خاطرات روزانه / آیتالله هاشمی رفسنجانی/ سال 1373 / کتاب «صبر و پیروزی»
پنجشنبه 21 مهر 1373 7 جمادیالاول 1415// 13 اکتبر 1994
ساعت سهونیم بامداد، نزدیک طلوع آفتاب، برای نماز بیدارم کردند. در حال پرواز از روی خلیج بنگال بودیم. باز هم خوابیدم. حدود ساعت یازده به وقت جاکارتا در فرودگاه حلیم جاکارتا فرود آمدیم. سه ساعت و نیم، تفاوت ساعت با تهران است. در فرودگاه، [آقای علی العطاس]، وزیر امورخارجه آمده بود. استقبال رسمی را در داخل کاخ استقلال از میهمانان به عمل میآوردند، لذا در فرودگاه مراسمی جز تقدیم دستهگل نبود.
یکسره به کاخ استقلال – مردکا- در میدان بزرگ استقلال رفتیم. آقای سوهارتو، [رییسجمهور اندونزی] و کابینه و سُفرای مقیم در آنجا آماده استقبال بودند. مراسم نظامی با نواختن 21 توپ و اجرای سرود ایران و اندونزی و سپس عبور اعضای
کابینه و بزرگان اندونزی از مقابل من و دستدادن و معارفه سُفرای مقیم جاکارتا انجام شد. سپس جلسه کوتاهی با همراهان من برای معارفه و مذاکره مختصر داشتیم.
با هم پیاده به ساختمان محل اقامت ما در همان کاخ رفتیم. توضیح داد که کاخ از زمان استعمار هلندیها مانده است. مقر استاندار «داچ» هلندی[1] بوده و چند ساختمان در نقاط دیگر باغ اضافه شده است. درختهای بزرگ و قدیمی دارد که گفتند مثل کاخ، یکصدو هفتاد سال عمر دارد.
از تأخیر در باریدن باران ناراحتند و گفتند، مقداری از محصول برنج ضایع شده و خوشبختانه امروز عصر باران خوبی بارید که به خوشقدمی ما تفسیر شد. عصر را برای استراحت گذاشته بودند که از راه دوری رسیدهایم.
ساعت چهار ونیم برای ادای احترام به شهدا و قهرمانانشان رفتیم. در راه توضیح دادند که در جنگ با ژاپنیها و هلندیها شهدای زیادی داشتهاند که در آن محل دفن شدهاند و قهرمانان دیگر بعد از آن تاریخ را هم آنجا دفن میکنند.[2] به خاطر باران، شکل مراسم را عوض کرده بودند.
به اقامتگاه برگشتیم. سر شب، آقای [تری] سوتریسنو، معاون رییسجمهور آمد. همراه آقای سوهارتو انتخاب شده و گفته شد که او را برای بعد از کنارهگیری سوهارتو، دارند بزرگ میکنند. شب در سالن بزرگ مجللی در همان کاخ استقلال، ضیافت شام برقرار بود. قبل از شام، هدایا در مقابل خبرنگاران رد و بدل شد.
سر شام سئوالات زیادی کردم؛ دربارة انرژی و گاز و نفت گفت، حدود بیست میلیون تن گاز مایع تولید میکنند و گفت این سالن از آن یک کارخانهدار نیشکر در قدیم بوده که به استانداری هلندی واگذار کرده است. در طول مراسم شام، گروه موسیقی مردان برنامه اجرا میکردند و یک سرود خوب ایرانی هم خواندند؛ تشویقشان کردم. بعد از شام، او و من سخنرانی کردیم.[3] شامشان ساده بود. سپس برنامه رقصهای محلی و بومی داشتند؛ همه را به خاطر ما، مرد انتخاب کرده بودند. سپس به اقامتگاه آمدیم و خوابیدیم.
در گزارشها گروگان گرفته شدن یک سرباز اسراییلی از سوی حماس و همچنین ادامه مسأله عراق، خیلی مورد توجه است. خبر سقوط یک هواپیمای اف-28 ایران در مسیر اصفهان به تهران و مرگ 66 نفر ناراحتمان کرده و لغو سفرمان به هند هم بازتابهای بدی داشته است که متأثرم.
