خاطرات روزانه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی؛ سال 1370؛ کتاب سازندگی و شکوفایی

 دوشنبه 9 اردیبهشت |  14 شوال 1411 29 آوریل 1991

 تا ساعت نُه ونیم صبح در مقر، مشغول کارهای شخصی و خواندن گزارش‌ها بودم. به مسجد جامع اموی رفتیم. از سوق‌الحمید [= بازار حمیدیه] گذشتیم. دو طرف مسیر در بازار، مردم اجتماع کرده بودند و ایرانی‌ها هم خیلی در میان آن‌ها بودند که شعار می‌دادند و دیگران کف می‌زدند.

پس از زیارت قبر یحیی‌بن زکریا (ع) و رأس الحسین (ع) و نماز هدیه مسجد و فاتحه برای صلاح‌الدین ایوبی[1]، پیاده به مرقد حضرت رقیه (س) رفتیم که در حال بازسازی است؛ خوب می‌سازند. هدایایی هم دادیم. وزیر امورخارجه سوریه همراه ما بود.

از آنجا به دفتر حافظ اسد رفتیم. تا ساعت یک بعداز ظهر مذاکره داشتیم. درباره عراق و تقویت معارضان و جلب اعتماد و همکاری سعودی برای معارضان، مذاکره و تصمیم‌گیری شد.[2]

به قصرتِشرین رفتیم و چمدان را بستیم. بعد از ناهار و نماز عجولانه، حافظ اسد هم رسید. با هم مصاحبه مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی داشتیم که گرم و دوستانه و امیدوار کننده بود.[3] به سمت فرودگاه حرکت کردیم. در راه با اسد درباره ماندن سپاه در لبنان صحبت کردم؛ مشکلی نداشت.

بدرقه رسمی و پرواز به سوی ترکیه با یک ساعت تأخیر در ساعت سه و نیم بعداز ظهر انجام شد. نزدیک ساعت پنج در فرودگاه آنکارا فرود آمدیم. استقبال رسمی و شلیک 21 تیر توپ، مثل سوریه انجام شد. ما برای آن‌ها در ایران توپ شلیک نمی‌کنیم.

 به گارد تشریفات آن‌ها مطابق رسم خودشان «مرحبا عسکر»[= سلام سرباز] گفتم. بعد از معارفه و مصاحبه مطبوعاتی، آقای تورگوت اوزال، خیرمقدم گفت و من تشکر کردم. خانم‌ها هم با استقبال خانم [سمیرا] اوزال که اخیراً در انتخابات حزبی پیروز شده و خیلی خوشحال است، جداگانه تشریفات داشتند. با اوزال در یک ماشین به سوی شهر حرکت کردیم. در مسیر، سئوالات و توضیحات خوبی داشتیم؛ حافظه خوبی دارد. آمار و ارقام را می‌داند.

آنکارا منطقه سرسبزی است. در سال 400 میلیمتر باران در این منطقه دارند. در جاهای دیگر بیشتر باران می‌بارد. مردم در مسیر دو طرف خیابان جمع شده بودند و اظهار احساسات زیادی می‌کردند. هر جا ایرانی‌ها بودند، گرم و با نشاط برخورد می‌کردند. دو سه جا، جمع زیادی ایرانی بودند، در اتومبیل ایستادیم. سقف اتومبیل عقب می‌رفت و به احساسات‌شان جواب دادیم. زنان بی‌حجاب کم بود؛ برعکس اجتماع ایرانی‌ها.

 به مقرمان رفتیم. در منطقه ریاست جمهوری، ساختمان مهمانسرای‌شان، قدیمی و محقر است، ولی محیط سرسبز و با صفایی دارد. در ارتفاعات مُشرف به آنکارا، با خانواده و محافظان هستیم. همراهان در هتل مستقر شدند. مهدی و اعظم هم دیروز از تهران رسیده بودند.

به دفتر کار رئیس‌جمهور رفتیم. با حضور وزرای امور خارجه و دکتر روحانی و سُفرای دو کشور و دو مترجم، مذاکرات شروع شد. توضیحاتی از وضع خوب ارتباط تلفنی، تلکس، کانال‌های تلویزیونی و ماهواره داد. وضع‌شان از ما بهتر است. پانزده کانال تلویزیونی زنده دارند. فرستنده‌های اروپا و آمریکا را پخش می‌کنند. هشت میلیون خط تلفن دارند؛ حتی برای روستاها.

 درباره مسائل عراق مذاکره کردیم؛ توافق داشتیم که رژیم صدام باید برود و دموکراسی برقرار شود و کردهای آواره برگردند، اما راهکار را به بحث‌های بعدی موکول کردیم. در مهمانی شام رسمی با سخنرانی هر دو رئیس‌جمهور شرکت کردیم.[4] سالن مجلس شام، قبلاً استخر بوده و به خاطر تنگی جا، تبدیل به سالن شده است.