خاطرات روزانه / آیت‌الله هاشمی رفسنجانی/ سال 1373 / کتاب «صبر و پیروزی»
یکشنبه 14 فروردین 1373 21 شوال 1414 //3 آوریل 1994
از ساعت نُه‌ونیم صبح تا پنج‌ونیم بعد از ظهر، کارهای دفتر را انجام دادم. دکتر [محمدحسین] عادلی، [رییس‌کل بانک مرکزی] آمد. گزارش مذاکرات دربارة معوقه‌های چندکشور و گزارش سفر به بحرین و تصمیمات همکاری پولی را داد. از آقای [مرتضی] محمدخان، [وزیر امور اقتصادی و دارایی]، برای ضعف هماهنگی گله داشت. دربارة تجدید حیات بانک استان صحبت شد؛ موافق نیست و معتقد است، مؤسسات اعتباری که به‌زودی شروع به کار می‌کنند، جای خالی آن را پُر می‌کنند.[1]
[آقای غلامرضا آقازاده]، وزیر نفت آمد. دربارة سفر به ترکمنستان در ارتباط با لوله گاز آنها صحبت شد. دربارة پالایشگاه‌های آبادان و هرمزگان و مسأله [فروش نفت به صورت] سیف (CIF)[2]، فوب (FOB) و خرید فرآورده مذاکره شد.
[آقای علی صوفی]، استاندار کهکیلویه و بویراحمد آمد. پیشنهادهایی دربارة توسعه صنایع دستی و مراتع‌داری و دامداری و کشاورزی و راه‌های استان و مدارس شبانه روزی ارائه داد و خواستار تسریع سفر من شد.
آقایان [رضا] امراللهی، [رییس سازمان انرژی اتمی]، [مسعود روغنی] زنجانی، [رییس سازمان برنامه و بودجه] و [محمدحسین] عادلی، [رییس‌کل بانک مرکزی] آمدند. دربارة خرید نیروگاه اتمی از چین بحث شد؛ قرار شد پیگیری شود.
فرماندار قم آمد و از طرح‌های مهم سد پانزده خرداد و نیروگاه و فاضلاب و... تشکر کرد. عصر هیأت دولت جلسه داشت. مقررات تعرفه‌های واردات را تکمیل کردیم و گزارش عملکرد بخش کشاورزی را شنیدیم.
شب میهمان آیت‌الله خامنه‌ای بودم. دربارة سفرهای نوروزی‌مان، مصلای تهران، ضرورت کنترل قیمت‌ها، مصارف ارزی، مسائل حج، اوپک و مزاحمت‌های سعودی، کتاب تفسیر راهنمای من و مسائل دیگر مذاکره کردیم.
[1] - بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، در هفتم خرداد 1358، با تصویب لایحه‌ای نظام بانکی کشور، ملی اعلام شد. به موجب تصمیمی که در دی ماه 1358 اتخاذ شد، با سازماندهی جدید بانک‌ها، بانک صادرات ایران، در هر استان به نام بانک همان استان خوانده شد. هدف از تأسیس بانک‌های استان، اجرای سیاست عدم تمرکز در تأمین مالی وام‌های منطقه‌ای و پاسخ‌گویی به نیازهای خاص هر استان بود. در متمم لایحه قانونی اداره امور بانک‌ها، علت تشکیل بانک‌های استان چنین ذکر شده بود: «نظر به اینکه بانک صادرات ایران شعب کافی در اقصی نقاط کشور دارد به منظور تحقق هدف‌های فوق، انتخاب گردید. بانک‌های استان توسط نهادهای مردمی و دولتی در هر استان اداره خواهد شد و از هر لحاظ مستقل بوده و دارای مجمع عمومی متشکل از مسئولان دولتی و نهادهای مردمی خواهد بود». بانک‌های استان از همان ابتدای کار با مشکلات بسیاری رو به رو شدند. با گذشت زمان و ادامه فعالیت بانک‌های استان، به تدریج مشکلات دیگری از جمله اختلاف نظر میان مقام‌های محلی و مراجع پولی و بانکی کشور بروز کرد که عملکرد بانک‌های استان، از آن متأثر و دچار اختلال شد. مقامات استان برای اجرای اهداف خود در منطقه اختیارات بیشتری برای اداره امور بانک‌های استان را خواستار شدند، ولی مورد قبول بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی قرار نگرفت. پس از تلاش‌های بسیار، بالاخره در تاریخ 14 دی 1369 دستورالعمل یکسان عمل کردن بانک صادرات ایران ابلاغ شد. در اوایل دهه هفتاد، باز تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصمیم داشتند با ارائه طرحی، مجدداً بانک صادرات ایران را به صورت استانی درآورند، اما حضور کارشناسان بانکی در کمیسیون‌های داخلی مجلس، موجب شد که از پیگیری آن منصرف شوند.
[2] - فوب به معنای قیمت تا لحظه تحویل کالا روی کشتی است. سیف نیز بدین معناست که فروشنده تحویل کالا را هنگامی به انجام می‌رساند که کالا در بندر بارگیری، از لبه کشتی عبور کند.