[1] - شرکت رویال داچ، شرکت نفتی هلندی بود که در سال ۱۸۹۰ میلادی، توسط کسلر و دیتردینگ بنیان نهاده شد. این شرکت زمانی شکل گرفت که موضوع توسعه نفت در سوماترا مطرح شده بود. اولین فعالیت شرکت رویال داچ، به دستور ویلیام سوم، پادشاه هلند، به منظور اکتشاف و حفاری در حوضههای نفتی واقع در هند شرقی هلند که امروزه اندونزی خوانده میشود، آغاز شد
[2] - جزایر اندونزی در قدیم سلطاننشین بوده تا آن که در قرن شانزدهم، اسپانیاییها و پرتغالیها به آن دست یافتند. کمپانی شرقی هلند در ابتدای قرن هجدهم، حکومت اندونزی را به دست گرفت. در سال ۱۷۴۰ هلندیها شورش مردم جاکارتا را با کشتار بیست هزار اندونزیایی و چینی درهم شکستند. در ۱۹۰۷، پادشاه اندونزی علیه هلندیها قیام کرد، اما ارتش استعماری هلند، سپاه او را شکست داد و سلطه استعمار هلند بر اندونزی محکم شد. تا ۱۹۴۲ میلادی، اندونزی متعلق به هلند بود و از ۱۹۴۲ تا ۱۹۴۵ تحت اشغال ژاپن درآمد. در ۱۷ اوت ۱۹۴۵، حزب ملیون به رهبری دکتر احمد سوکارنو و دکتر حتی، اعلام جمهوری کردند. چهار سال تمام میان نیروهای هلند و اندونزی جنگ بود. در ۱۶ دسامبر ۱۹۴۹، دکتر سوکارنو به ریاست جمهوری این کشور انتخاب شد. حکومت سوکارنو به طور فزایندهای اقتدارطلب شد و کشور به هرج و مرج اقتصادی گرفتار گردید. او در ۱۹۶۲ گینه نوی هلند را تصرف کرد. احمد سوکارنو تا زمان سقوطش از کلیه جنبشهای استقلال طلبانه در قارههای آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین دفاع میکرد. ژنرال سوهارتو توانست با سرکوب قیام کمونیستی در سال ۱۹۶۵ سیاست ضدآمریکایی سوکارنو را وارونه سازد و نهایتاً با کمک دانشجویان و ارتش او را برکنار کند. ژنرال سوهارتو بعد از آنکه به قدرت رسید، دوباره کشورش را به عضویت (سازمان ملل درآورد و از این جهت مورد حمایت آمریکا بود. در مدت طولانی ریاست جمهوریاش خود و خانوادهاش مستقیماً در صادرات و واردات اندونزی دخالت کرده و میلیاردها دلار اندوختند. در اثر رکود اقتصادی و ضعف بنیان مالی و فقر عمومی، ژنرال سوهارتو دچار تظاهرات مردمی شد تا آن که در سال ۱۹۹۸ مادلین آلبرایت، وزیر خارجه آمریکا به او تکلیف کرد که از مقام خود استعفا کند. ژنرال سوهارتو در همان روز ۱۹ مه ۱۹۹۸ بعد از ابلاغ برکناریاش توسط آلبرایت در یک نطق سه دقیقه یی از مردم اندونزی به سبب خطاهایش پوزش خواست و از مردم درخواست کرد از یوسف حبیبی تبعیت کنند.
[3] - آقای هاشمی روابط دو کشور را متکی بر فرهنگ غنی اسلامی و بر اساس پیوندهای تاریخی آسیایی توصیف کرد و گفت: «در شرایط فعلی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهان، همکاری آسه آن و اکو تعیینکننده خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران، داعیه هیچ کشوری را برای رهبری جهان نمیپذیرد و خواهان رعایت حقوق تمامی ملتها و احترام به اراده و نظرات آنهاست. متأسفانه امروز حقوقبشر به عنوان اهرمی در روابط خارجی برخی از دولتهای استکباری علیه کشورهای در حال توسعه و اسلامی به کار گرفته میشود و برخورد گزینشی و متناقض در اعمال آن در صحنههای بینالمللی، هدفی جز اعمال سلطه، دخالت در امور داخلی دیگران و نهایتاً جلوگیری از رشد و توسعه این کشورها را تعقیب نمیکند.» رجوعکنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای 1373، دفتر نشر معارف انقلاب، 1395.