خاطرات روزانه / آیت‌الله هاشمی رفسنجانی/ سال 1372/ کتاب «صلابت سازندگی»

[1] - آقای هاشمی در این نطق انتخاباتی، ابتدا ضمن تأکید بر اهمیت حضور مردم در انتخابات، از کسانی که به‌نام ایشان در انتخابات تبلیغ می‌کنند، خواست از اسراف و هزینه‌های غیرلازم بپرهیزند. ایشان در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «اگر تعریفی از برنامه‌ها می‌شود، حتماً نباید به‌حساب موفقیت‌های بنده گذاشته شود؛ چون من یک نفر هستم و دولت و مجلس و هدایت‌های رهبری و بیش از همه حمایت و تلاش‌های مردم کارساز بوده است. حالا برای اینکه بدانیم چه کار کرده‌ایم و تحت تأثیر سمپاشی‌هایی که رسانه‌های بیگانه و بعضی از محافل ناآگاه داخلی می‌کنند و احیاناً ذهن مردم را آلوده می‌نمایند، قرار نگرفته باشیم، فکر می‌کنم بتوان با این صحبت کوتاه مقداری فکر آنها و سوءبرداشت‌ها را تصحیح کرد.» ایشان سپس در تشریح وضعیت کلی کشور به‌هنگام تصدی پست ریاست جمهوری گفت: «بیش از یکسال از ختم جنگ می‌گذشت و امام بزرگوارمان را هم در میان خود نداشتیم، اسرای ما هنوز در عراق بودند، حج ما تعطیل بود و کل مراکز تبلیغاتی و رسانه‌های خبری جهان به نفع دشمن و علیه ما موضع داشتند. ما به‌خوبی دشمن را وادار به‌اعتراف کردیم و رییس جمهور عراق، در آخرین نامه خود همه خواسته‌های ما را پذیرفت. اسرای ما برگشتند، مگر تعدادی که هنوز با لجاجت عراقی‌ها در آنجا هستند و ان‌شاءاللّه در آینده بتوانیم، این را هم حل کنیم. دشمن را از خاک‌مان بیرون کردیم و اعتراف سازمان ملل را به‌حق خودمان و متجاوز بودن عراقی‌ها گرفتیم. جنگ، ده‌ها شهر و 1200 روستا و سه استان را تقریباً ویران کرده بود. الان بحمداللّه نزدیک به 90 درصد خرابی‌ها بازسازی شده، آواره‌ها بازگشته‌اند و نزدیک به 200 میلیارد تومان و 600 میلیون دلار هزینه بازسازی شده ( است و شهرها و روستاها به‌سرعت رو به آبادانی هستند. اوضاع مالی کشور را مردم می‌دانند که آن موقع چگونه بود. بودجه ما 51 درصد کسری داشت و کمتر کشوری این مشکلات را دارد، علاوه بر هزار میلیارد دلار خسارات به‌جای مانده از جنگ. رشد سرمایه‌گذاری منفی بود و سال به سال کمتر می‌شد. تولید ناخالص ملی همه ساله میل به‌کاهش می‌رفت. بودجه عمرانی و جاری ما تناسب نداشت و مقدار کمی صرف کارهای عمرانی می‌شد. ناچار بودیم که روزمره زندگی کنیم. حالا هم مردم وضع ما را می‌بینند. ما امسال برای اولین بار بعد از 25 سال بودجه بدون کسری به‌مجلس تقدیم کردیم و برای اولین بار پس از 27 سال نسبت بودجه عمرانی‌مان بی‌سابقه بود. یعنی از 19 درصد به 29 درصد رسید. مالیات‌ها به‌خوبی وصول می‌شود، درآمدهای نفتی بالا رفته و تولید، رشد خالص 3/8 درصد را داشته و توزیع هم به‌سوی عادلانه شدن حرکت می‌کند و به نفع طبقات کم‌درآمد، توزیع اصلاح شده چرا که قبلاً به‌سمت طبقات خاصی منعطف بود و کانال‌های ناسالم و احتکار همه به نفع ثروت‌اندوزها بود.» آقای هاشمی، سپس ضمن برشمردن پیشرفت‌های بدست آمده در بخش آموزش و تحقیقات از جمله افزایش تعداد دانشجویان از 400 هزار نفر به 800 هزار نفر و رشد چشمگیر سوادآموزی گفت: «کتابخانه‌ها را تغذیه کردیم. مطبوعات با عادی شدن وضع کاغذ و چاپ رونق و رواج خوبی دارند. برای فیلم و سینما و کارهای هنری و توسعه فضای زیربنایی و پوشش صداوسیما و توریسم و ورزش، کارهای فرهنگی و آموزش واقعاً قدم‌های بسیار بزرگی برداشتیم که شرایط آن با گذشته اصلاً قابل مقایسه نیست. پتروشیمی که تقریباً راکد بود، الحمداللّه امروز ما نزدیک به پنج میلیون تن، صنعت فرآورده‌های پتروشیمی نصب شدة در حال بهره‌برداری یا آماده بهره‌برداری داریم. پتروشیمی ایران و ژاپن، خیلی‌ها فکر می‌کردند که دیگر به کلی از دست رفته، در حالی که ما با همان پولی که از ژاپنی‌ها گرفتیم، آن را بازسازی کردیم. ده بار