خاطرات روزانه / آیتالله هاشمی رفسنجانی/ سال 1374 / کتاب «مرد بحران ها»
چهارشنبه 22 شهریور 1374 //17 ربیعالثانی 1416 13 سپتامبر 1995
ساعت هشت صبح به فرودگاه [مهرآباد] رسیدیم. به سوی ارومیه پرواز کردیم. [آقایان محمدرضا نعمتزاده، عیسیکلانتری، غلامرضا فروزش، علیمحمد بشارتی، غلامرضا آقازاده و بیژن نامدار زنگنه]، وزیران صنایع، کشاورزی، جهادسازندگی، کشور، نفت، نیرو و حسین[مرعشی، رییس دفتر رئیس جمهور]، اخوی محمد، [معاون اجرایی رئیس جمهور] و [حمید] میرزاده، [رییس سازمان برنامه و بودجه] همراه بودند. بعد از استقبال رسمی و مصاحبه[1] و سپس استقبال کمنظیر مردم در مسیر بین فرودگاه و شهر، از روستاهای مخصوص اکراد و مسیحیها هم عبور کردیم. استقبال آنها هم عجیب بود.
در اجتماع ایثارگران، گزارش و سرود و خیرمقدم و صحبتهای من بود[2]. در ورزشگاه بزرگ تختی در اجتماع بسیار باشکوه مردم، پس از خیرمقدم آقای [غلامرضا]حسنی، امامجمعه و گزارش خوب [آقای قربانعلی سعادت]، استاندار، صحبتهای مفصل من دربارة افتخارات و استعدادهای استان و خدمات دولت و انقلاب انجام شد[3].
برای مراسم شروع کار اجرایی سد مهم «شَهَر چای»[4]، با حدود صدو نود میلیون مترمکعب ظرفیت آبدهی، با حدود صد میلیارد ریال هزینه، به منطقه سیلوانا در شمال غرب ارومیه رفتیم. بعد از گزارش مدیرعامل آب منطقهای استان و مجری طرح، من در اهمیت این سد برای آبشُرب و کشاورزی ارومیه، صحبت کوتاهی کردم[5]. در مسیر، مردم اطراف این دره سرسبز که همگی کُرد و سُنی هستند، استقبال بسیارگرم و دور از انتظار نمودند. ناهار و نماز و استراحت در استانداری داشتیم.
عصر برای افتتاح کارخانه پتروشیمی در پانزده کیلومتری جنوب ارومیه رفتیم که از کود اوره، پودر ملامین میسازد که برای کشور، بسیار باارزش و ضروری است. بیست و نه سال است که برای این تکنولوژی، پیگیریشده و سرانجام چینیها بهما دادهاند و از این به بعد، خودمان توسعه میدهیم. بعد از پردهبرداری و بازدید و استماع توضیح مدیران و وزیر نفت، در اهمیت صنایع پتروشیمی صحبت کردم.[6]
سپس برای بازدید مرکز تحقیقات پرورش گاومیش رفتیم. آقای فروزش، [وزیر جهادسازندگی] گزارش داد و گفت که همزمان امروز 278 طرح عمرانی در استان که جهادسازندگی ساخته است، به بهرهبرداری میرسد؛ به اضافه 350 طرح که در هفته دولت به ثمر رسیده است[7].
از کارخانه بزرگ تولید کنسانتره [ساسان شهد و سردخانه طراوت] نیز بازدید کردیم. از بخش خصوصی است، با ظرفیت ده هزارتُن کنسانتره، با ارزش افزودهای که عمدتاً صادر میشود. از یک سردخانه ده هزار تُنی بخش خصوصی برای افتتاح بازدید کردیم. ظرفیت سردخانه استان، به حدود دویست هزارتُن رسیده و قبل از انقلاب، نُه هزارتُن بوده است. این صنایع تبدیلی، کشاورزی را خیلی پُررونق کرده و قیمت محصولات باغی را بالابرده است.
از مصلای بزرگ درحال ساخت، با پنجاه هزارمترمربع زمین و هشت هزارمتر بنا، بازدید کردیم. استانداری هزینهها را از منبع درآمد بازارچههای مرزی میدهد. در رفت و برگشت در مسیر و اطراف مصلا، انبوه مردم به صورت بسیار پُرشور ابراز محبت میکردند که مایة تعجب همه بود. کشاورزان گُل و میوه پخش میکردند. گاهی گُلی به صورت من اصابت میکرد که خوشم میآمد.
