خاطرات روزانه / آیت‌الله هاشمی رفسنجانی/ سال 1373 / کتاب «صبر و پیروزی»
دوشنبه 3 مرداد 1373 //15 صفر 1415 // 25 جولای 1994
مطابق معمول دوشنبه‌ها، بیشتر ملاقاتیان از نمایندگان مجلس بودند. نمایندگان، امام‌جمعه، فرماندار و مدیر اداره اطلاعات میانه، همراه آقای [سیدکاظم حسینی] میانجی، امام‌جمعه خرم‌آباد آمدند. اصرار برای سفر به میانه و استمداد برای تأسیس کارخانه نورد آنجا و عدم تغییر مسیر اتوبان زنجان- تبریز و جبران خسارات احداث سد استور برای اراضی‌ای که در دریاچه قرار می‌گیرد و نیز کمک به عمران شهر داشتند. [آقای سید مطهر کاظمی]، نماینده خلخال آمد برای عمران، راه و آب و... استمداد کرد. آدم سمج و پیگیری است.
بعد از ظهر برای استقبال از [آقای سلیمان دمیرل]، رییس‌جمهور ترکیه به فرودگاه [مهرآباد] رفتیم؛ به موقع رسیدند. مراسم و مصاحبه داشتیم.[1] از هیأت، وزرای تُرک کم حضور دارند، ولی تعداد هیأت زیاد است. با هم به اقامتگاه سعدآباد رفتیم. در راه، آقای دمیرل، موضوعات قابل مذاکره دوجانبه را مطرح کرد: بوسنی، عراق، کردها، آذربایجان، روسیه، آسیای میانه، اوکراین. تأکید برحُسن‌نیت و تصمیم به توسعه روابط داشت. به تازگی از سفر به بوسنی و هرزگوین برگشته است.
در اتوبان دکتر چمران، اتومبیل حامل ما از حرکت باز ایستاد و باعث شرمندگی من شد. ماشین قدیمی و از تشریفات زمان شاه مانده است. کاروان متوقف شد و ماشین را عوض کردیم. بعداً معلوم شد، یکی از تسمه‌ها پاره شده است. چون قبلاً پاسداران در این خصوص و کهنگی ماشین تذکر داده بودند، نمی‌شود آنها را مقصر دانست.
عصر در ساختمان جدید، کنار اقامتگاه سعدآباد، اولین دور مذاکرات را برگزار کردیم. ساختمان قدیمی است و بازسازی شده؛ سالن‌های خوبی دارد. دربارة همه مسائل موردتوجه دو کشور، بحث و کمیته‌های فرعی، مأمور بررسی و تهیه موافقت‌نامه‌ها شدند.
به منزل آمدم و گزارش‌ها را مطالعه کردم. سپس برای صرف شام به همان محل رفتم. قبل از شام و در هنگام صرف شام، دربارة مسائل عراق، بوسنی، آذربایجان و روسیه صحبت کردیم. معتقد است در بوسنی مشکلاتی در پیش است و مسأله عراق و کردها هم پیچیده و مهم است. گرچه آمریکا با صدام ناسازگار است، ولی جایگزینی ندارند. خطر برگشت روسیه به آذربایجان را جدی و وضع خود روسیه را قاراشمیش [= درهم و برهم] می‌داند. دیروقت به خانه آمدم.
[1] - آقای هاشمی در این مصاحبه گفت: «جمهوری اسلامی ایران و ترکیه، در حال حاضر بهترین شرایط را برای گسترش روابط خود دارند و از موقعیت بسیار خوبی، برای تحقق آرزوهای دو کشور برخوردارند. زمینه‌های همکاری‌های تهران، آنکارا در میان کمتر کشورهایی موجود است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق، همکاری‌های دو کشور وارد شرایط جدیدی شده است. ایجاد حُسن اعتماد و اطمینان بین ایران و ترکیه، یک اصل مهم در استحکام روابط دوجانبه و به سود منافع دو کشور در منطقه است. ایران و ترکیه با توجه به امکاناتی که دارند، می‌توانند در همکاری‌ها به ویژه تجاری، اولویت را به یکدیگر بدهند و از تجربه‌های مفید دو جانبه به نحو مطلوب و مناسب‌تری استفاده کنند. ترانزیت کالا بین ایران و اروپا از طریق ترکیه و ترانزیت کالا بین ترکیه و کشورهای آسیایی و خلیج‌فارس از طریق ایران میسر است. این‌گونه همکاری‌ها به نفع دو کشور و منطقه خواهد بود. خط راه‌آهن سرخس و بزرگراه تهران - زنجان به سرعت از سوی جمهوری اسلامی در حال تکمیل است و امتداد آن از طریق تبریز به مرزهای مشترک ادامه خواهد یافت. ترکیه نیز در جهت اتصال خطوط راه‌آهن و احداث بزرگراه از آنکارا به مناطق مرزی ایران تلاش بیشتری کند تا ارتباط دو کشور به یکدیگر و اروپا و آسیا تکمیل شود.» رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های سال 1373، دفتر نشر معارف انقلاب، 1395.