بمباران شده بود، الان قسمتی از آن در حال بهره‌برداری است و در آینده نزدیک سه میلیون تن فرآورده گران‌قیمت پتروشیمی داریم؛ اگر اراک و تبریز و اصفهان و شیراز هم اضافه کنیم. گازرسانی که جزو آرزوهای ما بود، خیلی کند پیش می‌رفت. با هزینه‌های گزاف امروز ما به حدود 160 شهرمان گاز رساندیم و بیش از هزار و دویست کارخانه بزرگ و نیروگاه گازی شده‌اند و به سرعت دارد توسعه پیدا می‌کند که نجات محیط‌زیست و سوخت کشور ما در گاز است. در بخش آب حدود یکصد سد را در دست مطالعه داریم و بیست سد را در دست اجرا داریم. در بخش فلزات از نیاز 5 - 6 میلیون تنی به واردات به‌جایی رسیدیم که سال گذشته 800 هزار تن صادرات فولاد داشتیم. در سال 68 پنج میلیون تن گندم وارد می‌کردیم، ولی امروز با زیاد شدن شش میلیون نفر جمعیت، 5/2 میلیون تن وارد می‌کنیم. حمل و نقل جزو مشکل‌ترین کارهای ما بود. همان مقدار بار کمی که جابجا می‌کردیم، همیشه وضع حمل و نقل بازار سیاه داشت و اگر یک بار یا چند کشتی بار با هم وارد می‌شد، یک دفعه قیمت بار را به بالا می‌بردند که الان ما به تعادل رساندیم. راه‌آهن کاملاً فعال شده است. لوکوموتیو آوردیم و واگن‌های فراوان و اصلاح راه‌آهن و راه‌انداختن قطار سریع‌السیر و توسعه خطوط راه‌آهن جنوب به تهران و همچنین در راه‌ها و بزرگراه‌ها و فرودگاه‌ها که در بسیاری از شهرها، فرودگاه فعال است. در حمل و نقل شهری که واقعاً فلاکت‌بار بود، مردم ما می‌بینند که چقدر وضع حمل ونقل داخل شهری بهتر شده است. در مسکن همه چیز سهمیه‌ای بود هم زمین، هم مصالح، هم آب و برق و همه چیز به‌نوبت بود. الان زمین به‌اندازه کافی جز در دو سه شهر بزرگ، همه جا زمین آماده ساختمان در اختیار مردم هست به قیمت دولتی و مصالح اصلاً بازار سیاه ندارد. هرکس در حد اقتصادی می‌تواند بخرد و سوبسیدها را ما به‌خانه‌های کوچک می‌پردازیم. در صنایع نظامی، ما گام‌های بسیار مؤثری برداشتیم و اصلاح ساختار نظامی بوجود آوردیم که در جنگ متورم شده بود و کارهای اینها را دو منظوره کردیم که هم به‌خدمت مردم باشند و هم به‌خدمت نیروهای مسلح، که بحمداللّه هستند و در کنار این به مشکلات نیروهای مسلح رسیدیم و حقوق‌ها را ترمیم کردیم. ( عقب‌ماندگی‌هایی که از زمان جنگ مانده بود، پرداخت ابزارشان را بازسازی کردیم و امروز می‌بینیم که نیروهای مسلح در خدمت عمران کشور آمدند و تنها سپاه تا امروز حدود سی میلیارد تومان کار عمرانی انجام داده، به صورت پیمانکار هم خودشان درآمد دارند؛ ماشین‌هایشان را با این درآمدشان تجدید می‌کنند و هم ظرفیت پیمانکاری کشور را اضافه کردند که ارتش هم همچنین، هم نیروی دریایی و هم نیروی هوایی و هم نیروی زمینی. در بخش توزیع ما خیلی وضع‌مان به هم ریخته بود، اصلاً واردات متولی نداشت؛ جز دولت که یک چیزهای معینی با ارز دولتی وارد می‌کرد و نیازهای مردم نوعاً به ‌امید مسافر و چیزهای قاچاق و اینها تأمین می‌شد که امروز ما می‌بینیم، همه چیز در بازار به حد اشباع و عرضه و تقاضاهای متعادل وجود دارد که از کارهای بسیار مهم باید به ‌حساب آورد که امروز در بیشتر نیازهای مصرفی مردم آن حالت عرضه و تقاضا را داریم که موارد معدودی هست که عرضه محدود است که آنها را با دخالت‌ها اصلاح می‌کنیم. صادرات فعال شده است و تقریباً نزدیک به چهار برابر رسیده که باید بیش از این هم رشد کند. توزیع شکل منطقی به‌خودش گرفت و در گمرک‌ها که واقعاً راکد بوده‌اند امروز جزو ادارات فعال و پُرشور ما هستند. کارکنانی پُرشور و با نشاط که به‌سرعت به‌کار واردات و صادرات رسیدگی می‌کنند. حدود هزار طرح صنعتی امسال باید به بهره‌برداری برسد و تعداد زیادتری نیز طرح‌های صنعتی در حال اجرا داریم که به تدریج به بهره‌برداری می‌رسد.» رجوع‌کنید ← کتاب«هاشمی رفسنجانی، مصاحبه‌های سال 1372، دفتر نشر معارف انقلاب،1394.