برای افتتاح فرهنگسرای جوان که استانداری با درآمدهای بازارچههای مرزی ساخته، با بیستهزار مترمربع بنا و چهلهزار مترمربع زمین رفتیم؛ بسیار زیبا و جامع، با تندیسی از من و از آیتالله خامنهای که هنرمندان نخجوان ساختهاند. در سالن بزرگ، در جمع انبوه جوانان دختر و پسر، سرودی جالب که آقای [بیتالله] جعفری، نماینده شهر، در تمجید از خدمات عمرانی من سروده بود، اجرا شد. صحبت کوتاهی کردم[8]. پس از نماز، در جمع هنرمندان، شاعری دو شعر تُرکی و فارسی در وصف من خواند.
سپس از نمایشگاه جالب دستاوردهای ادارهکلاطلاعاتاستان [=مجاهدتهایخاموش]، بازدیدکردیم و صحبت کوتاهیکردم. سپس در جمع روحانیت استان- شیعه و سنی- سخنرانی مفصلی کردم[9]. پس از شام به اقامتگاه آمدم و خاطرات را نوشتم. شب، ساعت یازده و ربع رسیدیم. با مطالعه برنامه فردا، خوابیدم.
[1] - آقای هاشمی، در مصاحبهای کوتاه با خبرنگاران، هدف از سفر خود را به استان آذربایجانغربی، بررسی وضع استان، امکانات و نیازها، ملاقات با مردم و بررسی بازسازی ویرانیهای ناشی از جنگ ذکر کرد.
[2] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «در همه وجود خود، عشق و محبت به شما ایثارگران و علاقه خدمت به شما عزیزان را میبینم، به گونهای که دیدار با شما فرزندان شهدا، بهترین لحظات زندگی من به حساب میآید. خانوادههای شهدا و ایثارگران انسانهای ارزشمندی هستند که محور حرکت انقلاب و عصاره خوبیها به حسابÃ Äمیآیند و طراوت و شادابی انقلاب، مرهون حضور شما در صحنه است. خوشبختانه محیط کشور با پیروزیهای اخیر جانبازان در مسابقات جهانی، تحت تأثیر است و من فکر میکنم که روحیات اسلامی این عزیزان بوده که کشور ما را به صورت قهرمان در دنیا جلوه میدهد و تفاوت آنها با سایر معلولان دنیا این است که جانبازان ما حامل روحیات انقلابی و ایثارگری هستند که مشکلات جسمی آنها را از پا درنمیآورد و درعینحال صبورترین و بانشاطترین مردم کشور ما هستند. ما مسئولین کشور به شکر خداوند، خود را موظف میدانیم، در حد مقدوراتمان به شما خدمت کنیم هرچند شما به خدمات ما نیازی ندارید و شما به خاطر خدا وارد میدان شدهاید.» رجوعکنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب،1396.
[3] - آقای هاشمی، با اشاره به سابقه پُرافتخار خطه آذربایجان و اینکه سوابق تاریخی و فداکاریهای منطقه قهرمانپرور آذربایجان، هرگز فراموش نخواهد شد، خاطر نشان کرد: «حضور مردم در صحنهها و حمایتها و ابراز احساسات پاک آنان نسبت به مسئولان، ما را در راه خدمت بیشتر به مردم مصممتر میسازد. آذربایجان، همواره مورد توجه قدرتهای بزرگ خارجی بوده، ولی هوشیاری و دلاوریهای مردم این منطقه، مانع تحقق اهداف شوم بیگانگان شده است.» ایشان، ضمن تجلیل از حماسههای مردم آذربایجان در انقلاب مشروطه، انقلاب اسلامی و ایام دفاع مقدس، یادآور شد: «مردم این استان، به رغم تبلیغات دشمنان و مرزی بودن منطقه، از نظر وفاداری به نظام اسلامی، نمونهاند. تمدن دیرینه، حضور اقلیتهای دینی و زیباییهای طبیعی جغرافیایی آذربایجانغربی، از جمله عواملی است که میتواند، این استان را به یک قطب صنعت توریسم کشور تبدیل کند.» آقای هاشمی، در مورد ایجاد راهآهن دور دریاچه ارومیه و اتصال آن به راهآهن جنوب، احداث پل بر روی بزرگراه شهید کلانتری، برای اتصال استانهای آذربایجان شرقی و غربی و احداث صنایع جنبی مورد نیاز بخش کشاورزی و دامپروری و مهار آبهای سطحی منطقه، قول مساعد داد و گفت: «من در سفر قبلی، روحیه شاداب شما مردم فداکار را لمس کرده بودم و امروز این شادابی را هرچه بیشتر مشاهده میکنم. این استان در گذشته، مشکل فروش محصولات باغهای خود را داشت، ولی امروز به گونهای عمل شده که سایر استانها نیز محصولات خود را برای استفاده در صنایع تبدیلی، وارد این استان میکنند.» رجوعکنید ← کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب،1396.
