی‌رفسنجانی، سخنرانی‌های سال ۱۳۷۴»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۳۹۶.
(۴) - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «بهره‌گیری از انواع سیستم‌های آبیاری مدرن، موجب افزایش چشمگیر بهره‌وری و افزایش تولید انواع محصولات کشاورزی می‌شود. با توجه به بازده بالای سیستم‌های آبیاری تحت فشار، هزینه‌های مصرف شده نیز در مدت کوتاهی مستهلک می‌شود. دولت حاضر است، برای اصلاح روش‌های آبیاری سنتی و جایگزینی آن با روش‌های جدید، به کشاورزان سوبسید و وام کم‌بهره پرداخت کند. با توجه به اینکه زمین‌های دشت هولاسو به شیوه دیم آبیاری می‌شود، مردم از شیوه‌های‌جدید برای انتقال‌آب به این زمین‌ها استقبال کنند.» رجوع‌کنید← کتاب «هاشمی‌رفسنجانی، سخنرانی‌های سال ۱۳۷۴»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۳۹۶.
(۵) - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «ابراز احساسات پاک مردم کُردزبان و سُنی مذهب این مناطق به خدمتگزاران خود، میزان عشق و علاقه آنان را به اسلام و نظام نشان می‌دهد. اجتماع مردم بوکان، بزرگ‌ترین اجتماعی بود که در شهرهای خارج از مرکز استان آذربایجان غربی دیدم. من از سال‌های پیش، این حقیقت شیرین را دریافته‌ام که مردم بوکان، بسیار به نظام اسلامی علاقه‌مند هستند. با آغاز دوران‌سازندگی، کارهای اساسی بسیاری برای جبران اساسی، برای جبران عقب‌ماندگی‌های ناشی از جنگ تحمیلی در مناطق کُردنشین و مرزی آذربایجان غربی انجام شده است. در آینده یک سد بر روی رودخانه زرینه‌رود و یک سیلو در منطقه ساخته خواهد شد. با توجه به اینکه جوانان زیادی در منطقه، خواهان گسترش فعالیت‌های فرهنگی هستند، در این زمینه نیز طرح‌های گسترده‌ای به مرحله اجرا درخواهد آمد. در این زمینه، دولت برای ساخت کتابخانه، تأسیسات ورزشی و تقویت حوزه‌های علمیه کمک‌های لازم را به عمل خواهد آورد.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی‌رفسنجانی، سخنرانی‌های سال ۱۳۷۴»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۳۹۶.
(۶) - آقای هاشمی، با اشاره به فضای جدیدی که برای توسعه واحدهای دانشگاهی در کشور ایجاد شده، از دست‌اندرکاران امور دانشگاهی خواست که تحصیلات دانشگاهی را در خدمت شکوفایی استعدادهای کشاورزی و معدنی و صنعتی منطقه قرار دهند. ایشان با اشاره به مشارکت فعال زنان در امور دانشگاهی و اینکه اکنون نزدیک به ۴۵ درصد نیروهای آموزشی کشور در آموزش‌وپرورش از بانوان می‌باشند، بسیار شایان تحسین دانست. آقای هاشمی گفت: «در استان آذربایجان غربی، الان تُرک‌ها و کُردها صمیمانه با هم زندگی می‌کنند و هیچ‌گونه مشکل قومیتی دیده نمی‌شود. از لحاظ مذهبی نیز سُنی و شیعه و اقلیت‌های دینی، در نهایت صفا و صمیمیت در کنار هم زندگی می‌کنند.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی‌رفسنجانی، سخنرانی‌های سال ۱۳۷۴»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۳۹۶.
تصاویر ضمیمه