[2] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «چهار سالِ مشکل را بدون امام سپری کرده‌ایم و باور نمی‌کردیم که به‌آسانی بتوانیم، بار سنگین امانتی را که امام راحل‌مان به‌دوش ما گذاشته است، به مقصد برسانیم، اما با تدبیرهایی که امام راحل‌مان قبل از رحلتشان اندیشیدند و با رهبری داهیانه شاگرد عظیم‌القدر و جانشین صالح ایشان، ما امروز در مقابل این بارگاه عظیم ملکوتی، سرافراز هستیم. با الطاف خاص الهی، انقلاب اسلامی به سر منزل مقصود رسیده است و امت اسلامی و مسئولان کشور توانسته‌اند راه امام را ادامه دهند. ما می‌توانیم به‌مرجع تقلید و مراد و عزیز از دست رفته‌مان بگوییم که وصیت شما را به طور کامل اجرا کرده‌ایم و آن‌طور که قلب مقدس شما می‌خواست، امت اسلامی را در صحنه داریم که جلوه‌ای از آن را روح مقدس شما در این اجتماع باشکوه ناظر است. ما اعتراف می‌کنیم که این موفقیت ناشی از آثار گران‌بهای ارشادات و از انوار اقدسیه مشعل هدایت شماست و شما آن چنان مشعلی را در دنیا روشن کرده‌اید که خاموشی ندارد و برای ابد از فطرت و از قرآن و سنت مایه می‌گیرد و ما امروز موفقیت و استحکام انقلاب را از شما داریم. این مرد استثنایی با کدام پشتوانه و امکانات توانست این مصاف عظیم را در دنیا به راه اندازد و صف نیرومند دلسوختگان راه الهی را در مقابل استعمارگران و انحصارگران و دیوصفتان منسجم کند و یک جریان تهاجم فزاینده را علیه استعمار و استثمار در دنیا آغاز کند. امام خمینی در حوزه علمیه قم سکوت را شکست و سکون را از میان برداشت، در زمانی که پذیرش صحبت مبارزه و جهاد در 35 سال پیش توسط علما و شخصیت‌های خوش‌قلب آن روز قابل قبول نبود. این غیرقابل قبول بود که روحانیت پیشگام مبارزه با استعمار و استکبار شود و اسارت شکنجه، مشکلات و در به دری را بپذیرد، اما دعوت امام اثر خود را داشت و ایشان در مدت کوتاهی یاران فراوانی از طلاب و غیرطلاب یافتند و به‌تدریج ایران و دنیا دریافت که روحانیت، تصمیم خود را برای کارزار ( حاکمیت طاغوت گرفته است.» رجوع‌کنید ← کتاب«هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های سال 1372، دفتر نشر معارف انقلاب،1394.

[3] - در بخشی از این سخنرانی آمده است: «با الطاف خاص الهی و با امدادهای غیبی، میراث عظیم الهی انقلاب اسلامی به سرمنزل مقصود رسیده است و امت اسلامی و مسئولان کشور، توانسته‌اند راه امام را ادامه دهند. امام خمینی (ره)، در حوزه علمیه قم سکوت را شکست و سکون را از میان برداشت، در زمانی که پذیرش صحبت مبارزه و جهاد در پانزده سال پیش توسط علما و شخصیت‌های خوش قلب آن روز قابل قبول نبود. این غیرقابل قبول بود که روحانیت پیشتاز مبارزه با استعمار و استکبار شود و اسارت و شکنجه و مشکلات و دربدری را بپذیرد و ایشان در مدت کوتاهی، یاران فراوانی از طلاب و غیرطلاب یافتند و به تدریج ایران و دنیا دریافت که روحانیت تصمیم خود را برای کارزار حاکمیت طاغوت گرفته است. «رجوع‌کنید ← کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانی‌های سال 1372، دفتر نشر معارف انقلاب،1394.

[4] - سرهنگ معمر قذافی، رهبر جماهیری لیبی، در یک اقدام تعجب‏برانگیز، تعداد 192 نفر از اتباع کشورش را برای زیارت بیت المقدس به سرزمین‌های اشغالی اعزام کرد. این اقدام قذافی با واکنش تند دولت لبنان، جنبش حزب‎الله و جنبش جهاد اسلامی فلسطین روبرو شد. دولت لبنان، این اقدام قذافی را خنجری بر وحدت اعراب توصیف کرد.