[4] - سد شهرچای ارومیه، یک سد خاکی- سنگریزهای با هسته رُسی، به ارتفاع ۸۴ متر از سنگ بستر و طول تاج ۵۵۰ متر، بر روی رودخانه شهرچای، در فاصله ۱۲کیلومتری جنوبغربی و در بالادست شهر ارومیه و در جادهای زیبا، در مسیر ارومیه به سیلوانا احداث شده و حجم مخزن آن تا تراز نرمال بیش از ۲۲۱ میلیون مترمکعب است. هدف عمده ساخت این سد تأمین آب مورد نیاز شرب و صنعت ارومیه و تأمین نیاز آب کشاورزی اراضی واقع در پایین دست سد شهرچای،کنترل سیلابهای فصلی و جلوگیری از غرقابی شدن اراضی منطقه میباشد.
[5] - رجوعکنید ← کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب،1396.
[6] - آقای هاشمی، ضمن ابراز خوشحالی از افتتاح پروژه بزرگ و مهمی چون پتروشیمی ارومیه، اظهارداشت: «ما یکی از عظیمترین منابع اصلی پتروشیمی را در دنیا داریم و حق مردم ماست که از صنایع مادر و زیردستی پتروشیمی استفاده کنند. هر قدمی که جلو میرویم، دوباره شاخههای جدیدی از شغل، کار، ثروتزایی و فن در کنار آن بیرون میآید. دیگر، گسترش برنامههای توسعه، روی مردم - به ویژه اقشار آسیبپذیر - فشار وارد نمیآورد، بلکه در عوض، باعث جذب نیروی کار و بهبود زندگی مردم میشود و بسیاری از سرمایهگذاریها میتواند از طریق ارزش افزوده صورت گیرد. امروز، اولویت صنایع پتروشیمی کشور، تولید لوله پلیاتیلن است، چون این لولهها برای آبیاری تحت فشار، استفادههای فراوان دارد و باید از هرز رفتن حتی یک قطره آب کشور جلوگیری شود.» رجوعکنید ← کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب،1396.
[7] - آقایهاشمی در مراسم افتتاح طرح پرورش و اصلاح نژادگاومیش گفت: «جهادسازندگی، در دوران دفاعمقدس حق بزرگی بر گردن کشور داشته و کارهای عظیم مهندسی که در مناطق جنگی انجام میگرفت، از مهمترین عوامل موفقیت برنامههای دفاعی بود و امروز همان نیروها با همان ابزار در مسئولیت اولیه خود که سازندگی است، به فعالیت خود ادامه میدهد. توجه به این منبع ثروت «گاومیش» که مسأله فراموششدهای بود، نشانه گستردگی عمل جهاد سازندگی استان است. آرتیمای موجود در دریاچه ارومیه، از طرحهای درآمدزا به شمار میرود و حمایت خود را جهت تسریع در امر بهرهبرداری این طرح اعلام میداریم.» رجوعکنید ← کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب،1396.
[8] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «عصر، عصر تکامل و تحول است. در چنین شرایطی با نیازی که جامعه ما دارد و انبوه جمعیت جوانی که از ویژگیهای عصر ماست، ما باید اینگونه مراکز را تقویت کنیم. اصولاً سلیقه ناب فرهنگی ایرانیان در تاریخ، همیشه درخشش داشته است و این میراث که از اعماق تاریخمان برخاسته و با اسلام عزیز تقویت شده و با انقلاب اسلامی شکوهمندمان امروز معنا و مفهوم دیگری پیدا کرده، برای ما یک ضرورت است.» رجوعکنید ← کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب،1396.
[9] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «روحانیون در حراست از انقلاب و دستاوردهای آن، تلاش و مجاهدتهای زیادی نمودهاند و در دنیای بسیار پیچیده امروز که دشمنان بسیار خطرناکی در مقابل ما قرار دارند، روحانیون باید کماکان با هوشیاری و آمادگی، با توطئههای گوناگون آنها مقابله کنند. مسئولیت دشوار هدایت جامعه که خداوند به عهده روحانیون گذاشته است، بسیار سنگین است و باید با مجاهدت و تلاشهای بیوقفه، در انجام آن بکوشند.Ã Äاینکه نزدیک به یک چهارم روحانیون استان، در طول دفاع مقدس شهد شهادت نوشیدند، در کشور بینظیر و یکی از افتخارات استان آذربایجانغربی است.» رجوعکنید ← کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای سال 1374»، دفتر نشر معارف انقلاب،1396.